CC BY
10
УДК 619:614.31:67.5
ВЫВУЧЭННЕ ВОСТРАЙ ТАКС1ЧНАСЦ1 I ПРЫМЯНЕННЕ У ВЕТЭРЫНАРЫ1 РОЗНЫХ КАМПАЗЩЫЙНЫХ ФОРМ З ПРАДУКТАМ1 ПЧАЛЯРСТВА
С. А. ГЛАСКОВ1Ч, П. А. КРАСАЧКА
УА «Вщебская дзяржауная акадэмiя ветэрынарнай медицины», г. Вщебск, Рэспублжа Беларусь, 210026
А. У. САЛЯН1К
УА «Беларуская дзяржауная сельскагаспадарчая акадэмiя», г. Горю, Рэспублжа Беларусь, 213407
(Паступта урэдакцыю 03.03.2020)
Праведзенымi рознымi груnамi навукоуцау даследаванн паказалi, што выкарыстанне бiялагiчна актыуных злучэнняу прыроднага паходжання дазваляе ктотна зшзщь адмоунае уздзеянне лячэбных сродкау на аргашзм. Пастаянна у нашай крате на экспериментальным мэты iдзе велiзарная колькасць лабараторных жывёл, пры гэтым павышаюцца патрабаванн да яка^i лабараторных жывёл, да стандартызацън ix як аб'екта даследавання. Узроставыя перыяды i палавая прыналежнасць лабараторных жывёл практычна не разглядаецца у лтаратуры. Разам з тым працягваюць павялiчвацца аб'ёмы даследаванняу жывёл, узрастаюць патрабаванн да таюх даследаванняу, што патрабуе больш дасканалых падыходау да выканання эксперъментау. У аснову найбольш распаусюджанай перыядызацъп узятыя анатама-фiзiялагiчныя асаблiвасцi жывёл, ттэнаунасць ix росту, паводнщюя рэакцъп, змены у палавой сферы i г.д. У працэсе правядзення намi даклШчных даследаванняу, пры аналiзе атрыманых дадзеных галоуную цяжкасць уяуляе ацэнка узтклых зрухау, ix ттэрпрэтацыя i супастауленне з бiялагiчнай нормай - адпаведнъмi бiяметрычнъlмi, фiзiялагiчнъlмi, бiяxiмiчнымi, гематалагiчныx паказчыкамi. Галоуным бiялагiчнъlм звяном у астэме эксперъменту з'яуляюцца лабараторныя жывёлы. Выгляд абраных для правядзення ветэрынарна-бiялагiчнага навуковага эксперыменту лабараторных жывёл, ix анатама-фiзiялагiчныя асаблiвасцi, якасць (здароуе, генетычная аднастайнасць, адсутнасць схаваных узбуджальшкау тфекцыйных i паразтарных захворванняу), а так ж умовы сыходу, утрымання i кармленн шмат у чъм прадвызначаюць фактычныя вынт, а таюм чынам, i высновы па эксперъментальнай працы. Таму пры клШчнай апрабацъп i шырокж ужыванщ прэпаратау неабходныя даклШчныя даследаванн ix бяспею. У нашъм выпадку -гэтым першаснъм бiялагiчнъlм звяном былi белыя мышы лтИ «В1ес». Менавта такое супастауленне дазваляе зрабщь высновы аб характары i ступен змяненняу у аргашзме лабараторных мышэй, ятя развiваюцца пад уплывам доследных прэпаратау i кармавых дабавак рознага мехашзму дзеянняу.
Ключавыя словы: кармавая дабаука, прабiётыкi, прадукты метабалiзму лакта-, бiфiдабактэрый, водараспушчальны экстракт пропалку, нана- i калоiдныя часцщы срэбра, медзь, белыя мышы, жывая маса, сярэднясутачны прырост, лтейныя паказчыт.
