CC BY
40Шолан Бекен Ахметоллаулы, КР Зацнама институты Лингвистика орталыгыньщ НКА жэне хальщаральщ шарттар жобаларына гылыми лингвистикалыщ сараптама секторыныц гылыми ^ызметкерi
Мушанов Талгат Егiнбайулы, КР Зацнама институты Лингвистика орталыгыныц
Аударма секторыныц жетекшi гылыми ^ызметкерi
ЗАЦ ТЕРМИНДЕР1 МЕН Т¥РАЦТЫ Т1РКЕСТЕР1НЩ ТЕЦТУПН¥СК;АЛЫГЫН КАЛЫПТАСТЫРУДЬЩ КЕЙБ1Р МЭСЕЛЕЛЕР1
Казахстан Республикасыныц Парламентi ^абылдаган жYЗдеген зацдар елiмiз тэуелсiздiк алган ширек гасырга жуыщ уа^ыт iшiнде мемлекетiмiздiц базасын ^алыптастырып, экономикалыщ, ауыл шаруашылыщ, элеуметтiк жэне бас^а да салаларда ащарылатын ау^ымды iстердi зац т^ргысынан ^амтамасыз ету жолындагы кекейкесп мэселелердiц уакгылы жYзеге асырылуына, сейтш, дYниежYзiлiк нарыщтыщ экономикага кiрiгу Yшiн зандарымыздыц халыщаралыщ ^^ыктыщ актiлермен дер кезвде сэйкестендiрiлуiне тiкелей ыщпал етш келедi. Олардыц оц нэтижелерiн элемдеп аузы дуалы саясаткерлер мен сали^алы сарапшылар да мойындап отыр. Б^л, эрине, ма^тан етуге т^ратын ^птарлыщ iс.
Дегенмен де, жогарыда аталган зандардыц барлыгы дерлiк орыс тшнде дайындалып, кейiннен ^аза^ тiлiне аударылганын ескерсек, аударма тiлiне ^ойылатын талаптарды б^лжытпай орындау, ягни, екi тшдеп зац мэтiндерiнiц тещупн^с^алы^ын са^тау мэселес элi де болса кYн тэр^бшен тYCпей келедi. Оныц дэлелдi себепт^ бар екенi белгiлi, бiрак дэлелаз себептерi де жо^ емес. Ягни, бiз зацныц орысша тYпн¥C^асынан аударылатын мэтiнiнiц сапасын арттыру, орын алFан ол^ылыщтарды жою жолындаFы iс-шараны жалFастыра беруiмiз керек.
Б^л ретте мемлекетпк тiлдiц мэртебесiн
ны^ ^стап т^ратын негiзгi т^ырлардыц бiрi зац тшш жетiлдiру екенiн естен шыFармауFа тшсшз. Себебi, кYнделiктi емiрде цандай да бiр зац немесе одан туындайтын зац актiсi ^олданылмайтын сала жо^ деседе болады. ОсыFан орай ^абылдаотан арнайы баFдарламалар, жYЙелi жоспарлар бар. Жалпы тiл тецiрегiнде б^ан дешн де кептеген мэселелер кетерiлiп, ^ыруар ж^мыс ащарылып келдi. М^ндай ип iс б^дан былай да жалFасын таба бермек. Мемлекеттiк мекемелер мен ^OFамдьщ ^йымдар жоспарлы тYрде алуан тYрлi iс-шаралар еткiзуде. БYгiнгi тацда олардыц нэтижесi зац тiлiнiц дамуына оц эсерiн тигiзуде.
Мемлекеттiк тiлдi дамытуFа ^ома^ты ^аржы белiнiп, ^аншама келелi iс ащарылFанымен, кейбiр жекелеген азаматтардыц ана тiлiне деген нем^^айлылы^ы, ез тiлiнде сейлеуге келгенде дэрменаздш керсетуi осы саладаFы баянды бастамалардыц iлгерi жылжуын баяулатып отырFаны жасырын емес. Демек, жалпы тiлдiц, оныц шшде зац тiлiнiц (немесе аударма тшшщ) мэртебесiн кетеруге бYкiл халыщ болып атсалысуFа тиiспiз. Б^л орайда, непзп кемшiлiктi «жоFарFы жакган» iздей бермей, эркiм ез ю-эрекетше сын кезбен, жоFары жауапкершiлiкпен караFаны абзал.
