Научная статья на тему 'УЗЛУКСИЗ ТАЪЛИМ ТИЗИМИДА ПЕДАГОГИК ТАЪЛИМ ИННОВАЦИОН КЛАСТЕРИНИНГ РОЛИ'

УЗЛУКСИЗ ТАЪЛИМ ТИЗИМИДА ПЕДАГОГИК ТАЪЛИМ ИННОВАЦИОН КЛАСТЕРИНИНГ РОЛИ Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

276
54
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
узлуксиз таълим жараёни / Педагогик таълим инновацион кластери / Мактаб-лаборатория инновацион тажриба майдончаси / Ташаббускор талабалар / инновацион педагогик технология / PISA / continuous educational process / Innovative cluster of pedagogical education / School-laboratory innovative experimental platform / Initiative students / innovative pedagogical technology / PISA

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — А. К. Рахимов, Х. С. Нурметов, Д. Б. Саидова

Ушбу мақолада узлуксиз таълим тизимида таълим сифати ва самарадорлигини оширишда “Педагогик таълим инновацион кластери” лойиҳаси доирасида олиб борилаётган тадқиқотлар ва уларнинг таҳлили, анъанавий таълимга янгича ёндашувларни татбиқ қилишнинг муҳим аҳамиятга эга эканлиги баён этилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

THE ROLE OF INNOVATIVE CLUSTER OF PEDAGOGICAL EDUCATION IN THE SYSTEM OF CONTINUOUS EDUCATION

This article examines the research conducted in the framework of the project "Innovative Cluster of Pedagogical Education" in improving the quality and effectiveness of education in the system of continuing education and their analysis and it’s importance to apply new approaches to traditional education.

Текст научной работы на тему «УЗЛУКСИЗ ТАЪЛИМ ТИЗИМИДА ПЕДАГОГИК ТАЪЛИМ ИННОВАЦИОН КЛАСТЕРИНИНГ РОЛИ»

УЗЛУКСИЗ ТАЪЛИМ ТИЗИМИДА ПЕДАГОГИК ТАЪЛИМ ИННОВАЦИОН КЛАСТЕРИНИНГ РОЛИ

А. К. Рахимов

Тошкент вилояти ЧДПИ, п.ф.д., проф. a.raximov@cpsi.uz

Х. С. Нурметов

Тошкент вилояти ЧДПИ, катта укдтувчи

Д. Б. Саидова

Тошкент вилояти ЧДПИ, магистр

АННОТАЦИЯ

Ушбу маколада узлуксиз таълим тизимида таълим сифати ва самарадорлигини оширишда "Педагогик таълим инновацион кластери" лойихаси доирасида олиб борилаётган тадкикотлар ва уларнинг тахлили, анъанавий таълимга янгича ёндашувларни татбик килишнинг мухим ахамиятга эга эканлиги баён этилган.

Калит сузлар: узлуксиз таълим жараёни, Педагогик таълим инновацион кластери, Мактаб-лаборатория инновацион тажриба майдончаси, Ташаббускор талабалар, инновацион педагогик технология, PISA.

THE ROLE OF INNOVATIVE CLUSTER OF PEDAGOGICAL EDUCATION IN THE SYSTEM OF CONTINUOUS EDUCATION

A. K. Rakhimov

Professor, Doctor of Pedagogical Sciences,

Chirchik State Pedagogical Institute a.raximov@cpsi.uz

K. S. Nurmetov

Senior Teacher, Chirchik State Pedagogical Institute

ABSTRACT

D. B. Saidova

Master Student, Chirchik State Pedagogical Institute

This article examines the research conducted in the framework of the project "Innovative Cluster of Pedagogical Education" in improving the quality and effectiveness of education in the system of continuing education and their analysis and it's importance to apply new approaches to traditional education.

Keywords: continuous educational process, Innovative cluster of pedagogical education, School-laboratory innovative experimental platform, Initiative students, innovative pedagogical technology, PISA.

