CC BY
19УДК 340.113.1:16
ЗАЦ ТЕРМИНДЕР1НЩ Ц¥РЫЛЫМЫ ЖЭНЕ СеЗЖАСАМДАРДЬЩ Ц¥ЦЬЩТЬЩ
ЕРЕКШЕЛ1КТЕР1
Дуйсенкул Мухамбетжанцызы Шынгысбаева
Цазацстан Республикасыныц Зацнама институты Лингвистика орталыгыныц аударма секторыныц ага гылыми цызметкерг, e-mail: [email protected]. kz
Аталган макалада аударма жасауда сeздi д^рыс колдану мен стилше назар аудару KepeKTiri жай-лы айтылган. Сондай-ак б^л макалада сауатты зац жазу Yшiн зац тшн терец мецгеру кажеттт айты-лады. Тepминдepдi д^рыс колдану, оларды тYpлi сездермен тipкeстipу аркылы жаца сез жасап, зацда ^тымды пайдалану жолдары карастырылган. Сонымен бipгe казак тшнщ ете бай тiл eкeндiгiн, оныц жаца терминдер жасаудагы кызмeттepiнe нактылай дэлел кeлтipiлeдi. ^олданыстагы зацнамада жаца терминдердщ жасалуыныц бipнeшe тYpiнe мысал кeлтipe отырып бepiлeдi. Атап айтканда:
а) ею немесе одан да кеп сездерден к¥ралган терминдер бipнeшe магыналык байланыста бола-тын, баска тшден енген термин сездер аркылы. (мысалы: экспорт-импорт, валюталык мониторинг жэне т.с.с.)
з) атpибутивтiк-eсiмдi (мeмлeкeттiк есеп, мемлекетлк аппарат, мeмлeкeттiк бюджет жэне т.с.с.);
б) етютк-субстантивтк (орталыктандырылган тэртш, талап кою к¥кыгы жэне т.с.с.);
в) кебшесе зат eсiмнeн, сын еЫмнен, eтiстiктeн к¥ралатын, бipнeшe сезден жасалган зац тepминдepi (инвестициялык корлардыц тиeсiлi пайлары, зейнетакы жинактары кртиясы, Yлeстeс т^лгалар, багалы кагаздар нарыгы жэне т.с.с.);
г) eKi зат еЫмнен жасалган зац тepминдepi (мемлекет каржысы, ецбек тэpтiбi, халыкаралык кeлiсiм жэне т.с.с.);
f) сын еЫм мен зат eсiмнiц тipкeсiп келушен жасалган зац тepминдepi (кажeттi коргану, Yлeстiк мeншiк, ^сак ^рлык жэне т.с.с.);
д) етютк пен зат еЫм тipкeсiнeн жасалган зац тepминдepi (сынау мepзiмi, тэpтiптiк жауаптылыкка тарту жэне т.с.с.);
е) Yш жэне одан да кеп компоненттен жасалган зац тepминдepi (акша-кредит саясаты, каржы кызметш т^тынушылар жэне т.с.с.);
и) зат еЫм мен eтiстiктiц байланысы аркылы жасалган терминдер (пенсия тагайындау комисси-ясы, куэден жауап алу, сауда epeжeлepiн б^зу жэне т.с.с.).
Сонымен катар макалада зац тш жалпы халыктык лексикадан бастау алатындыгы, терминдер жасауда халыктык лексиканыц косар Yлeсi мол eкeндiгi айтылган.
^орытынды peтiндe, зац тepминдepi мен зац тipкeстepi халыктык лексикадан eкшeлeнiп, с^рыпталып алынган, айтуга оцай, магынасы мейлшше дэл, т^жырымды болу кepeктiгi туралы айтылган.
Тушн сездер: зац тш; свзжасам; термин; зацнама; свз т1ркестер1.
