CC BY
7
УДК619:615.33:636.5
ЭФЕКТЫУНАСЦЬ КАРМАВЫХ ДАБАВАК «М1НЕЗЕЛ MIN-D-GEL» I «М1НЕЗЕЛ MIN-D-GEL PLUS» У РАЦЫЁНАХ КУРАНЯТ-БРОЙЛЕРАУ ВА УМОВАХ ААТ «АГРАКАМБ1НАТ ДЗЯРЖЫНСК1»
М. А. ГЛАСКОВ1Ч, Д. С. САВ1ЦК1
УА «Вщебская дзяржауная акадэмiя ветэрынарнай медицины», г. Вщебск, Рэспублжа Беларусь, 210026
(Паступыа у рэдакцiю 02.12.2019)
На сённяшт дзень праблема мжатаксжозау у сельскай гаспадарцы широка вядомая. У прамысловай жывёлагадоулi гэтая праблема стащь досыць востра i актыуна вывучаецца. Сёння вывучана некальт соцень разнастайных вiдау мжатаканау. Най-большую небяспеку для птушю уяуляюць афлатаксты, ахратаксты, фуматзты i Т-2 такст. Асноуны спосаб выдалення ix з кармоу - нейтралiзацыя з дапамогай адсарбентау, а эфектыунасць, ктотна адрозтваецца з-за разнастайнасц xiмiчныx структур i улас^васцяу мжатаканау i сарбентау. Як паказалi шматлжя даследавант, найбольш эфектыунъmi у злучэнт мжатакстау з'яуляюцца комплексныя шматкампанентныя прэпараты, яшя змяшчаюць некальш сарбуючых рэчывау. Улiчваючы, што асартымент таюх дабавак пашыраецца, цжавасць уяуляе вызначэнне ix эфектыунасщ Вывучаныя намi кар-мавыя дабаую «Мтезел Min-D-gel» i «Мтезел Min-D-gel plus» з'яуляюцца адсарбентам мжатаканау, прызначаных да ужывання сельскагаспадарчыт жывёлам i птушцы, а агульная адсарбцыйная актыунасць кармавых дабавак «Мтезел Min-D-gel» i «Мтезел Min-D-gel plus» пасля праведзеных натi даследаванняу склала 27,6-31,8 мг / г.
Ключавыя словы: кармавая дабаука, мжатаксты, адсарбент, адсарбцыйная здольнасць, такЫчныя рэчывы, сярэдня-сутачны прырост, прадуктыуныя якасщ, захаванасць.
At present the mycotoxicoses problem in agriculture is widely known. In factory farming this problem is in the limelight and actively studied. Today several hundred different species of mycotoxins have been studied. The most dangerous for poultry are aflatoxins, ochratoxins, fumonisins and T-2 toxin. The main way to remove them from feeds is neutralization with the help of adsorbents, and the efficiency is significantly different due to the variety of chemical structures and properties of mycotoxins and sorbents. According to numerous studies the most effective in binding mycotoxins are complex multicomponent drugs containing several sorbing substances. With the consideration that the assortment of such additions is expanding, our interest is in the definition of their effectiveness. The feed additive «Minesel Min-D-gel» and «Minesel Min-D-gel plus» studied by us is an mycotoxins adsorbent intended for use for agricultural animals and poultry, and after our studies the total adsorption activity of the food additive «Minesel Min-D-gel» and «Minesel Min-D-gel plus» was 27,6-31,8 mg/g.
Key words: food additive, mycotoxins, adsorbent, adsorption capacity, toxic substances, average daily gain, productivity, survival ratio.
