CC BY
7
ТДУ8И
ВОБАСТАЦОИ АДАДЙ ДАР ГАЗАЛИЁТИ СОИБИ ТАБРЕЗЙ YpyuoBa MaByyga PycTaMOBHa, h.h.(., jorceHru Ka(ejpaH a/jaQuerH KjiaccHKHH to^hkh MJJT «ffffX Qa homh aKageMHK E.Fa(ypoB» (To^HKHcroH, XyyaHfl)
СЛОВОСОЧЕТАНИЯ С ЧИСЛИТЕЛЬНЫМИ В ГАЗЕЛЯХ САИБА ТАБРЕЗИ ypyHOBa MaBxyga PpycraMoBHa, k.(.h, /o^ht Ka(pe/jpbi KiaccHvecKoii ra/j^HKCKon iHreparypbi roy «Xry HMeHH aKa/eMHKa E. ra(ypoBa» (Ta/jXHKHcraH, r. Xy/jxaH/j)
WORD FORMATION WITH NUMERALS IN GAZELLES OF SOKHIBI TABRIZ Urunova Mavjuda Rustamovna, candidate of philological sciences, associate professor of the department of classic Tajik literature of MTS "Khujand State University named after acad.B. Ghafurov"(Tajikistan, Khujand)
Вожаком калиди: Соиби Табрези, сабки цинди, газалиёт, вобастацои адади, тарзи нигориш, мазмунсозиву маъниофари, цунари суханвари
Дар мацола перомуни цойгоцивобастацои адади дар мазмунсозиву маъниофаринщои Соиби Табрези маълумот дода шудааст. Муаллиф кушиш ба хар додааст, ки мацорати ин суханвари номиро дар истифодаи шумору ададцо дар пацлугардоницои сухан ба намоиш гузорад. Муаллиф аз баррасиву таццици мавзуъ чунин натщагирй кардааст, ки Мавлоно Соиби Табрези дар корбурдивобастацоиадади дар шеър мацоратихосаихешро ба намоишгузошта, ба василаи истифодаи шумору аъдод ва арцом маониву мазомини тозаву бикр ва зецнрасро пайрези намудааст. Х,арчанд ин тарзи маъниофариниву мазмунсози дар адабиёти тоцику форс собица дошт, вале дар ашъори ин шоири номвари сабки цинди цилвацои тозатаре пайдо кард. Касрати истифодаи арцому аъдод ва дафъатан даст ёфтан дар маъниёби сабабгори он гардид, ки ин усули мазмунсози цамчун як вижагии сабки Соиб, аз цумла сабки цинди арзёби гардад.
Ключевые слова: Саиб Табрези, индийский стиль, газалият, словосочетания с числительными, способ выражения, создание поэтических идей, смыслообразование, искусство речи
В статье говорится о месте словосочетания с числительными в создании содержания и в смыслообразовании стихов Саиба Табрези. Автор попытался показать мастерство этого известного поэта в использовании чисел и цифр или количественного признака в создании поэтических идей и содержании стихотворений. На аснове анализа и исследования! темы автор пришел к выводу, что Маулана Саиби Табрези продемонстрировал свое особое умение в использовании числовых отношений в своих стихотворениях и с помощью чисел и слов, обозначаюших количество или количественный признак, создал свежие и разумные значения! поэтических идей и смысла. Хотя этот метод смыслообразования и создания содержания имел опыт в таджикской и персидской литературе, более свежие нюансы он нашел в стихах этого известного поэта индийского стиля. Чрезмерное использование чисел и имени числительного и достижения в смыслообразовании и создании поэтических идей привели к тому, что этот способ создания содержания стал рассматриваться как стилистическая парадигма Саиба, и поэтов индийского стиля в целом.
Key words: Sahib Tabrezi, Indian style, ghazaliyat, word combinations with numerals, way of expression, creation of poetic ideas, meaning formation, art of speech
The article talks about the place of phrases with numerals in creating the content and meaning formation of Saibi Tabrezi's poems. The author tried to show the mastery of this famous poet in the use of numbers and numbers or a quantitative sign in the creation of poetic ideas and the content of the poem. From the analysis and research of the topic, the author came to the conclusion that Maulana Saibi Tabrezi showed his special skill in using numerical relations in his poem, and with the help of numbers and the word denoting quantity or quantity, he created fresh and reasonable meanings of poetic ideas and meaning. Although this method of meaning formation and creation of content had experience in Tajik and Persian literature, he found more recent nuances in the poems of this famous Indian style poet. The excessive use of numbers and the numeral and the sudden advance in meaning formation and the creation of poetic ideas led to the fact that this way of creating content came to be regarded as the stylistic paradigm of Sahib, as well as poets of the Indian style in general.
