Научная статья на тему 'ЁШЛАР ОРАСИДА ҲУҚУҚБУЗАРЛИК ВА ЖИНОЯТЧИЛИКНИ ОЛДИНИ ОЛИШ ЧОРА ТАДБИРЛАРИНИНГ ИЖОБИЙ НАТИЖАЛАРИ'

ЁШЛАР ОРАСИДА ҲУҚУҚБУЗАРЛИК ВА ЖИНОЯТЧИЛИКНИ ОЛДИНИ ОЛИШ ЧОРА ТАДБИРЛАРИНИНГ ИЖОБИЙ НАТИЖАЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
1533
149
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Scientific progress
Область наук
Ключевые слова
ёшлар / ҳуқуқбузарлик / жиноят / «1+1» / 5 ташаббус / "Ёшлар дафтари" / ёшлар бандлиги. / youth / delinquency / crime / "1 + 1" / 5 initiatives / "Youth Book" / youth employment.

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Шавкат Тахирович Мавлянов

Ушбу мақолада мамлакатимизда ёшлар ўртасида ҳуқуқбузарлик ва жиноятларни бартараф этиш юзасидан олиб борилган ислоҳотлар, уларнинг самараси ёритилган. Шу билан бирга, ёшлар ўртасида содир этилган ҳуқуқбузарлик ва жиноятлар ҳақида қисқа таққослама маълумот берилиб, келажакда ушбу йўналишда муаммоларни бартараф этиш юзасидан таклифлар баён этилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

POSITIVE RESULTS OF MEASURES TO PREVENT DELINQUENCY AND CRIME AMONG YOUNG PEOPLE

This article describes the reforms carried out in our country to eliminate delinquency and crime among young people, their effectiveness. At the same time, a brief comparison of delinquency and crime among young people was provided, as well as suggestions for future solutions in this area.

Текст научной работы на тему «ЁШЛАР ОРАСИДА ҲУҚУҚБУЗАРЛИК ВА ЖИНОЯТЧИЛИКНИ ОЛДИНИ ОЛИШ ЧОРА ТАДБИРЛАРИНИНГ ИЖОБИЙ НАТИЖАЛАРИ»

ЕШЛАР ОРАСИДА ХУ^У^БУЗАРЛИК ВА ЖИНОЯТЧИЛИКНИ ОЛДИНИ ОЛИШ ЧОРА ТАДБИРЛАРИНИНГ ИЖОБИЙ НАТИЖАЛАРИ

Шавкат Тахирович Мавлянов

Сирдарё вилояти ИИБ бошлиги, полковник

АННОТАЦИЯ

Ушбу маколада мамлакатимизда ёшлар уртасида хукукбузарлик ва жиноятларни бартараф этиш юзасидан олиб борилган ислохотлар, уларнинг самараси ёритилган. Шу билан бирга, ёшлар уртасида содир этилган хукукбузарлик ва жиноятлар хакида киска таккослама маълумот берилиб, келажакда ушбу йуналишда муаммоларни бартараф этиш юзасидан таклифлар баён этилган.

Калит сузлар: ёшлар, хукукбузарлик, жиноят, «1+1», 5 ташаббус, "Ёшлар дафтари", ёшлар бандлиги.

POSITIVE RESULTS OF MEASURES TO PREVENT DELINQUENCY AND

CRIME AMONG YOUNG PEOPLE

Shavkat Takhirovich Mavlyanov

Head of the Syrdarya Region Department of Internal Affairs, Colonel

ABSTRACT

This article describes the reforms carried out in our country to eliminate delinquency and crime among young people, their effectiveness. At the same time, a brief comparison of delinquency and crime among young people was provided, as well as suggestions for future solutions in this area.

Keywords: youth, delinquency, crime, "1 + 1", 5 initiatives, "Youth Book", youth employment.