Studies conducted by various groups of scientists have shown that the use of biologically active compounds of natural origin can significantly reduce the negative effects of drugs on the body. A huge number of laboratory animals are constantly being used in our country for experimental purposes, while the requirements for the quality of laboratory animals and for their standardization as an object of study are increasing. Age periods and sex of laboratory animals are practically not considered in the literature. At the same time, the volume of research on animals continues to increase, the requirements for such research are increasing, which requires more sophisticated approaches to performing experiments. The most common periodization is based on the anatomical and physiological characteristics of animals, the intensity of their growth, behavioral responses, changes in the sexual sphere, etc. In the process of conducting preclinical studies, the main difficulty in analyzing the data is the assessment of the changes, their interpretation and comparison with the biological norm - the relevant biometric, physiological, biochemical, hematological parameters. The main biological link in the experimental system are laboratory animals. The type of laboratory animals selected for veterinary-biological scientific experiment, their anatomical and physiological features, quality (health, genetic homogeneity, absence of latent pathogens of infectious and parasitic diseases), as well as conditions of care, maintenance and feeding in many respects predetermine actual results and thus the conclusions of experimental work. Therefore at clinical approbation and wide use of drugs, preclinical researches of their safety are necessary. In our case - this primary biological link were white mice of the line "Blec". This comparison allows us to draw conclusions about the nature and extent of changes in the body of laboratory mice, which develop under the influence of experimental drugs and feed additives of different mechanisms of action.
Key words: feed additive, probiotics, lacto-, bifidobacterial metabolism products, water-soluble propolis extract, nano- and colloidal silver particles, copper, white mice, live weight, average daily gain, linear parameters.
Уводзшы
У навуковай лтаратуры маюцца дадзеныя пра уплыу бiялагiчна актыуных прэпаратау рознага паходжання на прадуктыунасць жывёл [4, с. 89, 8, с. 7, 13, с. 33]. Тым не менш, iх колькасць усё яшчэ невялшая, асаблiва нязначная колькасць крынщ, у яюх згадваецца комплекснае (сiмбiёнтнае) выкарыстанне бiялагiчна актыуных прэпаратау, што стымулюе далейшае развщцё навуковых даследаванняу у гэтым наюрунку [15, с. 10, 18, с. 4, 19, с. 4]. Пошук перспектыуных напрамкау уключае адначасовае выкарыстанне прадуктау пчалярства у рацыёнах бройлерау [2, с. 167]. На гэтай аснове распрацоуваюцца новыя эфектыуныя спосабы павышэння прадуктыунасщ сельскагаспадарчай птушю у Рэспублщы Беларусь [13, с. 34; 14, с. 54; 17, с. 20]. Антыбактэрыяльныя рэчывы з прадуктау пчалярства дапамагаюць аднавщь нармальную мшрафлору глотю, страушкава-юшэчнага тракта,
Bbi3Bam^ apram3M aд сxaвaныx крынщ шфекцьп i лaкaлiзaвaць пaчaтковыя yчaсткi зaпaлення [1, с. 48; 3, с. 239; 9, с. 167; 10, с. 285]. Яны знiжaюць вiрyлентнaсць мiкробaУ, пaвышaюць aктыyнaсць фaрмaкaлaгiчныx aнтыбiётыкay. Вaртa aдзнaчыць, што aнтыбiётыкi прaдyктay пчaлярствa не выклiкaюць yсклaдненняy y выглядзе мiкозы i aлергiчныx рэaкцый i эфектыyныя прaктычнa пры ytix iнфекцыяx [6, с. 42; 10, с. 284]. Добрa збaлaнсaвaнaя KaM6rna^rn мiнерaльныx рэчывay y мёдзе i пылку можa зaмянiць лю6ую мiнерaльнyю вaдy рaстворaм гэтых прaдyктay marapCTBa [1, с. 47; 5, с. 26; 9, с. 168]. Мiкрaэлементы вырaУноУвaюць мaлыя пaрyшэннi кaмпенсaцыi. Бiягенныя стымyлятaры yтрымлiвaюццa Ba yсix прaдyктax пчaлярствa, якiя вaлодaюць aнaбaлiчным эфекгам. Усе прaдyкты пчaлярствa знiжaюць узровень xaлестэрынy, пaляпшaюць мiкрaцыркyляцыю. Змaгaючыся з aгрэгaцыяй трaмбaцытay, флaвaноiды пaляпшaюць здaроУе сaсyдay. Асобныя рэчывы вaлодaюць aнтыaксiдaнтным i сyпрaцьзaпaленчым дзеяннем. Прaдyкты пчaлярствa дзейнiчaюць нa Т-лiмфaцыты, aпсaнaфaгaцытaрнyю aктыyнaсць, нaрмaлiзyюць клеткaвы i гyмaрaльны iмyнiтэт. Усе прaдyкты пчaлярствa пaдayжaюць жыццё i прыпыняюць прaцэс сгарэння. Прaдyкты пчaлярствa y aсноУным бясшкодныя, дaпayняюць aдзiн aднaго, выдaляюць солi цяжкix метaлay, пaляпшaюць дзейнaсць цэнтрaльнaй i перыферычнaй нервовaй сiстэмы, yнyтрaныx оргaнaУ, зaлоз yнyтрaнaй сaкрэцыi, сaсyдay, цяглiц, костaк, сyстaвay i шшых фyнкцыянaльныx сiстэм, нaрмaлiзyюць aдxiленнi гaмеaстaзy. Мэтa рaботы - aдпрaцоУкa aптымaльнaй дозы i вывучэнне тaксiчнaсцi «Аргaбiфiлaк», вывучэнне фiзiялaгiчныx i бiяметрычныx пaкaзчыкay лaбaрaторныx мышэй.