Казахстан Республикасыныц Президентi Н.Э. Назарбаев ел хал^ына жыл сайыюты Жолдауларында жэне ¥лытау терiндегi с^хбатында тiлiмiзге байланысты ой-
№2 (43) 2016 ж. Цазакртан Республикасы Зацнама институтыныц жаршысы
толгамдарын ортага салып, оны дамытуга кедергi болып отырган мэселелердi байыппен шешудщ саликалы мiндеттерiн кврсетiп берген едi. Мэселен, Елбасы «Казакстан -2050» Стратегиясы - калыптаскан мемлекетпц жаца саяси багыты» атты Жолдауында: <^з урпактарымызга бабаларымыздыц сандаган буыныныц тэжiрибесiнен втш, бiздщ де Yлесiмiзбен толыга тYсетiн казiрri тiлдi мурага калдыруга тшсшз. Бул - взiн кадiрлейтш эрбiр адам дербес шешуге тиiс мшдет.
...Егер эрбiр ^аза^ ана тшнде свйлеуге умтылса, тiлiмiз элдекашан Ата Зацымыздагы мэртебесiне лайык орнын иеленер едЬ> - деген кунды птр айткан. «Кунды» деуiмiздщ себебi, осы шагын Yш свйлемде ата-бабамыздыц тэжрибес де, бутан казiрri урпактыц косатын Yлесi де, осы тургыдан эркайсымыз жадымызда устауга кажетп мiндет те бар. Казакстанныц патриоты болгысы келетш эрбiр казакка, эсiресе жастарга осыдан артык кандай багыт-багдар керек?!
Бул орайда, Казакстан Республикасыныц Эдiлет министрлт жYзеге асырып отырган iс-шараларды атап вткен жвн. Мэселен, тш мэселесше катысты эртYрлi баскосулар, гылыми-практикалык конференциялар мен двцгелек Yстелдер жш вткiзiлiп тирады. Оларга зацгер-галымдар, журналистер мен тiл мамандары тартылады. Осы шаралардыц корытындысы бойынша усыныстар эзiрленiп, арнайы жинактар шыгарылады.
Министрлш жанындагы Зацнама институты Лингвистика орталыгыныц кызметкерлерi кабылданган зацнамалык актiлерге iргелi гылыми-зерттеу жYргiзу максатында жоспарлы тYрде тиянакты жумыс аткарып келедi. Мэселен, 2015 жылы азаматтык зацнаманыц элеуметпк салаларын камтитын 3 кодекс пен 49 зацныц мэтiнiндегi терминдер мен жекелеген свздердi Орталыктыц эрбiр кызметкерi элiпби бойынша бвлiп алып, олардыц аудармасына мукият талдамалык сараптама жасады. Соныц нэтижесiнде квптеген зац мэтiндерiнде жацсак аударылган терминдер мен свздер, орашолак курылган свйлемдер мен свз тiркестерi аныкталды. Олардыц дурыс баламалары зерттеу барысында CYЗгiден вткiзiлiп, Мемлекетпк терминологиялык комиссияныц (будан эрi -Терминком) отырысында талкылауга усынылды.
