Научная статья на тему 'ЯНГИЧА ИҚТИСОДИЙ МУНОСАБАТЛАР ШАРОИТИДА РАҚАМЛИ ИҚТИСОДИЁТНИНГ ТУТГАН ЎРНИ ВА РОЛИ'

ЯНГИЧА ИҚТИСОДИЙ МУНОСАБАТЛАР ШАРОИТИДА РАҚАМЛИ ИҚТИСОДИЁТНИНГ ТУТГАН ЎРНИ ВА РОЛИ Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
16
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
рақамли иқтисодиёт / коммуникация / ақлли технология / интернет-савдо / рақамлаштириш / онлайн-буюртма / ахборот / илмий-тадқиқот / виртиуал муҳит.

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Сатторкулов О.Т.

Ушбу мақолада мамлакатимизда рақамли иқтисодиётнинг тутган ўрни, шаклланиши ва унга таъсир этувчи омиллар, рақамли иқтисодиётни иқтисодий категория сифатида моҳияти ёритиб берилган. Рақамли иқтисодиётни ривожланиш йўналишлари ва ундаги муаммолар таҳлилий материаллар асосида баён қилинган ҳамда зарурий таклифлар берилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ЯНГИЧА ИҚТИСОДИЙ МУНОСАБАТЛАР ШАРОИТИДА РАҚАМЛИ ИҚТИСОДИЁТНИНГ ТУТГАН ЎРНИ ВА РОЛИ»

УДК: 330.5.055.2.

Сатторкулов О. Т.

Гулистон давлат университеты Ицтисодиёт кафедраси мудири ицтисодиёт фанлари номзоди, доцент

ЯНГИЧА ЩТИСОДИЙ МУНОСАБАТЛАР ШАРОИТИДА РАЦАМЛИ ЩТИСОДИЁТНИНГ ТУТГАН УРНИ ВА РОЛИ

Анотация. Ушбу мацолада мамлакатимизда рацамли ицтисодиётнинг тутган урни, шаклланиши ва унга таъсир этувчи омиллар, рацамли ицтисодиётни ицтисодий категория сифатида моуияти ёритиб берилган. Рацамли ицтисодиётни ривожланиш йуналишлари ва ундаги муаммолар таулилий материаллар асосида баён цилинган уамда зарурий таклифлар берилган.

Калит сузлар: рацамли ицтисодиёт, коммуникация, ацлли технология, интернет-савдо, рацамлаштириш, онлайн-буюртма, ахборот, илмий-тадцицот, виртиуал мууит.

Sattorkulov O. T., candidate of economic sciences

associate professor Head of the Department of Economics Gulistan State University Republic of Uzbekistan, city Gulistan

THE PLACE AND ROLE OF THE DIGITAL ECONOMY IN THE CONDITIONS OF NEW ECONOMIC RELATIONS

Abstract. This article defines the role of the digital economy in our country, its formation and the factors influencing it, and reveals the essence of the digital economy as an economic category. Based on analytical materials, the main directions of development of the digital economy and its problems are described, and the necessary proposals are given.

Key words: digital economy, communication, smart technologies, online commerce, digitalization, online ordering, information, scientific research, virtual environment.

Кириш

Узбекистан Республикаси Президенти Ш.Мирзиёев томонидан 2022 йилда амалга оширилган асосий ишлар якуни ва Узбекистан Республикасини 2023 йилда ижтимоий-икгисодий ривожлантиришнинг энг устувор йуналишларига баFишланган Мурожаатномада "...ракамли иктисодиётни жадал ривожлантириш учун шарт-шароитлар яратиш, давлат бошкаруви тизимини янада такомиллаштириш, ундан фойдаланиш имкониятларини

кенгайтириш, замонавий инфратузилмани куллаш мухим ахамиятга эга" деб алохида таъкидлаб утилган [1]. Fарб бизнеси янги коммуникация воситаларини биринчилардан булиб, фаол узлаштириб олди, мумкин булган хамма нарсани ракамлаштирди, хукуматдан электрон ракамли имзони конунчилик билан расмийлаштиришга эришди, нафакат бизнес -хамжамият ичида, балки давлатда хам ракамли алокани йулга куйди, давлат идоралари хам уз ахборот тизимларини аста-секинлик билан интеграция килдилар.