Бино ба маълумоти муца;;и;они сабкшинос (3,С.4-7;9,С.13-15) корбасти вобастацои ададй аз вижагицои сабки циндй мацсуб меёбад, царчанд "намунацои он натанцо дар ;аламрави шеъру
адаб, балки дар забони гуфтугуии омма хам дучор меоянд" [13,с.152]. Адабиёт, ки инъикосгари хаёти во;еист ва ахли сухан ба василаи тахайюлоти бадей ха;и;ати зиндагиро бозгу месозанд, ногузир бо мафхумоти риёзй, хосатан мачмуи ададхову ар;ом ва шумор низ бархурд менамоянд, чунки "ададхо барои ми;дор ва тартиби ашё, андозагирии замон, паймонаи чизхо, масофа, дарозй, хачм, дарача ва гайра ба кор мераванд, аммо шумор ба чузъи чудонашавандаи зиндагии бани башар табдил ёфтааст. Хдр чо, ки сухан дар мавриди инсон аст, шумору хисоб хам хаст [12,с.492]. Шеъри шуарои сабки хиндй, ки бештар чанбаи ичтимоиро дорост, нисбат ба шеъри шуарои сабки пешин дар батни худ шумору ар;ом ва ададхоро бештар гунчоиш дода, намояндагони ин сабк дар мазмунсозиву маъниофаринй аз онхо ба касрат суд чустаанд.
Соиби Табрезй аз зумраи маъруфтарин намояндагони сабки хиндй махсуб ёфта, дар газалиёти хеш аз кулли шохисахои шеъри хдндй коргирй намудааст. Корбурди вобастахои ададй, ки аз боризтарин нишонахои сабки хиндист, дар газалиёти Мавлоно Соиб низ на;ши равшан дорад. Дар девони суханвар ;ариб газалеро наметавон пайдо кард, ки дар он ар;ому шумор ва ададхо, мисли як, якум, аввал, нахуст, ду, баъд, се, солис, чор, пащ, шаш, уафт, нуу, дау, сад, дусад, уазор, сад уазор ва хоказо истифода нагардида бошанд. Барои собит намудани ин андеша ба тахлили газалхои алохидаву порчахо аз газал ва абёти чудогонаи ин суханвари маънигаро мепардозем, ки дар онхо шумору ададхо сабабгори тавлиди мазомини чолибу андешапарвар гардидаанд. Чунончи, дар газали зерин, ки хамагй аз хафт байт иборат аст, шоир ;ариб дар хар мисраъ аз ададхо коргирй намуда, баёни андеша кардааст:
Ёди айёме, ки бо уам ошно будем мо, Х^амхаёлу уамсафиру уамнаво будем мо. Маъниияк байт будем аз тарщииттщод, Чун ду мисраъ гарчи дар зоуир цудо будем мо. Буд доим чун забони хома уарфи мо яке, Гарчи пеши чашми суратбин дуто будем мо. Чун ду барги сабз, к-аз як дона сар берун кунад, Якдилу якруй дар нашъунамо будем мо. Ахтари мо саъд будурузгори мо саид, Аз саодат зери боли як уумо будем мо... [11,с.177].
Махз корбурди ифодахои шоиронаи "дар иттщод маънии як байт будан", "дар зоуир чун ду мисраъ цудо будан", "чун забони хома яку арф будан", "назди чашми суратбин дуто будан", "чун ду барги сабз аз як дона сар берун кардан", "дар нашъунамо якдилу якруй будан" ва "аз саодат зери боли як уумо будан", ки дар хар яке аз онхо ададхои яку ду асоси тасвирро ташкил додаанд, мазияти газалро рунамо кардаанд. Хдтто дар байти чорум дар хар мисраъ ададхо мукарраран зикр шуда, мазмуни байтро шахомати хоса бахшидаанд.