Уводзшы
Мшатаксшы спрыяюць павелiчэнню захворвання куранят-бройлерау, а таксама зшжэнню эфектыунасщ кармлення i прадуктыунасщ [9, с. 6; 5, с. 19]. Выкарыстанне кармоу, абагачаных бiялагiчна актыунымi кармавымi дабаукам^ натуральнымi прадуктамi з лекавымi уласщвасцям^ мiнеральнымi злучэннямi i вiтамiнамi дазваляе прадухшщь развщцё мнопх паталогш у птушю [10, с. 5; 12, с. 4]. З гэтых пазщый бiялагiчна актыуныя кармавыя дабаую варта разглядаць як частку ра-цыянальнага патэнцыялу птушкагадоул^ падтрымання ix здароуя i атрымання прадукцьп высокай якасщ, бяспечнай як у бактэрыяльных, так i у xiмiчныx адносшах [8, с. 33], [9, с. 54]. Рэалiзацыя се-лекцыйных дасягненняу па вывядзенш новых высокапрадуктыуных кросау птушю i праява патэнцыялу яе прадуктыунасщ магчыма толью пры выкананш ушх патрабаванняу нармаванага кармлення, выкарыстанш збалансаваных рацыёнау, яюя забяспечваюць паступленне у аргашзм аптымальнай колькасщ пажыуных, мшеральных i бiялагiчна актыуных рэчывау [15, с. 219]. Вызначаючы патрэб-насць для большасщ асноуных харчовых рэчывау, мы не ведаем патрэбнасщ для птушю мнопх мшорных кампанентау харчовага рацыёну, ix значэнне у абмене рэчывау [16, с. 139] . Варта таксама пашырыць вытворчасць кармавых формау вiтамiнау, мiкраэлементау, антыаксщантау, ферментных прэпаратау, бiялагiчна актыуных дабавак, якасных крынiц кальцыя, фосфару, натрыю [1, с. 5]. Прак-тычная значнасць кармавых дабавак складаецца у тым, што навукова абгрунтаваныя перспектыуныя прынцыпы, падыходы, спосабы i сродю, якiя забяспечваюць эфектыунае i эканамiчна мэтазгодная рашэнне жыццёва важных праблем [14, с. 171].
Да гэтага часу распрацаваны i рэкамендаваны да выкарыстання цэлы шэраг адсарбентау: адiмiкс, еврагарл драй, клiнафiд, мiкасорб, мшофшс, нутокс, элiтокс, токсаут i шш. 1снуючы на рынку спiс таюх рэчывау бесперапынна папауняецца, але да гэтага часу няма унiверсальныx, высокаэфектыуных прэпаратау, здольных звязваць таксiны i прадухшяць ix усмоктванне у стрававальным тракце i пранiкненне у кроу [2, с. 13; 4, с. 5]. Таму працягваецца пошук i распрацоука сродкау, якiя у най-большай ступенi адказваюць вышэйпералiчаным патрабаванням. У цяперашнi час бройлерная птушкагадоуля характарызуецца высокай засяроджанасцю пагалоуя птушю на птушкафабрыках,
найбольш дакладнага выканання ycix тэхналапчных працэсау. 1нтэншунае вырошчванне куранят-бройлерау у гэтых умовах часта суправаджаецца шкодным уздзеяннем комплексу фактарау тэхнаген-нага i iншага характару, што прыводзщь да iстотнага знiжэння узроуню рэзютэнтнасщ, захаванасцi i прадуктыунасщ птушкi. Асаблiва востра гэта праблема устае пры вырошчваннi маладняку [3, с. 152; 6, с. 26; 13, с. 6].
Разам з тым, рэалiзацыя генетычнага патэнцыялу прадуктыунасщ сучасных хуткарослых кросау бройлерау магчымая толькi у здаровай птушю пры захаваннi аптымальных умоу утрымання i паунавартасным кармленнi [17, с. 3].
Адным з варыянтау далейшага прагрэсу у павышэннi эфектыунасщ бройлернай птушкагадоyлi з'яуляецца распрацоука новых тэхналогш i тэхналагiчных прыёмау рэалiзацыi генетычнага патэнцыялу птушкi [7, с. 42]. Выкарыстанне у кармленш куранят-бройлерау бiялагiчна актыуных дабавак, адмова ад кармавых анта^ё^^у для атрымання экалагiчна бяспечнай прадукцыi - найважнейшыя элементы такiх тэхналогiй [10, с. 7]. У сувязi з гэтым уяуляць вялiкую навуковую i практычную цiкавасць даследаваннi па вывучэннi эфектыунасщ прымянення кармавых дабавак «Мшезел Min-D-gel» i «Мшезел Min-D-gel plus».