Асноуная частка
^шым прaдметaм дaследaвaння i aнaлiзy ray^rni не aсобныя дзеяннi лaбaрaторныx мышэй сaмi na сaбе, a цэлaсныя, мaючыя пэyнaе бiялaгiчнaе знaчэнне дaдзеныя. Гэтыя дaдзеныя мы сiстэмaтызaвaлi, aб'ядноУвaлi y пэуныя фyнкцыянaльныя кaтэгорыi aдпaведнa кaнтэкстy yнyтрывiдaвогa yзaемaдзеяння. ГaлоУным бiялaгiчным звяном у сiстэме эксперыменту з'яуляюцвд лaбaрaторныя жывёлы. Вiд aбрaныx для прaвядзення ветэрынaрнa-бiялaгiчнaгa нaвyковaгa эксперыменту лaбaрaторныx жывёл, ix aнaтaмa-фiзiялaгiчныя aсaблiвaсцi, ятасць (здaроУе, генетычнaя aднaстaйнaсць, aдсyтнaсць сxaвaныx yзбyджaльнiкay iнфекцыйныx i пaрaзiтaрныx зaxворвaнняУ), a тaксaмa умовы догляду, yтрымaння i тармлення шмaт у чым прaдвызнaчaюць фaктычныя вынiкi, a тaкiм чынaм, i высновы пa эксперыментaльнaй прaцы. Тaмy пры клiнiчнaй a^a6a^ii i шырокiм yжывaннi прэпaрaтay неaбxодныя дaклiнiчныя дaследaвaннi ix бяспекi. У ташым выпaдкy - гэтым першaсным бiялaгiчным звяном былi белыя мышы, a доследнaя кaмпaзiцыйнaя формa з прaдyктaмi пчaлярствa - «Аргaбiфiлaк». У склaд «Аргaбiфiлaк» yвaxодзяць прaдyкты метaбaлiзмy лaктa-, бiфiдaбaктэрый, вaдaрaспyшчaльны экстрaкт протлюу i нaнa- i кaлоiдныя срэбрa, медзi. Фaрмaкaлaгiчныя yлaсцiвaсцi прaбiётыкay вызнaчaюць прaдyкты
aбменy рэчывay культуры лaктa- i бiфiдaбaктэрый,якiя знaxодзяццa y iм, яны вaлодaюць aнтaгaнiстычнaй aктыyнaсцю y дaчыненнi дa шырокaгa спектру пaтaгенныx i yмоУнa-пaтaгенныx мiкрaaргaнiзмay, yключaючы эшэрыxii, сaльмaнелы, прaтэй, стaфiлaкокi, клебшелы i iншыя вiды. Меxaнiзм ix дзеяння склaдaеццa y нaстyпным: пaдayленнi жыццядзейнaсцi пaтaгенныx i умоут-пaтaгенныx мiкрaaргaнiзмaУ; нaрмaлiзaцыi мiкрaфлоры тонкaгa i тоyстaгa aддзелay кiшэчнiкa пaсля прымянення aнтыбiётыкay, сyльфaнiлaмiдay i iншыx aнтыбaктэрыяльныx прэпaрaтay. Пропaлiс -лепшы прыродны aнтыбiётык. Зaбiвaючы xвaробaтворныя мiкробы, не знiшчaе кaрыснyю мiкрaфлорy, у пaтaгенныx мiкрaaргaнiзмay нямa yстойлiвaсцi дa яго, пaгiбельнa дзейнiчaе нa yзбyджaльнiкay туберкулёзу, сaльмaнелёзy, нa прaсцейшыя aргaнiзмы (трыxaмaнaды, грыбы), стымулюе рэгенерaцыю ткaнaк, зрошчвaнне костaк, зaгойвaнне aпёкay, пaрэзay. Вaлодaе гепaтaпрaтэктaрнымi yлaсцiвaсцямi - спрыяе стaбiлiзaцыi мембрaн клетaк печaнi, пaляпшaе сyaдносiны бялковыx фрaкцый y крывi жывёл. У прaполiсе yтрымлiвaеццa 4,5-8,1 % эфiрныx мaслay, 4,1-15,1 % дубшьнык рэчывay, 38,2-80 % смол, 25 % флaвaноiдaУ, a тaксaмa свaбодныя вугляводы, тлустыя кiслоты, склaдaныя эфiры, перылaвы i мерыпiлaвы спiрты, aльдэгiды. З прaполiсy вылyчaны 2 фенольныя фрaкцыi: гiдрaфiльнaя i гiдрaфобнaя. Гiдрaфiльнaя склaдaеццa з кiслот i кyмaрынay. Гiдрaфобнaя фрaкцыя yтрымлiвaе флaвоны i флaвaнолы. Флaвоны: xрызiн, тэктaxрызiн, aпiтэнiн, aкaцэтын