Мавлоно Соиби Табрезй дар истифодаи шумору ададхо махорати хоси шоирона дорад. Дар девони шоир метавон ба газалхое дучор омад, ки радифхои онхоро шумору ададхо музайян сохта, имконоти васеи мазмунсозиву маъниофаринй доштани ар;ому ададхоро ба намоиш гузоштаанд. Чунончи:
Аз он моро шабу рузи сиёу у ар ду якест, Ки бо гурури ту оуунигоу у ар ду якест. Фигон, ки пеши сабукдастии ту бепарво, Шикастани дилу тарфи кулоу у ар ду якест. Бас аст пирауани тан мууити ваудатро, Ки пеши сели фано кууу коу уар ду якест. Баланду пасти цауон пеши худпарастон аст, Зи худ баромадаро бому чоу уар ду якест. Чунон гузидаи аъмоли хештан гаштам, Ки номаи ману мори сиёу уар ду якест. Туро, ки завци тамом аст, гул бичин, Соиб, Ки хас ба дидаи ман ё гиёу уар ду якест [11,с.218].
Дар газали мазкур, ки мазмуни ирфонй дорад, холоти ;ахрамони лирикй - оши; ба тасвир омада, дар назди маъшу; очизу нотавон будани вай таъкид мешавад ва тавсифоти ;иёсии байни онхо махз ба василаи корбасти радифи "хар ду якест" шахомати хоса касб намудааст.
Мавлоно Соиб дар ;исме аз газалхояш ба василаи кор6урди шумору ададхо и6ороту таркиботи шоирона coxта, хусни матлаъ ва ма;таъро таъмин намудааст. Чунончи, дар матлаи яке аз газалхояш таркиби "якдилони бодаи ноб"-ро офарида, чунин фармудааст:
Чун уубоб аз якдилони бодаи нобем мо, Аз уаводорони побар ои ин обем мо [II, c. I37] Дар матлаи газали дигар бошад адад дар таъмини бадеият xизмат намуда, матлаби шоир тавассути санъати ташxиc тархрезй гардидааст. Чунончи:
Зулфаш ба у ар ду даст инонам гирифтааст, Абруиу ба пуштикамонамгирифтааст[II,c.243] Дар мисраи аввал вожаи зулф ташxиcoнида шуда, инони татдари ;ахрамони лирикиро ба хар ду даст гирифтани он во;еан хам чолиб аст.
Корбурди шумору ададхо дар як ;атор газалхои шоир боиси таъмини хусни ма;таъ низ гардидаанд. Чунончи, дар ма;таи яке аз газалхояш Мавлоно Соиб мефармояд:
Х,убобе чун мууити баур гардад, Чи созам бимдил бо якцауондард[II,c.300] Таркиби шоиронаи муболигавии "як чахон дард" андозаро ифода карда, боиси тавлиди мазмуни чолибу андешапарвар гардидааст.
Cyxанвар дар баъзе газалхояш як ë ду ададро хам дар матлаъ ва хам дар ма;таъ истифода намуда, хусни матлаъ ва ма;таъро таъмин coxтааcт. Чунончи, дар абëти зерин, ки матлаъ ва ма;таи як газаланд, аз ададхои сад ва як (як танхо дар матлаъ) бахрабардорй шуда, маънихои зехнрас тархандозй гардидаанд:
Душ он номеурубон ауволи мо пурсидурафт, Садсу^ангуфтем, аммоякcyxrnнашнидурафт..... Соиб омад дар уаримат бо дили уммедвор, Шуд ба сад дил азумедиxeштан навмедурафт[II,c.242], Дар газалхои Мавлоно Соиб ар;ому ададхо бо хадафхои мyxталиф корбаст шудаанд. Дар ;исме аз абëти cyxанвар ададхо дар coxтмoни вожахои мураккаб сахм гирифта, дар мазмунсозиву маъниофаринй xизмат кардаанд. Масалан, дар мисраи якуми байти зерин шоир калимаи "чорто;"-ро истифода кардааст, ки аз ду чузъ иборат буда, ишорат ба чахор унсур -обу оташу боду xoh: менамояд ва дар мисраи дуюм адади чахорро мутаносибан ба мазмуни мисраи аввал басо хунармандона истифода карда, маънии барчастаеро пайрезй менамояд:
Зи чортоци аносир шикаст меборад, Мжни чор мyxoлиф ба шт^р маxycб^. [11,с.213]. Мавлоно Соиб ба ин монанд мураккабвожахои нимнафас, якдаст, якдил, якдона, якрау, якру, якциуат, дудам, дуру за, дусола, дудаста, садчок, садранг, садпора, садрау ва хоказоро дар ашъораш биcëр истифода намуда, дафъатан мазомини xyштархи шоиронаро ба хам овардааст.
