Научная статья на тему 'ЁШЛАРДА КИТОБХОНЛИК МАДАНИЯТИНИ ШАКЛЛАНТИРИШНИНГ ЗАРУРИЯТИ'

ЁШЛАРДА КИТОБХОНЛИК МАДАНИЯТИНИ ШАКЛЛАНТИРИШНИНГ ЗАРУРИЯТИ Текст научной статьи по специальности «СМИ (медиа) и массовые коммуникации»

CC BY
110
16
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
АХБОРОТ МАДАНИЯТИ / КИТОБХОНЛИК / МАЪНАВИЯТ / ТАЪЛИМ-ТАРБИЯ / ИННОВАЦИЯ

Аннотация научной статьи по СМИ (медиа) и массовым коммуникациям, автор научной работы — Исмаилова З.У., Бобожонова К.С.

Мақолада ёшларда китобхонлик маданиятини шакллантиришнинг зарурияти тадқиқ этилган. Ёшларда китобхонлик маданиятини юксалтиришда ахборот-кутубхона муассасаси, олий таълим, умумий ўрта таълим муассасалари ҳамда оила зиммасига ниҳоятда мураккаб ва масъулиятли вазифа юкланиши масалалари атрофлича талқин этилади.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

THE NEED FOR FORMATION OF LIBRARY CULTURE AT YOUNG PEOPLE

The necessity of forming the culture of the readership in youth have been researched in the article. The role of informational- resource centres, libraries, higher and secondary educational establishments along with responsible tasks of the family in developing and increasing the culure of readership in youth has been discussed.

Текст научной работы на тему «ЁШЛАРДА КИТОБХОНЛИК МАДАНИЯТИНИ ШАКЛЛАНТИРИШНИНГ ЗАРУРИЯТИ»

Исмаилова З. У., фалсафа фанлари номзоди

доцент Бобожонова К. С. 2-тоифали кутубхоначи Фаргона давлат университети Фаргона ш., Узбекистон

ЁШЛАРДА КИТОБХОНЛИК МАДАНИЯТИНИ ШАКЛЛАНТИРИШНИНГ ЗАРУРИЯТИ

Аннотация: Мацолада ёшларда китобхонлик маданиятини шакллантиришнинг зарурияти тадциц этилган. Ёшларда китобхонлик маданиятини юксалтиришда ахборот-кутубхона муассасаси, олий таълим, умумий урта таълим муассасалари уамда оила зиммасига нщоятда мураккаб ва масъулиятли вазифа юкланиши масалалари атрофлича талцин этилади.

Калит сузлар: ахборот маданияти, китобхонлик, маънавият, таълим-тарбия, инновация.

Ismailova Z. U., Candidate of Philosophical Sciences

docent Bobojonova K.S. Category 2 librarian Fergana State University Fergana, Uzbekistan

THE NEED FOR FORMATION OF LIBRARY CULTURE AT YOUNG

PEOPLE

Annotation: The necessity of forming the culture of the readership in youth have been researched in the article. The role of informational- resource centres, libraries, higher and secondary educational establishments along with responsible tasks of the family in developing and increasing the culure of readership in youth has been discussed.

Keywords: information culture, reading, spirituality, education, innovation

Бугунги кунда ёшларни интеллектуал-маънавий даражасининг усишида укув материалларидан ташкари китобхонлик маданиятининг асосий мезон эканлиги жамиятимизда ижтимоий зарурат сифатида каралмокда.

Узбекистон "Миллий тикланишдан - миллий юксалиш сари" тамойили асосида тараккиётнинг янги боскичига кадам куйди. Янги давр

шиддати жамият хаётида эзгу кадрият ва анъаналарни карор топтиришга, хусусан, халкимиз, айникса, ёш авлоднинг маънавий-интеллектуал салохияти, онгу тафаккури ва дунёкарашини юксалтиришда, она Ватани ва халкига мухаббат ва садокат туЙFуси билан яшайдиган баркамол шахсни тарбиялашда китобхонлик маданиятини ошириш алохида ахамият касб этмокда.