i флaвaноiды: гaлaнтын, ОСН3 гaлaнтын, iзaльнiкiн, кaмферол, кaмферыд, рaмнaцытрын, рaмнетын, iгaрaмнетын i iнш. - з'яуляюцвд aсноУнымi бaктэрыцыднымi i сyпрaцьзaпaленчымi кaмпaнентaмi пропaлiсy. У пропaлiсе yтрымлiвaюццa мiкрaэлементы: тытaн 70 мг %, шкель 28 мг %, свшец 21 мг %, вaнaдый 11 мг %, бaрый 117 мг %, медзь 36 мг %, мaргaнец 8400 мг %, цынк 4060 мг %, xром 7,5 мг %, волaвa 6,2 мг %, кобaльт 0,48 мг %, кaлiй, кaльцый, фосфaр, нaтрый, жaлезa, мaгнiй, мaлiбдэн, aлюмiнiй, крэмнiй, цырконш, фтор i iншыя i вгамшы: В1, В2, В6, З, Е, РР, пaнтaтэнaвaя кiслaтa. Вiтaмiнay у пропaлiсе менш, чым у мёдзе i пярзе.
Бaктэрьщыдныя yлaсцiвaсцi срэбрa i яго злучэнняу вядомыя сa стaрaжытныx чaсоy. Прэпaрaты срэбрa шырога выкaрыстоУвaлiся y медыцыне i ветэрынaрыi y 20-40 гaды. Ca з'яyленнем aнтыбiётыкay цiкaвaсць дa ix знiзiлaся, aднaк y aпошнi чaс зноу aднaвiлaся. Шырокaе выкaрыстaнне
анты^ётыкау выявша шэраг негатыуных фактарау. Па-першае, з'яуленне i хуткае распаусюджанне ашъ^ётыкаустойтвых штамау мшрааргашзмау, што выклiкае неабходнасць распрацоую новых анты^ётыкау. Па-другое, ашъ^ётыю негатыуна уплываюць на макраарганiзм у цэлым, выклiкаючы дысбактэрыёз i зшжаючы iмунны статус. Па-трэцяе, антыбiётыкi не дзейшчаюць на вiрусы. Антымiкробная актыунасць срэбра i яго прэпаратау звязана з комплексаутваральным, бiяхiмiчным i катал^ычным дзеяннем iёнаy срэбра на бактэрыяльныя ферменты, бялкi i мембранныя структуры. Станоучым момантам з'яуляецца вельмi вялшае адрозненне у таксiчнасцi злучэнняу срэбра для шжэйшых формау жыцця (аднаклетачныя, бактэрыi, вiрусы i г.д.), i для вышэйшых арганiзмаy (жывёлы, чалавек), якое дасягае 5-6 парадкау (у 105-106 разоу). Гэта значыць, канцэнтрацыи злучэнняу срэбра, смяротныя для мшрааргашзмау, практычна бясшкодныя для жывёл i чалавека. Срэбра валодае шырокiм спектрам антымшробнай актыyнасцi у дачыненнi да аэробнай i анаэробнай мiкрафлоры, у тым лiку антыбiётыкарэзiстэнтнай; праяуляе вiрулiцыдную i фунгiцыдную актыунасць; аказвае супрацьзапаленчае дзеянне. Срэбра у нiзкiх канцэнтрацыях iёнаy прыгнятае жыццядзейнасць мiкробаУ, парушаючы працу бiялагiчных каталiзатараy - ферментау. Злучаючыся з амiнакiслатой цыстэiнам, якая уваходзщь у склад фермента, iёны срэбра перашкаджаюць яго нармальнай працы. Механiзм супрацьвiруснага дзеяння звязаны з iнгiбiраваннем трансляцыi вiрус-спецыфiчных бялкоу у iнфiцыраваных клетках, у вышку чаго падауляецца рэпрадукцыя вiрусаy. Укараненне у практыку сродкау, якiя забяспечваюць надзейнае антымiкробнае дзеянне, валодаюць антытаруснай i iмунамадулюючай актыунасцю, застаецца перспектыуным напрамкам фармацэутычнага пошуку. Сярод таюх сродкау вядомыя прэпараты срэбра.
