Научная статья на тему 'Адабиет дарсларида мутолаа маданиятини ривожлантиришга доир'

Адабиет дарсларида мутолаа маданиятини ривожлантиришга доир Текст научной статьи по специальности «Языкознание и литературоведение»

CC BY
338
79
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
китоб / мутолаа / фасилитация / китобхонлик / бадиий таҳлил / ролли ўйинлар / китобхон кундалиги / виртуал экскурсия / андроид / аудиокитоблар / портфолио / книги / чтение / фасилитация / чтение / художественный анализ / ролевые игры / дневник читателя / виртуальная экскурсия / андроид / аудиокниги / портфолио

Аннотация научной статьи по языкознанию и литературоведению, автор научной работы — Туракулова Оқила Амиркуловна

Мақолада адабиёт дарсларида ўқувчиларда мутолаа маданиятини ривожлантиришда ролли ўйинлар, таълим стратегиялари, ўқув портфолиоларининг аҳамияти юзасидан айрим методик масалалар ёритилиб, мутолаа маданиятини ривожлантиришнинг тизимли тавсифи кўрсатиб берилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

О РАЗВИТИИ КУЛЬТУРЫ ЧТЕНИЯ НА УРОКАХ ЛИТЕРАТУРЫ

В статье обсуждаются некоторые методологические вопросы, связанные со значением ролевых моделей, стратегии обучения и образовательных портфелей в развитии культуры чтения литературы и системное описание развития культуры чтения.

Текст научной работы на тему «Адабиет дарсларида мутолаа маданиятини ривожлантиришга доир»

Туракулова Ок,ила Амиркуловна,

Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат узбек тили ва адабиёти университети «Узбек тили иккинчи тил сифатида» кафедраси укитувчиси

АДАБИЕТ ДАРСЛАРИДА МУТОЛАА МАДАНИЯТИНИ РИВОЖЛАНТИРИШГА ДОИР

УДК: 372.882

ТУРАКУЛОВА О.А. АДАБИЁТ ДАРСЛАРИДА МУТОЛАА МАДАНИЯТИНИ РИВОЖЛАНТИРИШГА ДОИР

Маколада адабиёт дарсларида укувчиларда мутолаа маданиятини ривожлантиришда ролли уйинлар, таълим стратегиялари, укув портфолиоларининг ах,амияти юзасидан айрим методик масалалар ёритилиб, мутолаа маданиятини ривожлантиришнинг тизимли тавсифи курсатиб берилган.

Таянч суз ва тушунчалар: китоб, мутолаа, фасилитация, китобхонлик, бадиий тах,лил, ролли уйинлар, китобхон кундалиги, виртуал экскурсия, андроид, аудиокитоблар, портфолио.

ТУРАКУЛОВА О.А. О РАЗВИТИИ КУЛЬТУРЫ ЧТЕНИЯ НА УРОКАХ ЛИТЕРАТУРЫ

В статье обсуждаются некоторые методологические вопросы, связанные со значением ролевых моделей, стратегии обучения и образовательных портфелей в развитии культуры чтения литературы и системное описание развития культуры чтения.

Ключевые слова и понятия: книги, чтение, фасилитация, чтение, художественный анализ, ролевые игры, дневник читателя, виртуальная экскурсия, андроид, аудиокниги, портфолио.

TURAKULOVA O.A. ABOUT THE DEVELOPMENT OF READING CULTURE IN LITERATURE LESSONS

There is discussed in the article some methodological issues related to the role of role models, learning strategies and educational portfolios in the development of a reading culture in literature and a system approach to description of the reading culture development.

Keywords: book, reading, interruption, artistic analysis, role-playing game, diary of readers, virtual tour, android, audiobooks, portfolio.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2019, 8(81)

Мамлакатимизда 2017-2021-йилларда Узбекистон Республикасини ривожлантириш-нинг бешта устувор йуналиши буйича Харакатлар стратегияси асосида барча соха ва тармокларда улкан узгаришлар амалга оширилмокда. Бу борада жамият хаётида эзгу кадрият ва анъаналарни чукур карор топти-ришга, хусусан, ёш авлоднинг маънавий-интеллектуал салохияти, дунёкарашини юксалтиришда, баркамол шахсни тарбиялашда бекиёс ахамиятга ега булган китобхонлик маданиятини оширишга алохида эътибор каратилмокда1.