Ал агымдагы жылдыц басында Орталык кызметкерлерше 2013 жылга дейiн кабылданган, экономика, каржы, внеркэсiп, квлiк салаларына катысты эртYрлi квлемдегi зацдар бекiтiп бершген
едi. Ендi олар вздерiне тиесш зацдардагы терминдер мен тiркестердi эрштердщ элiпбиi ретiмен гана емес, бYкiл зацды тутастай карап шыгып, зерттеу нэтижелерi бойынша гылыми сараптама жасайды, басшылыкка токсан сайын аткарган жумысы туралы есеп берiп отырады. Зандарда жиi колданылатын терминдер мен теракты тiркестер сурыпталып, олардыц дурыс баламасы «Зацнама терминдерiнiц казакша-орысша, орысша-казакша свздтнщ» (курастырушысы - Зацнама институтыныц жетекшi гылыми кызметкерi М.А. Айымбетов) кезекп басылымына енгiзiледi. Свйтiп, осы жылдыц соцына (желтоксан айына) дейiн, тутастай алганда, 62 зацга толыктай сараптама жасалып, мамандардыц талкысынан втедi. Мундай сараптамалык зерттеу зац терминдерi мен зацнама угымыныц тезаурусын бiр iзге тYсiру аркылы аудармадагы тещупнускалыкты калыптастыруга оц ыкпал ететiнi свзсiз.
Ендi осындай аукымды гылыми-талдамалык жумыстыц калай жYргiзiлiп жатканын iс жYзiнде кврсету Yшiн бiр гана зацмен накты мысал келтiре кетейiк.
«Табиги монополиялар жэне реттелетш нарыктар туралы»1998 жылгы 9 шiлдедегi Казакстан Республикасыныц Зацы бойынша:
1. Осы Зацныц 5-бабыныц 1-тармагы 1) тармакшасыныц алтыншы абзацында «сфера» терминi «сала» деп алынган, бул арада оныц дурыс баламасы «ая» болуга тиiс. Осылайша накты тужырым жасауымызга мынадай себептер бар.
Бiрiншiден, 4-баптыц «Сферы естественных монополий» деген такырыбы «Табиги монополиялар аясы» деп дурыс берiлген екен. Бiрак, 5-баптан бастап «сфера» термит дэл осындай свз пркестершде «саласы» деп взгертiлген. Ягни, осы Зацныц казакша мэтiнiнде бiр термин ею тYрлi аударылган.
Екiншiден, орыс тшндеп «в области», «в отрасли» деген свздер бурыннан «саласында» деп аударылып жYр. Академиялык свздiкте де солай. Бул арада «сала» угымы «сфера» терминшщ дэл магынасын бере алмайды, вйткенi оныц «ая» свзiне караганда магынасы кецiрек деп есептеймiз.
Колданыстагы зац актiлерiнiц бэрiнде дерлiк осы Yш свз де (сфера, отрасль, в области) квбшесе «саласы» болып аударылган. Алдагы уакытта Терминкомныц отырысында бшкп мамандарды тарта отырып, осы терминдердщ аражiгiн накты ажыратып алган дурыс.
2. «Мотивированный» деген свз 7-2-баптыц
2-тармагыныц бесiншi абзацында жэне 3-тармагы 2) тармакшасыныц твртiншi абзацында «уэждЬ» деп алынса, осы баптыц 3-тармагы 2) тармакшасыныц екiншi жэне Yшiншi абзацтарында «дэлелдЬ» болып жYр. Бiздiц ойымызша, «уэждЬ» деген аныктауыш квбшесе niKipre байланысты ауызекi тiлде колданылады. Ал аталмыш бапта мэселе втшш туралы болып отыргандыктан, оныц «дэлелдЬ» деген баламасы д^рыс деп eсeптeймiз. Б^л термин «Зацнама тepминдepiнiц казакша-орысша, орысша-казакша свздтнде» (толыктырылган eкiншi басылымы, 2015 ж.) де осылай алынган.
3. 6-баптыц 5) тармакшасында орыс тiлiндeгi «законодательство» тepминi «зацдар» деп квпше тYpдe алынган екен, «законодательство» свзi орыс тiлiнiц грамматикасы бойынша жекеше тYpдeгi (единственное число, средний род) зат ешм, ягни, б^л арада тepминнiц тYпн¥Cкасы ^аза^ тшне д^рыс аударылмаган, нэтижeсiндe eKi тiлдeгi мэтiннiц тещупн^скалыгы б^зылган.
