CC BY
31Мырзаева Шолпан Рысбайкызы,
КР Зацнама институты Лингвистика орталыгынъщ НКА жэне халыцаралыц шарттар жобаларына гылыми лингвистикалыц сараптама секторыныц жетекшг гылыми цызметкерг
Шолан Бекен Ахметолла^лы,
КР Зацнама институты Лингвистика орталыгыныц НКА жэне халыцаралыц шарттар жобаларына гылыми лингвистикалыц сараптама секторыныц гылыми цызметкерг
АУДАРМА Т1Л1 ЖЭНЕ САЛАЛЬЩ ЗАЦ ТЕРМИНДЕР1 МЕН Т¥РАЦТЫ ЦОЛДАНЫЛАТЫН СЭЗ Т1РКЕСТЕР1Н ЖЕТ1ЛД1РУ ЖОЛДАРЫ
Казахстан Республикасыныц Президентi Н.Э. Назарбаев 2012 жылгы 14 желтоцсандагы «Казацстан-2050 Стратегиясы цалыптасцан мемлекеттщ жаца саяси багыты» атты Казахстан халцына Жолдауында тiл саясатыныц цазац ^лтын бiрiктiрушi басты факторлардыц бiрi екенш айта келiп: <Жз цазац тшш жацгыртуды жYргiзуге тиiспiз. Тiлдi заманга сай Yйлестiрiп, терминология мэселесiнен консенсус iздеу керек. Сонымен цатар, эбден орныццан халыцаралыц жэне шет тшшен енген свздердi цазац тiлiне аудару мэселесш бiржола шешу цажет. Б^л мэселе оцшауланган цайраткерлердщ ортасында шешшмеуге тиiс. Yкiмет м^ны реттегенi жвн.» -деген едi. Сондай-ац Елбасы тиiстi органдаргаосы сала бойыншанацты мiндеттер жYктедi.
Жалпы тiл бiлiмi бiрнеше арнаулы саланы цамтитыны белгiлi, соньщ бiрi - аударма тiлi. Б^л вте кYрделi сала, вйткенюныц взше тэн ерекшелш,т^рацты цолданылатын ^гымдар жYЙесi (тезаурусы), терминологиялыц аппараты бар. Осыныц бэрi элi толыц зерттелiп, бiр жYЙеге келтiрiлiп болган жоц. Сондыцтан алдагы уацытта, эсiресе, аударма тшше цатысты шешiмiн кYтiп т^рган мэселелер де аз емес.
Термин свздердi аударганда олардыц мэнi мен цызметш ескере отырып, ана тiлiне н^цсан келтiрместен, цазац тшнщ свздiк цорын барынша толыц пайдалану цажет. Квне грек, парсы, латын, француз жэне басца да шет тшшен енш, сщгсш кеткен, халыцаралыц децгейде цолданылатын
терминдер вз цалпында енгiзiлуге тшс. Термин свздердi жобамен баламалап, ею здай магынада аудара салуга болмайды. Себебi, м^ндай агаттыц зацныц непзп нормасына керi эсер етiп, кейде ц^цыцтыц магынасын мYлдем взгертiп жiберуi мYмкiн. Ал оныц цандай салдарга экеп согатыны айтпаса да тYсiнiктi.