Бугун адабий таълим тизимида мутолаа маданиятини шакллантириш жараёнини тизимли урганиш, мавжуд холат ва унинг ривожланиш истикболларини тахлил килиш, хорижий тажрибаларни татбик етиш имкони-ятларини куриб чикиш баробарида, миллий узига хосликларни эътиборга олиш такозо этилмокда. Айни вактда, утказилган кузатиш ва тахлиллар бу сохада уз ечимини кутаётган катор долзарб муаммолар мавжудлиги ва уларни кенг куламда хал етиш зарурлигини курсатмокда.

Маълумки, адабиёт таълимидан кузланади-ган бош максад - укувчидаги мутолаа маданиятини шакллантириш саналади. Умумтаъ-лим хамда академик лицей боскичи адабиёт дастурларида бадиий асарларни укитишда мутолаадан кура тахлилга асосий эътибор каратилиши, мавхум ва жавобсиз назарий саволлар укувчиларнинг фанга булган кизи-киши сунишига жиддий сабаб булмокда. Амалиёт шуни курсатмокдаки, адабиёт дарс-ларида укувчиларни туFри мутолаага йунал-тириш учун сунгги вактларда куплаб методик йулланма ва тадкикотлар амалга оширил-мокда. Албатта, мутолаа маданияти, унинг ривожланиш боскичлари, китобхонлик маса-лалари юзасидан олимларимиз томонидан куплаб илмий-тадкикот ишлари олиб борил-ган.

Жумладан, А.О.Умаровнинг мутолаа ходи-саси, унинг баркамол инсон тарбиялашдаги

1 Узбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 13 сентябрдаги «Китоб махсулотларини нашр этиш ва таркатиш тизимини ривожлантириш, китоб мутолааси ва китобхонлик маданиятини ошириш хамда тарFиб килиш буйича комплекс чора-тадбирлар дастури туFрисида»ги ПК.-3271-сон карори.

урни, жамиятдаги мутолаа жараёнларини оптималлаштириш, Б.И^аниева томонидан кичик мактаб ёшидаги укувчиларнинг укиш маданиятини шакллантиришга йуналтирилган хамда кичик мактаб ёшидаги укувчиларнинг укиш маданиятини таркиб топтиришнинг педагогик-психологик имкониятлари, укувчи-лар укиш маданиятини тарбиялашнинг мохияти, мазмуни, шакл, усул ва воситалари белгилаб берилган. Мактаб укувчиларининг китобхонлик маданиятини шакллантириш масалалари М.Каюмхужайеванинг илмий- тад-кикот ишларида хам уз аксини топган. Укувчиларни мутолаага кизиктиришда адабиёт дарсларининг урни, ахамиятини курсатиб, болалар китобхонлиги, уларнинг нуткини устириш, бадиият оламига олиб киришнинг энг макбул усул ва шакллари борасида олим Сафо Матчоннинг хизмати катта2.

Шу боис, мазкур тадкикот натижаси уларок, адабий таълим жараёнида укувчиларда мутолаа маданиятини шакллантириш ва ривож-лантиришга оид кузатишларни баён килиш ишнинг асосий максади этиб белгиланди. Биз куйида хавола этмокчи булган методик тавсияларимиз хам бугунги куннинг долзарб муаммоларидан бири - укувчиларда мутолаа маданиятини ривожлантириш хусусида булиб, бу жараённинг адабиёт дарслари зиммасига юклатилгани хамда адабиёт дарсларидаги методик имкониятлардан максимал фойдала-ниш масалалари мазкур тадкикотнинг узига хос янгилигини ифодалайди.

Сир эмаски, жамиятнинг хар томонлама равнак топиши, тараккий этиши таълимнинг ривожланиши ва мазмунан такомиллашиб боришига боFлик. Адабиёт таълимининг бугунги вазифаси укувчиларни кун сайин ошиб бораётган ахборот окимидан уз урнида окилона фойдалана билишга ургатишдир. XXI аср талабларига тулик жавоб берадиган баркамол авлодни тарбиялаш, уз фикри, карашига эга булган оддий укувчидан китобхон, бадиий суз жозибасини англайдиган, муайян воке-ликни тахлил кила оладиган, шунингдек, мутолаа этилган асар хакида уз фикрини оFзаки ва

2 Сафо Матчон. Китоб укишни биласизми? - Т.: «Укитувчи»,1993. -4-б.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2019, 8(81)

ёзма тарзда кийналмай ифода эта оладиган укувчини тарбиялаш демакдир1.