Агарки ёшларда китоб укиш куникмаси шаклланса, уларнинг камолоти йулида колган барча амалларни китобнинг узи ургатади.

Республикада китобхонлик маданиятини ривожлантириш ва куллаб-кувватлашнинг хукукий асосларини мустахкамлаш максадида 2017-2020 йилларда Узбекистон Республикаси Президенти ва Вазирлар махкамасининг бир канча карори кабул килинди, хамда китобхонлик маданиятини ривожлантириш давлат сиёсатининг устувор йуналиши этиб белгиланди.

Узбекистон Республикаси Президенти Ш.М. Мирзиёев томонидан 2019 йил 19 март куни ёшларни маданият, санъат, жисмоний тарбия ва спортга кенг жалб этиш, ёшларда ахборот технологияларидан фойдаланиш куникмаларини шакллантириш, улар уртасида китобхонликни тарFиб килиш, хотин-кизлар бандлигини оширишга каратилган бешта мухим ташаббус илгари сурилди. Ушбу бешта ташаббуснинг туртинчиси, яъни ахоли, айникса, ёшлар маънавиятини юксалтириш, улар уртасида китобхонликни кенг тарFиб килиш хамда ёш авлоднинг интеллектуал салохиятини оширишга хизмат килади.

Узбекистон Республикаси Президенти Ш.Мирзиёев таъкидлаганларидек, "Шу уринда хаммамиз учун айни пайтда жуда мухим ахамиятга эга булган масала, яъни китобхонликни кенг ёйиш ва ёшларимизнинг китобга булган мухаббатини, уларнинг маънавий иммунитетини янада оширишга каратилган ишларимизни янги боскичга олиб чикиш вазифаси турибди"[1]. Замонавий ахборот-коммуникация технологиялари жадал ривожланаётган глобаллашув жараёнида талаба-ёшларда китобга булган кизикишни ошириш, улардан маънавий-интеллектуал даражанинг усишида китобнинг урни ва ахамияти нихоятда зарур эканлигини барчамиз жуда яхши тушунамиз. Мухтарам Президентимизнинг 2017-йил 12-январдаги "Китоб махсулотларини чоп этиш ва таркатиш тизимини ривожлантириш, китоб мутолааси ва китобхонлик маданиятини ошириш хамда тарFибот килиш буйича комиссия тузиш туFрисида"ги фармойиши китобхонлик маданияти тарFиботини янги боскичга кутарди. Шу уринда давлатимиз рахбари белгилаб берган мазкур устувор вазифани изчил ва тизимли равишда амалга ошириш механизмларини таълим амалиётига жорий этиш вазифаси турибди. Укув-тарбия жараёнидан кутилаётган пировард натижа таълим тараккиётини, таълим тараккиёти эса уз навбатида жамиятнинг тараккиётини белгилайди десак хато килмаган буламиз. Чунки, таълим

натижаси хар доим ёшларларнинг укув материалини узлаштирганлик даражаси билан боFлик булиб, укитувчи ва укувчи Давлат таълим стандартларини бажариш бараборида уз олдиларига муайян максадларни куяди ва шу максадга эришиш учун харакат килади. К,ачонки, укитувчи ва талабаларнинг максадлари кесишган нуктада таълим натижаси самарали булади. Лекин масаланинг бошка томони бор, яъни таълим натижаси хар доим субектив ва индивидуал характерга эга булган. Укув материалининг узлаштириш кийинчиликлари ва кувончларини факатгина талаба хис килади, айнан шу жараёнда укитувчи укувчи-нинг мотивлари, Xис-туЙFулари, интилиш ва кизикишларига таъсир кила оладиган шахс сифатида намоён булади.

Укитувчи таълим натижасини тез-тез текшириб, талабаларни укув материалларини узлаштирганлик даражаларидан огох килиб туради, талаба эса уз ютук ва камчиликларини англаб, ютукларини купайтиришга, камчиликларини бартараф этишга интилади. Бу эса, уз навбатида, таълимнинг субектив кимматини оширади.