Медзь адыгрывае ключавую метабалiчную ролю у абмене рэчывау yсiх жывых аргашзмау, пачынаючы ад найпрасцейшай клеткi, яна уваходзщь у склад бiялагiчных каталiзатараy - ферментау. Наупрост цi ускосна медзь удзельнiчае у большасцi абменных працэсау i з'яуляецца iх галоуным рэгулятарам. Асноуная бiяхiмiчная функцыя медзi у арганiзме - гэта удзел у ферментатыуных рэакцыях у якасщ актыватара або у складзе медзезмяшчальных ферментау. Малыя дозы медзi уплываюць на абмен вугляводау у аргашзме (знiжэнне утрымання цукру у крыта), мiнеральных рэчывау (памяншэнне у крыта колькасщ фосфару) i iншых. Павелiчэнне утрымання медзi у крывi прыводзщь да ператварэння мiнеральных злучэнняу жалеза у арганiчныя, стымулюе выкарыстанне назапашанага у печанi жалеза пры сштэзе гемаглабiну. Тэрапiя iёнамi медзi i срэбра з'яуляецца адным з перспектыуных лячэбных сродкау антыгоматаксiчнай ветэрынарнай медыцыны (антыгоматаксiчная ветэрынарная медыцына - сукупнасць лячэбных сродкау i метадау, наюраваных на вывядзенне з арганiзма жывёл шкодных рэчывау - таксiнаy, з мэтай нармалiзацыi абменных працэсау). Таму, мышэй дарошчвалi да жывой масы 18-20 г, што адначасова супала з прафiлакторным перыядам. У залежнасщ ад умоу эксперыменту, белыя мышы адбiралiся па узросце i масе цела [12, с. 4; 16, с. 13]. Асаблiвую увагу звярталi на знешнi выгляд жывёл (бляск поусцевых пакровау, ахайнасць, адсутнасць знешшх прыкмет хваробы, дэфекты антагенетычнага развщця i т. п.). Мышы yгрымлiвалiся у вiварыi пры стандартным харчовым i тэмпературным рэжыме. Узважвалi лабараторных мышэй у адзiн i той ж час сутак да прыняцця корму i выпойвання прэпаратау у 7.00. На этапе вывучэння строга выконвалюя аднолькавыя умовы iх утрымання, догляду, даследаванняу: пастаянная эксперыментальная абстаноука (асобнае памяшканне са стандартным асвятленнем, iзаляванае ад старонтх раздражняльнiкаy); паунавартасны харчовы рацыён; аднолькавы час кармлення i даследаванняз улшам бiярытмаy паводзiнных рэакцый; утрыманне жывёл у клетках у колькасщ 5 асобш аднаго пола; дакладная марюроука кожнай жывёлы; дасканалая апрацоука абсталявання пасля кожнай жывёлы дэзiнфiкуючымi сродкам^ для знiжэння уздзеяння пахавых раздражняльшкау, асаблiва пры рабоце з розным полам жывёл. Даследаванш праводзiлi на жывёлах ободвух палоу аднастайнага узросту, роскiд па зыходнай масе не перавышау 10 %. Сфармiравалi асноуныя 3 групы мышэй: кожную групу падзялiлi на падгрупу па 5 жывёл у падгрупе (па 5 самцоу i 5 самак). «Аргабiфiлак» yводзiлi peros у страyнiк у неразведзеным выглядзе пасля 12 гадзшнага галадання пры дапамозе адмысловай насадю на шпрыц ёмiстасцю 1-2 см3 (па ТУ 64-1-528-74). Мышам 1-й групы (кантрольнай) уводзш дыстыляваную ваду (табл. 1).