Бастамашылар ^сынатын зацдардыц жYЗ пайызы дерлiк мемлекеттiк тiлге ресми тшден аударылатындыцтан (тэуелсiздiк алган жылдан берi мемлекеттiк тiлде не бары 2 зац цабылданган), барынша дэл эрi тещупщсцалы зац терминдерiн бiр жYЙеге келтiруге кYш салу цажет. Эрбiр сала бойынша т^рацты зац терминдерш жасап, свз тiркестерiн цалыптастырган жвн, ягни цолданыстагы зацдарымыздыц тезаурусын ц^растыру цажет. С.И. Ожеговтыц «Орыс тшшщ свздiгiнде» тезаурусца «цандай да бiр арнайы саланыц терминдерi мен ^гымдарын толыц цамтитын свздiк немесе деректер жинагы» деген аныцтама берiлген. Ондагы ^гымдар барынша стандартталган эрi нысандыц жэне ^гымдыц жагынан взгерiске ^шырамай, цалыптасцан шаблон сияцты цайталанып келш отырады. М^ныц взi зацдардыц аудармасында жекелеген свздер мен свз ^ркестерш цолданганда бiрiздiлiктi сацтауга мYмкiндiк береди Зацгер-журналист эрi тэжiрибелi аудармашы Д. Омаш^лыныц «Зацнама ^гымдарыныц тезаурусы» атты кггабы осы салада мемлекеттiк тшде жарыц кврген т^цгыш ецбек. Осындай
ип iстердi эрi ^арай дамытып, жалгастыра беру кажет деп ойлаймыз.
БYгiнгi танда 1999 жылы жарык керген, эр саланы камтитын 31 томдык сездiк колданылып жYр. Б^дан баска да кептеген орысша-казакша сезд^ер, тYсiндiрме сездiктер, аныктамалыктар шыгарылып жатыр. Алайда, оларда дэл осы тезаурус мэселесше жете кенiл белiнбеген. Салалык терминдер, сез тiркестерi эр сездште тYрлiше алынып келедi, оларды бiр iзге тYсiруге ешкiм де жауап бермейпндштен, ¥гымдар ала-к¥ла пайдаланылады.
Жалпы тiлге, аудармага байланысты эртYрлi ресми, бейресми жиындар, конференциялар, кенестер жиi еткiзiлiп жатады. Б^л д¥рыс та шыгар, м^ндай саликалы бас косулардын нэтижесi де жок емес.
Дегенмен де, мемлекетпк тiлдегi зан мэтiндерiндегi кемшiлiктерден нелiктен толык арыла алмай келемiз деген с¥рак элi кYнге дейiн кYн тэртiбiнен тYCкен жок. Б^ган накты жауап кайтару да онай емес. вйткенi, б^л мэселе жан-жакты зерделеп, гылыми т^ргыдан терен зерттеудi, жоспарлы тYрде аукымды ж^мыс аткаруды кажет етедi. М^ндай кYрделi ж^мыс^а терминдердi, жYЙелi эрi т^ра^ты сез тiркестерiн, кекейге конымды сезжасамды, сездiктердi ез саласын академиялык денгейде жетiк менгерген (орыс тшнде де, казак тiлiнде де) тш саласы галымдарын, бiлiктi мамандар мен тэжiрибелi аудармашыларды тарту кажет. Кабылданатын зан мэтiндерiнiн тым болмаса 50 пайызын мемлекеттiк тiлде эзiрлеуге кешенн уакыт жеттi. Ол Yшiн б^ган кажетп алгышарттар жасау iсiн кешшнрмей колга алу кажет. Сонда гана мемлекеттiк тiлде дайындалган зандардын сапасына койылатын талаптар орындалатын болады.
Жогарыда аталган 31 томдык салалык орысша-казакша сездiкте кажетп сездердiн кепшiлiгi камтылганымен, олардын бiркатары ескiрiп кеттi немесе уакыт талабына сай езгерiске ¥шырап, жана терминдер пайда болды, кейбiр аса кажетп терминдер сездiкке енпзшмей калган. Осы сездiктен, эсiресе, экономика, ауыл шаруашылыгы (мал атауларына, техникалык белшектерге, биологиялык, агрономиялык терминдерге катысты), мэдениет, неке жэне отбасы (салт-дэстYрге катысты), эскери такырып сиякты толып жаткан салаларда сирек колданылатын орыс тшше тэн сездердiн казакша баламасы табылмайды.
Осынын салдарынан заннамадагы салалык терминдер бiрiздiлiк, тещупн¥скалык сакталмай
аударылады. Б^л мэселе тiлшi галымдарды да, зангерлердi де, жалпы кепшiлiк кауымды да толгандырып келедi. К^р кайтадан дайындалып жаткан салалык кеп томдык сездiкте жогарыда аталган кемшiлiктердi жоюга мYмкiндiк бар.