Иктисодий ва технологик тараккиётнинг янги боскичи сифатида намоён булаётган ракамли инкилоб инсоният хаётини шиддат билан узгартириб, кенг имкониятлар яратиш билан бирга, халкаро ракобат майдонининг янада кескинлашув даврини бошлаб берди.Мамлакатимизда кишлок хужалигини ривожлантиришнинг 2020-2030 йилларга мулжалланган стратегиясида таъкидлаб утилганидек, "...илмий-тадкикот, таълим ва ахборот-маслахат хизматларини курсатишни узаро боFлайдиган кишлок хужалигига оид билим ва ахборотларни таркатиш буйича самарали тизимнинг йуклиги сохани илмий асосда ривожлантиришдаги энг жиддий тусиклардан бири булиб колмокда. Х,озирда илмий-тадкикотлар учун давлат инвестициялари даражаси кишлок хужалиги умумий бюджетининг 0,2 фоизини ташкил этади. Илм-фан ва ишлаб чикариш уртасидаги узаро алокаларнинг самарали механизмлари мавжуд эмаслиги давлат томонидан молиялаштирилган илмий-тадкикотлар натижаларини амалиётга жорий килишни сезиларли даражада чекламокда"

[3].

Тадкикот мавзуси буйича адабиётлар шар^и (тахлили).

Ракамли иктисодиётни ривожлантиришнинг назарий ва амалий жихатлари алохида тадкикот йуналиши сифатида хорижлик иктисодчи олимлардан Беккер Г., Гэлбрейт Дж., Грамков Х., Кейнс Дж.М., Норт Д., Макконел К.Р., Брю С. ва бошкаларнинг илмий ишларида атрофлича тахлил килинган [4]. Ракамли иктисодиётни ривожлантириш муаммолари МДХ, олимлари Ачаповская М., Батракова А.Г., М.И.Столбова, Е.А.Бренделева, Маркова В.Д., Лапидус Л.В., Довбенко М.В., Осик Ю.И., Дубровин, И.А., Котов В., Новак А.Е., Толкачева С.А. ва бошкаларнинг илмий тадкикотларида урганилган [5]. Мамлакатимиз иктисодчи олимларидан Абдуллаев О.М., Фаттахов А.А., К.Ахмедов., Вахобов А.В., Абдуллаев Б.С.,Акрамова Ш.Г.,Ахмедов Ф., Ахмедов У.К,., Бадалов Дж.Ш., Беркинов Б.Б., Вахобов А.В., Джураев Т.Т., Салимов Б.Т., Гойибназаров Б.К., Юлдашев Д.Т. ва бошкаларнинг илмий изланишларида такрор ишлаб чикариш жараёнида уй хужаликлари салохиятидан самарали фойдаланишнинг назарий жихатлари ёритилган [6].

Тад^и^от методологияси.

Тадкикотнинг назарий ва услубий асосларини махаллий ва хорижий олимларнинг "Ракамли иктисодиёт", ахборотлашган жамият ва ахборот -коммуникация технологияларига баFишланган илмий изланишлари натижалари, ушбу сохада кабул килинган Президент карорлари ва хукумат дастурлари асос булди. Илмий маколада кутарилган муаммони атрофлича

тахлил килиш, тахлил натижаларини тизимлаштириш асосида илмий асосланган хулоса ва тавсиялар ишлаб чикишда илмий абстракция, диалектик тадкикот, индукция ва дедукция, максадли ривожлантириш, монографик кузатув, тизимли ва киёсий тахлил, график тасвирлаш, эксперт бахолаш ва иктисодий статистик каби усуллардан кенг фойдаланилди.