Табл1ца 1. Схема выпойвання кампазщыйнай формы зпрадуктамi пчалярства
Групы
1 - кантрольная (1нтактн^1я) 2 - доследная (0,05 мл/0,5л Н2О) 3 - доследная (0,1 мл/0,5л Н2О)
Назiранне за мышамi вялi на працягу 30 дней. Вiзуальныя i паводзiнныя рэакцыi паддоследных жывёл, агульны стан здароуя паддоследных лабараторных мышэй: у доследных групах - жывёлы актыуна перасоУвалiся па клетцы, ахвотна прымалi корм i ваду, даглядаюць за сабой адпаведна вщу i узросту; добра былi разв^ы рухальныя акты; добра выяуленыя другасныя палавыя прыкметы; iнтэнсiyны лiнейны рост. У кантролi жывёлы былi малаактыуныя, млява перасоУвалiся, неадэкватна
рэагав^ на знешшя раздражняльнiкi, некаторыя перастав^ прымаць корм i ваду. Дынамша вагi, лшейныя паказчыкi i дазiроyка прэпарата прадстаулены у табл. 2.
У табл. 2 прадстаулена дынамша вагi паддоследных мышэй: 22 сакавша-12-13 дзён жывая масса паддоследных мышэй была у другой доследнай групе у самцоу 19,60 г, у самак - 18,80 г; 26 сакавша - жывая масса паддоследных мышэй склала 24,80 г у самцоу i 24,00 г у самак (трэцяя група), што дакладна вышэй кантролю - 21,40 г самцы i 20,00 г у самак. Далей, 31 сакавша мы таксама назiраем станоучую тэндэнцыю паддоследных мышэй, якiм выпойвалi кампазщыйную форму з прадуктамi пчалярства «Аргабiфiлак»: 26,60 г самцы i 25,80 г самю супраць кантрольнай групы. Тэндэнцыя павелiчэння паказчыкау працягвалася i 5-9 красавiка, а менавiта: дынамша вагi паддоследных мышэй дакладна павялiчвалася у параунанш з кантролем.
Таблща 2. Дынамжа вагi паддоследных лабараторных мышейз прымяненнем кампазщыйнай формы з прадуктамi пчалярства «Аргабiфiлак», п = 10, М ± т
Паказчыю Групы
1 - кантрольная 2 - доследная (0,05 мл/0,5л Н2О) 3 - доследная (0,1 мл/0,5л Н2О)
Самцы^ | Самю 2 Самцы^ | Самю 2 Самцы^ | Самю 2
10.03.2018г. (масса 8-10г.)
Колькасць жывёл у пачатку доследу, гал 5 5 5 5 5 5
Працягласць доследу, дзён 19 дзён 19 дзён 19 дзён 19 дзён 19 дзён 19 дзён
22.03.2018г.
Сярэдняя жывая маса па групе, г М ± т 18,80±0,20 18,60±0,24 *** 19,60±0,24 *** 18,80±0,37 *** 19,20±0,37 *** 18,80±0,37 ***
26.03.2018г.
Сярэдняя жывая маса па групе, г М ± т 21,40±0,75 20,40±0,24 *** 23,40±0,98 *** 23,20±1,11 *** 24,80±1,16 *** 24,00±0,84 ***
у % да кантролю 100,00 100,00 109,35 113,73 115,89 117,65
Сярэднесутачны прырост, г 0,52 0,36 0,76 0,88 1,12 1,04
у % да кантролю 100,00 100,00 146,15 244,44 215,38 288,89
31.03.2018г.
Сярэдняя жывая маса па групе, г М ± т 22,80±0,86 22,40±0,75 *** 26,60±0,68 *** 25,80±1,16 *** 25,20±1,39 *** 25,80±0,73 ***
у % да кантролю 100,00 100,00 116,67 115,18 110,53 115,18
Сярэднесутачны прырост, г 0,40 0,38 0,70 0,70 0,60 0,70
у % да кантролю 100,00 100,00 175,00 184,21 150,00 184,21
05.04.2018г.
Сярэдняя жывая маса па групе, г М ± т 25,40±2,29 25,00±0,55 *** 28,20±0,73 *** 27,00±1,14 27,60±0,60 *** 26,80±1,66
у % да кантролю 100,00 100,00 111,02 108,00 108,66 107,20
Сярэднесутачны прырост, г 0,44 0,43 0,57 0,55 0,56 0,53
у % да контролю 100,00 100,00 130,30 128,13 127,27 125,00
09.04.2018г.
