Научная статья на тему 'ЯПОНИЯ МАДАНИЯТ ОМИЛИ АСОСИДА ДАВЛАТ ИЖОБИЙ ИМИЖИНИ ШАКЛЛАНТИРИШНИНГ ЎЗИГА ХОС ХУСУСИЯТЛАРИ'

ЯПОНИЯ МАДАНИЯТ ОМИЛИ АСОСИДА ДАВЛАТ ИЖОБИЙ ИМИЖИНИ ШАКЛЛАНТИРИШНИНГ ЎЗИГА ХОС ХУСУСИЯТЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Политологические науки»

CC BY
74
10
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
маданий дипломатия / имиж / глобализация / глокализация / гибридлик. / cultural diplomacy / image / globalization / glocalization / hybridity

Аннотация научной статьи по политологическим наукам, автор научной работы — Касимова, Зилола

Ушбу мақолада глобаллашув жараёнларининг Япония маданий диплома¬тиясига таъсири ва унинг асосида давлат ижобий имижини шакллантириш концепцияси кўрсатиб берилган. Замонавий шароитда давлатнинг халқаро алоқалар тизимидаги ўрни ва нуфузи нафақат иқтисодий ва ҳарбий ресурслари, сиёсий институтларнинг ривожланиш даражаси билан балки, маданий салоҳияти билан ҳам белгиланади. Чунки маданият давлатнинг нафақат ички маданий сиёсати балки, ташқи маданий сиёсатининг ҳам муҳим хусусиятини акс эттиради. Дунёда ривожланган мамлакатлар қаторидан ўрин олган, лекин миллий ўзлигини йўқотмаган Япония, ўз тарихий тараққиёти давомида ғарб цивилизацияси ютуқларидан баҳраманд бўлиши билан бирга, ўз миллий маданий қадриятлари ва анъаналарини сақлаб қолишга муваффақ бўлди. Япония, Ғарб цивилизациясига хос кўплаб хусусиятларни ўзида мужассам этиб, ривожланган жамиятни шакллантирган бўлишига қарамай, ғарбона жамиятдан нусха олмади. Бу, ўз навбатида, японларнинг доимо тарихий жараён узлуксизлигини, анъаналарга содиқлик ва ворисийликни таъминлашга қаратилган интилиши билан боғлиқ. Улар томонидан ўзлаштирилган барча янгиликлар маҳаллий ҳаёт реалликларига уйғунлаштирилди. Иқтисодий жиҳатдан ривожланган буюк давлат сифатида Япония халқаро ҳамжамият эришган ютуқларидан моҳирона фойдаланди.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

SPECIFIC CHARACTERISTICS OF FORMING A POSITIVE STATE IMAGE BASED ON JAPANESE CULTURAL FACTOR

This article discusses the impact of globalization processes on Japanese cultural diplomacy and the concept of forming a positive image of the state based on it. In modern conditions, the position and influence of the state in the system of international relations is determined not only by its economic and military resources, the level of development of political institutions, but also by its cultural potential. Because culture reflects not only the internal cultural policy of the state, but also important features of foreign cultural policy. Japan, which is one of the developed countries of the world, but has not lost its national identity, in the course of its historical development, using the achievements of Western civilization, has been able to maintain its national cultural values and traditions. Although Japan has formed a developed society that has absorbed many features of Western civilization, it has not copied the model of Western society. This, in turn, is due to the constant desire of the Japanese to preserve their historical cultural values. All the innovations they acquired were adapted to the realities of local life. Japan, as a great economically developed country, skillfully used the achievements of the world community.

