Научная статья на тему 'ВОЛКОВ-НИКОЛАЕВ: МАШҲУР ИККИ РАНГТАСВИР ТАРИХИ'

ВОЛКОВ-НИКОЛАЕВ: МАШҲУР ИККИ РАНГТАСВИР ТАРИХИ Текст научной статьи по специальности «Искусствоведение»

CC BY
86
13
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
тасвирий санъат / рангтасвир / бадиий мактаб / Александр Волков / Александр Николаев / “Анорли чойхона” / “Дўстлик / муҳаббат / абадийлик” / Давлат Третьяков галереяси. / fine art / painting / art school / Alexander Volkov / Alexander Nikolaev / “Pomegranate Teahouse" / “Friendship / love / eternity" / State Tretyakov Gallery

Аннотация научной статьи по искусствоведению, автор научной работы — Алимкулова, Дилзода Райимкуловна

Мазкур мақолада Марказий Осиё тасвирий санъатининг миллий бадиий мактаби шаклланиши асосчиларидан бўлган Александр Волковнинг “Анорли чойхона” ва Александр Николаевнинг “Дўстлик, муҳаббат, абадийлик” деб номланган машҳур асарлари таҳлили ва тақдири хақида сўз боради.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

VOLKOV-NIKOLAEV: HISTORY OF TWO FAMOUS PAINTINGS

This article analyzes and examines the fate of two of the most famous works of the founders of the national art school of Central Asia, Alexander Volkov and Alexander Nikolaev, “Pomegranate Teahouse” and “Friendship, Love, eternity".

Текст научной работы на тему «ВОЛКОВ-НИКОЛАЕВ: МАШҲУР ИККИ РАНГТАСВИР ТАРИХИ»

SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7

3(3), March, 2023

ВОЛКОВ-НИКОЛАЕВ: МАШХ,УР ИККИ РАНГТАСВИР ТАРИХИ

Мазкур мацолада Марказий Осиё тасвирий санъатининг миллий бадиий мактаби шаклланиши асосчиларидан булган Александр Волковнинг "Анорли чойхона" ва Александр Николаевнинг "Дустлик, мууаббат, абадийлик" деб номланган машуур асарлари таулили ва тацдири хацида суз боради.

Калит сузлар: тасвирий санъат, рангтасвир, бадиий мактаб, Александр Волков, Александр Николаев, "Анорли чойхона", "Дустлик, мууаббат, абадийлик", Давлат Третьяков галереяси.

В данной статье анализируется и рассматривается судьба двух самых известных произведений, основоположников национальной художественной школы Центральной Азии Александра Волкова и Александра Николаева, "Гранатовая чайхана" и "Дружба, любовь, вечность".

Ключевые слова: изобразительное искусство, живопись, художественная школа, Александр Волков, Александр Николаев, "Гранатовая чайхана", "Дружба, любовь, вечность", Государственная Третьяковская галерея.

This article analyzes and examines the fate of two of the most famous works of the founders of the national art school of Central Asia, Alexander Volkov and AlexanderNikolaev, "Pomegranate Teahouse" and "Friendship, Love, eternity".

Keywords: fine art, painting, art school, Alexander Volkov, Alexander Nikolaev, "Pomegranate Teahouse", "Friendship, love, eternity", State Tretyakov Gallery.

Марказий Осиё тасвирий санъати деганда купчиликнинг тасаввурига иккита рангтасвир асари келади. Булар: Александр Волковнинг "Анорли чойхона" ва Александр Николаевнинг "Дустлик, мухаббат, абадийлик" асарларидир. Бу икки асар шу кадар машхурки лекин иккаласининг такдири турлича.