Сярэдняя жывая маса по групе, г М ± т 24,00±0,45 23,60±0,68 *** 29,00±0,89 *** 28,40±1,47 28,60±0,81 *** 27,80±1,66
у % да контролю 100,00 100,00 120,83 120,34 119,17 117,80
Сярэднесутачны прырост, г 0,27 0,25 0,54 0,51 0,52 0,47
у % да кантролю 100,00 100,00 196,15 200,00 188,46 187,50
** - Р < 0,01; *** - Р < 0,001.
У далейшых лабараторных доследах вымяралi лшейныя паказчыкi паддоследных лабараторных мышэй. Даужыню цела вымяралi па прамой даужыш тулава ад вышэйшай кропкi холю да кораня хваста, даужыню хваста - ад кораня хваста да яго канца. Лшейныя паказчыю падвопытных лабараторных мышэй прадстаулены у табл. 3.
Таблща 3. Лшейныя паказчыю паддоследных лабараторных мышэй з прымяненнем кампазщыйнай формы змрадуктамi пчалярства «Аргабiфiлак», п = 10, М ± т
Паказчыю (узрост) Вщ жывёлы - мышы
Групы
1 - кантрольная (штактныя) 2 - доследная (0,05мл/0,5л Н2О) 3 - доследная (0,1мл/0,5л Н2О)
самцы 5 гол. самю 5 гол. самцы 5 гол. самю 5 гол. самцы 5 гол. самю 5 гол.
Абхват грудзей, см М ± т 7,24±0,11 6,90±0,33 8,20±0,26 7,70±0,26 7,40±0,19 7,34±0,21
Даужыняхваста, см М ± т 8,70±0,16 8,16±0,33 9,58±0,23 9,40±0,29 9,62±0,28 9,00±0,27
Даужыняцела, см М ± т 9,38±0,17 8,62±0,10 10,66±0,21 9,96±0,28 10,10±0,19 9,98±0,31
** - Р < 0,01; *** - Р < 0,001.
Аналiз таблiцы паказвае, што па ушх вывучаемых паказчыках, такiх як абхват грудзей, даужыня хваста, даужыня цела мышы доследных группэу напэуна перавышалi кантрольную групу. Аналiз дзвюх таблiц паказвае, што па ушх вывучаемых паказчыках, таюх як абхват грудзей, даужыня хваста, даужыня цела мышы доследных групп дакладна перавышалi кантрольную групу. «Аргабiфiлак» не выклшае гiбелi лабараторных мышэй, а таксама перавышае вагавыя i лiнейныя паказчыкi мышэй
10
кантрольнай групы. У маладых жывёл маса цела ycix доследных групп павялiчвалася. Сярэдн i штодзённы прырост масы цела - 1-10 %, даужыш цела - 0,5-2 %. Заключэнне
Кампазiцыйная форма з прадyктамi пчалярства «Аргабiфiлак» не выклiкае гiбелi лабараторных мышэй пры аральным аднакратным увядзенш, i згодна з ДАСТ 12.1.007-76, прэпарат можна адиесщ да групы (маланебяспечныя рэчывы, LD 50 вышэй 5000 мг / кг). З прычыны нетаксiчнасцi «Аргабiфiлак» i немагчымасщ устанавщь ld 50 пры вывучэнш вострай таксiчнасцi на лабараторных мышах, далейшыя доследы па вывyчэннi падвострай i храшчнай таксiчнасцi не мэтазгодны.
Л1ТАРАТУРА
1. Влияние «Апистимулина-А» на естественную резистентность, мясную продуктивность и сохранность цыплят-бройлеров / М. А. Гласкович [и др] // Ученые записки учреждения образования «Витебская ордена «Знак Почета» государственная академия ветеринарной медицины»: научно-практический журнал. - Витебск, 2005. - Т. 41, вып. 2, ч. 3. - С. 47-49.
2. Гласкович, М. А. Основы технологии производства и переработки продукции растениеводства и животноводства: курс лекций: в 2 ч. / М. А. Гласкович, М. В. Шупик, Т. В. Соляник. - Горки: БГСХА, 2013. - Ч. 1. Технология производства и переработки продукции животноводства. - 312 с.
3. Гласкович, М. А. Влияние технологии выращивания на резистентность организма сельскохозяйственной птицы / М. А. Гласкович // Современные технологии сельскохозяйственного производства: материалы XI Международной научно-практической конференции / Гродненский государственный аграрный университет. - Гродно: УО ГГАУ, 2008. - С. 239-240.