Дар ;исме аз абëти cyxанвар ададхо дар офаридани ибороти зебои шоирона xидмат кардаанд. Чунончи, дар байти зерин cyxанвар бо истифодаи ибораи шоиронаи "гавхари якдона" мазмуни чолиберо ба хам овардааст:
Дорад садаф аз синаи у ар цатра дили танг, Х,арчанд ки он гавуариякдона бузург аст[II,c.272] Мавлоно Соиб дар газалдати xeш ба ин монанд иборахои xyштархи "гавуари якто", "дурри якто", "дили садпора", "цалби садчок", "дили садчок", "цалби садпора", "синаи садчок", "маи дусола", "дужидудар"ва гайраро ба касрат истифода намудааст, харчанд ки ин ;абил иборахо дар шеъри классикии форсу точик бесоби;а нестанд, вале дар ашъори Соиби Табрезй бо здадй ва чилвахои xora маъниофариниашон тафовут пайдо кардаанд.
Афзудан мебояд, ки Мавлоно Соиб ба василаи корбасти шумору ар;ом ва ададхои рдазй биcëр таркибхои xocy ифодахои бадей офарида, маъниву мазомини латифи шоиронаро пайрезй намудааст. Чунончи, дар байти зерин cyxанвар аз иш;и човидона сухбат ороста, таъкид менамояд, ки имруз мисли мо наметавон дилбoxтаи ха;и;ии чодаи мухаббат - cyxтаeрo наметавон дарëфт, аз он ки дар назди оши;ии мо боли парвона, ки оши;и шамъ асту аз ин болу пари xeш cyxтааcт, хамагй як вара; аз дафтари (афсонаи иш;и) мосту бас. Таркиби "як варац аз дафтар", ки дар байти мазкур камиву ночизиро ифода кардааст, бадеияти байтро басо равшан ифода намудааст:
Нест имруз ба цамъияти мо cyxтаe,
Боли парвона бувад як варац аз дафтари мо [II,c.I08].
Ё худ дар байти зерин, ки мазмуни цикамй дорад, таркиби шоиронаи "цазор цофила ташвиш" истифода гардида, бадеияти байтро таъмин сохтааст. Чунончи: Хар кас, ки бе рафщи мувофщ сафар кунад, Бо худцазор цофила ташвишмебарад[11,с.352].
Ин ;абил таркибцои хоси шоирона дар ашъори Мавлоно Соиб басомади зиёд дорад, мисли "як мисраи парвоз", "як пиёла маи бехумор", "як цуръаи шафац", "ду дидаи бемор", "сад дарёи оташ", "як сабзаи бегона", "барги ду пироцан", "як кафи даст", "нуц садафи чарх", "сад дили пурханда", "сад цазор сацдаи рангин", "дусад майкада", "сад дашт оцу задан", "сад ханда булбул", "цазор цалца печутоб", "цазор майкада хун тици кардан", "цазор хандаи рангин", "цазор нуктаи сарбаста ", "цазор доми тамошо ", "цазор шишаи тацво", "цазор царфи цисоби " ва цоказо.
Во;еан, Мавлоно Соиби Табрезй цамчун донандаи хуби суннатцои ниёгони хеш дар газалиёташ аз вожаву иборацо ва ифодаву масалцои мардумй, ки дар батнашон ар;ому шумор ва ададцоро мацфуз доштаанд, бисёр коргирй намудааст. Ин ;азия низ дар шеъри классикй соби;аи дерин дорад, аммо дар шеъри суханварони сабки циндй басомади зиёд дошта, аз мухтассоти шеъри намояндагони он арзёбй гардидааст. Баррасиву тацлили ин пацлуи ашъори шоир шацодат аз он медицад, ки Мавлоно Соиб дар бацрабардорй аз калимоту иборот ва ифодацои мардумй хеле мумтоз буда, таваччуци уро бештар он вожаву иборацо ва ифодацову такибот чалб намудаанд, ки тавассути ар;ому ададцо сохта шудаанд, мисли "нимнигоц", "якру", "якранг", "якдил", "як бор", "якрав", "яксара", "як рац", "якраца", "як цадам", "як назар", " як нафас", "як ба як", "як цацон", "як куча", "як каф хок", "дудила", "дуруза", "дудама", "дудаста", "дуруза", "дусола", "дудунё", "ду олам", "ду боло", "умридубора", "дац бор", "садцон", "сад бор", "садцафо", "цазор бор"ва гайра. Чунончи:
Кош як бор ба сарманзили мо меомад,
Он ки бар турбати мо рехт гулу райцонро [11, с. 133].