ХХ асрнинг 20-30-йиллардаги рассомлар ижоди тасвирий санъатнинг янги услубларини излаш ва аср бошидаги Европа санъатига хос булган бадиий

Алимкулова Дилзода Райимкуловна

Камолиддин Бехзод номидаги Миллий рассомлик ва дизайн институти, Санъатшунослик фанлари фалсафа доктори (PhD) dilaalimkulova@gmail .com

АННОТАЦИЯ

АННОТАЦИЯ

ABSTRACT

КИРИШ

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences

SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7

(E)ISSN:2181-1784 www.oriens.uz 3(3), March, 2023

ифодани акс этувчи авангардни ифодаловчи асарлар оркали курсатилган. Уларнинг ижодлари жуда индивидуал ва бетакрор эди. Узбекистан тасвирий санъати тарихида Александр Волков номи бир аср утса-да, хамон уз долзарблигини йукотгани йук. А.Волков нафакат тасвирий санъатда балки шеъриятда хам куп булмаса-да ёркин сатрлари оркали маълум. Рангтасвирда хаёт хакикатларини накшинкор меъморлик, амалий санъат безаклари, миниатюра бадиий анъаналаридан озука олган холда миллий узига хослик муаммоларини ечишга харакат килган. Булар айникса, ранг ва шакллар ифодасида уз аксини топган.

АДАБИЁТЛАР ТАХДИЛИ ВА МЕТОДЛАР

Маълумки, Джон Боултнинг "Александр Волков. Солнце и караван" албом китобидаги кириш маколаси муаллифи томонидан А.Волков ижодининг мураккаблиги яъни уз Ватани Узбекистоннинг махаллий анъаналари, колорити билан жахон санъати хисобланган символизм ва кубофутуризмни уйгунлиштира олганлиги ва окибатда совет хукумати томонидан коралангани айтилган. А.Волков ижодий йулининг бошидан то сунггига кадар услубий рангбарангликлар хакида кенг ёритилган. Мавзуга доир яъни манзара жанридаги куп асарлар яратишининг сабаби куршаб турган фазони яхши хис этиши, жумладан рассомни хаёт ва саёхатлар, чул, туялар, туш пайтидаги куёш, хордик ва чойхоналарни махорат билан ишлашига туртки булганлиги тахлил этилган. Волков манзараларида символистлардан фаркли харобазорлар тонг сахарда, кундуз хам эмас кеч хам булмаган вактларда ёзилгани айтиб утилган.

М.Тухтаеванинг "Узбекистон рассомлари: замон ва такдирлар". ХХ аср 2040 йилларда монографиясида ХХ асрнинг 20-40 йиллардаги ижтимоий тарихи хакида ёритилган. Унда Узбекистон тасвирий санъатининг институтсионал тузилмаси, бадиий ташкилотлар, кооперативларнинг ташкил килиниши, шунингдек, 30-40 йилларда совет хукумати томонидан тасвирий санъат усталарига урнатилган мафкуравий назорат масалалари, катагон сиёсати очиб берилган. Узбекистон ва Россия архивларидаги маълумотлар асосида рассомларнинг кундалик хаёти ва ижоди очиб берилган.

А.Волковнинг иктидори борасида 1920-йиллар танкидида буёкларнинг ёркинлиги, ритмни яхши хис килиш жараёнлари эътироф этилган. Рассом -"Катор рангтасвир окимларидан - футуризм, кубизм, экспрессионизмдан примитивизмга келдим. Учбурчаклар тизимини киритиб, оддий, лекин композициянинг мустахкам ифодавийлигига эришдим, бу цикл 1924 йили "Анорли чойхона" асари билан якунланди. Бундан сунг тог кишлоклари, эски шахар мавзуларида ишлашга утдим" дейди. Рассомнинг юкоридаги икрорига

SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7

3(3), March, 2023

карамасдан икки йил давомида яратилган "Узбек байрами" асарида техник, ифодавийлик, колористик, мазмуний жихатдан бир пайтнинг узида ажралиб турувчи ва шу билан бирга илгариги тажрибаларини эслатувчи асар яратишга муваффак булган.