4. Гласкович, М. А. Влияние препарата «Биококтейль-НК» на биохимические показатели крови цыплят-бройлеров кросса «Кобб-500» / М. А. Гласкович, В. М. Голушко // Ученые записки учреждения образования «Витебская государственная академия ветеринарной медицины»: научно-практический журнал. - Витебск, 2008. - Т. 44, вып. 1. - С. 89 - 92.
5. Особенности нормированного кормления сельскохозяйственной птицы / М. А. Гласкович [и др.] // Специализированное практическое издание по ветеринарной медицине, журнал «Ветеринарное Дело» - Минск: 2016, № 6 (60), C. 25-29.
6. Гласкович, М. А. Ветеринарная технология защиты и комплекс зоогигиенических мероприятий по повышению продуктивности сельскохозяйственных птицы / М. А. Гласкович // Материалы Научно-практической конференции КФ РГАУ-МСХА имени К.А. Тимирязева с международным участием. - Калуга: ИП Якунин А. В., 2018. - 124 с. С. 42-46.
8. Гласкович, М. А. Разработка и внедрение в ветеринарную практику новых комплексных препаратов / М. А. Гласкович, С. А. Гласкович, М. И. Папсуева // Ветеринарная медицина на пути инновационного развития : сборник материалов I Международной научно-практической конференции (Гродно, 15-16 декабря 2015 года). - Гродно, 2016. - С. 151-155.
9. Гласкович, М. А. Влияние совместного использования пробиотика «Биофлор» и продуктов пчеловодства на продуктивность и иммунную систему цыплят-бройлеров / М. А. Гласкович, П. А. Красочко // Ветеринарная наука-производству: научные труды / РНИУП «Институт экспериментальной ветеринарии им. С. Н. Вышелесского НАН Беларуси». - Минск, 2005. - Вып. 38. - С. 167 - 169.
10. Гласкович, М. А. Современное состояние и проблемы применения антибиотиков в сельском хозяйстве / Е. А. Капитонова, М. А. Гласкович, П. М. Кузьменко, С. А. Гласкович, Б. Н. Соболев / Ученые записки УО ВГАВМ: науч. -практ. журнал. Витебск, 2011. Т. 47, вып.2, ч. 1. - С 284 -288.
11. Иммуностимулятор «Апистимулин-А» в рационах цыплят-бройлеров для получения экологически безопасной продукции птицеводства: рекомендации производству / М. А. Гласкович [и др.]. - Горки: БГСХА, 2019. - 110 с.
12. Каркищенко, Н. Н. Основы биомоделирования. М.: Из-во ВПК, 2005, 608 с.
13. Опыт корректировки рационов цыплят-бройлеров в условиях птицефабрик республики Беларусь / М. А. Гласкович, Л. Ю. Карпенко, А. Б. Балыкина, А. А. Бахта // Международный вестник ветеринарии INTERNATIONAL BULLETIN OF VETERINARY MEDICINE. - Санкт-Петербург: ФГБОУ ВПО Санкт-Петербургская государственная академия ветеринарной медицины, 2018. - № 1. - С. 33-40.
14. Оценка влияния применения различных биологически активных добавок в рационе птиц на физико-химические показатели мяса / М. А. Гласкович [и др.] // Международный вестник ветеринарии INTERNATIONAL BULLETIN OF VETERINARY MEDICINE. - Санкт-Петербург: ФГБОУ ВПО Санкт-Петербургская государственная академия ветеринарной медицины, 2018. - № 2. - С. 54-59.
15. Препараты микробного происхождения и их влияние на биологический ресурс цыплят-бройлеров: рекомендации производству / М. А. Гласкович [и др.]. - Горки: БГСХА, 2017. - 92 с.
16. Справочник. Физиологические, биохимические и биометрические показатели нормы экспериментальных животных. СПБ.: Изд-во «ЛЕМА», 2013. - 116 с.
17. Технология производства яиц и мяса птицы / М. А. Гласкович [и др.] // Ветеринарное Дело. - 2015. - № 11 (53). -C. 19-25.
18. Эффективность применения в птицеводстве кормовых добавок различного механизма действия: рекомендации / М. А. Гласкович [и др.]. - Горки: БГСХА, 2019. - 82 с.
19. Эффективность и внедрение в ветеринарную практику пробиотического препарата «Бифидумбактерин жидкий» в бройлерном птицеводстве: рекомендации производству / М. А. Гласкович [и др.]. - Горки: БГСХА, 2019. - 28 с.