Осы зац кабылданганнан бepi квптеген терминдердщ жаца баламасы табылып, колданыска енпзше бастаганы бeлгiлi. Солардыц бipi - «зацнама» («законодательство») свзь Ол кецеспк кезецнен бepi «зацдар» деп жацсак алынып келген eдi, eлiмiз тэуелшздш алганнан кeйiн гана Терминком аталмыш терминнщ накты баламасын бeкiтiп берд^ свйтiп, колданыстагы зандарга тYзeту енпзшгенде тepминнiц осы аудармасы eскepiлe бастады.
Мысалы, «Институт законодательство Республики Казахстан» деген мекеме атауындагы «зац» свзi «зацнама» болып взгepтiлдi. Сондай-ак осы баптыц 5) тармакшасындагы «...в установленном порядке» деген свз тркеи «зац бeлгiлeнгeн тэpтiппeн» деп мYлдeм тYсiнiксiз аударылган. Д^рыс аудармасы «зацнамада бeлгiлeнгeн тэpтiппeн» болуга тиiс.
4. Орыс тшндеп «трубопровод» тepминi 4-баптыц 1-тармагыныц 1) тармакшасында «К¥быржол», ал 5-баптыц 1-тармагы 1) тармакшасыныц Yшiншi абзацында «к¥быр» болып жYp. Дэл баламасы «к¥быржол» болуга тиiс. вйткеш «к¥быр» тepминiн орыс тiлiнe œpi аударганда «труба» болып шыгады.
5. 3-баптыц 1) тармакшасында орыс тiлiндeгi «ставка» тepминi сол кушнде («ставка») калдырылыпты. Ал Зацныц ^гымдык аппаратыныц взiндe «ставка» тepминiнiц казакша аудармасы eкi н^скада бepiлгeн: 1), 6), 20), 27) жэне 28) тармакшаларда «ставка», ал 3) жэне 22) тармакшаларда «мвлшерлеме» деген баламалары колданылган.
Б^л терминнщ д¥рыс аудармасы «мвлшерлеме» болуга тшс, вйткeнi оган «... жалакыныц, салыктыц жэне т.б. нормативтермен белгшенген мвлшepi» деген аныктама бepiлгeн. Оныц Y^rne, Терминком осы свздi «мвлшерлеме» деп беюткен.
6. «Рынок» термиш 2-баптыц 1 жэне 3-1-тармактарында «рынок» деп, ал осы баптыц 3-2-тармагында «нарык» деп аударылган. Каирп кезде «нарык» свзш Терминком бeкiткeндiктeн, ол т^рмыста да, экономикалык т^ргыдан да свздш корымызга тYбeгeйлi eнiп, теракты тYpдe колданылып кeлeдi.
Осы жэне баска да терминдердщ бip зацда эpтYPлi колданылуына кeлeтiн болсак, оган взгерютер мен толыктырулар eнгiзiлгeндe баска баптар eскepусiз калган сиякты. М^ндай олкылыктар квптеген зац актiлepiндe кездеседь Оларды болашакта бipтe-бipтe бip iзгe салуга болады деп eсeптeймiз.
7.5-баптыц 1-тармагыныц4-1) тармакшасында «предмет» свзi «мэн» деп алыныпты, оныц колданыстагы д¥рыс баламасы «нысана» болуга тшс. вйткеш «мэн» деген аныктауыш «магынаныц» синонимi болгандыктан, б^л арада багыт-максатты бiлдipe алмайды.
«Предмет» тepминiнiц «пэн», «нысана» жэне «зат» деген Yш магынасы бар. «Зацнама тepминдepiнiц казакша-орысша, орысша-казакша свздiгiндe» (толыктырылган eкiншi басылымы, 2015 ж.) де осы баламалары бepiлгeн. Олар вз кезегшде свйлeмнiц тYпмэтiнiнe карай лайыкталып колданылады.