Текст научной работы на тему «ЯПОНИЯ МАДАНИЯТ ОМИЛИ АСОСИДА ДАВЛАТ ИЖОБИЙ ИМИЖИНИ ШАКЛЛАНТИРИШНИНГ ЎЗИГА ХОС ХУСУСИЯТЛАРИ»

"Turfa madaniyatlar, millat, tillarni qiyosiy-tipologik (E)ISSN:2181-1784

tadqiqotlar orqali anglash 2" 15-xalqaro ilmiy anjuman www.oriens.uz

штжтжржьшьх^тшя^ш^ mrnmmw№2 3(20), March, 2023

ЯПОНИЯ МАДАНИЯТ ОМИЛИ АСОСИДА ДАВЛАТ ИЖОБИЙ ИМИЖИНИ ШАКЛЛАНТИРИШНИНГ УЗИГА ХОС ХУСУСИЯТЛАРИ

d https://doi.org/10.5281/zenodo.8091772

КАСИМОВА Зилола

Сиёсий фанлари буйича фалсафа доктори (PhD), ТДШУ

АННОТАЦИЯ

Ушбу мацолада глобаллашув жараёнларининг Япония маданий дипломатиясига таъсири ва унинг асосида давлат ижобий имижини шакллантириш концепцияси курсатиб берилган. Замонавий шароитда давлатнинг халцаро алоцалар тизимидаги урни ва нуфузи нафацат ицтисодий ва %арбий ресурслари, сиёсий институтларнинг ривожланиш даражаси билан балки, маданий сало%ияти билан %ам белгиланади. Чунки маданият давлатнинг нафацат ички маданий сиёсати балки, ташци маданий сиёсатининг %ам му%им хусусиятини акс эттиради. Дунёда ривожланган мамлакатлар цаторидан урин олган, лекин миллий узлигини йуцотмаган Япония, уз тарихий тарацциёти давомида гарб цивилизацияси ютуцларидан ба%раманд булиши билан бирга, уз миллий маданий цадриятлари ва анъаналарини сацлаб цолишга муваффац булди. Япония, Fарб цивилизациясига хос куплаб хусусиятларни узида мужассам этиб, ривожланган жамиятни шакллантирган булишига царамай, гарбона жамиятдан нусха олмади. Бу, уз навбатида, японларнинг доимо тарихий жараён узлуксизлигини, анъаналарга содицлик ва ворисийликни таъминлашга царатилган интилиши билан боглиц. Улар томонидан узлаштирилган барча янгиликлар ма%аллий %аёт реалликларига уйгунлаштирилди. Ицтисодий жщатдан ривожланган буюк давлат сифатида Япония халцаро %амжамият эришган ютуцларидан мо%ирона фойдаланди.

Калит сузлар: маданий дипломатия, имиж, глобализация, глокализация, гибридлик.

АННОТАЦИЯ

В данной статье рассматривается влияние процессов глобализации на японскую культурную дипломатию и основанное на ней концепция формирования положительного имиджа государства. В современных условиях положение и влияние государства в системе международных отношений определяется не только его экономическими и военными ресурсами, уровнем развития политических институтов, но и его культурным потенциалом. Потому что культура отражает не только внутреннюю культурную политику государства, но и важные черты внешней культурной политики. Япония, входящая в число развитых стран мира, но не утратившая своей национальной идентичности, в ходе своего исторического развития пользуясь достижениями западной цивилизации смогла сохранить свои национальные культурные ценности и традиции, Хотя Япония сформировала развитое общество, вобравшая в себя многие черты западной цивилизации, она не скопировала модель западного общества. Это, в свою очередь, связано с постоянным стремлением японцев сохранить свои исторические культурные ценности. Все приобретенные ими нововведения были адаптированы к реалиям местной жизни. Япония как великая экономически развитая страна умело использовала достижения мирового сообщества.

Ключевые слова: культурная дипломатия, имидж, глобализация, глокализация, гибридность

ABSTRACT

This article discusses the impact of globalization processes on Japanese cultural diplomacy and the concept of forming a positive image of the state based on it. In modern conditions, the position and influence of the state in the system of international relations is determined not only by its economic and military resources, the level of development of political institutions, but also by its cultural potential. Because culture reflects not only the internal cultural policy of the state, but also

"Turfa madaniyatlar, millat, tillarni qiyosiy-tipologik tadqiqotlar orqali anglash 2" 15-xalqaro ilmiy anjuman

(E)ISSN:2181-1784 www.oriens.uz

3(20), March, 2023

important features of foreign cultural policy. Japan, which is one of the developed countries of the world, but has not lost its national identity, in the course of its historical development, using the achievements of Western civilization, has been able to maintain its national cultural values and traditions. Although Japan has formed a developed society that has absorbed many features of Western civilization, it has not copied the model of Western society. This, in turn, is due to the constant desire of the Japanese to preserve their historical cultural values. All the innovations they acquired were adapted to the realities of local life. Japan, as a great economically developed country, skillfully used the achievements of the world community.