Структура юридических терминов и правовые особенности
словообразования
Шынгысбаева Дуйсенкуль Мухамеджановна
Старший научный сотрудник сектора перевода Центра лингвистики Института законодательства Республики Казахстан, e-mail: [email protected]. kz
В настоящей статье указывается, что при переводе необходимо правильно употреблять слова и принимать во внимание стиль предложения. Вместе с тем, указывается, что для грамотного изложения закона необходимо глубокие познания в юридических терминах. Рассмотрены пути правильного использования терминов, создания новых терминов сочетая их с разными словами. Также приведены примеры из «богатого» казахского языка и примеры того как создаются новые термины. Приведены примеры некоторым видам создания терминов имеющим место в действующем законодательстве. А именно:
а) используя взаимствованные с другого языка термины (экспорт-импорт, валюталык мониторинг и т.д.);
з) атрибутивно-существительные термины (мемлекетпк есеп, мемлекетпк аппарат, мемлекетпк бюджет и т.д.);
б) глагольно-субстантивные термины (орталыктандырылган тэртш, талап кою кукыгы и т.д.);
в) в основном состоящие из существительных, прилагательных глаголов термины (инвестициялык корлардыц тиесiлi пайлары, зейнетакы жинактары купиясы, Yлестес тулгалар, багалы кагаздар нарыгы и т.д.);
г) термины состоящие из двух существительных (мемлекет каржысы, ецбек тэрпб^ халыкаралык келiсiм и т.д.);
f) термины состоящие из существительных и прилагательных (кажетп коргану, Yлестiк меншш, усак урлык и т.д.);
д) термины состоящие из глаголов и существительных (сынау мерзiмi, тэртiптiк жауаптылыкка тарту и т.д.);
е) термины состоящие из трех и более компонентов (акша-кредит саясаты, каржы кызметш тутынушылар и т.д.);
и) термины состоящие из связи существительного и глагола (пенсия тагайындау комиссиясы, куэден жауап алу, сауда ережелерiн бузу и т.д.).
Вместе с тем, в статье указано на то, что юридический язык берет свое начало из общенародной лексики, и то, что народная лексика по сей день может внести огромный вклад в создание терминов.
В заключении, несмотря на то, что юридические термины и юридические словосочетания свое начало из народной лексики, их содержание должно быть точным и не должно искажаться.
Ключевые слова: язык закона; словообразование; термин; словосочетание.
The structure of the legal terms and legal features of word formation
Shyngysbayeva Duissenkul
Senior Researcher of the sector of translation of Linguistic center of the Legislation Institute of the Republic of Kazakhstan, Astana, Republic of Kazakhstan, e-mail: [email protected]
This article states that the transfer is necessary to use words and take into account the style proposals properly. At the same time, it points out that the presentation to the competent law must be deep knowledge of legal terms. The ways of the correct use of terms, the creation of new terms by combining them with different words. Examples of the «rich» of the Kazakh language and examples of how the new terms are also given. Examples of some types of terminology creation taking place in the current legislation. Namely:
a) using taken from another language terms (экспорт-импорт, валюталык мониторинг);
b) attributive-noun terms (мемлекетпк есеп, мемлекетпк аппарат, мемлекетпк бюджет);
c) verb-substantive terms (орталыктандырылган тэртш, талап кою кукыгы);
d) mainly consisting of nouns , adjectives, verbs terms (инвестициялык корлардыц тиесш пайлары, зейнетакы жинактары купиясы, Yлестес тулгалар, багалы кагаздар нарыгы);
i) terms consisting of two nouns (мемлекет каржысы, ецбек тэрнб^ халыкаралык келiсiм);
f) terms consisting of nouns and adjectives (кажетп коргану, Yлестiк меншш, усак урлык);
g) terms consist of verbs and nouns (сынау мерзiмi, тэртшпк жауаптылыкка тарту);
h) term consisting of three or more components (акша-кредит саясаты, каржы кызметш тутынушылар);
i) terms consisting of a noun and a verb connection (пенсия тагайындау комиссиясы, куэден жауап алу, сауда ережелерш бузу).
However, the article pointed out that the legal language originates from a nation-wide vocabulary, and that the people's vocabulary this day can make a huge contribution to the creation of terms.
In conclusion, despite the fact that the legal terms and legal phrase originates from the popular lexicon, their content must be accurate , and should not be distorted.
Key words: language of law, derivation, termin, collocation..