8. Шетел тiлiнeн енген квптеген экономикалык терминдер квбшесе сол калпында алынады, сeбeбi оларды кисынсыз икемдеп, кандай да бip жасанды баламасын колдану аркылы свзжасам жасау жацсактыкка экеп согуы мYмкiн. Сондыктан да, шетел тшнщ транскрипциясымен бepiлгeн эpбip тepминдi бiлiктi мамандардыц катысуымен жан-жакты саралап, ой eлeгiнeн вткiзiп барып колданыска eнгiзгeн жвн деп eсeптeймiз. Ал eндi шeтeлдiц кeйбip свздершщ магынасын дэл бepeтiн баламасы табылып жатса, оны д^рыс кабылдап, тiлiмiздi байыта тYсугe болады гой. Ондай сэтiмeн табылган свздер, тiптi свз rip^CTepi аз емес (мысалы: «глобализация - жаhандану», «стаж - втш», «резюме - тYЙiндeмe», «реквизит - деректеме» жэне т.б.), олар казip свздiк корымызга кipiгiп, кeцiнeн пайдаланылуда. Осыган орай, 3-баптыц 18) тармакшасындагы «аффилиированное лицо» деген тipкeстi (осы Зацда «аффилиирленген т^лга» деп аударылыпты) «Yлeстeс т^лга» деп
№2 (43) 2016 ж. Каза^тан Ретубликат Зацнама и^титутыньщ жаршь^ы
aдсaк кaтедеспеймiз. ЖоFapыдa aтaлFaн бaптa мэседе кэсiпкеpлiк кызметке eзiнiц тайыздык Yлесiмен Kara^a^m тудFa жaйлы бодып отыp. Бул теpминдi бекiткенде Теpминком дa осыны негiзге aлFaн 6одуы кеpек деп ойлaймыз.
9. 10-бaптыц тaкыpыбындa «услуги» деген сeз «кызметтеp» деп aлынсa, осы бaптыц бipiншi бeлiгiнiц 1) жэне 4-2) тapмaкшaдapындa «кepсетiлетiн ^ьимет^^» деп ayдapылFaн. «Кызметтщ» оpыс тшндеп такты бaлaмaсы - «деятедьность» немесе «слyжбa». Бул оpaйдa, со^ы жылдapы кaбыддaнFaн зaндapдa (шapттapдa, келiсiмшapттap мен келiсiмдеpде) «кepсетiлетiн ^змет^^» тipкесi «услуги» теpминiнiц бaлaмaсы pетiнде туpaкты тYPде KOддaныдып жYpгенiн естен шыFapмay кaжет.
10. Осы Зaцныц 6ip бaбындa Faнa (10-бaптьщ 5) тapмaкшaсы) «впpaве» теpминi «хaкыды» бодып жYP, aл бaскa бaптapдa «кукыды» деп дуpыс ayдapылFaн. Дуpыс дейтiн себебiмiз, Теpминком «пpaво» деген теpминдi «кукык» деп, aл «впpaве» сeзiн «кукыды» деп беюткен.
Бул pетте, токсaныншы жылдapдьщ iшiнде кaбылдaнFaн зaндapдыц мэтiнiнде 6ÍP теpминнiц екi немесе Yш тYpлi бaлaмaмен беpiлyi жиi кездесетiнi недштен деген суpaк тyындayы зaнды. Осытан бaйлaнысты мынaны ескеpте кеткен жeн. Айтaдык, aтaлмыш зaндap кaбыддaнFaннaн беpi олapFa бipнеше pет eзгеpiстеp мен тодыктыpyдap енгiзiлдi. Осы ya^n apaлыFындa кейбip сeздеp мен сeз np^^^i eзгеpiске ушыpaп, кeптеген теpминдеpдiц жaцa бaлaмaлapы aйнaлымFa енгiзiлдi. Зaндapдьщ бYкiл мэтiнiн 6ÍP мезгiлде 6ÍP i3re сaлy мYмкiн бодмaFaндыктaн, ескi теpминдеp сод кaлпындa Ka-дцы. ОлapFa eзгеpiстеp мен тодыктыpyдap енгiзiлген кезде осы жaFдaй ескеpiлiп, теpминдеp бipте-бipте 6íp iзге тYсipiлiп келедi. ЖоFapыдa aтaлFaн yэжге оpaй тaFы 6ÍP aйтapымыз, мундaй одкыдыктapFa 3aq шыFapyшылap немесе ayдapмaшылap кiнэлi емес. Од кезде ya^n тaлaбы осылaй болFaн.