Мэта працы - ацэнка адсарбуючай актыунасщ i выпрабаванне кармавых дабавак «Мшезел Min-D-gel» i «Мшезел Min-D-gel plus» у вытворчых умовах.
Лабараторныя даследаваннi праводзiлiся у верасш - кастрычнiку 2017 года ва умовах аддзела на-вукова-даследчых экспертыз Навукова-даследчага iнстытута прыкладной ветэрынарнай медыцыны i бiятэхналогii, а таксама кафедры кармлення сельскагаспадарчых жывёл УА ВДАВМ. Вытворчыя выпрабаваннi праходзiлi у ААТ «Агракамбшат Дзяржынскi» пры в. Дворышча з 24.02.2019 па 16.04.2019.
Асноуная частка
Выпрабаванне кармавых дабавак праходзша у тры этапы:
1. Пошукавы вопыт - правесцi ацэнку агульнай адсарбцыйнай актыунасщ кармавых дабавак «Мшезел Min-D-gel» i «Мiнезел Min-D-gel plus».
2. Лабараторна-вытворчы вопыт - вывучыць дынамiку жывой масы, захаванасць маладняку i затраты кармоу на 1 кг прыросту.
3. Устанавщь ступень уплыву вывучаемых кармавых дабавак на развщцё унутраных органау i мясную прадуктыунасць птушкi.
Кармавыя дабаую«Мшезел Min-D-gel» i «Мiнезел Min-D-gel plus» з'яуляюцца адсарбентамi мшатаксшау, прызначанымi для прымянення сельскагаспадарчым жывёлам i птушцы. Выкананне ацэнкi агульнай адсарбцыйнай актыунасщ выконвалi па адсорбцыi раствора метшенавага блакiтнага з канцэнтрацыяй 3 мг/см3. Навеску масай 1,0 г прабаванае адсарбуючага прадукту yзважвалi з даклад-насцю да 0,01. У колбу аб'ёмам 250 мл змяшчалi навеску адсарбуючага прадукту, далiвалi 20 см3 дыстыляванай вады, перамешвалi. Змесцiва колбы yзбоyтвалi i прылiвалi 1 см3 фарбавальшка. Пасля кожнай новай порцьп фарбавальнiка завiсь узбоутваюць у плыш 2 хвiлiны пасля чаго ацэньвалi наяунасць вольнага фарбавальнiка. У выпадку захавання афарбоум, даданне фарбавальнiка спынял^ вытрымлiвалi завiсь да ссядання часцщ, центрыфугавалi 5 хвiлiн пры 3000 аб/хвш. Надасадачную вадкасць пераносiлi у кварцавую кювету з таушчынёй пласта 10,0 мм i вымяралi аптычную шчыль-насць пры даужыш хвалi 665 Нм у адносiнах да дыстыляванай вадзе.
Адсарбцыйная здольнасць разлiчвалася па формуле, мг/г:
Х = З х V / M ,
дзе: З - канцэнтрацыя раствора мецшенавага блаютнага, мг/см3; V - аб'ём раствора фарбавальшка выдаткаванага на тытраванне, см3; М - навеска доследнага узору, г.
