Научная статья на тему 'ЙЎЛ ҲАРАКАТИ ХАВФСИЗЛИГИ МАЪМУРИЙ-ҲУҚУҚИЙ ТАРТИБГА СОЛИШ ОБЪЕКТИ СИФАТИДА'

ЙЎЛ ҲАРАКАТИ ХАВФСИЗЛИГИ МАЪМУРИЙ-ҲУҚУҚИЙ ТАРТИБГА СОЛИШ ОБЪЕКТИ СИФАТИДА Текст научной статьи по специальности «Науки о Земле и смежные экологические науки»

CC BY
877
44
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
йўл ҳаракати / йўл ҳаракати хавфсизлиги / йўл ҳаракати хавфсизлигини таъминлаш / маъмурий қонунчилик / йўл-транспорт ҳодисаси. / дорожное движение / безопасность дорожного движения / безопасность дорожного движения / административное законодательство / дорожно-транспортное происшествие.

Аннотация научной статьи по наукам о Земле и смежным экологическим наукам, автор научной работы — Жанабай Айтмуратов

Мақолада йўл ҳаракати хавфсизлиги тушунчасига оид фикр ва мулоҳазалар, йўл ҳаракати хавфсизлигини таъминлашни тартибга солувчи қонунчилик нормалари таҳлил қилинади, айрим хорижий мамлакатлар тажрибаси тарғиб қилинади. Йўл ҳаракати хавфсизлигини таъминлашни самарадорлигини ошириш юзасидан таклифлар илгари сурилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по наукам о Земле и смежным экологическим наукам , автор научной работы — Жанабай Айтмуратов

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

БЕЗОПАСНОСТЬ ДОРОЖНОГО ДВИЖЕНИЯ КАК ОБЪЕКТ АДМИНИСТРАТИВНО-ПРАВОВОГО РЕГУЛИРОВАНИЯ

В статье анализируется мнения и комментарии относительно к понятию безопасности дорожного движения, правовые нормы, регулирующие безопасность дорожного движения, пропагандируется опыт некоторых зарубежных стран в данной сфере. Внесены предложения по повышению эффективности обеспечения безопасности дорожного движения.

Текст научной работы на тему «ЙЎЛ ҲАРАКАТИ ХАВФСИЗЛИГИ МАЪМУРИЙ-ҲУҚУҚИЙ ТАРТИБГА СОЛИШ ОБЪЕКТИ СИФАТИДА»

Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)

ISSN (online): 2181-2454 Volume 2 | Issue 4 | April, 2022 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |

www.carjis.org DOI: 10.24412/2181-2454-2022-4-296-303

ЙУЛ ХДРАКАТИ ХАВФСИЗЛИГИ МАЪМУРИЙ-ХУЦУКИЙ ТАРТИБГА

СОЛИШ ОБЪЕКТИ СИФАТИДА

Жанабай Айтмуратов

Узбекистан Республикаси ИИВ Малака ошириш институти Касбий тайёргарлик факультети махсус фанлар цикли укитувчиси

АННОТАЦИЯ

Маколада йул харакати хавфсизлиги тушунчасига оид фикр ва мулохазалар, йул харакати хавфсизлигини таъминлашни тартибга солувчи конунчилик нормалари тахлил килинади, айрим хорижий мамлакатлар тажрибаси таргиб килинади. Йул харакати хавфсизлигини таъминлашни самарадорлигини ошириш юзасидан таклифлар илгари сурилган.

Таянч сузлар: йул харакати, йул харакати хавфсизлиги, йул харакати хавфсизлигини таъминлаш, маъмурий конунчилик, йул-транспорт ходисаси.

БЕЗОПАСНОСТЬ ДОРОЖНОГО ДВИЖЕНИЯ КАК ОБЪЕКТ АДМИНИСТРАТИВНО-ПРАВОВОГО РЕГУЛИРОВАНИЯ

АННОТАЦИЯ

В статье анализируется мнения и комментарии относительно к понятию безопасности дорожного движения, правовые нормы, регулирующие безопасность дорожного движения, пропагандируется опыт некоторых зарубежных стран в данной сфере. Внесены предложения по повышению эффективности обеспечения безопасности дорожного движения.