* * *
Сахтруе, ки ба худроцинасицат бастаст,
Бош то як ба як аз ашки надомат шунавад[11,с. 404].
* * *
Май мекашему хандаи мастона мезанем,
Бо ин дуруза умр чицо мекунеммо [11,с. 103].
* * *
Гурури ман намесозад ба цар сайди забун, Соиб,
Ба гирди доми худ гардондаам сад бор анцоро [11, с. 134].
Донишманди эронй Шафеии Кадканй перомуни корбасти вобастацои ададй дар шеъри Мирзо Абдул;одири Бедил мулоцизаронй намуда, чацор мавриди истифодаи онро ба тари;и муодил (адад+модй+модй -"сад Миср шакар"; адад+модй+интизоъй - "як сацар расвой"; адад+интизоъй+модй - "як уфтодагии зан^ир"; адад+интизоъй+интизоъй - "сад тули у;бо амал" ба намоиш гузоштааст. Баррасии газалиёти Мавлоно Соиби Табрезй, ки ;ариб ним аср пештар аз Бедил ба арсаи цастй ;адам ницода буду аз пешгомони сабки циндй мацсуб меёфт, имкон фароцам меорад дарёбем, ки асоси чунин шеваи нигориш цануз дар ашъори у гузошта шуда буд, аз ин ру метавон ин муодилцоро дар газалцои Соиб низ татби; намуд:
1) адад+модй+модй - "сад дарёи оташ"
2) адад+модй+интизоъй - "як пиёла маи бехумор"
3) адад+интизоъй+модй - "сад ханда булбул"
4) адад+интизоъй+интизоъй - "цазор цал;а печутоб"
Адабиётшинос Бахтиёри Хдмдам андешацои ин суханшиносро та;вият бахшида, илова месозад, ки "гоцо шоир андоза ва мивдорро бо меъёре муайян мекунад, ки аз васоити андоза ва ё шумор нест ва баъдан худи ин мафцумот ё мацсусот низ аз мацдудаи шумору андоза берунанд: "як гунча дил", "як гунча назар" , "сад фалак болидан" ва гайра" [13,с.153].
Мавлоно Соиби Табрезй, ки аз пешгомони шеъри тарз мацсуб меёфт, цануз пештар аз Бедил чунин модулцоро дар ашъори хеш истифода намуда, маъниву мазомини муассиру андешапарварро тарцрезй карда буд ва минбаъд ин тарзи тасвир дар ашъори дигар намояндагони сабки циндй, хосатан Бедил инкишоф ёфт. Як ;атор ифодаи шоиронаи суханвар, во;еан цам, мафцумцое цастанд, ки шумору андоза надоранд ва меъёри муайянкунанда хоси онцо нест, онцо бофтаи хаёлоти бадеии шоиранд, ки мацз туфайли шумору ададцо сохта шуда,
шoдивy нишoт, raMy aндyx, тaмкинy opoмиш, ;aнoaтмaндивy нopизoй, кaмивy зиëдй, Ba;xy фaзo, сapxaдy фoсилa Ba xo^3opo ифoдa сoxтaaнд, мисли "як чaшм xoби raMx", "бa:xlopистoни яктoй","сaд бapг зepи тхуни тaдбиp дидaн", "сaд цaдaм нишaстaн", "сaд paсoии obo3" Ba xo к a3o . Чун o нч и , сyxaнвap дap бaйти зepин сyxaнвap мeфapмoяд: Дaвидaни мaи гyлpaнгpo бa кyчaи paг, Бa сaд paсoии oвoзи o6 мeшyнaвaм [11,c.620]. Aдaбиëтшинoс Ш.Toчибoeв пepoмyни кopбypди aдaдxo дap aшъopи Xo^a Kaмoл aндeшapoнй нaмyдa, oнpo дap нух MexBap бappaсй Ba aсoснoк нaмyдaaст, ки истифoдaи ap;oM бa xoтиpи чигои xy^p^ э^ди бoзиxoи зaбoнй Ba тaнoсyби pиëзй, тaкpopи пaйдapxaми як pa;aM, пaйдapпaй oвapдaни шyмopaгoни тapтибй, тaкpopи дyбopaи як aдaд, тaкpopи бeш a3 сe бopи як aдaд, кopбypди aдaд бa шaкли кдес, ичpoи aмaли ^мъ, ичpoи aмaли xapx a3 чyмлaи oнxoянд [12,C.493-497]. Чунин мaнзapapo мeтaвoн дap aшъopи Maвлoнo Coиб низ мyшoxидa кapд, 3epo oбишxypи э^д^ти ин сyxaнвapи нoмй, пeш a3 xaMa, oсopи сyxaнвapoни пeшин aст Ba y дap бapoбapи бapдoшт a3 сунтатх^ шeъpии гyзaштaгoн, oнpo бa тaвpи axсaн идoмa бaxшидa, инкишoф xaM дoдaaст. Бapoи нaмyнa чaнд сaнaд MeopeM: A3 сyxбaти xaсис xa3ap кун, ки мeшaвaд
Як бapги мoнeи napBo3 дидapo [11,c.88].