^огам дамудыц жаца сатысына кетершген сайын халыктыц турмысына, гылымга, техникага, ем1рдщ барлык саласы-на тыц езгерютер ене бастады. Осыган байла-нысты, кептеген жаца атаулар, соны угымдар пайда болады, ягни тшдеп бурыннан бар атаулардыц магыналары езгеред1 немесе мYлдем жаца сездер, жаца терминдер пайда
болады. Осындай жолдар аркылы туындай-тын, халык турмысында езгерютер болган сайын жетшд1рш отыруды кажет ететш терминология саласыныц б1р1 - зац терминдерь Тш - ем1рмен езектес жанды кубылыс. Сондыктан оныц сезд1к курамы эрдайым езгерш, толыгып дамып отырады. Эр дэу1р, эр халык езше кажетп жацалыктарды
тугызса, сол жаца зат, кубылыс, угым, ю-эрекеттердщ ез атаулары пайда болады. ^a3ipri кезецдегi саяси, элеуметпк, мэдени eMipiMi3 бен гылыми - техникалык дYниемiзге каншама жацалыктар eHin отыр. Осыган орай каншама осы атаулар - жеке сездер мен сез тiркeстeрi пайда болып жа-тыр.
^олданыстагы зацдарымызда термин-дер непзп Yш тYрлi жолмен жасалгандыгын керуге болады. Оган зацдардан кептеген дэлелдер келтсруге болады.
а) ^нделшт колданылып жYргeн зац терминдершщ кYPдeлeнуi, ягни угымныц сез ^^e^i мен кYPдeлi сез, Yйiрлi мYшeлeрiмeн бeрiлуi, мысалы: сурау салган ацпаратты табыс emyi, царжылыц турацтылыц, царжы нарыгына шолу жа-сау, ацшалай-кредит, банк статистика-сы, халыцаралыц инвестициялыц позиция, твлем тецгер1м1н болжамдыц багалауды эзгрлеу, царжы ресурстарын шогырландыру, халыцаралыц царжылыц есепттк стан-дарттары, банктж цызмет кврсету, сешмгерлжпен басцару, ресми баспа басы-лымдары, валюталыц реттеу, кэсткерлж цызмет субъект1лер1, мемлекеттщ басым цуцыгы, бацылау сынацтары, экспорттыц операциялар, шиюзат тауарларыныц сы-намалары (у.лгшерг), мемлекет меншiгi, бухгалтерлж есеп жург1зуд1 автомат-тандыру, шектеулг ыцпал ету шарала-ры, жаргылыц капиталдарына цатысу Yлестерi, орындалуын бацылауды ЖYзеге асыру тэртiбi жэне т.с.с. кептеген сез тiркeстeрi аркылы зац терминдершщ ^рделену процес жYрiп отыргандыгын байкаймыз;
э) бурын колданылган сездерге -пркестер косылып, магынальщ езгерютершщ кeцeюi аркылы бершу^ мысалы: кредиттж та-рих, дерекцор, аныцтамалыц, аударымдар жасау, сешмгерлж, бiрыцгай жинацтаушы зейнетацы цоры, шогырландырылган, лауазымдыц ектеттжтерт, нусцама, цолжетiмдi, валюталыц опрециялар, мYлiктiк мтдеттемелер, тэртттж жауаптылыц, тершцылыц, царжыжYйесiнiц турацтылыгы, ресми мвлшерлеме, сыйацы мвлшерлемелерi, ец твменгi резервтж та-лаптар, сандыц шектеулер, цысца мерзiмдi ноталар, багалы цагаздар, биржалыц нарыцтар, айналысца шыгару, дiлгерлiктi аныцтау, соцгы сатыдагы царыз берушi,
царжы ЖYйесiнiц тэуекелдерi, втiмдiлiгi жогары жэне т.с.с. кептеп келаре беруге болады;
б) баска тшден енген термин сездер аркылы, ею немесе одан да кеп сездерден куралган терминдер бiрнeшe магыналык байланыста болады, мысалы: экспорт-импорт валюталыц бацылау, валюталыц мониторинг, валюта режимi, резиденттер мен резидент еместер, валюталыц бацылау агенттерi, банктж жэне валюталыц зацнама, шетел валютасы, депозитке салу, кредиттж рейтингi, резервтж позиция, банктж конгломерат, аудиторлыц уйым, коммерциялыц уйымдардыц облигациялары жэне т.с.с.