КИРИШ

Бугунги кунда таълим тизимини такомиллаштириш хамда фукороларнинг билим олиш хукукларини таъминлашда бир катор ишлар амалга оширилиб келинмокда. Жахондаги ривожланган давлатлар тарихига назар ташлайдиган булсак, уларда жамият хаётини узгартиришга каратилган ислохотлар аввало таълим тизимидан, богча, мактаб, тарбия масаласидан бошланганини курамиз. Чунки мактабни узгартирмасдан туриб, одамни, жамиятни узгартириб булмайди. Таълим ва тарбиянинг асоси, пойдевори бу - мактаб. Мактабни мактаб киладиган куч эса укитувчилардир. Маълумки, мураккаб утиш йилларида мактаблардаги маънавий-маърифий мухит, укитувчи касбининг обруйи, нуфузи пасайиб кетгани, янги давр педагогларини тарбиялаш, педагогика фанини ривожлантириш, инновацион таълим технологияларини жорий этишга етарли эътибор берилмагани сохада бир катор жиддий муаммоларни келтириб чикарди. Кейинги йилларда ана шу муаммоларни самарали хал этиш, кадрлар тайёрлаш тизимини тубдан такомиллаштириш буйича мамлакатимизда улкан ишлар амалга оширилмокда. Президентимиз томонидан халк таълими тизимига оид 6 та фармон ва карор, Вазирлар Махкамасининг 20 та карори кабул килиниб, бу сохадаги ислохотларнинг хукукий - меъёрий асослари мустахкамланди [1].

АДАБИЁТЛАР ТА^ЛИЛИ ВА МЕТОДОЛОГИЯ

Хусусан Узбекистон Республикаси президентининг 2017 йил 7 февралдаги "Узбекистон Республикасини янада ривожлантириш буйича Хдракатлар стратегияси тугрисида"ги ПФ-4947-сон фармойишининг ижтимоий сохани ривожлантиришнинг устувор йуналишларига доир IV йуналиш, 4.4-бандига кура таълим ва фан сохасини ривожлантириш кузда тутилади. Унда узлуксиз таълим тизимини янада такомиллаштириш мехнат бозорининг замонавий эхтиёжларига мос юкори малакали кадрларни тайёрлаш сиёсатини давом эттириш белгилаб берилган [2].

Таълим-тарбия сохасида замонавий ва окилона тизим яратиш, укитиш методлари, таълим стандартлари, дарслик ва укув кулланмаларни янгилаш зарурлиги, билим беришда илгор хорижий тажрибалардан фойдаланиш, тарбияда эса миллий анъана ва кадриятларга суяниш каби мухим вазифалар белгиланган.

Юкоридаги вазифалар уз навбатида барча укув муассасаларида таълим берувчи педагоглар олдида катта маъсулият юклайди. Ушбу вазифалар ижросини таъминлаш максадида Тошкент вилояти Чирчик давлат педагогика институтида дастлабки кадамлар куйилди. Институт ректорининг 2019 йил 1-

апрелдаги 01-255-сонли ва Тошкент вилояти Х,алк таълими бошкармасининг 2019 йил 2-апрелдаги 2-сонли кушма буйругида белгиланган вазифаларнинг ижроси юзасидан Чирчик шахар ХТБ тасарруфидаги 11 - умумий урта таълим мактабида 2019-2020 укув йили учун "Педагогик таълим инновацион кластери" институтнинг асосий стратегик тадкикот йуналиши сифатида белгиланиши ва уни амалиётга жорий этиш максадида "Мактаб-лаборатория" инновацион тажриба майдончаси фаолиятини ривожлантириш хамда мактаб укитувчиларига укув-методик кумаклашиш, укувчиларни PISA Халкаро дастурига тайёрлаш максадида биология фанларини укитиш буйича "Ташаббускор талабалар" лойихаси фаолияти амалга оширилмокда.