КИРИШ

2016 йил 4 декабрь санасида булиб утган навбатдаги Президент сайлови натижасига кура Ш. М. Мирзиёев расман Узбекистон Республикасининг Президенти лавозимига сайланганларидан сунг фаолиятининг илк кунлариданок хаётнинг барча сохалари катори, ёшларга оид давлат сиёсатига доир бир катор ишлар амалга оширилишга рахнамо булиб келмокдалар.

Жумладан, 2017-2021 йилларда Узбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йуналиши буйича Хдракатлар стратегиясининг кабул килиниши ва унда белгиланган жиноятчиликка карши

курашиш ва хукукбузарликларнинг олдини олиш борасидаги фаолиятни мувофиклаштириш, диний экстремизм, терроризм ва уюшган жиноятчиликнинг бошка шаклларига карши курашиш буйича ташкилий-амалий чораларни кучайтириш, коррупцияга карши курашишнинг ташкилий-хукукий механизмларини такомиллаштириш ва самарадорлигини ошириш, ахолининг хукукий маданияти ва онгини юксалтириш, бу борада давлат тузилмаларининг фукаролик жамияти институтлари, оммавий ахборот воситалари билан узаро самарали хамкорлигини ташкил этиш билан боглик аник вазифалар бунинг яккол далилидир.

АДАБИЁТЛАР ТАХДИЛИ ВА МЕТОДОЛОГИЯ

Мазкур вазифалар ижросини таъминлаш максадида "Коррупцияга карши курашиш тугрисида"ги УР^ 419-сон (03.01.2017й), "Болаларни уларнинг соглигига зарар етказувчи ахборотдан химоя килиш тугрисида"ги УР^ 848-сон (22.10.2018й) конунлар, Президентимизнинг 2017 йил 14 март кунидаги "Хукукбузарликлар профилактикаси ва жиноятчиликка карши курашиш тизимини янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тугрисида"ги карори кабул килиниб, давлат ва жамоат ташкилотлари ва кенг жамоатчилик олдида турган мухим вазифалар аник ва равшан белгилаб берилди.

Давлат органлари, жамоатчилик вакиллари, махалла фаоллари ва бошка нодавлат тузилмаларининг ушбу йуналишдаги фаолиятини бирлаштириш оркали ишлар таъсирчанлигини ошириш максадида Президентимиз Ш.Мирзиёев ташаббуси билан хар хафтанинг пайшанба куни - "Хукукбузарликлар профилактикаси куни" этиб белгиланди ва бугунги кунда жойларда бу амалиёт узининг ижобий самарасини бермокда.

Шу билан бирга кенг жамоатчилик томонидан катта кдзикдш билан кутиб олинган, 2019 йилнинг 19 март куни Узбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев раислигида булиб утган видеоселектор йигилишида ёшларга эътиборни кучайтириш, ёш авлодни маданият, санъат, жисмоний тарбия ва спортга кенг жалб этиш, уларда ахборот технологияларидан тугри фойдаланиш куникмасини шакллантириш, ёшлар уртасида китобхонликни таргиб килиш, хотин-кизлар бандлигини таъминлаш масалаларига катта ахамият берилди. Маълумки, ушбу тадбирда давлат рахбари ёшлар йуналишидаги ишларни янги тизим асосида йулга куйиш буйича 5 та мухим ташаббусни илгари сурган эди.

Биринчи ташаббус ёшларнинг мусика, рассомлик, адабиёт, театр ва санъатнинг бошка турларига кдзикдшларини оширишга, истеъдодини юзага чикаришга хизмат килади.

Иккинчи ташаббус ёшларни жисмоний чиниктириш, уларнинг спорт сохасида кобилиятини намоён килишлари учун зарур шароитлар яратишга йуналтирилган.

Учинчи ташаббус ахоли ва ёшлар уртасида компьютер технологиялари ва интернетдан самарали фойдаланишни ташкил этишга каратилган.

Туртинчи ташаббус ёшлар маънавиятини юксалтириш, улар уртасида китобхонликни кенг таргиб килиш буйича тизимли ишларни ташкил этишга йуналтирилган.

Бешинчи ташаббус хотин-кизларни иш билан таъминлаш масалаларини назарда тутган.