«Ана тш» ^лттык газетiнiн 1991 жылгы 19 желтоксандагы санында жарияланган «Тшдеп жаналыктар сыры неде?» деген макаласында белгiлi галым, тiл маманы, профессор Р. Сыздыкова: «Бiркатарымыз гылыми терминдердi тYгелге жуык казакша жасасак, тiлiмiздi гылым тшше айналдырамыз деген жансак пiкiрде жYрген сияктымыз. Fылым тiлi болу Yшiн ен алдымен гылымнын сан-саласына сол плде баяндауды iске асыру керек, ал баяндау Yстiнде кiрме терминдердi колданамыз ба, ез корымыздан жасалган «казакыларын» пайдаланамыз ба - бiрак кайткенде де айтпак ойымыз, талдауларымыз бен т^жырымдарымыз казакша болуы шарт. Fылым сезiн айтуда, эсiресе, онын физика, геология, химия сиякты сан алуан салаларында кептеген халыктар ыкылым заманнан берi колданып келе жаткан кене грек, латын сездерi болып келетш дYние жYзiлiк ортак кордан бас тарту тiлiмiздiн терминология корын т^йыктап кана коймай, галымдарды ортак ¥гымдарды танудан алшактата тYсерi хак. Казакша гылым тш, гылыми стилi карабайырлыктан аман болуы керек» деп ез пшрш бiлдiрiптi. Орынды эрi дер кезшде айтылган пiкiр. М^ны эрбiр тiл маманы, аудармашы колдайтыны сезшз. Шынында да, халыкаралык ¥гымдардын атауларын, эрбiр термин мен сез пркестерш жан-жакты саралаудан еткiзiп, дэлме-дэл колдану iсiне зор жауапкершiлiкпен караган жен.
Эткен гасырда казак терминологиясынын непзш калаган галымдар Ахмет Байт^рсынов пен К¥дайберген Ж^банов халыкаралык терминдер казак тшше аударылганда аударманын тYпкi магынасын дэл бермесе, онда б¥л термицщ сол кYЙiнде алу туралы катан ескерткен болатын. ¥лы галымдардын осы есиетш эркашанда есте ¥стауга тшсшз.
Жекелеген зан терминдерiнiн казак тшндеп накты баламасын колдануда жан-жакты салмактап, ой елегiнен еткiзудi кажет ететш мэселелер аз емес. Yкiмет эзiрлейтiн зан жобаларынын сапасы олардын мемлекетпк жэне орыс тiлдерiндегi мэтiндерiнiн тYпн¥CкалыFы т¥ргысынан жиi сынFа ¥шырайды. Колданыстагы заннамада т¥ракты колданылып жYрген жекелеген терминдер кейде непзиз езгерiске ¥шырап, баскаша колданылатын жагдайлар да жок емес. Мэселен, колданыстагы заннамада
«предъявление иска» деген термин «талап цою» деп цолданылып келген едi («Мемлекетпк кврсетшетш цызметтер туралы» 2013 жылгы 15 сэуiрдегi Казацстан Республикасыныц Зацы; «Казацстан Республикасыныц кейбiр зацнамалыц актшерше бэсекелестiк мэселелерi бойынша взгерiстер мен толыцтырулар енгiзу туралы» 2013 жылгы 6 наурыздагы Казацстан Республикасы Зацы), ендi кейбiр зандарда оныц «цуыным беру» деген баламасы цолданыла бастады. Б^л арада Казацстан Республикасыныц Yкiметi жанындагы Мемлекеттiк терми-нологиялыц комиссия «цуыным» терминiн ресми т^ргыдан мац^лдап, бекiткенi туралы ц^жаттыц болмаганын есте ^стау цажет едi.