Александр Николаев (Усто Мумин) эса анъаналарнинг энг чукур асосидан борди у эса булажак анъаналарни келтириб чикарди ва ижодкор Гарб ва Шаркни кай тарзда ижодда бирлаштиришни намойиш этди. Рассом Шарк хаётини урганади, кухна махаллаларда, туй-томошаларда иштирок этади, афсоналардан, тарихдан, санъат асарларидан Туркистонни кашф эта боради. У Шаркни урганибгина колмай, уни узига бутунлай сингдириб, узини эса унга бутунлай бахшида этади.

Макола асосан тахлилий, таккосий, фактологик методлар оркали ёритилган.

НАТИЖАЛАР

Маълумки, XI асрда шаклланган суфизм тарикати халк хаётига чукур кириб борган. Суфизм куплаб шоирларни илхомлантирган ва XX асрда унинг таъсирини Туркистон билан ижодини боглаган куплаб рус рассомлари хам утказдилар.

Александр Волковнинг "Анорли чойхона" асарининг сюжети олдинги асарлари каби сухбат давоми сифатида ифодаланган. Олд планда йирик этиб, уч нафар суфийлар яъни орифларнинг чукка тушиб утирган холатда, рухий тафаккурда тасвирланган. Орка томонда хам уч нафар мусикачилар тасвири асосан учбурчаклардан хамда айлана шакллардан ташкил топган холда ишланган. Олд томондаги персонажлар кичиккина дастурхон атрофида булиб, унда ок чойнак тасвирланган. Чойнакда кизил рангдаги учта айлана шакл тасвирланган. Бу айланалар композициянинг юкори кисмларида хам такрорланади.

1920-йилларда А.Николаев (Усто Мумин) рус икона тасвири ва Шарк миниатюраси анъаналарини уйгунлаштириш билан машгул булади. У нафосат ва шу билан бирга жозибадор олам сифатида шаркона англашнинг уз фалсафий ва бадиий концепциясини ифода этди.

Александр Николаев (Усто Мумин) томонидан ишланган "Дустлик, мухаббат, абадийлик" асари композитор Алексей Козловскийга муаллиф томонидан совга килингин. Совга килиниши Козловскийнинг "Улугбек" операсига постановка жараёнида (1942) булган булиши мумкин сабаби, операнинг сценографи ва костюм рассоми А.Николаев эди. Асар кейинчалик шахсий тупламга утказилган.

МУХ,ОКАМА

SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7

3(3), March, 2023

А.Волков, шу ерда тугилгани боис, уша давр Туркистон рухий маконини узига сингдириб олган эди. "Анорли чойхона" асарида шаклларнинг курилишини геометрик планлар ва тасвирланувчилар юзларида олд ва ён томондан ифодалаш оркали рассом яна бир бор кубизм хакида эслатиб утган. Тасвирланган киёфаларда санамнависликка хос булган масъум куриниш булиб, уч асосий фигура бир-бирига энгашган ва чукур рухий холати ифодаланган. Фигураларни тасвирлашда учбурчаклардан унумли фойлаланилган. Картинанинг пастки ва марказий кисмидаги учта катта учбурчакларга асосий учта персонаж, юкоридаги кичикрок учбурчакларда хам уч нафар мусикачилар жойлаштирилган. Катта учбурчаклар фигураларга мосланиб турли бурчакларга куйилган ва бу жойлашув хамда танланган кирмизи кизил ранг колорит композициянинг янада динамикага бойлигини келтириб чикаришга хизмат килган.