Ключевые слова: дорожное движение, безопасность дорожного движения, безопасность дорожного движения, административное законодательство, дорожно-транспортное происшествие.

ROAD SAFETY AS AN OBJECT OF ADMINISTRATIVE LEGAL

REGULATION

ABSTRACT

The article analyzes opinions and comments on the concept of road safety, legal norms governing road safety, promotes the experience of some foreign

Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)

ISSN (online): 2181-2454 Volume 2 | Issue 4 | April, 2022 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |

www.carjis.org DOI: 10.24412/2181-2454-2022-4-296-303

countries in this area. Proposals have been made to improve the efficiency of road safety.

Keywords: road traffic, road safety, ensuring road safety, administrative legislation, traffic accident.

КИРИШ

Йул харакати хавфсизлигини таъминлаш транспортнинг кулайлигини таъминлаш, йул харакати катнашчиларининг хукук ва конуний манфаатларини хурмат килиш, мамлакат иктисодиётининг транспорт сохасини ривожлантиришнинг асосий омили булиб, шунга мос равишда турли тартибга солиш воситаларидан фойдаланишни назарда тутади.

Сунгги пайтларда йул харакати хавфсизлиги муаммоси илмий тадкикот объекти сифатида маъмурий хукук сохаси олимлари томонидан кенг тадкик килинмокда, шу билан бирга ушбу муаммонинг илмий талкинига оид ягона ёндашув хали ишлаб чикилмаган. Айникса йул харакати хавфсизлигини тугридан-тугри маъмурий-хукукий тартибга солиш объекти сифатида тушуниш масаласида етарлича тадкикотлар олиб борилмаган. Бундан ташкари, аксарият тадкикот муаллифлари утган йилларнинг ижобий тажрибасини тулик хисобга олмай, йул харакати хавфсизлиги тушунчасини "йул харакати", "йул харакати хавфсизлиги", "йул харакати хавфсизлигини таъминлаш" категориялари оркали изохламаган, бу эса муаммони урганишнинг яна бир долзарб жихатини ифода этади.

МУХОКАМА

Хрзирги вактда глобал автомобиллаштиришни хисобга олган холда, йул харакатида иштирок этувчи ва хукукбузар булган хукукий муносабатлар субъектларига нисбатан кулланиладиган маъмурий олдини олиш, маъмурий мажбурлов хусусиятидаги маъмурий таъминлаш чоралари, маъмурий жавобгарлик чораларини куллашни назарда тутувчи маъмурий тартибга солиш нормаларни белгилашдан иборат мамлакатимизда йул харакати хавфсизлигини бошкариш тизимини кенг камровли инновацияларга булган эхтиёжи хукумат даражасида хал этилиши билан изохланади.

Шунга карамасдан, тахлилларимиз асосида автомобил транспортида содир булаётган жараёнларга давлатнинг таъсири даражаси белгиланган максадларга нисбатан етарли даражада эмаслигини курсатади.

Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)

ISSN (online): 2181-2454 Volume 2 | Issue 4 | April, 2022 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |

www.carjis.org DOI: 10.24412/2181-2454-2022-4-296-303

Муаммонинг хукукий жихати йул харакати хавфсизлигини таъминлаш механизмида мухим ахамиятга эга, чунки бугунги кунда турли хил конуности хужжатларининг жуда катта туплами шаклланган, бу эса бундай хукукий хужжатлар тугрисида маълумот олиш ва улар билан танишишда объектив равишда кийинчиликлар юзага келтиради.

Ушбу сохадаги илмий жамоатчилик доирасида маъмурий хукукбузарликлар тугрисидаги ишларни юритиш(расмийлаштириш)нинг соддалаштирилган тартиби куплаб мухокамаларга сабаб булмокда. Узбекистон Республикаси Маъмурий жавобгарлик тугрисидаги кодексининг 283-моддасига мувофик агар фукаро узи содир этган хукукбузарлик фактига эътироз билдирмаса хамда унга жойнинг узида солинадиган жариманинг микдори базавий хисоблаш микдорининг иккидан бир кисмидан ошмаса, йул харакати коидаларининг бузилиши тугрисидаги ишлар юзасидан эса факат Маъмурий жавобгарлик тугрисидаги кодекснинг 138-моддаси биринчи, иккинчи ва учинчи кисмларида назарда тутилган холларда, шунингдек конунчиликда назарда тутилган бошка холларда хам маъмурий хукукбузарлик тугрисида баённома тузилмайди.