Айталыц, бYкiл элем царжыгерлерi цол-данып жYрген «кредит» терминi осы кезге дешн жекелеген зацдарда, б^царалыц ацпарат ц^ралдарында «несие» деп алынып жYP, ал «несие» шын мэнiнде «ссуда» терминшщ баламасы. Осыган ^цсас пiкiрдi «пайыз», «твлц^жат», «Yдерiс» жэне т.б. свздерге цатысты да айтуга болады. «Паспорт» терминiн, басца елдердi былай цойганда, тYркi тiлдес елдер де вздершщ халыцаралыц ц^жаттарында взгерiссiз сол цалпында цолданады. Ана тiлiмiздегi «твлц^жат» терминi адамныц жалпы жеке ц^жаттарына, мэселен, куэлiк, диплом жэне т.б. арнайы ц^жаттарга цатысты, жиынтыц магына-ны бiлдiредi.
Тагы бiр айта кететш мэселе, мемлекеттiк тiлде зац жобаларын эзiрлейтiн органдар (министрлiктер, комитеттер, департаменттер, агенттiктер) аударма мэселесiне немц^райлы царап, тиiсiнше квцiл бвлмей келедь Квптеген терминдер, жекелеген свздер магынасына царай цолданылмайды. Мемлекеттiк тiл мен ресми тшдщ взiндiк ерекшелiктерi Yнемi ескерiле бермейдi. Мэселен, орыс тшндеп«обращается» деген свз квбiнесе «втiнiш бередЬ> деп аударылып жYр. Оныц тYпмэтiнге царай цолданылатын «втiнiш жасайды», «жYгiнедi», «ж^мыс iстейдi» жэне т.б. магыналары бар. Немесе, керiсiнше, ресми тшдеп «фонд», «запас», «база» свздерiнiц магынасын «цор» деген бiр свзбен беру YPДiсi де тыйылмай келедi.
Б^л - бiр гана мысал, м^ндай агаттыцтар квптеген зацнама мэтiндерiнде ^шырасады, осы баяндалганныц негiзiнде зацнамада терминдер мен жекелеген свздерд^ свз пркестерш цолдануда бiрiздiлiктен, тещупщсцалыцтан ауытцушылыц жш кездеседi деген цорытындыга келуге болады.
Эдiлет министрлт осыган байланысты
бiрцатар шараларды ^н тэртiбiне уацтылы цойып келедi. Зац шыгару институтымен бiрлесiп, мемлекеттiк тшдеп зац терминдерше цатысты квкейкестi проблемаларды Парламент депуттарыныц, Fалым-практиктердiц, минист-рлштер мамандарыныц цатысуымен Fылыми-практикалыц семинарларда, «двцгелек Yстел-дерде» талдап, талцылап, нацты шаралар кешенiн белгiледi. Министрлштщ жэне аталFан институттыц грифiмен, Республикалыц термино-логиялыц комиссияныц ресми мац^лдауымен «Зацнама терминдерiнiц» екi тiлдегi свздш шыFарылып, Парламентке, атцарушы жэне ц^цыц органдарына жiберiлдi. Ал аудармашы мамандар зац мэтшдерш мемлекеттiк тiлде эзiрлегенде квбiнесе осы свздiктi басшылыцца алып жYргенi мэлiм. Алайда, б^л мэселеш бiр Fана свздiк шыFарумен тYбегейлi шеше салу мYмкiн емес.
Елiмiз егемендiк алFаннан берi терминология саласында да айтарлыцтай ж^мыс атцарылFаны белгш. Казацстан Республикасыныц Yкiметi жанынан Терминологиялыц комиссия ц^рыл-ды, сол Терминологиялыц комиссияныц отырыстарында мац^лдашан терминдер Терминологиялыц хабаршы жинаFында, мерзiмдi баспасвз беттершде жарияланады. Терминологиялыц комиссия вз мшдеттерш мYмкiндiгiнше атцарып келедi. Казiргi уацытта Терминком цазац тiлiнiц терминологиялыц лексикасы саласында ^сыныстар эзiрлейтiн консультациялыц-кецесшi орган болып табы-лады, оныц шешiмдерi ^сынымдыц сипатца Fана ие. Ол белгш бiр жаFдаЙFа байланысты ц¥рылFан цоFамдыц ц^рылым сияцты. Сол себептен де Терминологиялыц комиссияныц цузыретп органдар алдындаFы дэрежесi де твмен тирады, оныц шешiмдерi квп жаFдайда мойындалмай, бYгiнгi беделi мен врю уацытша сипатта болып отырFаны тYсiнiктi жай.