Асарда рассом урта асрлар анъанасини хамда ХХ аср бошидаги рассомларнинг авангард карашларини уйгунлаштирган хамда жисмий хакикатни рухий хакикатга айлантиришга эришган. Марказдаги ва унг томондаги суфийларнинг киёфалари бутунлай уйчан. Чап томондаги фигура эса фаолрок булиб, унинг яримочик холатдаги кузида Аллохдан куркув хисси сезилади. Персонажнинг кулидаги пиёла хакикатни бир кисми сифатида берилган. Картинада алохида ажралиб турувчи пиёланинг ок ранги чойнакдаги пушти рангдан фаркли равишда иликликни яъни дунёвий рангни бермайди аксинча, шакл оркали нурни ифодалашга интилган. Асарда умумий кизил ранг устунлик килиб, кизил - хиссий билимлар рамзи сифатида ифодаланган. Асардаги образлар томошабиндан кочишга, коронгуликка яъни асарнинг тубига кетади, уларнинг киёфалари булиниб, улар куринмас ва ирреал каби куринади. У ерда тасвирланган деярли биланмас этиб ишланган беданалар эса бу дунё табиати инсонлар учун очилмаган тилсимдек берилган. Суртмаларнинг куп каватлилиги тасвирнинг янада чукурлигига ишорадек тасаввур уйготади.

А.Волков Узбекистон анъаналари ва кадриятларини чукур урганган, хаётининг куп кисмини Тошкентда утказган. Унинг яратган образлари катори оддий булиб, асосан карвон ва чойхона, ташки ва ички олам рамзларига каратган. Шу йилларда рассом изланишлари уч йуналишда ривожланган булиб, булар: предметли дунё, инсон, уларнинг мутаносиблиги хисобланган. "Анорли чойхона" асарида эса шу йилларга кадар ишлаган картиналаридан фаркли инсонларда оддийлик кузатилмайди.

А.Волковнинг кахрамонлари бутунлай вокеага сингиб кетган, Туркистоннинг хакикий ахолиси гуёки бошка дунё эшигига караётгандек хис

SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7

3(3), March, 2023

yHForagu. A.Bo^kob KaöragaH KySu3MHH эcпaгнS yragu Ba yHra Kypa acap reoMerpuK pe^anap acocuga maKn KypunraH. OSpa3napgaru M3 «uë^acu Ba npo^unnap Supnamagu, acapga ynSypnaKnap th3hmh ^opuö kh^hhuS, cogga aMMO Kynnu Ba u^oganu кoмпoзнцнaгa эpнmнпraн.

Y u^ogga MyKHM fiynuHH ronumu ynyH Kyn hh.mhk ronahumnap onuS SopraH. fflapKga x,ap Sup HHcoHHHHr, apaBanap, ryanapHHHr xapaKaruga ce3um MyMKHH SynraH puTM paccoMHHHr 1919-1927-HHnnapga aparraH KynnaS acapnapuga racBupnaHraH. Phtmhk ^uxargaH ^ofinamTupumnap (KapBOH, apaBa, MycuKanunap, эcкн max,ap KynanapugarH xapaKaraap ranKUHu) A.Bohkob u^oguga Ky3ra ramnaHagu. PaccoM maKn, paHr Ba SyëKgap ycruga umnaraHuga x,ap Sup MaB3yra, TypKyM umnapura эcкнзпap Sa^apuS, yHra x,ap TOMOHnaMa ëHgamum ynyH yma MaB3yra Kafira-Kafira raKpopuH эcкнзпap umnaraHnuru, mynap Harn^acu ynapoK Sup Hena fiunru ronaHumnap opKanu acocuH rypKyMHH flKyHnaëruS, "AHopnu HofixoHa" acapuHH aparraHnuruHH, 6y SunaH maKnufi ronaHumnap gaBpu ^KyHnaHraHH Ba paHrracBupga uHguBugyannuruHH Ba SaguuH ^uxargaH ycranuKKa acoc apaTraHnuruHu" y3 MaKonacuga ë3raH эgн.

A.BonKoBHHHr paHrracBup acocuHH paHr эraмaraн эgн. yrKa3HnraH Ma^KypaBHH ra3HHK Haru^acuga y y3 fiyHanumuHH y3raprupca-ga paHr SofinuruHH SapuSup caKgaS KonraH xpnga u^og эrgн.