НАТИЖА

"Педагогик таълим инновацион кластери" лойихасининг максади: педагогик таълим билан бевосита ва билвосита шугулланувчи муассасаларнинг максадли хамкорлигини урнатиш оркали умумтаълим мактаблари ва мактабгача таълим муассасаларида таълим ва тарбия самарадорлигини оширишга кумаклашиш; худуднинг педагог кадрларга булган эхтиёжларини сифатли кондириш буйича тизимли ишларни ташкил килиш; ёш мутахассисларнинг касбий куникмаларни эгаллаш даврини кискартириш, педагогик таълим сохасидаги интеграция, инновация, узвийлик, узлуксизлик, изчиллик, самарали ворисийликни таъминлаш буйича илмий тадкикот ишларини олиб бориш; илмий асосланган инновацион лойихаларнинг тажриба-синов жараёнларини ташкил килиш, педагог кадрларни тайёрлашда мактабгача, урта таълим ва ОТМ хамда бошка талабгорлар билан узаро тезкор кайта богланиш имкониятини яратиш; педагогик таълимни ривожлантиришнинг долзарб масалалари атрофида интеллектуал ресурсларни интеграциялаш; таълим, фан ва педагогик амалиётнинг турли шакл ва турларини излаб топиш ва таълимга татбик этиш хамда вилоятдаги умумтаълим мактабларини PISA дастурига тайёрлашдан иборат [3 - 6].

МУХОКАМА

Бизнинг тажрибамизда аввало, мактабдаги мавжуд муаммолар суровномалар асосида урганиб чикилди. Суровнома натижалари ва кафедра профессор укитувчиларининг мулохазалари асосида педагогик таълим инновацион кластери доирасида амалга ошириладиган ишлар белгилаб олинди.

Тадкикот давомида тажриба-синов ишлари 7-синф укувчилари билан зоология фани буйича билимларининг сифат курсаткичларини урганиш

асосида даставвал тажриба ва назорат синфлари танлаб олинди ва математик хисоб-китоб ишлари статистиканинг Стьюдент мезонидан фойдаланиш оркали аникланди (1-жадвал).

1-жадвал

Укувчиларнинг 2019-2020 укув йили I чорагидаги эгаллаган билимларининг сифат курсаткичлари

Синфлар Укувчила р сони Сифат курсатки члари иа чл "и О F n « ъу < £ $ "у "а "г и и и F S "у "Урта" укийдига н ар а ла г tf и s S en 4 h. M S « 5 О OS к^ & у" у

7 - "A" 31 58% 2 16 5 8

7 - "Б" 33 57% 1 18 7 7

7 - "В" 33 57% - 19 6 8

J CC^U 34 56% 2 17 5 10

Шунга кура, 7 - "A" ва 7 - "Б" синф тажриба ва 7 - "B" ва 7 - "Г" синфлари назорат гурухи сифатида кабул килинди. 7 - "A" ва 7 - "Б" синф укувчиларига зоология фанини укитишда инновацион педагогик технологиялардан фойдаланиш асосида дарс машгулотлари олиб борилди. 7 - "B" ва 7 - "Г" синфларда эса анъанавий кабул килинган тартибдаги дарс машгулотлари утказилди. Синфлар уртасидаги укувчиларнинг билим курсаткичлари 59% ва 79% ни ташкил этди. Укувчилар билими чорак якуний натижаларига кура киёсланди (2-жадвал).

2-жадвал

Укувчиларнинг 2019-2020 укув йили II чорагидаги сифат

курсаткичлари

Синфлар Укувчила р сони Сифат курсатки члари "Аъло"чи укувчила р сони " а "г ии i 3 » ! * S ! "у у"крУусврочтниаил" а укийдига н ар а ла г & s S S 'eo 4 h к s « s о os ы & у" у

7 - "A" 31 77% 6 18 7 -

7 - "Б" 33 79% 5 21 5 2

7 - "В" 33 62% 1 18 10 4

J CCj-'?} 34 59% - 20 9 5

YKyBHHnapHHHHr Suhumuhu ypraHum M3acugaH ynap SuHaH ohuô SopuHraH TecT cypoB - TonmupuKHapu Ba ë3Ma nm Hara^anapu nopaKnapga oHuHraH h aTu^anapHu TacguKgagu.

Ta^puôa CHH^napuHHHr cu^aT KypcaTKH^napu hkkhhhh nopaKHuHr Kupum TecTuga 57 % Ba HHKum TecTuga 79% ra omraHHuru atHu cu^aT KypcaTKunu 22% ra opTraHHuru MatHyM SyHgu (1-pacM).