Мамлакатимизда ёшларга оид давлат сиёсатини бардавомлигини таъминлаш ва ушубу сохада амалга оширилаётган ислохотларнинг самарадорлигини янада ошириш максадида Узбекистон Президенти Шавкат Мирзиёев 2020 йил 29 декабрь куни парламентга мурожаат билан чикиш килиб, 2021 - йилни Ёшларни куллаб-кувватлаш ва ахолининг соглигини мустахкамлаш йили деб эълон килиш таклифини бериши бежизга эмас эди. «Умуман олганда, хар кандай жамият тараккиётида хал килувчи ролни ушбу жамиятнинг келажаги боглик булган ёш авлоднинг соглом ва баркамол ривожланиши уйнайди. Шунинг учун ислохотларимизни кенгайтириш ва самарадорлигини янада ошириш масалаларида биз замонавий билим ва куникмаларга эга булган гайратли, ташаббускор, хар томонлама ривожланган ёшларимизни узимизга таянч деб биламиз. Мамлакатда янги Уйгониш даврининг пойдеворини шакллантириш учун янги Хоразмий, Беруний, Ибн Сино, Улугбек, Навоий ва Бобурларни тарбиялаш учун мухит ва шароит яратиш зарурлигини, бизнинг энг устувор вазифамиз улкан максадларни белгилаш ва уларга эришиш учун ваколатли ёшларни яратиш булиши керак. Шундагина болаларимиз халкимизнинг азалий орзуларини амалга оширадиган хакикий кучга айланади», деб таъкидлади Президент.

МУ^ОКАМА

Юкорида курсатилган ислохотларни амалга ошириш максадида Узбекистоннинг хозирги тараккиёт боскичида суд-хукук, жумладан, хукукбузарликлар профилактикаси ва жиноятчиликка карши кураш тизимини тубдан ислох килишга каратилган бир катор ташаббуслар илгари сурилди. Жумладан, 150 дан ортик конун хужжати кабул килинди, «хавфсиз шахар», «хавфсиз хонадон», «хавфсиз туризм» каби хукукбузарликларнинг олдини олишнинг инновацион гояларини уз ичига олган концепциялар хаётга татбик этилди.

Шу билан бирга, жамоат хавфсизлигини таъминлашга масъул тузилмалар -Миллий гвардия, Ички ишлар, Давлат хавфсизлик хизмати, Прокуратура органлари тубдан такомиллаштирилди, бу жараён изчил давом этмокда.

Таъкидлаш жоизки, бугунги кунда жиноятчиликнинг олдини олишда энг мухим омиллардан бири булган ишсизликни бартараф этиш масаласига алохида эътибор каратилмокда. Ушбу муаммони бартараф этмай туриб, хукукбузарликлар профилактикаси буйича кузланган натижаларга эришиб булмаслигини англаш кийин эмас.

Бугунги кунда ёшларга оид давлат сиёсати — давлат томонидан амалга ошириладиган хамда ёшларни ижтимоий жихатдан шакллантириш ва уларнинг интеллектуал, ижодий ва бошка йуналишдаги салохиятини камол топтириш учун шарт-шароитлар яратилишини назарда тутадиган ижтимоий-иктисодий, ташкилий ва хукукий чора-тадбирлар тизимини амалга ошириб келмокда. Шундай чора-тадбирлардан бири Шавкат Мирзиёев раислигида 2020 йилнинг 21 август куни мутлако янги тизим, тартиб ва ёндашувлар асосида иктисодий фаолликни ошириш хамда хар бир туман ва шахарга кушимча захира яратиш чора-тадбирлари юзасидан видеоселектор йигилишида илгари сурилган "Ёшлар дафтари" тузиш ташаббусидир.