PaccoM H^ognga HHcoHra HucSaraH u^ogaBufi SaguuH ranKHH raMoMuna y3raHagup. fflapK paHrracBupu aBBanaMSop npuMuruB Ba paHrracBupoHa geKopaTHB uSrugora acocnaHraHH caSaSnu y y3 u^oguHH npuMuruB W3aga racBupnaS, ynSypnaK Ba SomKa reoMerpuK maKrnapgaH uSopar SynraH th3hm acocura Kypagu Ba hhcohhh ra^KHH эrнmga энг cogga maKn SynraH ynSypnaKgaH ^ofiganaHagu.

A.Bohkob 1920-HH^napgaru ronaHumnapuga fflapK TypMym rap3ura Ba yHHHr TapoBarara SyTyH By^ygu SunaH myHFuS KeTraH. nacT yfinap, ynapHHHr phtmhk H3HHnnuKga ^ofinaHumu, BoKea HmrHpoKHHnapHHHr KeHr naHopaMacu ryHHHraH paHraap Bocuracuga u^oga эrнпagн. Acapga SyryH Sup axnurnuKga mapKoHa x,aër KypuHumu ^oHnaHagu. y SyryH Maro W3acu SyönaS, ^ohhh, KafirapunMac, ^ymKHH x,aër rap3HHu aKc эттнpгaн. Ynapga ogaMnapHHHr oSpa3nu KHë^anapu ^öHnaHTupunraH. Maro xomuacugaH ramKapura HHKapuS wSopunumu opKanu Kyn nnaHHH racBupnap roMomaSuHra aKHHpoK onuS KenuHraH Ba my ycnyS SunaH xa^K xaëruHHHr KeHr naHopaMacuHH Kypcarumra эpнmнпraн. AcapHHHr Sapna KucMnapuga paHr экcпpeccнв, ratcupnaH xpnaTHH u^oga эragн. ffly paHruH onaMHHHr ^ymKUHnuru, ®;o3HSacH SyryH acap hhkh ry3HnumHHHHr rynaKoHnu Ba xapoparnu SynumuHH ratMHHnaraH. TacBupgaru BoKeanapHHHr xap Sup Synaru

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences

SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7

(E)ISSN:2181-1784 www.oriens.uz 3(3), March, 2023

узига хос сюжет чизигига эга булса-да, уларнинг хаммаси яхлит равишда тасвир объектининг умумий тароватини, панорамасини гавдалантиради.

А.Волков Узбекистон хаётини яхши билар, юрагидан Шарк инсонларини ва рангини севар, шу боис унга уз хаётини бахшида этганди. А.Волков уз ижодини Тошкентда бошлаб умрининг охиригача, деярли ярим аср тасвирий санъатда сермахсул ижод этди. Унинг яратган асарлари йирик музейлардан Рус Давлат музейи, Третьяков Давлат галереяси, Шарк халклари санъати музейи, Нукус Давлат санъат музейи, Узбекистон Давлат санъат музейлари ва шахсий тупламларда сакланмокда ва намойиш этилмокда. "Анорли чойхона" асари хам бугунги кунда Третьяков Давлат галереясининг шох асарлари каторидан жой олган булиб, бу даврда ижод килган рассомлар махоратини намоён этади.

г

Александр Волков. Анорли чойхона. 1924 йил. Мато, мойбуёк. Третьяков Давлат галереяси.

Александр Николаев. Усто Мумин. Дустлик, мухаббат, абадийлик. 1928 йил. Ёгоч, темпера. Маржоний фонди.