3arç мэтiндеpiнщ тещYпнускaдыFы тypaлы сeз болFaндa, оpыс тiдiнде кeптеген теpминдеp, жекедеген сeздеp мен сeз тipкестеpi гапше тYpде жaзыдFaнымен, одapды ayдapFaн кезде ^arç тшнщ eзiндiк еpекшедiктеpiескеpiде беpмейтiнiн aтaп exy кеpек. Мэседен, «туки - Fыдымдap», «знaния - бiлiмдеp», «пpaвонapyшений - кукык бузyшыдыктap», «в цедях - мaксaттapындa», «в слyчaях - жaFдaйдapдa», «нa основaний -негiздеpiнде» деп aлынып жYp. Ад бул сeздеp KasaK тшнщ гpaммaтикaсы бойыншa кeпше тYPдегi жиынтык уFымды бiддipедi, сондыктaн одap жекеше тYpде жaзыдyFa тиiс, сондa arnyFa
дa, коддaнyFa дa кодaйды api оцтзйды бодaды.
БуFaн такты мысaд pетiнде 2014 жыды кaбыддaнFaн Кaзaкстaн Респyбдикaсыныц Экiмшiдiк кукык 6УЗУШЫДЫК тypaлы кодексшщ aтayын (aд оpысшa aтayы - «Кодекс Республики Кaзaхстaн об aдминистpaтивных пpaвонapyшениях») кедтipе кетуге
бодaды. ОсындaFы «об aдминистpaтивных пpaвонapyшениях» деген тез тipкесiн «экiмшiдiк кукык бузyшыдыктap тypaлы» деп aлсaк, од aйтyFa ayыp api коддaнy кезiнде оpaдымсыз бодып шыFap едi. Бул жиынтык уFымды бiддipедi, сондыктaн ноpмaFa нуксaн кед^т туpFaн жок. Ад осы теpминдi тYпмэтiнге кapaй кейде кeпше тYpде aдyFa тypa кедедi (эсipесе, кукык бузyшылыктapды тYpге, сaнaткa жштеген кезде). 3arç шыFapy бapысындa тiдiмiзге тэн осындaй еpекшедiктеpдi есте устay кaжет-aк.
Сод сиякты aддындaFы aныктayышы сaн есiм бодaтын зaт есiмдеp де («отыз кYн», «бipнеше кэсiпкеp», «кeптеген жещдщк», «екi бaп» жэне т.б.) жекеше тулFaдa беpiдyге тиiс. Мундaй одкыдыкты кез кедген кaзaкшa зaцныц мэтiнiнен тaбyFa бодaды. Сондыктaн, болaшaктa мемдекеттiк тiддегi зaц жобaлapын тш бiдiмi институты Faдымдapыныц сapaптaмaсынaн, бшкп тiд мaмaндapыныц тезiнен eткiзiп aлFaн apтык бодмaс едi деп ойтаймыз.
БYгiнгi тaндa егемен едiмiздiц epra^^yi^ тiкедей ыкпaд ететiн зaцдap кaбылдaнып, мемдекеттщ кукыктык бaзaсы кaлыптaсy Yстiнде. Мундaй ayкымды iсте бipен-сapaн олкылык тa бодмaй туpмaйды. Эйткенi, од 6íp жыддa тындыpa сaлaтын жещл-желш шapya емес екенi бедгiдi. Ата тiдiмiздегi зaцдap тypaлы дa осыны aröyFa бодaды.