Тахлил ва натижалар му^окамаси

"Ракамли иктисодиёт" атамаси биринчи булиб 1995 йилда Дон Тепкотт муаллифлигида чоп этилган "Ракамли иктисодиёт: тармокда интеллект асрида ваъда ва хавф-хатар" (The Digital Economy: Promise and Peril in the Age of Networked Intelligence) нашрида алохида тушунча сифатида эътироф этилган. Иктисодий жараёнларни ракамлаштириш нафакат бевосита ахборот -коммуникация тармоFини, балки мамлакат хужалик фаолиятининг барча сохаларини хам камраб оладиган кенг камровли тенденцияга айланиб бормокда. Интернет-савдо, ракамли кишлок хужалиги, "аклли" электр-тармок тизимлари, учувчисиз транспорт, шахсийлаштирилган соFликни саклашда ракамли иктисодиёт инкилоби кучли хис килинмокда.

Ракамли иктисодиёт - бу FOя Жахон банки томонидан 2016 йил "Жахон тараккиёти хакида маъруза - 2016: ракамли дивидендлар" маърузасида маълум килинган. Жахон банки мамлакатда ракамлаштиришнинг очик маълумотлар, электрон хукумат тизими, "Яндекс" ва "Касперский" каби ракамли гигантлар, онлайн-буюртма хизматлари, ахборот технологиялари ёрдамида мулк хукукини руйхатдан утказиш муддатининг 10 кунга кискариши каби белги-ларини курсатади. Бундай шароитларда алохида компаниялар, минтакалар, мамлакатлар ва уларнинг бирлашмалари технологиялар, товарлар ва хизматларнинг янги турлари бозорларида янги шаклланадиган узок муддатли ракобатли устунликларни таъминлашга интилиб, ракамли иктисодиёт сохасида стратегик карорлар шакллантириш ва амалга ошириш жараёнига фаол кириша бошлайди. Шу билан бир пайтда алохида тармоклар ва мамлакат минтакалари кесимида ракамли иктисодиёт афзалликларини амалга ошириш окибатларини бахолаш билан боFлик катор масалаларни хал килиш зарур. "Ракамли иктисодиёт бу - реал вокеликни тулдириб турадиган виртуал мухитдир" [7].

Баъзи нашрларда ракамли иктисодиётнинг асосий таркибий кисмларига фундаментал инновациялар (ярим утказгичлар, процессорлар), асосий технологиялар (компьютерлар) ва боFловчи инфратузилмалар (интернет ва телекоммуникация тармоклари) ажратиб курсатилади. Ракамли иктисодиёт икки хил турли тушунчаларни ифодалаш учун ишлатилади. Биринчидан, ракамли иктисодиёт - бу ривожланишнинг замонавий боскичи хисобланиб, у ижодий мехнат ва ахборот неъматларининг устувор урни билан тавсифланади. Иккинчидан, ракамли иктисодиёт - бу узига хос тушунча булиб, унинг урганиш объекти ахборотлашган жамият хисобланади. Бугунги шиддат билан ривожланаётган глобал иктисодиёт шароитида ракамли иктисодиёт уз ривожланишининг бошлаетич даврида булиб, замонамизнинг ракамли ахборот боскичига утиши атига бир неча ун йилни ташкил этади.

Умуман олганда, ракамли иктисодиёт - бу жараёнларни тахлил килиш натижаларидан фойдаланиш ва катта хажмдаги маълумотларни кайта ишлаш асосида турли хилдаги ишлаб чикаришлар, технологиялар, асбоб -ускуналар, товар ва хизматларни саклаш, сотиш ва етказиб бериш самарадорлигини жиддий равишда оширишга имкон берадиган, ракамли куринишдаги маълумотлар асосий ишлаб чикариш омили хисобланган фаолиятдир [10].

Замонавий тараккиётнинг кейинги истикболида катта хажмли маълумотлар билан ишлаш технологиялари (Big Data), сунъий интеллект, нейротехнологиялар, квант технологиялари, буюмлар интернети, робототехника ва сенсорика, ракамли электрон платформалар, булутли ва мобил технологиялар, виртуал ва кушимча реаллик технологиялари, краудсорсинг, блокчейн технологиялари, криптовалюталар ва ICO, 3D-технологиялари сингари ракамли технологиялар хал килувчи ахамият касб этмокда.

Ракамли иктисодиёт хозирги мавжуд сохаларнинг ярмидан купроFида бекиёс узгаришлар келтириб чикариши таъкидланмокда. Жумладан, Жахон банки экспертлари фикрича, тезкор интернетдан фойдаланувчилар сонининг 10 фоизга купайиши миллий иктисодиётлар ялпи хажмини хар йили уртача 0,4-1,4 фоизга ошириш имконини беради [8].