Терминдердi, оныц iшiнде зац терминдерш орныцтыру мэселесiн мемлекеттiк децгейде шешу цажет. Термин мэселесiмен т^рацты тYPде айналысатын мемлекеттiк ресми орталыц ц^ру, яFни Республикалыц терминологиялыц комиссияны тiкелей Yкiмет Кецсесiне царайтын дербес республикалыц мекеме репнде цайта ц^ру цажеттiгi осыдан туындап отыр. Б^л мекеме осы саладаFы Fылыми институттардыц элеуетiн, зацгер Fалымдардыц, тiл мамандары мен лингвистердiц, тэжiрибелi аудармашылардыц нацты, бiлiктi квмегiн пайдалана алар едь Оныц мац¥лдауFа, бекiтуге ^сынатын терминдерi б^царалыц ацпарат ц^ралдары арцылы
кепшшктщ немесе арнайы сала мамандарынын талкылауынан жYЙелi тYрде еткiзiлуге тиiс. Ал, к^рп жагдайда Мэдениет министрлiгiнiн (б¥дан эрi - Министрлiк) Тiл комитет к¥рамында ж¥мыс iстейтiн б¥л комиссия езшщ негiзгi мiндетiн Министрлiктiн агымдагы кат-кабат мэселелерiнiн арасында тиiсiнше аткара алмайды деп есептеймiз. Тiл комитетше мiндеттелген бiр гана Терминологиялык комиссиянын ж¥мысына катысты аткарылатын шаруанын езi жетiп артылады. Сондыктан онын мэртебесi жогары, мiндетi де аукымды болуга тиiс. Осы комиссиянын екшетпп кенейтiлген жагдайда оган: тYрлi сездiктердi басып шыгаруга р¥ксат беру, БАК-та, бiлiм беру саласында, тYрлi ¥йымдар мен ведомстволардын, кэсiпорындардын кенсе кызмепнде термин-дердiн колданылуын бакылау, шет тiлдегi сездердi енгiзу жэне шетел сездерiн казак тiлiнiн тYбiрлес сездерiмен ауыстыру процестерiн шектеу бойынша бiрiздендiрiлген нормалар мен эдiстеменi енгiзу, «жана терминдер» бюллетенiн, терминологиялык мэселелер бойынша журнал шыгару, терминологиялык мониторинг жYргiзу, виртуалдык кенiстiкте пайда болган жана терминдерге бакылау жасау, жеке ез web-порталын ашу сиякты мiндеттердi жуктеуге болады деп есептеймiз.
Жогарыда аталган комиссия зан терминдерш бiрiздендiру, оларды д¥рыс колдану максатында мемлекеттiк органдардын колданыстагы заннамага мониторинг жYргiзу женiндегi ж¥мысын уйлестiрiп, оган бакылау жасап отырса к¥ба-к¥п болар едь
Когамдык емiрiмiздiн барлык саласын камтитын терминология жуйесiн жетiлдiру жогары денгейде шешiлетiн мэселе болгандыктан, б¥л мекеме тiкелей Казакстан Республикасы Yкiметiнiн каулысымен к¥ры-латын, гылыми-лингвистиканын практикалык колданбалы зерттеу мэселелерiмен айналысатын мекеме ретшде карастырылуга тиiс. Сонда ол тiлдердi дамыту мен колданудын мемлекетпк багдарламасынын келелi мiндеттерiн, онын шшде аударма тiлiне катысты проблемаларды гылыми-лингвистикалык жэне терминология-лык т¥ргыдан камтамасыз ететiн болады. Бшм мен гылымнын эр алуан багыттарынын жэне зан шыгару билiгiнiн накты мiндеттерi мен талаптарынын аясында терминологияны гылыми жэне заннамалык тэжiрибе т¥ргысынан калыптастырып, дамыту жэне колданыска енгiзу кызметiн жогарыда аталган мекеме тубегейлi жузеге асырар едi.