Пры ацэнцы сарбуючых уласцiвасцяy кармавых дабавак «Мшезел Min-D-gel» i «Мiнезел Min-D-gelplus» у дачыненнi да асобных вiдаy мiкатаксiнаy выкарыстоУвалiся стандартныя узоры мшатаксшау, 1ФА-наборы да вызначэння кан^нтрацып мiкатаксiнаy «RYDASCRIN». Пасля увядзення мшатаксшау усе падвопытныя i кантрольныя узоры былi даследаваны метадам 1ФА з мэтай устанаулення канцэнтрацыiтаксiнаy, якiя у iх змяшчаюцца. Пасля вызначэння узроуню змяшчаюцца мiкатаксiны у доследныя узоры былi унесены адпаведныя адсарбенты - «Мшезел Min-D-gel» i «Мшезел Min-D-gel plus». Узоры былi змешчаныя у кiслае асяроддзе пры рН 3,3-3,6 адз., i тэмпературы на узроуш 37 0С, на перыяд 1 гадзiну. Па заканчэннi 1 гадзшы у узорах iзноУ былi праведзены вымярэннi канцэнтрацыi мiкатаксiнаy. Па рознщы узроуню мiкатаксiнаy да унясення адсарбентау i пасля яго унясення ацэньвалюя сарбуючыя yласцiвасцi дадзенага прадукту. Адзнака агульнай адсарбцыйнай актыунасщ ацэненых кармавых дабавак паказала, што як «Мшезел Min-D-gel», так i «Мшезел Min-D-gel plus» валодаюць выяуленай адсарбцыйнай актыунасцю, даюць
39
магчымасць меркаваць аб наяунасщ адсарбуючай эфектыунасщ у дачыненнi да шырокага спектру такшчных рэчывау (табл. 1).
Таблща 1. Агульная адсарбцыйная актыунасць кармавых дабавак па аптычнай шчыльнасщ працоунага раствора метшенавага блакiтнага
Найменне Адзшю вымярэння Фактычны вышк
«Мшезел Min-D-gel» мг/г 31,8
«Мшезел Min-D-gel plus» мг/г 27,6
ВынЫ ацэнкi адсарбуючых уласцiвасцяy ацэненых прадуктау у дачыненнi да асобных вщау мiкатаксiнаy прыведзены у табл. 2.
Таблща 2. Адсарбцыйная эфектыунасць кармавых дабавак
Да прадуктау грыба Aspergillus - афлатакшну
Узоры змест мшатаксшау Сарбцыйныя эфектыунасць,%
да увядзення адсарбентау, мкг / кг увядзенне адсарбентау, рН3,6 мкг / кг
кантроль чысты - - -
кантрольз афлатаксшу 10,53 10,53 -
«Мшезел Min-D-gel» 10,53 <0,002 <98
«Мшезел Min-D-gel plus» 10,53 <0,002 <98
Да прадуктау грыба Fusarium - Т2 такшну
Узоры змест мшатаксшау Сарбцыйныя эфектыунасць,%
да увядзення адсарбентау, мкг / кг увядзенне адсарбентау, рН3, 6 мкг /кг
кантроль чысты - - -
кантроль з Т2таксшам 116,38 116,38 -
«Мшезел Min-D-gel» 116,38 13,337 88,54
«Мшезел Min-D-gel plus» 116,38 21,0 81,96
Да прадуктау грыба Fusarium-дезоксиниваленолу
Узоры змест мшатаксшау Сарбцыйныя эфектыунасць,%
да увядзення адсарбентау, мкг / кг увядзенне адсарбентау, рН3, 6 мкг / кг
кантроль чысты - - -
кантроль з ДОН 1,562 1,562 -
«Мшезел Min-D-gel» 1,562 0,677 56,63
«Мшезел Min-D-gel plus» 1,562 0,776 50,32
Да прадуктау грыба Penicillium-охратоксiну
Узоры змест мшатаксшау Сарбцыйныя эфектыунасць,%
да увядзення адсарбентау, мкг / кг увядзенне адсарбентау, рН3, 6 мкг / кг
кантроль чысты - - -
кантроль з охратаксшам 32,96 32,96 -
«Мшезел Min-D-gel» 32,96 <5,0 Более 85%
«Мшезел Min-D-gel plus» 32,96 <5,0 Более 85%
Да прадуктау грыба Aspergillus i Penicillium-зеараленону
Узоры змест мшатаксшау Сарбцыйныя эфектыунасць,%
да увядзення адсарбентау, мкг / кг увядзенне адсарбентау, рН3, 6 мкг / кг
кантроль чысты - - -
кантроль з зеараленонам 0,388 0,388 -
«Мшезел Min-D-gel» 0,388 0,016 95,73
«Мшезел Min-D-gel plus» 0,388 0,029 92,52
Да мшатаксшау фумашз^
Узоры змест мшатаксшау Сарбцыйныя эфектыунасць,%
да увядзення адсарбентау, мкг / кг увядзенне адсарбентау, рН3, 6 мкг / кг
кантроль чысты - - -
кантроль з фумашзшам 2,718 2,718 -
«Мшезел Min-D-gel» 2,718 0,610 77,55
«Мшезел Min-D-gel plus» 2,718 0,469 82,74
1. Агульная адсарбцыйная актыунасць кармавых дабавак складае: «МiнезелMin-D-gel» - 31,8 мг/г; «МiнезелMin-D-gel plus» - 27,6 мг/г.