Бир томондан, йул харакати хавфсизлиги сохасидаги хукукбузарликлар учун маъмурий жавобгарликка тортиш тартибини янада соддалаштирилиши маъмурий хукукбузарлик тугрисидаги ишни куриб чикиш самарадорлигини оширишга ёрдам беради, иккинчи томондан, бу хукукбузарлик тугрисидаги муайян иш холатларни туликлиги ва хар томонлама аниклашни ва маъмурий жавобгарликка тортилган шахснинг хукуклари ва конуний манфаатларига риоя килинишини кафолатлай олмайди.

Йул харакати хавфсизлигини маъмурий-хукукий таъминлашнинг таркибий кисмини ифода этувчи атамалар таърифи хам етарли даражада деб булмайди. "Йул харакати хавфсизлиги" тушунчаси билан хар куни тукнаш келишимизга карамай, конунчиликда унга жуда тор таърифни белгиланган: "йул харакати хавфсизлиги - йул харакати катнашчиларининг йул-транспорт ходисалари ва уларнинг окибатларидан химояланганлик даражасини акс эттирувчи йул харакати холати".

"Йул харакати" тушунчаси хам йул харакати хавфсизлигини маъмурий-хукукий таъминлашнинг таркибий кисмини ифода этувчи яна бир хукукий категория сифатида конунчиликда одамлар ва юкларнинг транспорт воситалари ёрдамида ёки бундай воситаларсиз йуллар доирасида харакатланиши

Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)

ISSN (online): 2181-2454 Volume 2 | Issue 4 | April, 2022 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |

www.carjis.org DOI: 10.24412/2181-2454-2022-4-296-303

жараёнида юзага келувчи муносабатлар мажмуи деб таъриф берилган.

Таъкидлаш жоизки, утган йиллар мобайнида мамлакатимизда йулларда харакат хавфсизлигини таъминлаш ва унинг ташкилий-хукукий асосларини тубдан такомиллаштириш масалалари фукароларимизни, ваколатли давлат органларини, кенг жамоатчилик вакилларини, колаверса, жамиятимизни уйлантириб келаётган асосий муаммолардан бири булиб колмокда. Мазкур сохада йул харакати катнашчилари хавфсизлигини, уларнинг хукук ва конуний манфаатларини таъминлаш, йул-транспорт ходисалари сонини камайтириш, бу борадаги ваколатли давлат органлари масъулиятини янада ошириш, хукукий бушликларни бартараф этиш масалалари хам назарий, хам амалий урганишни талаб этмокда.

Йул харакати хавфсизлиги сохаси Узбекистон Республикасининг "Йул харакати хавфсизлиги тугрисида"ги Конуни хамда Вазирлар Махкамасининг 2015 йил 24 декабрдаги 370-сон Карори билан тасдикланган "Йул харакати коидалари" ва бошка элликдан ортик норматив-хукукий хужжатлар билан тартибга солиб келинмокда. "Йул харакати хавфсизлиги тугрисида"ги Конуннинг 3-моддасида "йул харакати хавфсизлиги - йул харакати катнашчиларининг йул-транспорт ходисалари ва уларнинг окибатларидан химояланганлик даражасини акс эттирувчи йул харакати холати" эканлигига хукукий таъриф берилганлигига карамасдан, йилдан-йилга сони ортиб бораётган йул-транспорт ходисалари оркали хукукни куллаш амалиётида мазкур нормалар тулик ишламаётганлигининг курсатмокда.