Хaдкымыздыц уды пеpзентi Бayыpжaн Момышуды: «Шешенщ ец уды ^сиен - кaжет нэpсенi Farn aйтy емес, сонымен бipге кaжетi жок нэpсенi aйтпay» - деген екен. Олaй бодсa, жaдпы зaц шыFapy бapысындa, соныц iшiнде ayдapмa тiдiн коддaнFaн кезде зaцдapдыц сaпaсын «Жетi жapFыдaн» беpi хaдыктыц жaдындa сaктaдып кaлFaн кaзaкы pесми зaц тiдiнiц мэйегiн оpынды пaйдaдaнy apкылы apттыpып, кукыктык ноpмaFa, жaдпы жуpттыц уFымынa сaй кедетiн K^airap дaйындay бaсты мaксaт бодyFa тиiс. Од Yшiн зaц мэтiндеpi ayдapмaсындa кездесенн тYсiнiксiз теpминдеp мен оpaшодaк ^з тipкестеpiн ap сaдaныц бiдiктi мaмaндapымен aкыддaсa отыpып, 6ÍP жYЙеге кел^у кaжет. Сондa Faнa «кедiсiп шшкен тонныц кедте бодмaйтынынa» iс жYзiнде кeз жеткiзетiн бодaмыз.
ПайдаланылFан эдебиеттер тiзiмi
1. Казахстан Республикасыныц Президент Н.Э. Назарбаевтыц 2012 жылFы 14 желто^сандаFы Казахстан хал^ына Жолдауы, «Егемен Казахстан» газетi, 2012 жылFы 15 желто^сан.
2. «Табши монополиялар жэне реттелетш нарыщтар туралы» 1998 жылFы 9 шiлдедегi Казахстан Республикасыныц Зацы //«Эдшет» АКЖ.
3. Казахстан Республикасыныц Экiмшiлiк б^зушылыщ туралы кодекс (05.07.2014 ж.) // «Эдшет» АКЖ.
4. Орфографиялыщ сездiк, Алматы, Тiл бiлiмi институты, 2007 ж.
5. Зацнама терминдершщ ^аза^ша-орысша, орысша-^аза^ша сездiгi (к¥растырушысы - Зацнама институтыныц жетекшi Fылыми ^ызметкерi М.А. Айымбетов), Астана, «Казахстан Республикасыныц Зацнама институты» ММ, 2015 ж.
Мацалада зацнама терминдер1 мен турацты свз тгркестергн аудару барысында мзтгндердгц тецтYпнусцалыгын сацтау мэселелер1 талданып, цабылданган зацдардагы кейб1р терминдердщ гылыми неггзделген нацты баламалары усынылады.
Ty^h свздер: терминдер, тецтYпнусцалыц, гылыми талдама.
В статье рассмотрены вопросы соблюдения аутентичности при переводе законодательных терминов и устойчивых словосочетаний, предложены научно обоснованные точные переводы некоторых терминов, содержащихся в принятых законах.
Ключевые слова: термины, аутентичность, научный анализ.
The article deals with issues of compliance with the authenticity of the translation of legal terms and collocations, offered scientifically sound accurate translations of certain terms contained in the adopted laws.
Keywords: terms, authenticity, scientific analysis
Бекен Ахметоллаулы Шолан,
КР Зацнама институты Лингвистика орталыгыныц НКА жэне халыщаралыщ шарттар жобаларына гылыми лингвистикалыщ сараптама секторыныц гылыми щызметкерi
Талгат Егтбайулы Мушанов,
КР Зацнама институты Лингвистика орталыгыныц Аударма секторыныц жетекшi гылыми щызметкерi
Зац mepMUHdepi мен турацты mipKecmepimHf тентYпнущалыгын цалыптастырудыц Keü6ip M3cmmepi
Шолан Бекен Ахметоллаулы,
научный сотрудник сектора научно-лингвистической экспертизы проектов НПА и международных договоров Центра лингвистика Института законодательства РК
Мушанов Талгат Егинбаевич,
ведущий научный сотрудник сектора перевода Центра лингвистики Института законодательства РК
Некоторые вопросы формирования аутентичности юридических терминов и устойчивых словосочетаний
№2 (43) 2016 m. Kfl3aKpmaH PecnyônuKacu SahflaMa UHcmumymuHUHi mapmwcw
Sholan Beken,
Researcher of the sector of research linguistic expertise of legal acts and international agreements of Linguistic center of Institute of legislation of the Republic of Kazakhstan Mushanov Talgat,
Leading researcher of the sector of translation of Linguistic center of Institute of legislation of the Republic of Kazakhstan
Some questions of formation of the authenticity of legal terms and collocations