А.Николаевнинг Шарк ва Гарбга мурожаат килиши накадар мураккаб булса, унинг ижодидаги шартлилик ва реаллик хам шу кадар илгаб булмас даражада мураккабдир. Буткул шартли асарлар яратса-да, А.Николаев реал мавкеда турадики, натижада образлиликка кура мутлако ишонарли асарлар яратади. Усто Мумин ижодида жанрлар уртасида чегара йуколиб кетгандек туюлади. Рассом бадиий жараёнда янги турдаги образлар, мажозларни вужудга келтирди. Усто Мумин академик таълимни пухта узлаштирган булса-да, Узбекистонда янги дастгохли санъат йулидаги изланишларни халк анъанавий санъати булмиш миниатюра билан боглади. У асрлар давомида карор топган бадиий шаклларнинг ифодавий воситаларидан мафтун этувчи шаркона шеъриятни топишга харакат килди. Шунинг учун рассом Урта Шарк миниатюрасини нафакат хайрат ва таклид килиш манбаси сифатида, балки

SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7

3(3), March, 2023

миллий-специфик шеъриятнинг узига хос "лабораторияси" сифатида кабул килар эди. Уни урганиш ижодкор учун кутилмаган оригинал ижодий топилмаларни берар ва янги шакл хосил килувчи имкониятларни очар эди.

Усто Муминнинг нозик эстетик хиссиёти, пластик маданияти ва интуицияси асарларда миниатюра, кадимги рус санамнафислиги ва илк итальян рангтасвири каби турли пластик тизимларда даврий принципларни уйгунлаштиришга ёрдам берди ва янги "ретроспективизм" йуналишига асос солди. "Дустлик, мухаббат, абадийлик" асарида рассом этнографик чизиклар билан бир каторда эмоционал туйинган, психологик ва индивидуал хусусиятларга бой ёшу кари образларини ифодалайди. Рассомнинг гапларига караганда бу асар куйидаги вокеа хакида сузлайди. Бир шахарда икки успирин яшаган булиб, улар бир биридан хеч хам ажралмас эканлар. Бир куни дустлардан бири узок сафарга кетиб кайтиб келмаган. Иккинчи успирин дустини узок кутиб, охири уни излашга отланган. Жуда куп кийинчилик ва синовларни бошидан утказиб, нихоят уз дустини топишга муваффак булган. Асарда олд пландаги икки нафар йигитнинг нигохлари, яхлит юз киёфаси елкаларига кадар тасвирланган. Узбек йигитларининг офтобдан корайган юз ифодасидаги нозиклик, киёфасидаги чизиклар нафислик билан йугрилган. Усто Мумин Шаркка хос шеъриятни образдаги гармоник мутаносиблик, симметриклик, назокатлилик оркали топишга харакат килган. Тасвирланувчининг киёфаси елкага кадар, асар рамасини тулдирган холда катта килиб ишланган. Унинг хиссийлигини ошириш максадида колоритни туйинган ранглар оркали пайдо килади. Ихчам композицияларда бутун диккат-эътибор киши юзига, унинг хиссиётига жамланиб, маиший турмуш буюмлари шунчаки тасвирланади. У хиссий, маънавий асарларда миллий колоритни ифодалай олган. Унинг кдзикдшлари этнографизмдан бутунлай холи. Рассом асосан инсонга, унинг жисмоний ва ахлокий гузаллигига кизиккан ва ифодалаган. Асардаги икки упирин йигитнинг чап томон кора рангдаги меъморий равок фонида эса икки нафар кария образи ифодаланган. Кдрияларнинг нигохлари успирин йигитларга каратилган. Асарда гуёки нигохлар оркали бутун хаёт йули очиб беришга эришилган. ^арияларнинг ён томонида эса равок остидан ёругликда кабристон тасвири берилган. ^абрлар тепасидан эса лайлак учиб утмокда. Лайлак эса мухаббат ва вафодорлик рамзи сифатида ифодаланади. Асар композициясидаги жойлашув оркали асосан умр йулини кискалигини курсатишга яъни, усмирлик, карилик ва абадий дунёга каратилган. Барчаси бир картина ичида жойлашганлиги умр йули тез утиб кетишига ишора килаётгандек хиссиёт

SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7

3(3), March, 2023

уйготади. Энг асосийси, кичиккина бир хажмда умр йулини рамзлар, метафора, образлар оркали очиб беришга эришган.