Хусусан, таълим-тарбиянинг мух,им боскичи сифатида, академик лицей таълимида ушбу масалага, чунончи, мутолаа маданиятини тар-киб топтириш ишига эътибор етарлими, деган муаммо х,ануз уз ечимини топа олмаётгани сир эмас. Вах,оланки, мутолаа интенсивлигини ошириш билимли, маърифатли инсонларни тарбиялашнинг мух,им шарти саналиб, унга укувчилардаги мутолаа маданиятини шакл-лантирмасдан эришиб булмайди.

Академик лицей укувчи-ёшларида мутолаа маданиятини шакллантириш жараёнларининг ах,волини объектив тах,лил этиш, куйидаги сабабларга кура янада долзарб ах,амият касб этади:

- академик лицейда мутолаа маданияти-нинг реал х,олати, мавжуд ах,воли, махсус мутолаа маданиятининг усмир-ёшларда шакл-ланишининг узига хосликлари, муаммолари ва ечими йуллари урганилмай колаётгани;

- мутолаа маданиятини х,озирги замон илFор технологиялари, электрон тизимлар, масофавий мулокотларнинг бугунги даража-лари билан мувофиклаштириш заруратининг ошганлиги;

- академик лицейларда ахборот-ресурс марказларининг Узбекистонда баркамол шахсни таркиб топтиришга масъул булган муассасалар сифатидаги мавкеини муносиб бах,олашга доир ижтимоий заруратнинг кучай-ганлиги х,амда таълим тизими олдига куйилган шу кунги талаблардан келиб чиккан х,олда, максадли фаоллаштиришни белгилаб берувчи меъёрий х,ужжатлар ва услубий тавсияларнинг ишлаб чикилмаганлиги;

- мутолаа маданиятини ук,иш, укитиш ва англаш технологиялари, таълим субъектлари х,амда мавжуд илмий-маърифий шарт-шароит-лар билан уЙFун жараён сифатида шаклланма-ганлиги1.

Маълумки, х,ар бир укитувчи дарс мак-садига эришиш учун энг илFор ва самарадор усулларни излаб топмоFи зарур. Адабиёт дарслари к,ай даражада янгиликлар асосида утилса, укувчиларнинг фанга, бадиий асар

1 Мусурмонкулова О. Укув-тарбия жараёнини самарали бошкаришга йуналтирилган педагогик технологиялар. Халкаро илмий-амалий конференция материаллари. -Чимкент, 2018. -497-б.

мутолаасига булган кизикишлари шунчалик ортади. Таъкидлаш жоизки, адабиёт дарслари укувчилар учун энг яхши китобхонлик дарси-дир. Бунда укитувчи дарсни туFри ташкил килиб, таълимнинг хилма-хил усулларини куллаши, синфда укувчилар фаоллигини оши-риши, уларда эзгу фазилатларни таркиб топ-тириши, укувчини китоб мутолаасига кизик-тириш учун турли усуллардан фойдаланиши мух,имдир2.

Шуни алох,ида айтиб утиш керакки, укитувчи, даставвал, таълим олувчиларга бадиий асар х,акидаги кичик аннотацияни укиб бериб, шу асосда асарда кандай вокеалар силсиласи мавжудлигини тахминий коралашни таклиф этади. Кораламалар тайёр булгач, укувчилар томонидан укиб эшиттирилади ва ёзувчи айтмокчи булган фикр билан солиштириб чикилади.

«Ортикча образ», «Уйла изла, топ - бу айнан сен боп», «Мен китобхон» ролли уйинлари ^амда «Асар юзасидан кичик аннотация ёз» усуллари оркали укувчилар орасида етарли даражада китобхонлик - мутолаа куникмаларини шакллантириш мумкин.

Академик лицейнинг 1-боскичи адабиёт дарслари укув режасида Уткир Хошимовнинг «Икки эшик ораси» романини урганиш мавжуд. Укувчиларга асарни укитиш жараёнида «Ортикча образ» уйинини куллаш мумкин. Бунинг учун укувчиларнинг барчасига шу асардаги узи ортикча х,исоблаган бир образни (бу уринда киши ёки бирор предмет х,ам булиши) олиб ташлаши, вокеалар ривожини тасаввур килиб куриш тавсия этилади. Шу усулни укувчилар уртасида утказганимизда, уларнинг жавоблари диккатимизни жалб этди:

Укувчи: Умар Закунчини йук деб тасаввур килдим.