* * *
Mopo мaбap бa 6of, ки a3 сaйpи лoлaзop,
Як дoF сaд *a3op шaвaд дoFдидapo [11,c.88].
* * *
Ha xap oxe кдбул aфтaд, нa xap aшкe aсap дopaд,
Яке raB^ap шaвaд a3 сад зaзopoн ;axpa бopoнpo [11,c.129].
* * *
Ду чяшми paвшaни мoxй дapyни пapдaи o6
Ду шo:щд aст, ки дap бaxpи бeкaнop мaxyсб! [11,c.212].
* * *
Xapчaнд дapси иш; зи тaълим фopиF aст,
Xap субх як-ду нaFмa зи Co^ шyнидaнист [11,c.241].
* * *
душ oн нoмexpyбoн axвoли mo пypсидy paфт, Caд сyxaн гyфтeм, aMMo як сyxaн нaшнидy paфт [11,c.242]. Хдмин xap^a, мeтaвoн нaтичaгиpй кapд, ки Maвлoнo Coиби Taбpeзй дap кopбypди вoбaстaxoи aдaдй дap шeъp мaxopaти xoсaи xeшpo бa нaмoиш гyзoштa, бa вaсилaи истифoдaи шyмopy aъдoд Ba ap;oM мaoнивy мaзoмини тoзaвy бикp Ba зexнpaсpo пaйpeзй нaмyдaaст. Xapчaнд ин тapзи мaъниoфapинивy мaзмyнсoзй дap aдaбиëти тонику фopс шбикд дoшт, вaлe дap aшъopи ин шoиpи нoмвapи сaбки хиндй чилвaxoи тoзaтape пaйдo кapд. Kaсpaти истифoдaи ap;oMy aъдoд Ba дaфъaтaн дaст ëфтaн дap мaъниëбй сaбaбгopи oн гapдид, ки ин усули мaзмyнсoзй xaмчyн як вижaгии сaбки Coиб, a3 чyмлa сaбки хиндй apзëбй гapдaд.
ПAЙHAВИШT:
1. Дeвoни Coиби Taбpeзц. Бo эüтимoми Ч,axoнгиpи Maнсyp. Ибopaт a3 ду жилд. - Texpoн: Hигox, 1484.-1896 с.
2. Зexнй, Typa;yx. Caffba™ сyxaн / Typa;yx Зexнй. - Дyшaнбe: Иpфoн, 1979.- 279 с.
3. ^дганй, Myxaммaдpизo Шaфeй. Шoиpи oинaxo I Myxaммaдpизo Шaфeъии ^дганй -Texpoн: Gгox, 1361. - 338 с.
4. ^дганй, Myxaммaдpизo Шaфeъй. Cyвapи xaëл дap шeъpи фopсй / Myxaммaдpизo Шaфeъии ^дганй -Texpoн; 1368.- 576 с.
5.Haсpиддинoв, Aбдyмaннoн. Cexpи мyбин/Aбдyмaннoн Haсpиддинoв.- Ху^нд, 1996.- 196 с.
6.Hypyллoeвa, M. ^иби Taбpeзй (пaжyxишe дap xyнapи шoиpй) I Myxлисa Hypyллoeвa. -Ху^нд: Hypи мaъpифaт, 2005. -78 с.
7.Пpигapинa, H.И. Индийский стил и ee мeстo в тaджикскo-пepсидскoй Литepaтypы I H.И.Пpигapинa. -M., 1991.- 212 с.
