Научная статья на тему 'ЯНГИ ЎЗБЕКИСТОНДА ЗАМОНАВИЙ ТУПРОҚШУНОС-АГРОКИМЁГАР МУТАХАССИСЛАР ТАЙЁРЛАШНИНГ ҲОЛАТИ ВА ИСТИҚБОЛЛАРИ'

ЯНГИ ЎЗБЕКИСТОНДА ЗАМОНАВИЙ ТУПРОҚШУНОС-АГРОКИМЁГАР МУТАХАССИСЛАР ТАЙЁРЛАШНИНГ ҲОЛАТИ ВА ИСТИҚБОЛЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
0
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Science and innovation
Область наук
Ключевые слова
олий таълим / бакалавриат / кредит-модуль тизими / тупроқшуносагрокимёгар / аграр соҳа / инновацион технологиялар / халқаро ҳамкорлик.

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Сидиқов Саиджон, Гафурова Лазизахон, Жаббаров Зафаржон

Ушбу мақолада аграр соҳага ихтисослашган олий ўқув юртларида таълим сифатини тубдан ошириш, илғор билим ва кўникмаларга эга тупроқшуносагрокимёгар мутахассисларни тайёрлашда эришилган ютуқлар, тараққий этган давлатларнинг нуфузли олийгоҳлари билан яқин ҳамкорликни йўлга қўйиш ҳақида маълумотлар келтирилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ЯНГИ ЎЗБЕКИСТОНДА ЗАМОНАВИЙ ТУПРОҚШУНОС-АГРОКИМЁГАР МУТАХАССИСЛАР ТАЙЁРЛАШНИНГ ҲОЛАТИ ВА ИСТИҚБОЛЛАРИ»

ЯНГИ УЗБЕКИСТОНДА ЗАМОНАВИЙ ТУПРОКЩУНОС-АГРОКИМЁГАР МУТАХАССИСЛАР ТАЙЁРЛАШНИНГХОЛАТИВА ИСТЩБОЛЛАРИ

Сидицов Саиджон1, Гафурова Лазизахон2, Жаббаров Зафаржон3

1 Узбекистон Миллийуниверситети профессори,цишлоц хужалик фанлари номзоди

2 Узбекистон Миллий университети профессори, биология фанлари доктори

3 Узбекистон Миллий университети профессори, биология фанлари доктори

https://doi.org/10.5281/zenodo.11502471

Аннотация. Ушбу маколада аграр сохага ихтисослашган олий укув юртларида таълим сифатини тубдан ошириш, илгор билим ва куникмаларга эга тупрокшунос-агрокимёгар мутахассисларни тайёрлашда эришилган ютуклар, тараккий этган давлатларнинг нуфузли олийгохлари билан якин хамкорликни йулга куйиш хакида маълумотлар келтирилган.

Калит сузлар: олий таълим, бакалавриат, кредит-модуль тизими, тупрокшунос-агрокимёгар, аграр соха, инновацион технологиялар, халкаро хамкорлик.

Аннотация. В данной статье представлена информация о коренном повышении качества образования в высших учебных заведениях сельского хозяйства, прогрессе в подготовке почвоведов и агрохимиков с передовыми знаниями и навыками, установлении тесного сотрудничества с престижными университетами развитых стран.

Ключевые слова: высшее образование, бакалавриат, кредитно-модульная система, почвовед-агрохимик, агропромышленный комплекс, инновационные технологии, международное сотрудничество.

Abstract. This article provides information on the fundamental improvement of the quality of education in higher educational institutions specializing in agriculture, the progress made in training soil scientists and agrochemists with advanced knowledge and skills, and the establishment of close cooperation with prestigious universities of developed countries.

Key words: higher education, bachelor's degree, credit-module system, soil scientist-agrochemist, agro-industrial complex, innovative technologies, international cooperation.