Укитувчи: Хуш, кейинчи?

Укувчи: Умар Закунчи булмаганида Шому-роднинг хотини Раъно эрига хиёнат килмасди, УFли Музаффар онасиз колмасди. Укасининг оилавий ташвишлари Кора амманинг елкасига тушмасди. Робиянинг такдири х,ам бадбахт-ликка бориб такалмасди, узи «ада» деб катта

2 Адабиёт: дарслик-мажмуа. - Т.: «Узбекистон мил-лий энсиклопедияси» Давлат илмий нашриёти, 2017. -41-46-б.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2019, 8(81)

булган Шомуродга хотин булмасди. Робия бахтли булиши мумкин эди.

Асарнинг шундай уринларида адиб бу дунёнинг кайфу сафосига учмасдан, хар ким уз калбига назар солиб, инсоф билан яшамоFи керак, деган таълим-тарбияни бераётгандек туюлади, деб уйлайман.

Сухбат шу зайлда давом этаркан, синфда, дарсда бефарк утирган укувчи тусатдан шундай деди:

- Робия такдирнинг аччик кисматига илож-сиз колмаслиги, Кимсан билан бахтли булиши учун уруш булмаслиги керак эди. Шунинг учун романда тасвирланган вокеа-ходисаларни узимиз яшаб турган давр билан хаёлан киёс-лаб, бугунги тинч-осойишта кунимизга шук-рона айтаман, - деди.

- Бундай жавобни укувчилар хам кутмаган эди. Шундай килиб, «Икки эшик ораси» романи мухокамаси шунчалик кизидики, асарни шунчаки юзаки укиб куйган укувчилар хам машFулотга берилиб кетишди.

Натижа шу булдики, укувчилар узлари мустакил укиган бошка асарларидан хам маъ-лум образлар олиб ташланса, вокеалар ривожи кай томонга узгариб кетиши хакида бахс-мунозара килишади, яъни уларда бадиий тасаввур шаклланади.

Дарс давомида «Уйла, изла, топ - бу айнан сен боп» уйинини куллаш мумкин. Укувчиларга уч дакика мобайнида асар кахрамонлари руйхатини шакллантириш топшириFи бери-лади. Бунда хар бир укувчи асар кахрамонлари руйхатини уз дафтарига ёзади. Масалан: Робия, Хусан Дума, Кора амма, Кимсан, Комил табиб, кора амманинг укаси Шомурод, Ориф оксокол, Олимжон, Музаффар, Мунаввар ва Х.к.

Топширик нихоясига етгач, укитувчи экранда асар кахрамонлари номини намойиш килади. Укувчилар уни узлари тузган руйхат билан солиштиради ва узлари ёзган образ-ларга таъриф беради.

«....Кора амма - мехрибон, содда, бар-дошли, жафокаш аёл. Унинг образида уруш даврида узбек оналарининг сиймоси мужас-сам топган. У бошига тушган барча кургу-ликларни сабр-бардош билан енгиб, узига яшашга куч кудрат топади...»1.

1 Adabiyot. 10- sinf. 1-nashr. 2- qism. - T.: 2017. -143-b.

«....Робия - унга хам такдир кулиб бокмаган, онасидан эрта етим колиб, отаси тарбиясида булган. Софдил, мехнаткаш, садокатли киз. Уруш туфайли севгилиси Кимсан кайтмади. Робия уни йиллар давомида кутди. Уруш туга-ганига бир неча йил булса-да, уни садокат билан кутишдан чарчамади...»2.

Дарснинг кейинг боскичида «Адибнинг суз сандиFи» усулидан фойдаланилади. Бунда сандикча ичида «Икки эшик ораси» асари кахрамонлари характерига хос булган сузлар берилади. Сузлар оркаси елимли коFозларда ёпиштирилган булиши керак. Доскада эса укувчилар томонидан чизилган асар кахра-монларининг расмлари илинади. Укувчилар сандикчадан суз олишади. Хар бир укувчи узига берилган образ атрофига уша персо-нажга хос булган сузни ёпиштириб боради. Агар образга мос суз чикмаса, сандикчадан бошка суз олинади. Укитувчи сузларни тенг микдорда тайёрлаши керак3.