* I-MopaK II-MopaK

1-pacM. Kiipiim Ba qn^Hm TecT HaTima.iapii guarpaMMacH.

7 -"a"

7 - "e"

7 -"b"

7 -"r

XY.TOCA

MyxTacap kuhuô afiTraHga, эpнmннгaн Hara«:anapgaH KypuHuS TypuSguKu, y3HyKcu3 TatHuM TrouMuga "negaroruK TatHuM нннoвaцнoн KHacTepu" noHuxacu aHru uctukôoh Ba uMKoHuaTHapra эpнmнmгa 3aMuH apaTagu. By эca y3 HaBÔaTuga ^aHHapHu TyHuK yзнamтнpнннmн Ba TatHuMga TypHu TamKuHufi maKHHapuHu uHTerpanua KuHum acocuga TatHuM cu^araHu omumuHu, y3HyKcu3 ôuhum oHumra xu3MaT KuHagu.

OOH^A^AHH^rAH A^ABHËT^AP

1. y3ÔeKucToH PecnyÔHuKacu npe3ugeHTu fflaBKaT Mup3uëeB paucHuruga 23 aBrycT KyHu xaHK TatHuMu T^UMUHU puBo^narnupum, negaroraapHuHr ManaKacu Ba ^aMuaTgaru Hy$y3uHu omupum, ëm aBHog MatHaBuaTuHu WKcanTupum Macananapura SarumnaHraH BugeoceneKTop ннFнннmнgaгн HyTKu. "X,anK cy3u" ra3eTacu 2019 HUH 24 aBrycT.

2. y36eKucTOH PecnyÔHuKacu Пpeзнgeнтннннг 2017 HUH 7 ^eBpangaru '^SeKucTOH PecnySHuKacuHu aHaga puBo^naffrapum Syauna X,apaKaraap

CTpareraflCH TyrpHCH,ga"rH nO-4947-coH ^apMOHH. "Y30eKHCTOH PecnyönHKacH KOHyH xy^^araapn TynnaMH", 2017 hhh. 6-coh, 70-Mogga.

3. Xy^aMKynoB y.H. MaKTa6-na6oparopHA ycnyÖHH Ky.nnaHMa. ^hphhk;. 2019. 90 6.

4. Rakhimov A.K. Improving the methodology for developing students' natural and scientific worldview (on the example of teaching the subject of "The doctrine of evolution"). International Journal of Psychosocial Rehabilitation, Vol. 24, Issue 02, 2020. ISSN: 1475-7192. P. 1283-1296.

5. Rakhimov A.K. Forming and developing scientific outlook in students in the base of competent approach. // "Science and Society" III International conference. -Hamilton, Canada, 2018. - P. 71-74.

6. Rakhimov A.K. Theoritical Basis for Formation Students' Natural-Science Outlook // Eastern European Scientific Journal. - Dusseldorf-Germany, 2017. -№4. - P.50-54.

REFERENCES

1. Узбекистан Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев раислигида 23 август куни хал; таълими тизимини ривожлантириш, педагогларнинг малакаси ва жамиятдаги нуфузини ошириш, ёш авлод маънавиятини юксалтириш масалаларига багишланган видеоселектор йигилишидаги нутки. "Х,ал; сузи" газетаси 2019 йил 24 август.

2. Узбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 7 февралдаги "Узбекистон Республикасини янада ривожлантириш буйича Хдракатлар стратегияси тугрисида"ги ПФ-4947-сон фармони. "Узбекистон Республикаси конун хужжатлари туплами", 2017 йил. 6-сон, 70-модда.

3. Хужамкулов, У. Н. (2019). Мактаб лаборатория. Чирчи;.

4. Rakhimov, A. K. (2020). Improving the methodology for developing students' natural and scientific worldview (on the example of teaching the subject of "The doctrine of evolution"). International Journal of Psychosocial Rehabilitation, 24(02), 1283-1296.

5. Rakhimov, A. K. (2018). Forming and developing scientific outlook in students in the base of competent approach. "Science and Society" III International conference, 71-74.

6. Rakhimov, A. K. (2017). Theoritical Basis for Formation Students' Natural-Science Outlook. Eastern European Scientific Journal, (4), 50-54.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.