Министрл^щ Тiл комитетi аткарушы билiктiн тiлдердi дамыту мен колдану женiндегi езге де манызды мiндеттерiн, онын iшiнде Мемлекеттiк терминология жэне ономастика комиссияларынын ж¥мысын жуйелi тYрде жолга коюды осы мекеме аткаратын ж¥мыстын нэтижелерш негiзге ала отырып iске асырса, анаг¥рлым тиiмдi болар едi.
Алдагы уакытта жогарыда айтылгандарга байланысты мынадай ¥сыныстарды ескерген жен деп есептеймiз:
1) Терминологиялык комиссиянын шешiмде-рiне мiндеттi сипат беру жэне мемлекетпк органдардын, баска да ¥йымдар мен мекемелердiн ол бекiткен терминдердi сактау бойынша заннамага езгерiстер енпзу мэселесiн пысыктау;
2) мемлекеттiк органдарга калыптаскан терминдердi, т¥ракты сез тiркестерi бiрiздендiру, ¥гымдардын тезаурусын к¥ру бойынша ж¥мысты жYЙелеудi жэне кешннен оларды Терминологиялык комиссиянын бекiтуiне енпзу ушiн сараланган салалык терминологиялык сездштер, тусiндiрме сездiктер мен аныктама-лыктар эзiрлеу;
3) Мэдениет министрлiгiнiн Тш комитетi к¥рамындагы Терминологиялык комиссия мак¥лдап, бекiтетiн терминдердiн колданыска енгiзiлуiн барлык мемлекеттiк органдарга, мекемелер мен ¥йымдарга жаппай мiндеттеп, ресми баспасезде жэне электрондык акпарат к¥ралдарында жариялау ушiн осы терминдердi Yкiметтiн арнайы каулысымен бекiту мэселесiн кYн тэртiбiне кою.
Мемлекет басшысы Н.Э. Назарбаев 2014 жылгы 25 тамызда ¥лытау терiнде берген с¥хбатында тш мэселесiне ерекше токтала келiп: «Тiлдi байыту керек! Оган халыкаралык ¥гымдарды енгiзсек, тiлiмiз дамиды. Онда т¥рган ештене жок. Б¥дан коркып, шошудын кажетi жок. Тiлiмiз еркендеп, есш келе жатыр дей аламын. Казiр ешкандай кауiп жок. Казакстанда мемлекетпк нлдщ болашагы зор» деген едь «Тiлдi байыту» деген сездердiн езi тiлге, онын колданылу сапасына катысты кептеген кекейкестi мэселелердi камтиды. Тек эдеби, гылыми тшге гана емес, сондай-ак заннама тiлiне де, онын шшде аударма тiлiне де осы т¥ргыдан карауымыз керек. Сонда гана мемлекетпк тшдеп зан мэтiндерiн осы саланын мамандары, жалпы ж¥рт тусiнетiндей сапалы дайындап кана коймай, оларды ана тiлiмiзде эзiрлеуге кешу жолында батыл бетб¥рыс жасауга болады.
Бiрак мемлекеттiк тiлдегi зан жобаларына
жэне халыцаралыц шарт жобаларына сараптама жYргiзетiн Лингвистика орталыгыныц ашылуы зацнама саласындагы тiлмен байланысты барлыц мэселелердi шеше цоймайды. Эйткенi, осы Орталыц ашылганга дейiн царалып, цол цойылып, цолданыста жYрген зацдарда кеткен
олцылыцтар мен кемшшктерд^ цателiктердi юм тYзейдi! Жобаларга сараптама жYргiзу барысында YHeMi цолданыстагы зацнамага CYЙене отырып ж^мыс жYргiзiледi. Зацдарда кеткен олцылыцтар кYнделiктi кездесш отырады.