Дунёда ракамли иктисодиёт усишининг суръатлари йилига деярли 20 фоизни ташкил этмокда. Тараккий этган давлатларда ракамли иктисодиётнинг ялпи ички максулотдаги улуши 7 фоизга етган. Улар хозирнинг узида ракамли иктисодиётнинг жорий килинишидан жуда катта наф куришмокда. Хусусан, Америка Кушма Штатлари йилига 400 миллиард АКШ долларидан купрок ракамли хизматларни экспорт килмокда. Мазкур давлат ялпи ички махсулотининг 5 фоизидан купроFи бевосита интернет ва ахборот-телекоммуникация технологиялари билан боFлик сохаларга туFри келади. 2025 йилгача АКШ саноатни ракамлаштиришдан кушимча 20 трлн. доллар даромад олиши кутилмокда. Бундай иктисодий самарадорлик, айникса истеъмол товарлари ишлаб чикариш (10,3 трлн. доллар), автомобиль саноати (3,8 трлн. доллар) ва логистикада (3,9 трлн. доллар) юкори булиши таъкидланмокда. Турли тадкикотлар натижалари буйича ракамли иктисодиётнинг дунё иктисодиётидаги салмоFи 4,5 фоиздан 15,5 фоизгачани ташкил этади. Жахон ахборот-коммуникация технологиялари секторида яратилаётган кушилган кийматнинг деярли 40 фоизи ва блокчейн технологиялари билан боFлик патентларнинг 75 фоизи Америка Кушма Штатлари ва Хитой Халк Республикаси хиссасига туFри келади [7].

Мамлакатимиз Президенти Ш.М. Мирзиёевнинг 2020 йил 13 февраль куни ахборот технологияларини ривожлантиришга баFишланган тадбирда келтир- ган статистик маълумотларига мувофик, АКШда ракамли иктисодиётнинг ялпи ички максулотдаги улуши 10,9 фоиз, Хитойда 10 фоиз, Хиндистонда 5,5 фоизни ташкил этади. Узбекистонда бу курсаткич 2 фоиздан хам ошмайди [9].

Ракамлашгиришнинг ахамияти ва таъсирини канчалик ортиб бораётган-

лигини бахолаш учун сунгги ун йилликдаги бир нечта йирик технологик компаниялар ва ракамли платформаларнинг жахон бозоридаги капитал -ларининг улушини куриш кифоя. Хусусан, БМТнинг савдо ва ривожланиш конференцияси маълумотларида кайд этилганидек, бу курсаткич 2009 йилда 16 фоизни ташкил этган булса, 2020 йилнинг охирига келиб 56 фоизга етган. Дунё хамжамиятида руй бераётган бундай жадал узгаришлар ва ракобатнинг кескинлашуви жараёнида инновациялар ва ракамли технологияларни кенг жорий этмасдан туриб, якин ва узок келажакда мамлакатимиз иктисодиётини баркарор ривожлантириш, унинг ракобатдошлигини таъминлай олмаслигимиз айни хакикат булиб, бу эса, уз навбатида, илмий ва амалий харакатларни кучайтиришни талаб этади. Бу борада, сунгги йилларда миллий иктисодиётимизни тубдан модернизация килиш буйича олиб борилаётган кенг камровли ислохотлар доирасида мамлакатимиз ижтимоий-иктисодий хаёти ва давлат бошкаруви тизимига ракамли технологияларни жорий этиш борасида катор чора-тадбирлар амалга оширилмокда [7]. Хусусан, Узбекистон Республикаси Президентининг "Узбекистон Республикасида ракамли иктисодиётни ривожлантириш чора-тадбирлари туFрисида"ги 2018 йил 3 июлдаги ПК,-3832-сонли карори кабул килиниши ракамли иктисодиётни ривожлантиришда мухим кадам булиб, мамлакатимизда ракамли иктисодиётни янада ривожлантириш буйича куйидагиларни назарда тутувчи энг мухим вазифалар белгилаб берилди:

-инвестициявий ва тадбиркорлик фаолиятининг турли шаклларини диверсификация килиш учун крипто-активлар айланмаси сохасидаги фаолиятни, жумладан майнинг, смарт-контракт, консалтинг, эмиссия, айирбошлаш, саклаш, таксимлаш, бошкариш, суFурталаш, крауд-фандинг (жамоавий молиялаштириш) технологияларини жорий этиш;

-блокчейн технологияларини ишлаб чикиш ва улардан фойдаланиш сохасида замонавий ахборот-коммуникация технологияларини яхши тушунадиган, амалий иш куникмаларига эга малакали кадрларни тайёрлаш, шунингдек, юкори малакали хорижлик мутахассисларни жалб килиш;

-крипто-активлар буйича фаолият ва "блокчейн" технологиялари сохасида халкаро ва хорижий ташкилотлар билан хамкорликни хар томонлама ривожлантириш, шунингдек, илFор хорижий тажрибани хисобга олган холда зарур хукукий базани яратиш;

-ракамли иктисодиётни янада ривожлантириш учун инновацион FOялар, технологиялар ва ишланмаларни жорий этиш сохасида давлат органлари ва тадбиркорлик субъектларининг якин хамкорлигини таъминлаш [7].

Чунончи, мамлакатимизда "Электрон хукумат" тизимини жорий этиш ракамли иктисодиётни ривожлантиришнинг ажралмас таркибий кисми булиб, унинг асосий максади маъмурий тартиб ва тамойиллардан утишни соддалаштириш, ахоли турмуш сифатини ошириш, инвестиция ва ишбилармонлик мухитини яхшилашга каратилган. Белгилаб олинган асосий вазифалар ижросини амалга ошириш, шунингдек, мамлакатимизда ракамли жамият ривожланиши, ахоли ва тадбиркорлар учун кулай имкониятлар

яратиш, бюрократик тусиклар ва коррупциявий омилларлардан холи самарали ва очик давлат бошкаруви тизимини ривожлантириш борасида кузланган максадга эришиш учун бугунги кунда иктисодиётнинг барча сохаларини ракамли технологиялар асосида янгилашни назарда тутадиган "ракамли иктисодиёт" миллий концепциясини ишлаб чикилаётган булиб, айнан ракамли иктисодиётни ривожлантириш оркали ялпи ички махсулот хажмини кушимча 30 фоизга устириш имкони яратилиши кутилмокда.

Жахон иктисодиётининг глобаллашуви ва технологик ривожланиш шароитида Узбекистоннинг иктисодий ривожланишини ракамли иктисодиётсиз тасаввур килиш кийин. Тадкикотлар натижаларига кура, 2022 йилга келиб глобал ЯИМнинг чорак кисми ракамли сохада булишини тахмин килинмокда. Лекин, халкаро ахборот коммуникация технологиялари ривожлантириш индекси буйича Узбекистон 170 дан ортик давлат ичида 103-уринни эгаллаб туришининг узи мамлакатимизда бу сохада хали уз ечимини кутаётган масалалар ва килиниши лозим булган ишлар куплигидан далолат беради.

Давлатимиз рахбарининг таъкидлашича, "...юртимиз халкаро ахборот коммуникация технологияларини ривожлантириш индекси буйича 2019 йилда 8 п0F0нага кутарилган булса-да, хали жуда хам оркада. Аксарият вазирлик ва идоралар, корхоналар ракамли технологиялардан мутлако йирок, десак, бу хам хакикат. Албатта, ракамли иктисодиётни шакллантириш керакли инфратузилма, куп маблаF ва мехнат ресурсларини талаб этишини жуда яхши биламиз. Бирок, канчалик кийин булмасин, бу ишга бугун киришмасак, качон киришамиз?! Эртага жуда кеч булади. Шу боис, ракамли иктисодиётга фаол утиш - келгуси 5 йилдаги энг устувор вазифаларимиздан бири булади.