Бундан ташкари, «Мен китобхон» ролли уйинида укувчиларнинг китобга кизикишини ошириш максадида «Мутолаа кундалиги»ни тутиш, укиган асарлари юзасидан «Китобхон кундалиги» виртуал гурухини ташкил этиш узининг ижобий самарасини беради. Укитувчи томонидан укувчиларнинг бадиий асарларни укишга кизикишларини ошириш максадида ижтимоий тармоклар оркали китобларнинг аудио ва андроид вариантларини такдим этиб бориш хам кутилган натижани беради.

Адабиёт дарсларида гурухларга булиниб, укилган асар юзасидан узига хос фикрлар билдирадиган китобхон шаклланади. Шу билан бирга, замонавий дарс услубларига таянган холда, уз-узини бахолашни хам мукаммал урганиб боради. Мана шундай услублардан бири «Укув портфолиолари» ва уни яратиш хисобланади. Шу уринда укувчилар учун укув портфолиоларининг имко-ният ва афзалликлари кандай ёхуд портфолио узи нима, деган саволлар тугилади.

Портфолио - хужжатлар ёки мухаррирлик портфели, ютуклар жамланмаси, уз узини бахолаш усули сифатида укувчиларнинг имко-ниятларини белгилаш, ижодий фаолиятини бахолаш, укиш ва ижоддаги ривожланиш

2 Уша жойда, -144-б.

3 Qo'chqorova N. "Timsollarda hayot hikmati". // «Til va adabiyot ta'limi», T., 2016. -22-b.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2019, 8(81)

«Китобхон кундалиги»

Асарнинг муаллифи исми-шарифи Бадиий асар сарлавхаси Мутолаа килинган вак,т Асарнинг асосий Fояси Аасарнинг ижобий жихатлари (кахрамонлари, бадиий тасвир воситалари...)

динамикасини кузатиш кобилиятларини намоён килиш воситасидир. Портфолио яра-тиш маълум вакт талаб киладиган мураккаб жараён булиб, укувчини уз ютуклари, кизи-кишлари, истикболдаги режаларини хикоя килишга йуналтиради. Портфолионинг бир канча турлари бор. Портфолиолар узининг шахсий муваффакиятини бахолашнинг куп функцияли воситаси булиб, индувидуал мува-факкиятлар мониторингини амалга ошириш ёки имтихоннинг мукобил шакли сифатида укувчининг таълимий ва истикболли имко-нияти, кобилиятларини курсатиб, ижодий салохиятини очиб беради.

Айтиш мумкинки, «Китобхон кундалиги» портфолионинг замонавий ва такомиллашган куринишидир. Портфолиони яратишнинг биринчи боскичида укувчиларга портфолионинг афзалликлари, уни яратишдан кузланган максад, портфолионинг турлари хакида маъ-лумот берилади. Сунгра портфолионинг тузи-лиши билан таништирилади. «Китобхон кундалиги» укувчилардаги мутолаа куникмасининг хосил килинишидаги энг содда ва охорий усул саналади. Чунки талабчан китобхонни шакл-лантириш максадида, асар номи ва муаллифи, мутолаа вакти, асар Fояси хамда ижобий жихатлари (кахрамонлар, бадиий тасвир воси-талари)ни тушуниб олиш ва уни жонли мушо-хадага татбик эта билиш, бевосита мутолаа маданияти шаклланишида бирламчи омил була олади.

Куйида укувчининг китобхонлик даража-сини ошириш учун зарур булган мавзуий портфолиони яратиш хакида суз юритамиз.

«Ютуцлар» портфолиоси («Китобхон кундалиги»).

Укув портфолиоси бир неча турда булиб, бир тури ютуклар портфолиоси деб юрити-лади. Бундай портфолио «Нуктаи назар, «Эътироф», «Муносабат», «Китоб хакидаги уйларим» каби булимлардан иборат.

Мазкур портфолионинг «Нуцтаи назар» булимида укувчи мутолаа килган бадиий асар юзасидан иншо, такриз, аннотация, маколалар ва киска маърузалар шаклидаги ижодкорлик хамда тадкикотчилик фаолиятини курсата-

диган ишлар жой олади. Эришилган ютук-ларнинг сифат жихати акс этган ушбу булимида укувчининг ижодий фаоллиги динами-каси, кизикиш доираси куринади.

«Эътироф» булимида узбек ва бошка халк-лар адибларининг фаолияти, умр ёки хаёти хакидаги ижодий мулохазалари ёритилиши мумкин. Бу булимда укувчи узининг мустакил фикрига эга эканлигини билдиради.