1. Атрибутивтж-еамдк1 мемлекеттж есеп, мемлекеттж аппарат, мемлекеттж бюджет, эюмшшк органдары, руцсат куэлт, банк цуцыгы, мемлекеттж реттеу, мемлекеттж статистика, царжы нарыгы, улттыц валюта, орталыц банк, халыцаралыц банк, жауапкершыт шектеулi сержтестж, царжы уйымдары, кэсткерлж цызмет субъектiлерi, мемлекеттж эмиссиялыц багалы цагаздар жэне т.с.с.;2
2. Етктж-субстантивтж: орталыц-тандырылган тэртт, талап цою цщыгы, мYлiк жалдау шарты, цорцыту арцылы талап ету, айцындалмаган цасацаналыц, алимент твлеу борышы, элеуметтж да-мыту цоры, дауланып отырган цуцыц, жеке адамды ттту хаттамасы, зацмен цоргалатын мYдде, затты царау хаттамасы, валюталыц реттеу, банктж цызмет кврсету, лауазымдыц екыеттжтерт атцару, лауазымдыц екыеттжтерт тиiмдi орындау жэне т.с.с.;
3. Ekî зат ес1мнен жасалFан зац терминдерк мемлекет царжысы, ецбек тэртiбi, халыцаралыц келшм, сот орган-дары, езтдж меншж, ецбек дауы, сешмхат, ацша царжысы, мемлекеттж цылмыстар, мемлекеттж гимн, мемлекеттж жалау, азаматтыц зацдар, азаматтыц талап-кер, дипломатиялыц етлдтк, царыз шарты, мерд^ерлж шарт, тапсырма шарты, халыцаралыц шарт, цуцыц мэдениетi, банк ЖYйесi, цуцыцтыц мэртебеЫ, ацша-кредит саясаты, мемлекеттж орган, зацды мYдде, эмиссиялыц багалы цагаздар, твлем ЖYйелерi, шиюзат тауарлары, меншж иелерi, мемлекеттж керсетшетт цызмет, пошта операторы, депозиттж серти-
2 Цазац тглгнгц тусгндгрме сездггг, Алматы, 1974 ж. «Цазацстан Республикасыныц ¥лттыц Банкi туралы» 1995 жылгы 30 наурыздагы Цазацстан
Республикасыныц Зацы
фикаттар, борыштыц багалы цагаздар, валюталыц цундылыцтар, репатриация та-лаптары, цуйма алтын жэне т.с.с.;
4. Сын eciM мен зат еимнщ TipKecin келушен жаcалFан зац терминдер^ цажетт1 цоргану, Yлестiк менш1к, усац урлыц, авторлыц цуцыц, жолдастыц сот, ацшалай талаптар, жалган куэлщ цылмыстыц ниет, цылмыстыц жаза, зацды тулгалар, аудиторлыц уйым, жылдыц есеп, сацтандыру тобы, Yлестес тулгалар, кецес хаттамасы, тексерушi цызметкерлер, аралыц акттер, цужаттамалыц тек-серу, автоматтандырылган ЖYйелер, багалы цагаздар, коммерциялыц цупия, ацшалай талаптар, цадагалау функцияла-ры, сацтандыру цупиясы, валюталыц рет-теу, валюталыц бацылау, ацша твлемдерi, бухгалтерлт есеп, царжылыц есептшк, кредиттт бюролар, ЖYйелiк тэуекелдер, дербес тецгерiм, кYмэндi банкноттар, кYмэндi монеталар, жойылган банкноттар, салу тэуекелi жэне т.с.с.;
5. ETicTiK пен зат е«м ^ркесшен жаcалFан зац терминдерк сынау мерзiмi, тэртттт жауаптылыцца тарту, цызметке тагайындау, цызметтен боса-ту, айып тагу, айналысца шыгару, айналы-стан алып цою, активтердi айырбастау, царыздары беру, твлемдер тагайындау, мэлiметтер усыну, банк шоттарын ашу, электрондыц ацша шыгару, аукциондар втшзу, брокерлт цызмет, дилерлт цызмет, кассалыц операциялар жург1зу, инкассаци-ялау цагидалары, шарттар жасасу, бил1к жург1зу, аударымдар жасау, кадрлар да-ярлау, кiрiстердi зацдастыру, исламдыц царжыландыру, царжы ресурстарын шогырландыру, тэуекелдердi реттеу, мYддесiн б1лд1ру, жэне т.с.с.;