Узбекистон Республикаси дунё хамжамияти нигохида ривожланаётган ва келажаги порлок мамлакат сифатида кузга ташланмокда. Узининг келажаги учун мустахкам пойдевор куриш ва келажак авлоднинг билимли ва хар томонлама етук кадр булиб етишишини таъминлаш максадида давлатимиз таълим тизимида куплаб ислохотлар ва узгаришлар амалга ошириб келинмокда [1,3]. Жумладан мамлакатимиз кишлок хужалигини, аграр сохани илмли, билимли етук тупрокшунос-агрокимёгар кадрлар билан таъминлашга алохида эътибор каратилмокда.

Узбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг кишлок хужалиги ходимларига мурожаатида таъкидлаб утганидек - "бугун хеч бир сохада илм-фан ютуклари ва инновацион технологияларни амалиётда кулламасдан туриб тараккиётга эришиб булмайди [2, Б.1]. Бу эса кенг ва замонавий билимга эга кадрларни тайёрлаш, уларнинг малакасини ошириш, хорижий тажрибаларни узлаштириш каби долзарб вазифаларни олдимизга куймокда. Шу нуктаи назардан аграр сохдга ихтисослашган олий укув юртларида таълим сифатини тубдан ошириш, тупрокшунос-агрокимёгар мутахассисларни

тайёрлашда тараккий этган давлатларнинг нуфузли таълим даргохлари билан якин хамкорликни йулга куйиш мухим ахамият касб этади.

Олий таълимда илгор билим ва куникмаларга эга тупрокшунос-агрокимёгар мутахассисларни тайёрлаш ва кайта тайёрлаш фаолиятини такомиллаштиришга эътиборни янада кучайтирилмокда. 2020-2021 укув йилидан бошлаб мавжуд кишлок хужалиги олийгохлари билан бир каторда, Гулистон, Бухоро, ^арши, Наманган, Самарканд, Фаргона, Урганч давлат университетларида аграр соханинг тупрокшунос-агрокимёгар мутахассисларини тайёрлаш учун бакалавриат таълим йуналишлари буйича кабул квоталари ажратилди, кейинчалик кадрлар истеъмолчиларининг буюртмасидан келиб чикиб ишлаб чикаришдан ажралмаган холда олий маълумотга эга булиш учун укитишнинг сиртки шакли йулга куйилди.

Бугунги кунда олий укув юртларида замонавий тупрокшунос-агрокимёгар мутахассислар тайёрлаш боскичма-боскич кредит-модуль тизимига утказилмокда. Бунинг учун халкаро тажрибалардан келиб чикиб олий таълимнинг агрокимё ва агротупрокшунослик, тупрокшунослик таълим йуналишларининг илгор стандарт, малака талаб, укув режа ва укув дастурлари ишлаб чикилди.

Кредит-модуль тизимида тупрокшунос-агрокимёгар мутахассислар тайёрлашда укув режадаги фанлар 2 гурухга-мажбурий ва танлов фанларига ажратилган. Бунда талабалар келажакда керак деб хисоблайдиган фанларини танлаб укиш имкониятига эга буладилар. Укиш жараёнида укитувчилар хар бир талабага индивидуал ёндошган холда уларни мустакил таълим олишга йуналтирган холда фаолият олиб боради [4, Б.120; 5, Б.64].

Олий маълумотли тупрокшунос-агрокимёгар мутахассислар тайёрлашда асосий масалалар сифатида куйидагиларга эътибор каратилмокда:

1. Талабаларнинг мустакил ишлашини таъминлаш.

2. Талабаларни уз устида мустакил ишлашини таъминлаш учун фаннинг методик таъминотини такомиллаштириш.

3. Укитишнинг модулли технологиясини ишлаб чикиш ва такомиллаштириш.

4. Фанларнинг укув дастурларини мехнат бозори талабларини урганган холда тузиш.