2022-2026 йилларга мулжалланган Янги Узбекистоннинг тараккиёт стратегиясидаги 16-максад доирасида "йул инфратузилмасини такомиллаштириш ва хавфсиз уаракатланиш шароитларини яратиш орцали йулларда авария ва улим уолатларини цисцартириш, шу жумладан уаракатни бошцариш тизимини тулиц рацамлаштириш ва жамоатчиликнинг ушбу соуадаги ишларда кенг иштирокини таъминлаш" буйича вазифалар белгиланганлиги кайд этилган муаммоларнинг ечимга каратилган десак тугри булади.

Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг 2022 йил 21 февралдаги 83-сон Карори билан тасдикланган "2030 йилгача булган даврда баркарор ривожланиш сохасидаги Миллий максад ва вазифалар"нинг 3-максади 3.6-вазифасида "2025 йилгача йул-транспорт уодисалари сонини, жумладан, пиёдалар томонидан йул уаракати цоидаларининг бузилиши натижасида юзага

Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)

ISSN (online): 2181-2454 Volume 2 | Issue 4 | April, 2022 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |

www.carjis.org DOI: 10.24412/2181-2454-2022-4-296-303

келадиган ЙТХ, уолатларини икки баравар цисцартириш" вазифаси назарда тутилган.

Давлатимиз рахбари раислигидаги 2022 йил 11 феврал куни йул харакати хавфсизлигини кучайтириш чоралари мухокамасига багишланган видеоселектор йигилишида йул харакати хавфсизлиги сохасидаги асосий, ечимини кечиктириб булмас муаммолар сифатида йул-транспорт ходисалари хамда улардаги улим холатлари сонини кискартириш, ушбу сохадаги миллий конунчилигимизни мавжуд муаммолардан келиб чиккан холда кайта куриб чикиш ва такомиллаштириш, йул харакати катнашчиларининг хукукий маданиятини, узаро хурмат ва билим-тажрибасини ошириш, купол коидабузарликлар содир этаётганларга нисбатан жазо мукаррарлигини таъминлаш, хайдовчиликка укитиш ва гувохнома бериш тизими умуман талабга жавоб бермаётганлиги кайд этилди. Йул харакати сохасидаги тизимли муаммоларнинг ташкилий-хукукий ечимини топиш максадида Узбекистон Республикаси Президенти томонидан йул-транспорт уодисалари ва цупол цоидабузарликлар сонини камайтириш; цоидабузарлик учун жазо муцаррарлигини таъминлаш; йул уаракати цатнашчиларининг ууцуций маданияти, узаро уурмати ва билим-тажрибасини ошириш; автомактаблар фаолияти самарадорлигини ошириш; йул уаракати соуасини рацамлаштириш; йуллар уолати ва инфратузилмасини яхшилаш; хайдовчилар ва пиёдалар учун цулай ва хавфсиз йул уаракатини ташкил этиш каби устувор йуналишларда мутасадди давлат ташкилотлари ва мансабдор шахсларга топшириклар бериб утди.

Мамлакатимизда 2021 йилда 10 мингдан зиёд йул-транспорт ходисаси содир этилиб, уларда 9 мингдан ортик инсон жарохатланган. Энг ачинарлиси, 2 минг 500 га якин одам халок булганлиги йигилишди кайд этилди.

Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг 2022 йил 21 февралдаги 83-сон Карори билан тасдикланган "2030 йилгача булган даврда баркарор ривожланиш сохасидаги Миллий максад ва вазифалар"нинг 3-максади 3.6-вазифасида "2025 йилгача йул-транспорт уодисалари сонини, жумладан, пиёдалар томонидан йул уаракати цоидаларининг бузилиши натижасида юзага келадиган ЙТХ, уолатларини икки баравар цисцартириш" вазифаси назарда тутилган.