Keywords: cultural diplomacy, image, globalization, glocalization, hybridity

Хрзирги замон глобаллашув ва чегараларнинг шаффофлашиш даври булиб, ахборот-коммуникация технологиялари ва интернетнинг ривожланиши натижасида интеграция жараёнларининг кескин ошиб бораётганлиги билан характерланади. Шунинг учун хам "глобаллашув" хаётимизда куп ва кенг маънода кулланилаётган тушунчалардан бири булиб, куррамиздаги барча худудларга тегишли, бутун Ер шарини камраб олувчи муносабат ва жараён сифатида тушунилади. Демак, глобаллашув тухтати булмайдиган объектив жараёндир. Факат унинг имкониятларидан унумли фойдалана билиш лозим. Шундай сиёсатни йулга куйган мамалакатлардан бири Япониядир. Кунчикар мамлакат - Японияни куз унгимизда узгараётганига хаммамиз гувохмиз. Шубхасиз, иктисодиётда улкан ютукларга эришган, замонавий технологияларда ва бошка сохаларда хам етакчилик килаётган Япония, бугунга келиб, яна янги тармоклар, йуналишларда хам уз имкониятларини намоён килмокда.

ХХ асрнинг 90-йилларида булиб утган иктисодий депрессия, Осиёдаги ривожланаётган мамлакатлар (Жанубий Корея, Хитойнинг) билан бозор иктисодиётида ракобатнинг ошиши ва бошка сабаблар Японияни дунё иктисодиётида уз мавкеини мустахкамлашига туртки булди. Бирок у XXI асрда эришган ютукларини саклаб колиш максадида дунё жараёнларига фаол равишда таъсирини утказиш учун уз сиёсатини кайта куриб чикди. Япония глобаллашув жараёнларидан унумли фойдаланган холда жахонда оммавий маданият сохасини ривожлантириш оркали уз маданиятини тан олинишига интила бошлади.Тадкикотчилар М. Аллен ва Р. Сакамото: "Япониянинг замонавий оммавий маданияти глобаллшув билан иттифок тузишга муваффак булди, шунинг учун жахоннинг барча бурчагида узининг иштирокини таъминлай олди"1, деган фикрни илгари сурадилар.

Локализация - муайян фундаментал мафкура асосида этник ва цивилизацион умумиятларнинг узаро бирлиги булиб, у маданий узига хослик (айримлик, кушилмаслик) сиёсатини олиб бориш билан боглик. Глокализация - глобал+локал терминларидан ташкил топган булиб (1-чизма), "Sony" корпорациясининг рахбари Акио Морита томонидан киритилган.

Бугунги кунда анъана ва инновацияларнинг уйгун холда симбиозини кайта англаш япон маданиятшунослигида ШШ(zasshu) яъни гибридлик тушунчасининг келиб чикишига сабаб булди. Бу тушунча япон маданиятининг туб мохиятини очиб беради. Негаки, аввало, япон ижтимоий тафаккурида, тарихан узлаштирилган маданиятни самарали трансформация ва мослаштириш хусусияти шаклланган булиб, хар кандай янгилик анъананинг ажралмас кисми ва унга мукобил булмаган ходиса сифатида караш кабул килинган. Шу билан бирга, япон анъаналарининг узига хослиги шундан иборатки, инновацияларга мослашиш тафаккурнинг тубдан кайта курилишини, эскининг янги куч билан сикиб чикарилишини эмас, бундай узлаштириш жараёни япон маданиятини тулдириш, унинг анъаналарига уйгун холда сингиб кетишни англатган.