ХУЛОСА

А.Николаев ажойиб муйкалам устаси эди, унинг ижодида чизма-асос ва нур билан соянинг жиддий тонал ишлови устун туради. Николаев Шаркка шунчалик махлиё булган эдики, у хатто исломни кабул килиб, узига Усто Мумин деган тахаллус танлаганди. У нафосат ва шу билан бирга жозибакор олам сифатида Шаркни англашнинг узига фалсафий ва бадиий концепциясини яратди.

Марказий Осиё тасвирий санъатининг миллий бадиий мактаби шаклланиши асосчиларидан булган Александр Волковнинг "Анорли чойхона" асари Третьяков Давлат галереясида ва Александр Николаевнинг "Дустлик, мухаббат, абадийлик" асари хозирда Маржоний фондида сакланиб келинмокда. Бу икки машхур рассом ва икки шох асарларнинг такдири Узбекистон билан яъни асарлар яратилган Ватан билан богланмагани мазкур маколага кул уришга туртки булганини таъкидлашни истар эдик.

Александр Николаевнинг "Дустлик, мухаббат, абадийлик" асарида рангни нозик хис килишда катта кобилиятга эга булган, муайян маънода ранг жихатдан жозибали меъморий манзара фонида гавдаларни хажмдор, киёфали ва эгилувчан чизикларга бой мураккаб холатлар ва хатти-харакатларда идрок эта олган, махорати кучли, ижодий имконияти кенг ва фантазияси уткир мусаввир кули сезилиб туради. Асарда икки успирин гавдасининг пластик ва рухан хамоханг ифода этилиши катта мактаб утаган, Европа, хусусан, Италия Уйгониш даври рассомлари тажрибасини узига сингдираган рассом махоратидан дарак беради. Муайян мухит, шу мухитда тасвирланган вокеа кечими узига хос маконда ифода этилган. Композицияга асос килиб олинган бадиий гояни юзага чикаришга хизмат килади. Вокеа меъморий равоклар ичида ишланганлиги, бу мухит шартли равишда асар мазмунига монанд танланганлиги, манзара ва ёш дустлар калбидаги уйгунлик рассомнинг юксак махорат мактабини эгаллаганлигидан нишонадир. Бу асарда муаллифнинг Шарк хакидаги эстетик карашлари ва тушунчалари паришонхотирлик, ички дард-алам билан алмашади. Ушбу асарда мазмунни юзага олиб чикишда танланган ранг гаммаси, унинг катта махорат билан ишлаб чикилганлиги ва колористик харорат рассомнинг юксак маданиятидан, махорати тинмай ортиб бораётганидан далолат беради. Рассом хар бир хаётий мотивни юзага ёркин олиб чикадиган мухит ва композицион услубни, образлар холатини яхлит ва яккол ифодаловчи вазиятни танлай олган. Рассом асарида Шаркни майин,

SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7

3(3), March, 2023

шоирона рух, енгил кайфият билан ифодалаб, афсонавий, эртакнамо образлар яратади. Бу образлар бадиий кахрамонлар сиймосида таассурот колдиради. Рассомнинг юксак техник махорати ва рухий-маънавий маданияти мазкур тасвирий санъат асарларининг юксак савиясини таъминлайди, узига хос эстетик дунё ва бетакрор олам яратади.

REFERENCES

1. (ORCID 0000-0003- 3586-766X).

2. Alimkulova, D. (2021). Painting: creative source for contemporary art. ACADEMICIA: An International Multidisciplinary Research Journal, 11(10),

3. Kultashev, B., Sadikova, S., & Kultasheva, N. (2021). Development of portrait of Uzbekistan during the early 20th century. Melbrun. Australia. Swinburne University of Technology.-2021.

4. Култашева Н. Development of portrait of Uzbekistan during the early 20th century. Journal jf Contemporary Issues in Business and government. Vol.27https://cibg.org.au/article_9884.html

5. Джон Боулт. Александр Волков. Солнце и караван. Альбом. Москва. 2007.

975-980.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.