Тупрокшунос-агрокимёгар тупрокшунослик сохасига доир назарий муаммолар, тупрокнинг биосфера ва халк хужалигидаги ахамияти; ер ресурслари; тупрок типлари ва уларнинг хоссалари, мелиоратив холати; дунё тупроклари; экспериментал тадкикот воситалари; тупрокшунослик лабораторияларининг асбоб-ускуналари; тупрокларни диагностик аппаратуралари; усимлик-тупрок-угит уртасидаги муносабат, дехкончиликда кулланиладиган минерал, органик ва ноанъанавий угитлар буйича билимларга эга буладилар.

Бугунги кунда тупрокшунос-агрокимёгар мутахассислар тайёрлашда хорижий олий укув юртлари билан тузилган хамкорлик шартномалари асосида 4+1 схемасида укув жараёни йулга куйилмокда, яъни талаба 3 йил мамлакатимизда, 1 йил хорижда таълим олиб, 2 та диплом эгаси булиши мумкин. Талабаларнинг ишлаб чикариш амалиётлари ишлаб чикариш ва илмий ташкилотларда ташкил килинган кафедраларнинг филиалларида утказилмокда.

Тупрокшунос-агрокимёгар бакалавр касбий тайёргарликдан кейин магистратура мутахассисликлари буйича икки йилдан кам булмаган муддатда укишни давом эттириши, шунингдек, урнатилган тартибда мустакил тадкикотчилик асосида илмий-тадкикот ишларини олиб бориши мумкин.

Бугунги кунда мамлакатнинг Тупрокшунослик, Агрокимёхимоя, Агрокимё станция ташкилотлари малакали тупрокшунос-агрокимёгар кадрлар такчиллигидан кийналмокда. "Олий таълим-фан-ишлаб чикариш" тизимида интеграция даражаси талаб даражасида эмас. Аксарият таълим муассасаларининг укув-лаборатория базалари маънан ва жисмонан янгиланиш ва модернизация килишга мухтож. Таълимнинг инновацион ва интерактив воситаларидан етарли даражада фойдаланилмайди. Профессор-укитувчилар таркибининг илмий ва профессионал салохиятини доимий ошириб бориш механизмларини жорий килиш зарурияти сакланиб колмокда.

Тупрокшунос-агрокимёгар мутахассисларни тайёрлашда минтакавий таксимот механизмини ишлаб чикариш, туман ва вилоятлар кишлок хужалик булимларида тупрокшунос-агрокимёгар штатларини ташкил килиш кадрларнинг уз иш уринларини топиб кетишида мухим ахамиятга эга.

Умуман олганда, ОТМ ни замонавий тупрокшунос-агрокимёгар мутахассислари тайёрлайдиган халкаро микёсдаги нуфузли олий таълим муассасасига айлантириш йулидаги изчил харакатлар давом эттирилиши лозим.

Сохага илм-фан ютуклари ва замонавий технологияларни жорий этиш, етук тупрокшунос-агрокимёгар мутахассислар тайёрлаш бундан буён хам устувор вазифаларимиздан булиб колади.

Фойдаланилган адабиётлар

1. Узбекистон Республикаси Президентининг 2019 йил 8 октябрдаги ПФ-5847-сон билан тасдикланган "Узбекистон Республикаси олий таълим тизимини 2030 йилгача ривожлантириш концепцияси", 1-иловаси, 9-банди.

2. Узбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг кишлок хужалиги ходимлари анжуманидаги нутки. Тошкент, 2020, декабр.

3. 2017-2021 йилларда Узбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йуналишлари буйича Х,аракатлар Стратегияси. Тошкент, 2017 й. 7 февраль.

4. Усмонов Б.Ш., Хабибуллаев Р.А. Олий укув юртларида укув жараёнини кредит-модуль тизимида ташкил килиш. Укув кулланма. Тошкент, 2020 й., 120 бет.

5. Уринов В. Узбекистон Республикаси Олий Таълим Муассасаларида ECTS кредит-модуль тизими: асосий тушунчалар ва коидалар. Тошкент, 2020. Б. 64.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.