2. Адсарбцыйная эфектыунасць кармавой дабаую «Мшезел Min-D-gel» у дачыненш да асобных вiдаy мшатаксшау: афлатаксiну - не менш за 98,0 %; Охратакану - больш за 85,0 %; Т2 та^ну - на УзроУнi 88,54 %; Дезакс1швалшолу (Дон) - на узроуш 56,63 %; Зеараленону - на узроуш 95,73 %; Фумашзшу - на узроуш 77,55 %.
3. Адсарбцыйная эфектыунасць кармавой дабаую «МiнезелMin-D-gel plus» у дачыненнi да асобных вщау мiкатаксiнаy: афлатаксiну - не менш за 98,0 %; Охратоксшу- больш за 85,0 %; Т2 таксшу -на узроуш 81,96 %; Дезакашвалшолу (Дон) - на узроуш 50,32 %; Зеараленону - на узроуш 92,52 %; Фумашзшу - на узроуш 82,74 %.
Вытвоpчaя npabepra пpaxодзiлa npM в. Двоpышчa ААТ «Агpaкaмбiнaг «Дзяpжынcкi». Фapмipaвaннe кaнгpольнaгa i двyx доcлeдныx тушину aжыццяyлялacя cyгaчнымi кypaнягaмi кpоca «ROSS-308» na ^bra^me збaлaнcaвaныx гpyп-aнaлaгay з yлiкaм ix жывой MacM. Умовы ^pbrnan^ кypaняг, cвeглaвы i гэмnepaгypнa-вiльгогнacны pэжым, a гaкcaмa умовы кapмлeння былi aнaлaгiчнымi i aдnaвядaлi нapмaгыyным пaтpaбaвaнням. Угpымaннe nгyшaк было клeгкaвым (1 raeraa - 104 гaлaвы). Пaeннe aжыццяyлялacя з a^aMa^^^ix naiлaк. Кapмлeннe кypaняг npaводзiлacя доcыць cyxiMi, nоУнapaцыëннымi кaмбiкapмaмi: кaнгpольнaй гpyne cкapмлiвaлi кaмбiкоpмы nepaдcгapцep, cгapцep, гpовep, фiнiшэp 1, фiнiшэp 2, a ix aнaлaгaм з доcлeдныx nгyшнiкay № 104 i № 106 дaвaлi тыя ж кaмбiкapмы, aлe yзбaгaчaныя кapмaвымi дaбayкaмi «Miнeзeл Min-D -gel» i «Miнeзeл Min-D-gel plus». Кaмбiкоpмы для кaнгpольнaгa i двyx доcлeдныx nгyшнiкay pыxгaвaлicя вa yмовax дaдзeнaй nгyшкaфaбpыкi. Адcapбeнгы мiкaгaкciнay Уводзiлi y кaмбiкоpм для воnытныx nгyшнiкay № 106 i 104 y дозe 1 кг m тону. Абpaнaя ^pMa уводу кapмaвой дaбayкi pэкa-мeндaвaнa выгвоpцaм. Дaдзeныя выгвоpчaй npaвepкi npaдcгayлeны y гaбл. 3.