6. Yш одан да кеп компонент-тен жаcалFан зац терминдерш де жш кездес^руге болады. Мысалы: ацша-кредит саясаты, царжы цызметт тутынушылар, ацша-кредит статистикасы, ацшасыз есеп айырысу, уцыпсыз усталган мYлiк, зацды куmim енгiзу, ацшалай аманат царжы, твленбеген алымды вндiру, мемлекеттж эмиссиялыц багалы цагаздар, цолма-цол ацша айналымы, борыштыц мYлiкке тиым салу, сацтыц кассасындагы аманат ацша, цорцыту арцылы талап ету, сот шешiмiн орындау мерзiмi, узац мерзiмге салынган ацша, судьяныц жеке в-si шыгарган цаулысы, ец жогаргы кYшi бар нормативтт акт, сот шешiмiн орындау мерзiмi, банк шот-тары, багалы металдардагы активтердi
басцару, шишзат тауарларыныц сынамала-ры, ЖYйелiк тэуекелдердi реттеу, царжы уйымдарыныц сыртцы борышы, цолма-цол ацша айналысы, твлем ЖYйесiнiц жумыс wтеут цамтамасыз ету жэне т.с.с.;
7. Зат еам мен етктжтщ байланысы аркылы жаcалFан терминдер: зейнетацы тагайындау комиссиясы, жалацы алу цуцыгы, куэден жауапалу, саудацагидаларын бузу, мемлекеттт статистиканы ЖYргiзу, цызметке тагайындау, цызметтен боса-ту, пайда табу мацсаты, тарату тэртiбi, ацпаратты табыс ету, экспорттыц опе-рацияларын бацылау, тэуекелдердi реттеу, пайдалану багыттары, терроризмдi царжыландыру, аударымдар жасау, билт ЖYргiзу, залалдарды втеу, индекстеу нэтижелерi, атцарушы-вкiмшi шешiмдер, шарттар жасасу, басцару нэтижелерi, оралымды басцару, айналысца жiберу, втеу тэртiбi, жойылган банкноттар, ацша твлемдерi, ацша аударымдары, ацша твлемi жэне т.с.с.
^олданыстагы зацдарды зерде-лей отырып, байкаганымыз - K;a3ipri колданыстагы терминдердщ сьщарлары терминдер курамына енбеген кезшде де эдеби колданыста болып, тiлiмiзде еркш пайдаланылган сездер. Ал термин мэнш алган соц ол сездер жаца магынага ие болып отыр. Бурынгы колданысы мен жацадан пайда болган термин сездер арасында магыналык жагынан рецкпк езгешелш байкалады. Мысалы, «сыйга тарту кукылары» деген терминнщ казiргi магынасы тштен езгеше, ол бурын бiр затты екiншi бiреуге сыйга тар-туды, адамга сый жасау угымын бiлдiрсе, казiргi магынасында зацды; сипаты бар тер-минге айналып отыр. Бул терминде бастапкы магынасынан «сыйга тарту» ете алшакты; байкалмаганымен, кукыктык сипатка ие болып отыр. Кейде сез магынасыныц беретш ойы мYлде езгерш кетедь Мысалы, «валюталы; кундылыктар» бастапкы кездеп магынасы адами кундылыктар магынасында колданылып келсе, кешнп колданысында банк айналымында колданылатын тер-минге айналып отыр. Екеуi де кундылык, бiрак екi тYрлi кундылык туралы айты-лып отыр. Демек, казак тшнщ бай сездш корынан элi де талай жаца термин сездер мен терминдш сез жасамдар, тсркестер жаса-латыны анык. Сондыктан да орыс тiлiндегi зац терминдершщ казак тiлiне сай балама-сын жасаганда, олардыц жалпыхалыктык лексикадан бастау алатындыгын, олардыц кепмагыналык, омонимдiк, синонимдш,
антонимдш касиeттeрi барлыгын, сондай-ак, образдылык, эмоционалдык, ауыспа-лы магыналык та eрeкшeлiктeрi барлыгын тYсiнe бiлуiмiз кажет.
Сонымен катар термин (лат.terminus - шек, шекара) - гылым мен техниканыц, eнeрдiц, когамдык турмыстыц, т.б. саласындагы бeлгiлi бiр угымныц немесе заттыц дэл (ауыспалы немесе бeйнeлi тYPдe емес) магынасын бiлдiрeтiн немесе накты мэн-сипатын ацгартатын сез. Сондыктан кез-келген сeздi термин деп тани алмаймыз. Осы орайда академик Э. ^айдардыц: «Терминнщ бэрi - сез, ал сездщ бэрi - термин емес», -деген m^i [1], М. Ымулыныц: «Термин калыптастыру - кeзсiз аудармалау, жасанды сезжасам тудыру, «казакы» балама жапсыру емес» деген ойларыныц [2] астарында Yлкeн мэн жаткандыгы eскeрiлу кажет.