«Муносабат» булимида укиган бадиий асарнинг тулик ёки маълум булим услуби, образлар тизимининг характер хусусиятла-рини урганиш натижалари акс этади.

«Китоб ^ацида уйларим». Мазкур сахифада укувчининг асарнинг Fоявий-бадиий максади, эстетик таъсирчанлиги, образлар-нинг умумлашмалиги, асардаги чукур драматизм, миллийлик, умуминсонийлик, асарнинг уткир сюжети, турли характерлар хакидаги карашлари баёни акс эттирилади.

Адабиёт дарсларида бундай портфолио-ларни яратиш укувчидан ижодкорлик, куп китоб укиш, уз устида тинимсиз мехнат килишни талаб килади, бадиий ижодкорликни шакллантиради ва дарсда кузланган максадга эриштиради. Хар бир узлаштирилган дарс, укилган бадиий асар, албатта, укувчилардаги мутолаа маданиятининг ривожланишига катта ёрдам беради.

Талабчан китобхон реал х,аёт муаммола-рига муносиб ечимни бадиий асар мутолааси воситасида топишга харакат килади ва баъзан топади хам. Мутолаа куникмаси шаклланма-ган инсонда фикрлаш булиши амри махол. Шунингдек, инсонлар китоб укишдан тухтар экан, фикрлашдан тухташи шубхасиз. Хусусан, жамият аъзоларида фикрлаш, абстракт тафак-курдан жонли мушохадага утиш жараёни юз бермас экан, жамиятда х,еч кандай ривожла-ниш булмайди. Ривожланган жамиятга эри-шишнинг бирдан-бир ечими нафакат таълим муассасаларида, балки ижтимоий хаётнинг барча жабхаларида жамият аъзолари мутолаа маданиятини шакллантириш ва ривожлантира билишдан иборат.

Хулоса урнида айтиш мумкинки, юкорида санаб утилган усуллар мутолаага тортилган

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2019, 8(81)

36 КАСБИЙ ТАЪЛИМ / ПРОФЕССИОНАЛЬНОЕ ОБРАЗОВАНИЕ ч__

«Ютук,лар» портфолиоси.

«Нук,таи назар» «Эътироф» «Муносабат» »Китоб х,ак,идаги мулохазаларим»

муайян бадиий асарнинг хаётий кимматини хали яхши англамайдиган укувчини китоб мутолаасига тайёрлашда аскотадиган, рухий тарбияга асосланган дастлабки боскичи, холос. Китобхонлик оркали укувчиларни ада-

биётга янада якинлаштиришга шароит ярати-либ, бадиий асар билан мулокот килиш учун зарурий компетенциялар ривожлантирили-шида мухим омил булиши билан ахамият-лидир.

Адабиётлар руйхати:

1. Абдулазизов А.Х. Академик лицей ва касб-хунар коллежларида мутолаа мадания-тини шакллантиришнинг социологик тахлили. Автореферат. - Т., 2010. -24-б.

2. Fаниева Б.И. Кутубхоналарда болалар укиш маданиятини тарбиялашнинг педаго-гик имкониятлари. Педагогика фанлари номзоди илмий даражасини олиш учун тай. диссертация. Низомий номли ТДПУ. - Т., 2008.

3. Мусурмонкулова О. Укув-тарбия жараёнини самарали бошкаришга йуналтирилган педагогик технологиялар. Халкаро илмий-амалий конфренция материаллари. - Чимкент, 2018. -497-б.

4. Сафо Матчон. Китоб укишни биласизми?- Т.: «Укитувчи»,1993. -4-б.

5. Камбарова С. «Портфолио - укувчилар интеллектуал имкониятларини намоён этиш воситаси». // «Тил ва адабиёти таълими» журнали, Т., 2017. -32-б.

6. Кучкорова Н. «Тимсолларда хаёт хикмати». // «Тил ва адабиёти таълими» журнали, Т., 2016. -22-б.

7. Адабиёт: дарслик мажмуа. - Т.: «Узбекистон миллий энциклопедия» Давлат илмий нашриёти, 2017. -41-46-б.

8. Хамроева М. Бола тасаввури - биз англаган дунёдан кенг. - «Тил ва адабиёт таълими», 2019. 3-сон. -22-б.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2019, 8(81)

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.