Taблiцa 3. ПаказчыК вытворчай npaBepKi
Пaкaзчыкi Птyшнiкi
№ 105 кaнтpоль № 106 «MiнeзeлMin-D-gel» (1,0 кг/т) № 104 «MiнeзeлMin-D-gelplus» (1,0 кг/т)
Пacтyпiлa na выpошчвaннe, Tan. 84760 85500 71400
Зaбiтa, гaл. 78257 79760 67319
Сaнyбой, гaл. 828 1621 1363
Tэpмiн выpошчвaння, днi 41 41 41
Вытвоpчacць MMca y жывой Mace, кг 182000 195880 171440
Вытвоpчacць MMca y жывой Mace, кг зa MrnycaM вaгi утылю 181896 195773 171345
Жывaя вaгa caнyбоя, кг 1160 2360 2100
Вaлaвоe пpыбayлeннe, ц 1879,25 2008,47 1739,60
KapMaAm, 'rac^. 3301,511 3335,216 2781,192
Выдaтaк коpмy na 1 ц.к^д., ц 1,63 1,65 1,63
Выдaтaк TOpMy na aдзiн кapмaдзeнь, ц 74,85 80,57 69,23
Сяpэднecyтaчны пpыpоcт, г 56,9 60,2 62,5
Зaxaвaнacць,% 92,2 93,1 94,1
Пaлa, гaл. 6632 5886 4215
Пaлa пa птyшнiкy, гaл. 6503 5740 4081
Утыль цэxa зaбою, гaл / кг 129/104 146/107 134/95
Сяpэдняя жывaя Maca 1 гaл, г 2328 2459 2550
Вaгa кypaнят-бpойлepay, кг 182000 195880 171400
Выдaтaк коpмy зa ycë, ц 3068,8 3303,2 283860
Tэpмiны пpaвядзeння нaвyковa-пpaктычнaгa доcлeдy 06.03.201916.04.2019 24.02.2019-06.04.2019 19.02.2019-01.04.2019
мяcныя якacцi кypaнят-бpойлepay
^тэг^ым yкоpмлeнacцi 1, гaл / кг 43963/ 76131 50268/ 91301 42142/ 79415
^тэг^ым yкоpмлeнacцi 2, гaл / кг 34165/ 5924 29346/ 50956 25043/ 45969
Сяpэдняя жывaя Maca гaл. г 2328 2459 2550
Сяpэдняя Maca пayпaтpaшонaй тушю, г 1703 1787 1866
Зaбойны выxaд пaynaтpaшонaй тушю,%о 73,15 72,7 73,17
Вы^д ядомbIx чacтaк
Шыя, г 1869 2310 1915
Пeчaнь, г 3006 3013 2433
Сэpцa, г 1007,3 1018 850
CxpayEÍR, г 485 460 522
^ушч cыpэц, г 167 313 323
Вы^д ядомыx чacтaк, г 6534,3 7114 6043
Вы^д ядомbIx чacтaк,% 3,59 3,63 3,53
Як пaкaзaлi дacлeдaвaннi, выкapыcгaннe дaбaвaк «Miнeзeл Min-D-gel» i «Miнeзeл Min-D-gel plus» caдзeйнiчaлi aкгывiзaцыi pоcгy кypaняг-бpойлepay. Дa кaнцa доcлeдy кypaнягы nepaУзыxодзiлi мaлaдняк з кaнгpольнaгa nгyшнiкa na жывой Mace i cяpэднecyгaчным npыpоcцe зa yвecь nepыяд выpошчвaння. He мeнш вaжным naкaзчыкaм, якiя xapaкгapызye эфeкгыyнacць naдыcnыгнaгa npэnapaгy, з'яyляeццa i зaxaвaнacць кypaняг-бpойлepay, што acaблiвa aкгyaльнa y nepшы гыдзeнь жыцця мaлaднякy.