Ушбу ташаббусни хаётга тадбик этиш максадида Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг 2021 йил 11 мартдаги 132-сонли "Ёшларни ижтимоий куллаб-кувватлаш буйича кушимча чора-тадбирлар тугрисида"ги карори кабул килинди. Бундан ташкари, 2020 йил 25 декабрь куни Президент Ш. Мирзиёев биринчи марта утказилаётган Узбекистон ёшлари форумига ташриф буюриб, уз нуткида Учинчи Ренессанс, ёш волонтёрлар фаолияти, ёшлар билан ишлаш буйича Тошкент тажрибаси, «Ёшлар: 1+1» дастури, Ёшлар кичик саноат зоналари, «Ёшлар мурожаати» электрон платформаси, тадбиркорликка укиган ёшларга 4 фоизлик кредитлар, ёш оилаларни уй-жой билан таъминлаш ва бошка мавзуларга тухталди.

НАТИЖА

Мазкур карорлар ижросини Сирдарё вилояти мисолида курадиган булсак, жорий йилнинг 1 чорагида "Ёшлар дафтари"га киритилган ёшларни куллаб кувватлаш учун шакллантирилган маблаглар режада 3 млрд 500 млн сумни ташкил этиб, ижроси эса 6 млрд 928 млн, яъни 198% амалга оширилган. Ижро жараёнида ижтимоий куллаб кувватланган 441, касб-хунарга ва тадбиркорликка укитилиб, сертификат берилган 1953 ва "1+1" дастури асосида тадбиркор ва хунармандларга бириктирилган 798 нафар ёшлар камраб олинган (I-диаграмма).

(I-Диаграмма)

61%

Шу билан бир каторда, 11 173 нафар ёшлар бандлиги таъминланган булиб, улардан 2 786 нафари ишга жойлаштирилди (буш иш уринларига жойлаштириш хисобига - 2 156, янги лойихалар ташкил этиш ва корхоналар фаолиятини тиклаш хисобига - 318, вактинчалик жамоат ишларига жалб килиш хисобига - 312), 2 995 нафарига касб-хунарга ва тадбиркорликка укитилиб, сертификат берилди хамда банкдан кредитлар ажратилди, колган 5 392 нафарига эса "Х,ар бир ёшга бир гектар" дастури асосида (3 628га) ер майдонлари ажратилди (II-диаграмма).

(II-Диаграмма)

ишга жоилаштирилганлар

I тадбиркорликка укитилиб, кредит ажратилганлар

I "Х,ар бир ёшга бир гектар" асосида ер ажратилганлар

Юкорида таъкидлаб утилган кенг камровли фаолиятлардан ташкари вилоят микёсида жами 572 млн сум субсидия ажратилиб, яна 148 нафар ёшларнинг бандлигини таъминлашга кумаклашилган.

Алохида таъкидлаб утиш керакки, биз давлатимиз келажаги хисобланган ёшларимизни ижобий фаолият турларига яъни уларни тугаракдан бошлаб

вактинчалик жамоат ишларига жалб кила олсак, буш вактларини фойдали юмушларга йуналтира олсак жамиятдаги хукукбузарликларни кескин камайтиришга эришган булар эдик.

Амалга оширилган ислохотлар натижасида вилоятда ёшлар орасида хукукбузарлик ва жиноятчилик курсаткичи камайишига эришилган.

Агар 2020 йилнинг 1 чорагида ёшлар орасида содир этилган жиноятлар сони Гулистон шахри буйича 12тани ташкил этган булса, 2021 йилда ушбу курсаткич 7 нафарни ташкил этди. Шу каби вазиятни Янгиер, Ширин шахарлари хамда Саёхунобод, Сирдарё, Мирзаобод туманларида кузатиш мумкин. Ховос ва Гулистон туманларида курсаткичлар узгаришсиз колган (III-диаграмма).

III-Диаграмма

2020-2021 йилларнинг 1 чораги давомида ёшлар (18-30) томонидан содир этилган жиноятлар тртрисидаги маълумот

Мирзаобод т.

Гулистон т.

Сирдаре т.

Оцолтин т.

Ширин ш.

Сайхунобод т.

Боёвут т. ™ 3 « 2021 И2020

Янгиер ш.

Ховос т. Сардоба т. Гулистон ш.