Ойымызды тужырымдай келе, термин жасауда, оларды тYрлi салада зац шыгаруда пайдаланган кезде, сез жасау процесшщ Yздiксiз жYрiп жаткандыгын ацгаруга бола-ды.
а) бiр мэндeгi тeрминдiк угымныц бiрнeшe мэнде колданылуы, мысалы «сая-сат» сeзiнiц «акшалай-кредит саясаты» банк саласындагы акша-кредит сeзiмeн тiркeсiп жаца угымды бiлдiруi, «турактылык» жал-пы лексикада пайдаланатын сeздiц «бага» сeзiмeн тiркeсiп, банк саласындагы «бага турактылыгы» банк саласындагы тiркeскe айналуы, «ум^аз талаптар» сез тiркeсi жалпы лексикадан зац тшшц сeздiк тiркeсiнe айналган. Осындай мысалдар-ды кептеп келаре беруге болады. Будан шыгатын корытынды жалпы лексикадагы сeздeрдiц тeрминдiк сез курамдарын элi де толыктыруга кызмет жасайтындыгы.
э) кептеген тeрминдeрдiц синонимдш катар тYзeуi, мысалы, iркiлiссiз- токтаусыз, табыс-кiрiс, залал-шыгын жэне т.с.с.
Термин кай кезде де нактылыгымен, дэлдшмен багалы. Гылыми угымдардыц казак тшнде магынасын терец ашып
жeткiзeтiн жэне eзi жатык, кулакка жагымды, кепшшк угынып кабылдайтын тeрминдeрдi элi де кептеп калыптастыру кажеттш бYгiнгi eмiр талабынан туындап отыр. Эр гылымга аса кажeттi басты угымдарды, непзп угымдар жYЙeсiн дэл аныктап беретш сeздeрдi - калыптаскан тeрминдeрдi орны-мен колданудыц Yлкeн танымдык мэш бар. Терминдер толык мэнiндe сапалы болу Yшiн ол жалпыга тYсiнiктi, магынасы мeйлiншe накты, айкын болуы шарт жэне гылыми терминология курамындагы баска угымдармен тыгыз байланысты, колдануга ыцгайлы болмак.
Сондыктан да термин жасау, калыптастыру, терминологияны жYЙeлeу, реттеу жумыстарын дурыс жолга кою, жалпы гылыми-техникалык терминологияныц даму багытын бeлгiлeу - бYгiнгi ^ннщ ке-зек кYттiрмeйтiн eзeктi мэсeлeлeрi болып та-былады.
Ал термин жасау, жасалган тeрминдeрдi - Yнeмi кадагалап, реттеп отыруды кажет ететш ете жауапты жумыс. Олай болмаган жагдайда терминологиядагы жYЙeлiлiктiц, рeттiлiктiц бузылары сeзсiз, терминологиямыздагы бiрiздiлiк сакталмай эр автор езшше термин жасап, термин колдану жумысыныц жYЙeлeнбeуi, eкiлeттi орындардыц ез кызмeтiн тиiстi децгейде аткара алмай отыруынан деп тYсiнугe бола-ды.
Мемлекетпк мэртебеге ие болган казак тшне когамдык eмiрдiц барлык саласындагы кызметш аткару мiндeтi жYктeлiп отыр. Тшдщ гылым саласындагы кызмeтiнiц жYзeгe асуы гылыми терминологияныц жасалуымен, жYЙeгe тYсуiмeн тiкeлeй байланысты. Жаца терминдер жасап, гылыми-техникалык терминологияны улт тш непзшде калыптастыру Yшiн термин шыгармашылыгында iскe косылатын амал-тэсiлдeр, термин жасауда басшылыкка алы-нар кагидаттар мен тeрминдeрдiц пайда болу арналары айкындалды.
ддебиет
1. Э. Гайдар. ^азак терминологиясына жацаша кезкарас. - Алматы, 1993. - 99-112 б.
2. М. Ымулы. Заци терминдердщ тус1нд1рме сездт. - Алматы, 2000. - 312 б.
References
1. Kaidar A. Kazak terminologiyasyna zhanasha kozkaras. - Almaty, 1993. - 99-112 p.
2. Izimyly M. Zani terminderdin tysindirme sozdigi. - Almaty, 2000. - 99-112 p.
