CC BY
3Из новых поступлений
^^акаЬьлэЬ
Мастура Измаил кызы Галиеваньщ кумаклап тешкан фоторасемнаре, куп елларны эчена алган альбомы мица очраклы равешта килеп керде. Кен-нарнец беренда Ташкентта туып ускан, га-илабезнец якын дусты Мансур Салих улы Габитов шалтыратты: «Сеембика апа! Минда кызыклы тарихи исталеклар: Казан медицина институтын 1932 елда тамамла-ган татар врачлары Ъам аларны укыткан профессорлар, доцентларныц фоторасем-наре Ьам Мастура апаныц куп еллар дава-мында исталеклар, шигъриять б. язылган альбомы бар. Боларны мица Мастура апаныц бертуган абыйсы Хаж;и абзый вафаты алдыннан такъдим итте: «Югалып китма-сен, балки бу айберлар белан кызыксыну-чы табылыр», дигач, мин аларны алып кайт-кан идем. Бу хал 1922 нче елныц ж;ай айла-ры иде», — диде. «Мастура апа бик яхшы куз врачы — куп еллар Ташкентта хезмат итте, озак еллар курше булып яшадек, мица аларныц икесен да ж;ирларга туры килде, — дип сейлап китте, — Мастура апа 1906 елда туган, абыйсы Ъам сецлесе белан 193435 еллар да Красноярскидан Ташкентка кучеп килганнар. Аныц яшусмер вакытын-да тешкан расеменда — укучы татар кыз-лары, урталарында укытучы ханым булса кирак, кызганычка каршы кайсы шаЬарда,
кайчан, кемнар тешкане язылмаган. Альбом-дагы язмалар да бик гыйбратле, укырга, бе-лем алырга омтылу, ендаулар безнец халык-ка нинди авыр елларда да хас булган».
Мастура апа 1935 нче елдан алып Таш-кентта зур белемле врач-офтальмолог бу-лып эшлаган, аны иц катлаулы авыруларга консультант итеп республика буенча да чакыра торган булганнар. Аныц заманда-шы врач Фахерниса ханым Рамазанова: «Ул республика военкоматыныц баш эксперт-офтальмологы» иде, бик принципиаль, га-дел кеше иде», — дип сейладе.
Кызганычка каршы, мица Мастура ха-нымны курерга туры килмаде. Ацардан куп тажриба алган, хазерге кенда да консультант-офтальмолог (12 ел буена Ташкент шаЬаренец баш офтальмологы) Девайрия Исхак кызы Бакированы табып бу кадерле айберларне курсаттем. Девайрия ханым тумышы белан якташым — Чистай кызы булып чыкты, аца тагын бер шатланыштык.
Яна шунысын айтеп узыйм: фоторасем-нарне кулыма алуга узебезне Чистай медицина техникумында укыткан, яраткан укы-тучыбыз Юмаев Гали абыйны куреп куан-дым, ул безга 1937 елда хирургиядан дарес бира иде. Ул фоторасемнарда тешкан шахесларнец кайберларе балки исандер, яки балалары, якыннары куреп шат булырлар.
С. Шэрипова,
хезмэт ветераны. Ташкент.
Эй бэЬале, эй кадерле, эй генаЬсыз сецелем! Рэхмэте бик киц аныц, Ьэрдэм таян син Аллага! Йа Ходай, курсэт, диген ошбу щиЬанда якты юл; Ул - рэхимле; эткэц-энкэцнэн дэ куп шэфкатьле ул! Саф эле куцелец синец, /!ичбер бозык уй кермэгэн, Пакь телец дэ Ьич яраусыз сузлэр эйтеп курмэгэн. Сецлем Мэстурэгэ икенче мэртэбэ сугышка киткэндэ.
Эхмэд.
25ндэ, июль, 1917 сэнэ*.
* Бу исталекта Г. Тукайныц «Таян Аллага!» шигыре башындагы еч икеюллыгы файдаланылган. Беренче юлындагы Тукай текстындагы «яшь бала» сузларе «сецелем» сузе дип алыштырылган (ред. искармасе).
ИНФОРМАЦИЯ. ХРОНИКА
М. Галиеваныц шигъри альбомындагы беренче язма. Чилэбе, 1917 елныц 25 июле.
М. Галиеваныц шигъри альбомындагы соцгы язма. Свердловск, 1935 елныц 19 марты.
Мэстурэ духтыр!
Сезне^ альбомыгызда бик куп яхшы сузлэр язылганнар. Алар, билгеле, бар да чын ку^елдэн телэгэн телэклэр булырга тиешлелэр.
Менэ мин Сезгэ, Мэстурэ духтыр, шуны сызгалап китэсем килэ. Мин дэ телим изге телэклэр Сезгэ. Ак бэхетлэр, зэ^гэр кузлэр, кара кузлэр. Шуларньщ арасында велоси-педта яхшы йеручене дэ (т. е. Кара кыз булыр бу).
Гвллэр белэн тин курэмен Синец нурлы йвзецне,
Дулкынлы сэламем белэн тэмам итэм суземне.
Нилэр эйтим, нилэр свйлим, нилэр языйм, серле куз?
Нилэр язарга да белмим, «сау бул» инде актык суз.
1935 елныщ 19 марты.
РЕЗЮМЕ
Статья уроженки Татарстана С. Шарнповой, проживающей ныне в Ташкенте, посвящена врачу-офтальмологу М. Галлиевой и ее личному архиву. Публикуются также фотографии и страницы дневника М. Галлиевой, который она вела с 11-летнего возраста (19171935 гг.).
ЯДКАРЬЛдР
С289у
Татар укучы кызлары. 1нче рэттэ сулдан 1нче: М. Галиева. М. Галиева аль-бомындагы мэгълуматларга Караганда, 1916-1917 еллар-да Чилэбе шэИэрендэ теше-релгэн булса кирэк.
1932нче елда Казан дэулэт медицина институтын тэ-мамлаган татар студентла-ры Иэм институтныц фэнни хезмэткэрлэре. 3нче рэттэ сулдан: 5нче Г. Юмаев, 7нче - М. Галиева. Казан, 1932 ел.
Казан ГИДУВында естэмэ белем алучы яшь врач-оф-тальмологлар Иэм институт хезмэткэрлэре. Беренче рэттэ сулдан: ассистента-лар Г. С. Лиорбер Иэм А. А. Щеглова, профессор А. Н. Мурзик, ассистентлар Е. К. Длоров Иэм X. А. Сут-гомова; икенче рэттэ сул-дан: яшь врачлар Емченко, Коваль, Галиева, Иванова, Доминова; еченче рэттэ сулдан: Биткова, Крестинс-кий, Шейх-Али. Казан, 1932 ел.
.290.
ИНФОРМАЦИЯ. ХРОНИКА