Агар 2020 йилнинг 1 чорагида ёшлар орасида содир этилган жиноятлар сони Гулистон шахри буйича 12тани ташкил этган булса, 2021 йилда ушбу курсаткич 7 нафарни ташкил этди. Шу каби вазиятни Янгиер, Ширин шахарлари хамда Саёхунобод, Сирдарё, Мирзаобод туманларида кузатиш мумкин. Ховос ва Гулистон туманларида курсаткичлар узгаришсиз колган.

Юкорилардан келиб чикиб, шуни таъкидлаш лозимки, барча саъй-харакатлар хамда амалга оширилаётган ишларга карамасдан, хукукбузарликлар профилактикаси буйича камчиликлар, уларни бартараф этиш ва сохадаги ахволни унглашда муаммоли холатлар мавжуддир.

Ушбу йуналишда самарали натижаларга эришиш максадида хар бир худуднинг узига хос хусусиятидан келиб чиккан холда, туманлар кесимида жиноятларнинг олдини олиш борасида алохида чора-тадбирларни уз ичига олган

"Hyn xapHTacHMHH umna6 nuKumga эtтн6opнн KyHaHTupum Ba 6a^apHnHmnra anoxuga эtтн6op 6epum 3apyp.

XY.TOCA

EyHgaH TamKapu, Maxarnanapga ^aonuaT ropuraeTraH noc6oHHHK Ba3H$acnra ^ngoHH ernnapHH ca$ap6ap этнm Ba paFSaraaHTupum MexaHH3MnapHHH umna6 HHKHm no3HM.

Aennap ToMoHugaH ^hho^t cogup этнm xonaraapu MaB^ygnuruHu HHo6aTra onu6, ounanapgaru H^THMOHH-MatHaBHH MyxuTHu aTpo^nnna ypraHum, aHH^naHraH MyaMMonapHH ^onuga xan этнm, 6y ^apaeHga, anHH^ca, ceKTop pax6apnapu, xothh-KH3nap KyMHTanapu xaMga ®;aMoaTHHnHKHHHr MactynuaTuHu omupum MyxuM axaMH^Tra эгa.

OMMaBHH ax6opoT BOCHTanapu, xyKyKHu Myxo$a3a KunyBHH Ba gaBnar ugopanapu MaT6yoT xroMaraapuHuHr axonu OHrura ^MHoaTra Ky^ ypMacnuK, 6upoBHHHr xaKura xueHar KunMacnuK, BaTaHra cagoKarau 6ynum, arpo^garu HHCOHnapra MKcaK xypMarga 6ynum Ka6u ^asunaraapuHu cuHrgupumra Kaparnnra ^aonuaTHHH aHaga Ky^^am no3HM.

ffly 6unaH 6upra yKyBHH-Tana6anapHHHr gapcgaH TamKapu BaKTnapuHH caMapanu yTKa3umHH TamKun этнm 6yHHna aHHK Hopa-Tag6upnap gacTypuHH umna6 HHKum, MaKTa6rana Ba MaKTa6garu TatnuM gaBpuga Tag6upKopnuK Ko6unHaTHHH maKnnaHTupumra anoxuga эtтн6op 6epum, 6y ^apaeHra ManaKanu KagpnapHH ®;an6 этнm, emnap ynyH 6u3Hec coxacura oug agaSueraap aparum w3acugaH umnapHu aManra omupum no3uMgup.

REFERENCES

1. "h^tumouh mepuKnuK Tyrpucuga^ru yP^-376-coH. 25.09.2014.

2. "^aMoaTHunuK Ha3oparn Tyrpucuga^ru yP^-477-coH. 12.04.2018.

3. "Maxarna uHcTuTyTuHu aHaga TaKoMunnamTupum nopa-TagSupnapu Tyrpucuga^ru nO-4944-coH. 03.02.2017.

4. "Emnapra oug gaBnar cuecara caMapagopnuruHu omupum Ba y36eKucTOH emnap httu^oku ^aonuaTuHu Ky-Ma6-KyBBaraam Tyrpucuga^ru n0-5106-coH. 05.07.2017.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.