Ракамли технологиялар нафакат махсулот ва хизматлар сифатини оширади, ортикча харажатларни камайтиради. Шу билан бирга, мени жуда каттик ташвишга соладиган ва безовта киладиган энг 0Fир иллат - коррупция балосини йукотишда хам улар самарали воситадир. Буни барчамиз теран англаб олишимиз даркор. Давлат ва жамият бошкаруви, ижтимоий сохада хам ракамли технологияларни кенг жорий этиб, натижадорликни ошириш, бир суз билан айтганда, одамлар турмушини кескин яхшилаш мумкин" [2].

Уз урнида кайд этиб этиш лозимки, мамлакатимиз хаётида ракамли иктисодиётнинг айрим элементлари аллакачон муваффакият билан фаолият курсатмокда. Жумладан, хужжатлар ва коммуникацияларнинг оммавий равишда ракамли воситаларга утказилишини хисобга олиб, электрон имзога рухсат бериш, давлат билан мулокот килиш хам электрон платформаларга утказилмокда.

Дархакикат, ракамли иктисодиёт микёсининг кенгайиб боришида халкаро хамкорликни имкон кадар кучайтириш зарур. Шу уринда мамнуният билан кайд этиш жоизки, Узбекистонда ахборот хавфсизлиги сохасида олиб борилаётган таъсирчан чора-тадбирлар натижасида 2020 йилда Киберхавф-сизлик глобал индексида 41 п0F0нага кутарилиб, 52 уринни эгалладик [7].

Хулоса урнида айтиш жоизки, инсоният тараккиётининг хозирги даври ва якин истикболида иктисодиёт тармоклари, ижтимоий соха ва давлат бошкаруви тизимининг сифат жихатдан ривожланиши ракамли технология-ларни кенг жорий этиш билан бевосита боFлик булиб бормокда. Мамлакатимиз тараккиётининг истикболи хам ракамли иктисодиёт ривожланиши ва ракамли технологияларнинг камров даражасига таянади [12]. Бунга эришиш учун ракамли иктисодиётни ривожлантиришнинг куйидаги асосий шартлари ва устувор йуналишларини санаб утиш максадга мувофик, яъни:

- ракамли технологиялар баркарор фаолият курсатиши учун институционал мухит ва ракамли инфратузилмани яратиш, давлат хизмат-ларини курсатиш, иктисодиётнинг реал сектори тармоклари, соFликни саклаш, давлат кадастри ва бошка сохаларда ракамли технологияларни кенг жорий этиш, шунингдек, Узбекистон Республикаси худудини ривожланган мамлакатлар даражасида интернет глобал тармоFига уланиш имкониятлари билан имкон кадар тулик коплашни боскичма-боскич таъминлаш;

- кадрлар тайёрлаш куламини кенгайтириш ва бу йуналишлар буйича чукур билимга эга малакали дастурчилар ва инженер-техник ходимларни етиштириш, таълим тизимининг барча боскичларида халкаро андозаларга тулик жавоб берадиган замонавий ахборот технологияларини укитиш, шу жумладан, хорижий хамкорларимиз билан биргаликда "1 миллион дастурчи" лойихасини муваффакиятли амалга ошириш;

- ракамли иктисодиёт сохасида илмий-назарий базани мустахкамлаш ва бу сохада "Ракамли ишонч" жамFармаси маблаFларидан максадли фойдаланган холда илмий фаолиятни куллаб-кувватлаш;

- ахолининг кенг катламлари уртасида "ракамли саводхонлик"ни тартиб килиш ва кенгайтириш, уларни ахборот технологияларини узлаштиришга жалб килиш максадида укув юртларида семинар, курслар ва бошка тадбирларни утказиш;

- ракамли иктисодиёт сохасида меъёрий-хукукий базани мустахкамлаш ва конунчилик хужжатларини такомиллаштириш, шунингдек, "стартап" тушунчаси, фаолияти, венчур фондлари оркали уларни молиялаштиришнинг хукукий асосларини яратиш;

- ракамли иктисодиёт талабларига жавоб берадиган мехнат бозорини ташкил этиш ва унинг мобиллигини ошириш, янги технологияларни тезкорлик билан узлаштириш учун мутахассислар малакасини ошириб бориш;

- ракамли иктисодиёт сохасидаги халкаро хамкорликни мустаккамлаш, етакчи халкаро технологик компаниялар билан узаро хамкорликдаги лойихаларни амалга ошириш, шу жумладан, инновацион ишланмалар буйича замонавий илмий-ишлаб чикариш лабораторияларини ташкил этиш.