8.Caттopзoдa, Aбдyнaбй. Taкмилaи бaдeъи фopсии точикй (дap зaминaи нaвиштaxoи пeшиниëн Ba имpyзиëн) I Aбдyнaбй Caттopзoдa. - Дyшaнбe: Aдиб, 2011. - 380 с.
9.Co^ Ba сaбки хиндй дap гyстypaи xax^^o™ aдaбй. Бo кушиш Ba эxтимoми Myxaммaд Paсyли Дapëгaшт.- Texpo^WL- 456 с.
10.Coh6h, Ta6pe3H. Ky.mHeT. Eo MyK;aggHMa Ba mapxu x,o.ra moup a3 MyxaMMag A66och. -TexpoH: Hc$aHg,147.- 1834 c.
11.Coh6. MyHTaxa6oT / Coh6h Ta6pe30. - ^ymaHe: Hp^OH, 1980. - 703 c.
12. To^u6oeB, ffl. Hu-raau atgog gap amtopu KaMO^H Xy^aHgn / fflapu^OH To^u6oeB// EgKapgu KaMO^H Xy^aHgn (Ma^Myau Ma^o^ax,ou hamh 6a u^Tuxopu 700-co^arHH ^amHH fflanx KaMO^u Xy^aHgS). - Xy^aHg: Homup. - C.492513.
13.^aMgaM, EaxTuep. CaBMaau Matpu^aT (AHgemaxo nupoMyHH amtopu Mup3O Eegra Ba nanpaBOHH y) / EaxTuepu XaMgaM. - Fohhh, 1999. - 170 c.
14.XoTaMH, AxMag. naxyxume gap ca6KH xuHgn Ba gaBpau 6o3ramTH aga60 / AxMagu XoTaMH -TexpoH,1442.- 234 c.
15.fflaMuco,Cupyc. Ca6KmuHOCHH metp/Cupycu fflaMuco.-TexpoH,1446.- 420 c.
REFERENCES:
1. Soib Tabrezi's Devon. Under the editorship of Jahongir Mansur. In two volumes. - Tehran: Nigoh Publ, 1384. - 1896 p.
2. Zehni, Turakul. Art of speech /T. Zehni. - Dushanbe: Cognition, 1979. - 279 p.
3. Kadkan', . Mu'ammadrizo Shafei Poet of Mirrors. Consideration of Indian style and poetry Bedil/Sh.Kadkani.- Tehran:Ogoh, 1389 hijra.- 338 p.
4. Kadkan', Mu'ammadrizo Shafe'. Suvari Khayol (Pictures of Dream). - Tehran, 1368.-576 p.
5. Nasriddinov, A. The Holy magic / A. Nasriddinov. - Khujand, 1996. - 196 pp
6. Nurulloeva, M. Soibi Tabrezi (research in the art of poetry)/M.Nurulloeva. -Khujand: Light of Enlightenment, 2005. - 78 p.
7. Prigarina,N.I. Indian style and its place in Tajik-Persian literature/N.I. Prigarina. - M., 1991. - 212 p.
8. Sattorzoda, A. Improvement of Tajik Persian Art (based on the writings of past and present) / A. Sattorzoda. - Dushanbe: Man-of-Letters, 2011. - 330 p.
9. Soib and the Indian style in the scope of literary research / under the editorship of Muhammad Rasul Daryagasht. - Tehran, 1371. - 456 p.
10.Soibi Tabrizi. Collection of compositions. With introduction and biography of the poet from Muhammad Abbas. - Tehran: Isfand, 137.- 1834 p.
11.Soib, T. Selected Works / S.Tabrezi. - Dushane: Cognition, 1980. - 703 p.
12.Tajibaev, Sh. The use of numbers in the poems of Kamol Khujandi / Sharifjan Tajiboev// Memory of Kamol Khujandi (Collection of scientific articles in honor of the 700th anniversary of Sheikh Kamol Khujandi). - Khujand: Publisher. - P. 492-513.
13.Hamdam, Bakhtiar. The Temple of Enlightenment (Thoughts of Mirza Bedil's poems and his followers) / Bakhtiyari Hamdam. - Gonchi, 1999. - 170 p.
14.Hotami, A. Research in the Indian style and the period of literary return /A. Hotami. - Tehran, 1342. - 234 p.
15.Shamiso, S. Poetic Stylistics /S. Shamiso. - Tehran, 1346. - 420 p.