Бинобарин, ёшлар учун таълимнинг шахсий ахамияти ошади, ва улар укиш-урганишининг зарурийлигини таълим жараёнининг хакикий субектига айланган пайтда англайди. Демак, талабаларни интеллектуал-маънавий даражасининг усишида, укув материалларининг узлаштиришларида, асосан, тафаккур жараёни мухим рол уйнайди, Айнан тафаккур жараёнини кенгайтиришнинг энг мухим воситаси эса китоб укиш билан белгиланади. Талаба ёшларни китоб укишга булган интилиши ва кизикишларини куйидагича амалга оширсак максадга мувофик булади. Жумладан:

- китоб укишга булган кизикиш талаба ёшларни уз аклий мехнати натижасидан каноатланиш хисси билан узвий боFлик. Ушбу хис -туЙFу укитувчи томонидан раFбатлантирилиши билан намоён булади хамда ёшларда китоб укишга булган истакни ва иштиёкни шакллантиради;

- китоб укишга булган истак ва иштиёкнинг шаклланиши натижасида талаба ёшларнинг маънавий ва маданий эхтиёжлари кондирилади ва жамиятдаги маънавий кадриятлар, маданий меъёрлар, шахслараро муносабатларни эгаллаш жараёни тезлашади;

- китоб укишга булган эхтиёж талабаларни интеллектуал-маънавий даражасининг усишига олиб келади ва натижада талаба укув материалларини узлаштиришда уз харакат дастурини тузиш имкониятига эга булади;

Хулоса килиб айтадиган булсак, китобхонлик маданияти таълим жараёнида ёшларни аклий фаоллигини таъминлаб, билиш фаолиятларини жадаллаштириш имконини беради. Китобхонлик маданияти таълим жараёнида таълимнинг анъанавий моделидан шахсга йуналтирилган янги таълим моделига утиши ва бунда устоз шогирд хамда замонавий ахборот технологиялари фаолияти алокадорлигини таъминлаш ва таълимнинг

замонавий укитиш усулларини куллаш талаби билан бевосита боFлик булиб, алохида дидактик ахамият касб этади.

Бу билан талаба ёшлар хаётида китобхонликни заруратга айлантириши кераклиги, уларда китоб укишга хавас уЙFOтиш ва бу борада устоз мураббийлар хамда кутубхона ходимлари бевосита ёрдам беришлари лозимдир. Барчамизнинг вазифамиз кутубхона ишини янада ривожлантириш, талаба ёшларни бу масканга янаям купрок жалб этиш, маданий-маърифий тадбирларни мунтазам равишда утказиб бориш оркали юкори даражага кутаришимиз лозимдир.

Адабиётлар:

1. Узбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг мамлакатимизни 2016-йилда ижтимоий-иктисодий ривожлантиришнинг асосий якунлари ва 2017 йилга мулжалланган иктисодий дастурнинг энг мухим устувор йуналишларига баFишланган Вазирлар Махкамасининг кенгайтирилган мажлисидаги маърузаси. // Халк сузи газетаси. 2017-йил 17-январ.

2. Узбекистонни ривожлантириш стратегияси. Фукаролик жамияти. УУМ. ФарДУ, 2020.

3. Каримов, У. У. (2017). РОЛЬ СРЕДСТВ МАССОВОЙ ИНФОРМАЦИИ В ПРОЦЕССЕ ГЛОБАЛИЗАЦИИ. In Перспективные информационные технологии (ПИТ 2017) (pp. 1189-1192).

4. Каримов, У. (2017). ИНФОКОМТЕХНОЛОГИИ (ИКТ) ФОРМИРОВАНИЕ ДУХОВНЫХ ХАРАКТЕРИСТИК ЛИЧНОСТИ. In Перспективные информационные технологии (ПИТ 2017) (pp. 11601163).

5. Karimov, U., & Abdurakhmon, A. (2017). INNOVATIVE INFORMATION TECHNOLOGY IN EDUCATION. Форум молодых ученых, (5), 9-12.

6. Abdurakhmonova, M. M., ugli Mirzayev, M. A., Karimov, U. U., & Karimova, G. Y. (2021). Information Culture And Ethical Education In The Globalization Century. The American Journal of Social Science and Education Innovations, 3(03), 384-388.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.