Ha пaдcтaвe клiнiчныx npыкмeг, naгaлaгa-aнaгaмiчнaгa ycкpыцця i бaкгэpыялaгiчнaгa дacлeдaвaння гpynay было выяyлeнa, што acноyнaя npычынa гiбeлi кypaняг - гenaгыг, нeфpыг i
трауматызм. Звяртае на сябе увагу той факт, што у птушнiку у куранят, яюя спажывалi камбiкорм з дадаткамi «Мiнезел Min-D-gel» i «Мшезел Min-D-gel plus», не было адзначана нiводнага выпадку, склону, звязанага з парушэннем стрававання.
Заключэнне
Вынiкi даследаванняу дазваляюць сцвярджаць, што выкарыстанне дабавак «Мшезел Min-D-gel» i «Мiнезел Min-D-gel plus» у дозе 1 кг на тону камбшорму дае магчымасць павысщь сярэднясутачныя прыросты жывой масы куранят-бройлерау, iх захаванасць i зшзщь выдаткi кармоу на вытворчасць 1 кг прыросту жывой масы, сабекошт i верагоднасць захворванняу у параунанш з птушкай, спажываючай камбiкорм без дадатку.
Ужываць кармавыя дабаyкi «Мшезел Min-D-gel» i «Мiнезел Min-D-gel plus» можна як асобна, так i у складзе прэмiксаy, кармавых дабавак для узмацнення эфектыyнасцi iх дзеяння.
Л1ТАРАТУРА
1. Акулау, В. А. Экалапчны ман1тор^1нг кармавой базы птушкафабрык Рэспублт Беларусь / ^рытс^я чытант. Навука маладых - шавацыйнаму развшцю АПК: матэрыялы межнароднай студэнцкай навуковай канферэнцып (2829 сакавжа 2019 году): у 4 т. - Том 2. п. - Майсю: Выдавецтва ФГБОУ ВО Белгарадск ДАУ, 2019. - С. 5.
2. Гласков1ч, М. А. Нанаб1якарэктары у кармлент птушк1 / М. А. Гласков1ч // Вучоныя затск УА ВДАВМ. - 2009. -Т. 45. - № 1-2. - С. 12-15.
3. Гласков1ч, М. А. Экалапчна чыстыя прэпараты i ¿х прымяненне у кармлент сельскагаспадарчай птушк1 / М. А. Гласков1ч // Працы Усерасшскага НД1 эксперыментальнай ветэр^1нары1 ¿мя. Я. Р. Каваленка. - 2009. - Т. 75. - С. 152156.
4. Гласков1ч, М. А. Экалапчна бяспечныя б1ялапчна актыуныя прэпараты у кармленш сельскагаспадарчай птушк1 / М. А. Гласков1ч. - Горю: БДСГА, 2013. - 241 с.
5. Гласков1ч, М. А. Тэхналопя вытворчасщ яек i мяса птушк1 / М. А. Гласков1ч, С. А. Гласков1ч, В. В. Юркев1ч, Ю. В. Варанов1ч, М. I. Папсуева // ВетэрынарнаяСправа. - 2015. - № 11 (53). - C. 19-25.
6. Гласков1ч, М.А. Асабл1васщ нармаванага кармлення сельскагаспадарчай птушк1 / М. А. Гласкович, С. А. Гласкович, В. В. Юркев1ч, Ю. В. Варанов1ч, М. I Папсуева. // ВетэрынарнаяСправа. - 2016. - № 6 (60). - C. 25-29.
7. Гласков1ч, М. А. Ветэрынарная тэхналопя абароны i комплекс зоагтешчных мерапрыемствау па пав^1шэнню прадукцыйтсщ сельскагаспадарчай птушю / М. А. Гласков1ч // Матэрыялы Навукова-практычнай канферэнц^11 КФ РГАУ-МСХА ¿мя К.А. Щм1разева з м1жнародным удзелам. - Калуга: 1П Якунш А.В., 2018. - С. 42-46.