Вазирлар Махкамасининг 2015 йил 24 декабрдаги 370-сон Карори билан тасдикланган "Йул харакати коидалари"га йул харакати катнашчиларининг

Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)

ISSN (online): 2181-2454 Volume 2 | Issue 4 | April, 2022 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |

www.carjis.org DOI: 10.24412/2181-2454-2022-4-296-303

хукукий маданиятини ошириш ва уларнинг конунга итоаткорлик рухини кучайтиришга, "жарима баллари" тизимини, автомактаблар фаолияти ва хайдовчилик гувохномасини олишга нисбатан янги талаблар жорий этишга, йулларда харакат тезлигига нисбатан чекловни кайта белгилашга, "йул безорилиги" тушунчасининг хукукий таърифи берилишига каратилган тегишли узгартиш ва кушимчалар киритилиши лозимлиги белгиланган эди.

Узбекистон Республикаси Президентининг 2022 йил 4 апрелдаги "Автомобиль йулларида инсон хавфсизлигини ишончли таъминлаш ва улим холатларини кескин камайтириш чора-тадбирлари тугрисида"ги ПК-190-сон карорига мувофик 2022 - 2025 йилларда Узбекистон Республикасида жамоат хавфсизлигини таъминлаш тизимини ривожлантириш стратегиясига мувофик, шунингдек, Янги Узбекистон шароитида автомобиль йулларида инсон хаёти ва соглигини хар кандай ходисалардан кафолатли химоя килиш максадида мамлакатимизда йул харакати хавфсизлигини таъминлашнинг долзарб йуналишлари белгиланди. Унга асосан:

автомобиль йуллари инфратузилмасини такомиллаштириш ва уларнинг сифатини яхшилаш, йул харакати иштирокчиларининг «пиёда - жамоат транспорти - велотранспорт - автотранспорт» устуворлиги асосида хавфсиз харакатланиши учун ишончли шарт-шароитлар яратиш;

хайдовчиларни тайёрлаш, кайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини ошириш тизимига инновацион педагогик технологияларни жорий килган холда, укув жараёнини сифат жихатидан янги боскичга олиб чикиш;

хайдовчи ва пиёдаларнинг йул харакати коидаларига риоя килиш маданиятини ошириш, хар кандай коидабузарлик учун жазо мукаррарлигини таъминлаш;

йул харакати коидалари асосларини болаликдан сингдиришни йулга куйиш, ушбу амалиётни мактабгача таълим ташкилотлари ва умумтаълим мактабларида жорий этиш;

йул харакатини ташкил этишни тулик ракамлаштириш, илгор ахборот-коммуникация технологияларини жорий килган холда, янги бошкарув ва назорат тизимларини татбик килиш назарда тутилди.

Карорга асосан йул харакати коидаларига сузсиз риоя килинишини таъминлаш хамда уларни такроран бузиш холатларининг олдини олиш максадида 2022 йил 1 декабрдан бошлаб куйидаги тартибни назарда тутувчи хайдовчиларга йул харакати коидабузарлиги учун жарима балларини хисоблаш

Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)

ISSN (online): 2181-2454 Volume 2 | Issue 4 | April, 2022 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |

www.carjis.org DOI: 10.24412/2181-2454-2022-4-296-303

тизими жорий этилади.

Хорижий мамлакатлар миллий конунчилигида йул харакати хавфсизлигини самарали таъминлашга каратилган турли нормаларни урганиш шуни курсатадики, масалан. Россия Федерацияси конунчилигига мувофик йул харакати хавфсизлиги сохасидаги конунчиликни бузган шахслар фукаровий-хукукий, маъмурий, жиноий ва бошка турдаги жавобгарликка тортилиши мумкин. Козогистон Республикаси, Германия, Франция ва Россия Федерацияси конунчилигига кура эса полиция ходимларининг конуний талабларига буйсунмаганлик, уларга жисмоний каршилик курсатганлик ёки жисмоний куч ишлатганлик учун жиноий жавобгарлик турлари, Швеция Йул харакати коидаларига мувофик умумий фойдаланишдаги йулларда велосипедлар ва пиёдалар учун алохида йулакча булиши кераклиги белгиланганлигини гувохи буламиз.