Глокализация глобализациянинг энг кенг таркалган куринишидир. У купрок универсал товарларни ишлаб чикариш ва истеъмол килиш сохасида намоён булиб, минтакавий

1 Allen M., Sakamoto R. Popular Culture, Globalization and Japan. - N.Y., 2007. - P. 12.

"Turfa madaniyatlar, millat, tillarni qiyosiy-tipologik tadqiqotlar orqali anglash 2" 15-xalqaro ilmiy anjuman

(E)ISSN:2181-1784 www.oriens.uz

3(20), March, 2023

шаклларда локал бозор хусусиятларига мослашиш билан богликдир. У глобализация жараёнида узининг миллий маданий-цивилизацион узига хослигини саклаб колишга уринмокда. Шу билан бирга, Япония ишлаб чикаётган манга, анимэ, телесериал ва х.к.лар оркали узининг японча миллий тимсолий тафаккурини бутун жахонда, хусусан, Осиё минтакасида кенг таркалмокда. Бу мамлакатнинг глобаллашув жараёнларида фаол иштирокининг исботидир.

Япон аналитиклари глобаллашув жараёнларида мухимлик даражасига караб, аввал иктисодий, сунгра маданий ва ундан кейин сиёсий сохани куядилар. Х,акикатдан хам, бугунги кунга келиб, маданият хар бир мамлакат ташки сиёсатининг мухим таркибий кисмига айланди, "маданий дипломатия" тушунчаси шаклланди. Хусусан, сунгги йилларда Япония бутун дунёда узининг оммавий маданият сохасидаги ютуклари билан жахон иктисоди, маданиятига тобора купрок кириб келаётганини кузатиш мумкин2. Япония купгина бошка мамлакатлар хаётининг деярли барча сохаларида уз техникавий ва ахборот технологиялари билан иштирок этмокда.

Шуни яна бир бор таъкидлаб утиш жоизки, маданият иктисодий ривожланишга хам, сиёсатга хам уз таъсирини курсатади. Бугунги кунга келиб, жахонда япон маданиятининг бошка мамлакатларга, хусусан А^Шга маданий индустрияси - комикс, манга, анимацион фильмлар - анимэ, мода, таом тайёрлаш ва бошка шаклларда жадал кириб бораётганлиги хакида куплаб фикрлар билдирилмокда. Х,озирги пайтда бу жараён мультфильмларни трансляция килувчи каналлар аудиторияси доирасидан ташкарига чикиб кетмокда".3

Шундай килиб, Япония миллий анъаналарнинг узлаштирилган янгиликлар билан уйгунлашган холда маданий трансформация жараёнини кузатиш мумкин. Япония уз миллий анъаналари ва Гарб кадриятларини узига хос синтез килиш тажрибасига эга булиб, глобаллашув унинг маданияти асосларига путур етказмай, у глобаллашув жараёнларидан уз анъналарини мустахкамлаш учун фойдаланишга харакат килмокда. Бунга Япония интеллектуал элитаси томонидан бошка мамлакатларнинг йулини такрорламаган холда, глобаллашув жараёнларига кириб боришининг ижтимоий, давлат, глобал нормаларининг эгилувчанлиги, кадрият ва маъноларнинг уйгунлашуви гоясига асосланган узига хос йулини топишга йуналтирилган маданий сиёсатининг шакллантирилганлиги туфайли эришмокда.

1-чизма

ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР (REFERENCES)

1. Allen M., Sakamoto R. Popular Culture, Globalization and Japan. - N.Y., 2007. - P. 12.

2. tttrn, mtätfMWL тмтжйтшшэТо в^т ш 2007% 19-78^-v

3. Катасонова Е. Япония: "культурная глобализация" или "глокализация'УМзия и Африка сегодня. - 2008. - №9. - С. 67.

4. Business Week. Japanese culture today. 2004.07.26 - P. 14.

2 Катасонова Е. Япония: "культурная глобализация" или "глокализация'7/Азия и Африка сегодня. - 2008.- №9. - С. 67.

3 Business Week. Japanese culture today. 2004.07.26 - P. 14.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.