ПайдаланылFан эдебиеттер тiзiмi
1. Казацстан Республикасыныц Президент Н.Э.Назарбаевтыц 2014 жылFы 25 тамызда ¥лытау тврiнде берген с^хбаты, «Егемен Казацстан» газеп, 2014 жылFы 26 тамыз.
2. Казацстан Республикасыныц Президент Н.Э.Назарбаевтыц 2012 жылFы 14 желтоцсандаFы Казацстан халцына Жолдауы, «Егемен Казацстан» газетi, 2012 жылFы 15 желтоцсан.
3. «Мемлекетпк кврсетiлетiн цызметтер туралы» 2013 жылFы 15 сэуiрдегi Казацстан Республикасыныц Зацы // «Зац» ДК.
4. «Казацстан Республикасыныц кейбiр зацнамалыц актiлерiне бэсекелеснк мэселелерi бойынша взгерiстер мен толыцтырулар енгiзу туралы» 2013 жылFы 6 наурыздаFы Казацстан Республикасыныц Зацы // «Зац» ДК.
6. Эр саланы цамтитын 31 томдыц орысша-цазацша, цазацша-орысша свздiк, «Рауан» баспасы, 1999-2000 ж.ж.
5. Ожегов С.И. Словарь русского языка, 1992 г.
6. Сыздыцова Р. «Тшдеп жацалыцтар сыры неде?», «Ана тiлi» газетi, 1991 жылFы 19 желтоцсан.
7. Омаш^лы Д. Зацнама ^ымдарыныц тезаурусы, «Свздш-словарь» ЖШС, 2013 ж., Алматы цаласы.
Мацалада зацдарды аудару барысында мемлекеттж тглдгц взгндгк ерекшелгктергн сацтай отырып, салалыц зац терминдер1н, турацты свз т1ркестер1н жэне угымдардыц тезаурусын жетыдгру жолдары усынылады.
Ty^h свздер: аударма тт, тезаурус, тецтYпнYCцалылыц, терминология.
В статье предлагаются пути совершенствования отраслевых юридических терминов, устойчивых словосочетаний и тезауруса понятий при переводе законов с учетом специфических особенностей государственного языка.
Ключевые слова: язык перевода, тезаурус, аутентичность, терминология.
The article offers the ways to develop the legal terms and set phrases.
Keywords: translation language, the saurus, authenticity, terminology.
Шолпан Рысбайкызы Мырзаева,
КР Зацнама институты Лингвистика орталыгыньщ НКА жэне хальщаральщ шарттар жобаларына гылыми лингвистикалыщ сараптама секторыныц жетекшi гылыми цызметкерi Бекен Ахметоллаулы Шолан,
КР Зацнама институты Лингвистика орталыгыныц НКА жэне халыщаралыщ шарттар жобаларына гылыми лингвистикалыщ сараптама секторыныц гылыми цызметкерi
Аударма тьш жэне салалык зац терминдерi мен теракты колданылатын свз тркестерш жетiлдiру жолдары
Мырзаева Шолпан Рысбаевна,
ведущий научный сотрудник сектора научно-лингвистической экспертизы проектов НПА и международных договоров Института законодательства РК
Шолан Бекен Ахметоллаулы,
научный сотрудник сектора научно-лингвистической экспертизы проектов НПА и международных договоров Института законодательства РК
Язык перевода и пути совершенствования отраслевых юридических терминов и устойчивых словосочетаний
Myrzayeva Sholpan,
Leading researcher of sector of research linguistic expertise of drafts of laws and regulations and international agreements of the Institute of Legislation of the Republic of Kazakhstan
Sholan Beken,
Research officer of sector of research linguistic expertise of drafts of laws and regulations and international agreements of the Institute of Legislation of the Republic of Kazakhstan
Translation language and ways to develop the legal terms and set phrases