8. Гласков1ч, М. А. Вопыт карэкц1роук1 рацыёнау куранят-бройлерау ва умовах птушкафабрык Рэспублт Беларусь / М. А. Гласков1ч, Л. Ю. Карпенка, А. Б. Балыюна, А. А. Бахта // Мгжнародны веснж ветврынарып INTERNATIONAL BULLETIN OF VETERINARY MEDICINE. - 2018. - № 1. - С. 33-40.
9. Гласков1ч, М. А. Ацэнка уплыву ужывання розных бiялагiчна актыуных дабавак у рацыёне птушак на ф1зжа-х1м1чныя паказчык мяса / М. А. Гласков1ч, Л. Ю. Карпенка, А. А. Бахта, К. П. Кшарэуская // М1жнародны веснж ветэр^1нары1 INTERNATIONAL BULLETIN OF VETERINARY MEDICINE. - 2018. - № 2. - С. 54-59.
10. Эфектыунасць прымянення у птушкагадоул1 кармавых дабавак рознага мехашзму дзеяння: рэкамендацып / М. А. Гласков1ч [i inm.]. - Горю: БДСГА, 2019. - 82 с.
11. Гласков1ч, М. А. Прымяненне кармавой дабаук «BIOMAX - М1Г» у рацыёнах куранят-бройлерау / М. А. Гласков1ч, М. I. Папсуева // Ветэрынарная справа: вытворча-практычнае рэкламнае выданне. - 2018. - № 8 (86) - С. 5-12.
12. 1мунастымулятары «Атстымулш-А» у рацыёнах куранят-бройлерау для атрымання экалалчна бяспечнай прадукцш птушкагадоул1: рэкамендацып вытворчасщ / М. А. Гласков1ч [i шш.]. - Горю: БДСГА, 2019. - 110 с.
13. Комплексная кармавая дабаука Т2 у рацыёнах куранят-бройлерау для павышэння бiялагiчнай рэсурсу i каче-ства прадукцш птушкагадоул1: рэкамендацып вытворчасщ / М. А. Гласкович, М. I. Папсуева. - Горю: БДСГА, 2019. - 46с.
14. Маращук, Ю. В. Эфектыунасць кармавой дабаую Т3 у рацыёнах куранят-бройлерау / Ю. В. Маращук // Веды маладых для развщця ветврынарнай меды^шы i АПК крашы: матэрыялы м1жнароднай навуковай канферэнцып студэнтау, астрантау i маладых навукоуцау.- СПб, Выдавецтва ФГБОУ ВО СПбГАВМ, 2019. - С. 171-172.
15. Папсуева, М. I. Уплыу кармавой дабаую Т2 на захаванасць куранят-бройлерау бройлерау / М. I. Папсуева // Веды маладых для развщця ветэрынарнай медыцыны i АПК крашы: матэрыялы м1жнароднай навуковай канферэнцып студэнтау, астрантау i маладых навукоуцау. - СПб, Выдавецтва ФГБОУ ВО СПбГАВМ, 2019. - С. 219-221.
16. Шаулоусо, Н. С. Комплексаная кармавая дабаука з праб1ётыю у рацыёнах бройлерау / Н. С. Шаулоусю // Гарынсюя чытанш. Навука маладых - шавацыйнаму развщцю АПК: матэрыялы межнароднай студэнцкай навуковай канферэнцып (28-29 сакавжа 2019 году): у 4 т. Том 2. п. - Майсю: Выдавецтва ФГБОУ ВО Белгарадсю ДАУ, 2019. - С. 139.
17. Эфектыунасць i укараненне у ветэрынарную практыку праб1ят^1чнага прэпарата «б1ф1думбактэр^ш вадю» у бройлернай птушкагадоул1: рэкамендацып вытворчасщ / М. А. Гласкович [i гиш.]. - Горк1: БДСГА, 2019. - 28 с.