ХУЛОСА

Йул харакати хавфсизлигини кучайтириш буйича Давлатимиз рахбаримиз томонидан берилган вазифа ва топширикларни амалга ошириш фикримизча куйидагиларни назарда тутади:

биринчидан, йул харакати хавфсизлигини таъминлаш сохасидаги давлат бошкарувини амалга оширувчи Вазирлар Махкамаси, махаллий давлат хокимияти ва махсус ваколатли давлат органлари, яъни Узбекистон автомобиль ва дарё транспорти агентлиги, Автомобиль йуллари куриш ва фойдаланиш ташкилоти, Ички ишлар вазирлигининг Давлат йул харакати хавфсизлиги хизмати ваколатларини аниклаштириш ва бунда бир-бирини такрорлаш холатларига йул куймаслик; йул харакатининг ракамли бошкарувини ва хавфсизлигини таъминлаш; йул харакати катнашчиларининг хукук ва мажбуриятлари масалаларини уз ичига олувчи "Йул харакати хавфсизлиги тугрисида"ги Конунга бу сохадаги халкаро хукук нормаларига мос кушимча ва узгартишлар киритиш буйича конун лойихасини ишлаб чикиш;

иккинчидан, Маъмурий жавобгарлик тугрисидаги ва Жиноят кодексларига йул харакатида купол коидабузарликларни, шу жумладан такроран содир этганлик, йул харакати хавфсизлиги инспекторларининг конуний талабларига буйсунмаганлик учун жазо чораларини кучайтиришни назарда тутувчи тегишли кушимчалар киритилиши зарур;

учинчидан, пиёдаларни ва йул харакати бошка иштирокчиларини йул

Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)

ISSN (online): 2181-2454 Volume 2 | Issue 4 | April, 2022 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |

www.carjis.org DOI: 10.24412/2181-2454-2022-4-296-303

харакати коидаларини бузганлик учун маъмурий жавобгарликка тортишнинг аник механизмларини белгилаш ва жазо мукаррарлигини таъминлаш шарт;

туртинчидан, хукукбузарликларни уз вактида аниклаш ва уларга чек куйишнинг, назоратнинг юкори самарадорлигини таъминловчи йул харакатини автоматлаштирилган тарзда тартибга солиш, видеокузатув ва йул харакати коидалари бузилишини кайд этиш тизимларини, бошка техник воситаларни янада кенгайтириш керак;

бешинчидан, "Хавфсиз йул ва хавфсиз пиёда" умуммиллий дастури доирасида йул харакати катнашчиларининг йул харакати коидаларига риоя килиш маданиятини оширишга каратилган самарали тушунтириш ишлари тизимини, шу жумладан оиладан бошлаб, богча, мактаб, урта махсус ва олий таълим муассасалари хамда мулк шаклидан катьи назар, барча корхона, муассаса, ташкилотларда амалга ошириш лозим.

Хулоса килиб айтганда, 2022-2026 йилларга мулжалланган Янги Узбекистоннинг тараккиёт стратегияси ва 2030 йилгача булган даврда баркарор ривожланиш сохасидаги Миллий максад ва вазифалар асосида олиб борилаётган кенг куламли ислохотлар, албатта, йул харакати хавфсизлигини кучайтиришда хам, колаверса маъмурий-хукукий тартибга солиш нормаларини такомиллашувида уз самарасини беради.

ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР РУЙХАТИ

1. Узбекистон Республикаси конун хужжатлари туплами, 2013 й., 15-сон, 197-м. //2021 йил 12 октябрь,УРК-721-сон конун тахририда.

2. Узбекистон Республикаси конун хужжатлари туплами, 2016 й., 3-сон, 23-м.

3. https://xs.uz/uzkr/post/jol-harakati-khavfsizligini-kuchajtirish-choralari-muhokama-qilindi

4. Конунчилик маълумотлари миллий базаси, 22.02.2022 й., 09/22/83/0157-сон;

5. Конунчилик маълумотлари миллий базаси, 04.04.2022 й., 07/22/190/0268-сон.

6. https://online.zakon.kz/Document/?doc_id=31536713&pos=3;-108#pos=3;-108;

7. Правовое регулирование дорожного движения, его безопасности в зарубежных странах//https://auto016.ru/materials/interesting/pravovoe-regulirovanie-dorozhnogo-dvizheniya-ego-bezopasnosti-v-zarubezhnykh-s

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.