Халкаро тажриба шундан далолат бермокдаки, бугунги кунда ракамли технологиялар асосан илмий хамжамият ва хусусий секторда жадал ривожланмокда. Шунинг учун давлат, айнан, ушбу сохаларда инновацион лойихалар ва IT- компанияларни куллаб - кувватлаган холда кулай

экотизимни яратиши лозим. Шунингдек, давлат инновацион ва ракамли экотизимни куллаб-кувватлаш сохасида ракамли таълимнинг замонавий методларини куллаб-кувватлаши, инновацион хизматларни самарали тартибга солиш нормаларини ишлаб чикиши, янги бозорларни узлаштиришда кумаклашиши хамда технологик жараёнларнинг чукурлашувида юзага чикадиган рискларни пасайтириш чораларини куриши максадга мувофик хисобланади.

Адабиётлар руйхати:

1. Узбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг 2022 йил 20 декабрдаги Олий Мажлисга Мурожаатномаси. https://president.uz/uz/lists/vievv

2. Узбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг 2020 йил 24 январдаги Олий Мажлисга Мурожаатномаси. https://president.uz/uz/lists/vievv

3."Узбекистон Республикаси кишлок хужалигини ривожлантиришнинг 2020 -2030 йилларга мулжалланган Стратегиясини тасдиклаш туFрисида"гиУзбекистон Республикаси Президентининг 2019 йил 23 октябрдаги ПФ-5853-сон Фармони

4. Беккер Г. «Человеческое поведение: экономический подход» «Москва: ГУ ВШЭ», 2003. - 672с.; Гэлбрейт Дж. Новое индустриальное общество. Избранное. М.: Изд-во: «Эксмо». - 2008. - 608с.; Грамков Х. "Ведение бизнеса", Обеспечение исполнения контрактов - Узбекистан и 5 стран -лидеров в 2019 г.; Смит А. Исследование о природе и причинах богатства народов. - М.: Эксмо, 2016. - 255с.

5. Ачаповская М. Цифровизация экономики как драйвер инновационного развития. / Банкауски вестник, Сакавик 2019.; Батракова А.Г. Сбережения домашних хозяйств: сущность, группировки и роль в современной экономики // Деньги и кредит. - 2006. - №11.;

6. Абулкасимов Х,.П. ва бошк. Узбекистонда кичик бизнес сохасида оилавий тадбиркорликнинг урни ва уни ривожлантириш йуллари. / Монография. - Т.: "Университета", 2015. ISBN -Б.54.; Вахобов А.В. Бозор муносабатларига утиш боскичида куп укладли иктисодиёт ва уни хосил булиши. -Т.: Молия, 2002.; Акрамова Ш.Г. Республикада инсон капиталини ривожлантириш жихатидан оилавий тадбиркорликни ривожлантириш истикболлари. 28-29 мая 2018 г.; Абдуллаев О.М., Фаттахов А.А., К.Ахмедов. Ракамли иктисодиёт. Т.: "LESSON PRESS, нашриёти 2020 йил - 686 бет;

7. Абдуллаев О.М., Фаттахов А.А., К.Ахмедов. Ракамли иктисодиёт. Т.: "LESSON PRESS, нашриёти. 2021 й.

8. Республика давлат статистика кумитаси маълумотлари. 2023й

9. press_secretary_uz

10.Узбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 5 октябрдаги "Ракамли Узбекистон - 2030 стратегиясини тасдиклаш туFрисидаги ПФ-6079-сонФармони.

11.Сатторкулов О.Т. Основы формирования инновационной среды// Молодой учёный. №9 (299). Февраль 2020 г. 217-219 стр

12.Сaтторкyлов О.Т. Инновaцион фaолиятини дaвлaт томонидaн цyллaб цyввaтлaш Ba ривожлaнтириш йyнaлишлaри// Хорaзм мaъмyн aкaдемияси aхборотномaси, №10/2, 2023. 156-163 бетлaр.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.