Научная статья на тему 'Халқ таълими ходимларининг касбий педагогик диагностикаси'

Халқ таълими ходимларининг касбий педагогик диагностикаси Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
571
107
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
халқ таълими ходими / касбий диагностика / малака ошириш / эҳтиёж / мактаб / работник народного образования / профессиональная диагностика / повышение квалификации / потребность / школа

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Пулатова Дилдора Тургуновна

Мақолада халқ таълими ходимларининг эҳтиёжларга асосланган малака ошириш механизмини такомиллаштиришда касбий педагогик диагностика ҳақида фикр-мулоҳазалар баён этилган. Шунингдек, ўқитувчининг ўзини-ўзи касбий педагогик диагностика қилиш ҳамда иш жойидаги метод бирлашма, туман (шаҳар) халқ таълими бўлими (Т(Ш)ХТБ) методик хизмати ва малака ошириш ҳудудий марказларининг касбий педагогик диагностикаси мақсадлари, вазифалари ва иш мазмуни келтирилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ПРОФЕССИОНАЛЬНАЯ ПЕДАГОГИЧЕСКАЯ ДИАГНОСТИКА РАБОТНИКОВ НАРОДНОГО ОБРАЗОВАНИЯ

В статье изложены мнения автора о совершенствовании механизмов повышения квалификации работников народного образования на основе их запросов и потребностей. Рассмотрены вопросы профессиональной педагогической самодиагностики учителей, а также цели, задачи и содержание профессиональной педагогической диагностики, осуществляемой такими структурами как методические объединения на местах, методические службы городских (районных) отделов народного образования и центры повышения квалификации.

Текст научной работы на тему «Халқ таълими ходимларининг касбий педагогик диагностикаси»

-\

11 _/

Пулатова Дилдора Тургуновна,

А.Авлоний номидаги Халк таълими тизими рахбар ва мутахассис ходимларини кайта тайёрлаш ва малакасини ошириш институти докторанти (PhD)

ХАЛК ТАЪЛИМИ ХОДИМЛАРИНИНГ КАСБИЙ ПЕДАГОГИК ДИАГНОСТИКАСИ

ПУЛАТОВА Д.Т. ХАЛК, ТАЪЛИМИ ХОДИМЛАРИНИНГ КАСБИЙ ПЕДАГОГИК ДИАГНОСТИКАСИ

Маколада халк таълими ходимларининг эхтиёжларга асосланган малака ошириш механиз-мини такомиллаштиришда касбий педагогик диагностика хакида фикр-мулохазалар баён этил-ган. Шунингдек, укитувчининг узини-узи касбий педагогик диагностика килиш хамда иш жой-идаги метод бирлашма, туман (шах,ар) халк таълими булими (Т(Ш)ХТБ) методик хизмати ва малака ошириш худудий марказларининг касбий педагогик диагностикаси максадлари, вази-фалари ва иш мазмуни келтирилган.

Таянч тушунчалар: халк таълими ходими, касбий диагностика, малака ошириш, эхтиёж, мак-таб.

ПУЛАТОВА Д.Т. ПРОФЕССИОНАЛЬНАЯ ПЕДАГОГИЧЕСКАЯ ДИАГНОСТИКА РАБОТНИКОВ НАРОДНОГО ОБРАЗОВАНИЯ

В статье изложены мнения автора о совершенствовании механизмов повышения квалификации работников народного образования на основе их запросов и потребностей. Рассмотрены вопросы профессиональной педагогической самодиагностики учителей, а также цели, задачи и содержание профессиональной педагогической диагностики, осуществляемой такими структурами как методические объединения на местах, методические службы городских (районных) отделов народного образования и центры повышения квалификации.

Ключевые слова: работник народного образования, профессиональная диагностика, повышение квалификации, потребность, школа.

PULATOVA D.T. PROFESSIONAL PEDAGOGICAL DIAGNOSTICS OF WORKERS OF FOLK EDUCATION

In the article the author's opinions for mechanisms of in-plant training of workers of folk education on the basis of their queries and necessities perfection are expounded. The issues of teachers professional pedagogical self-diagnostic and also aims, tasks and maintenance of the professional pedagogical diagnostics, carried out by such institutions as methodical associations on places, methodical services of municipal(district) departments of folk education and centers of in-plant training, are considered.

Keywords: school, methodological association, teacher, skill.

Халц таълими тизимида цабул цилинаётган царор ва янгиликлар таълимнинг замонавий моделини яратиш цамда улар асосида педагог ходимлар малакасини ошириш маз-мунини янада такомиллаштиришни тацозо этади. Компе-тенциявий ёндашувга асосланган янги давлат стандартла-рининг жорий этилиши урта мактаб уцитувчилари зимма-сига бир цатор вазифаларни цуймоцда. 2017-2018 уцув йили-дан мактабларда 11 йиллик урта таълимнинг жорий этилиши %ам уцитувчиларнинг малака оширишга булган янги эцтиёжларини келтириб чицармоцда.

/- 12 МАЛАКА ОШИРИШ ВА КАЙТА ТАЙЁРЛАШ / \

ПОВЫШЕНИЕ КВАЛИФИКАЦИИ И ПЕРЕПОДГОТОВКА

Бу, албатта, уз навбатида, малака оши-ришнинг шакли, мазмуни ва уни амалга ошириш механизмларини кайта куриб чикиш ва узгартиришлар киритишни такозо этади.

Узбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 26 сентябрдаги "Педагог кадрларни тайёрлаш, халк таълими ходимларини кайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини ошириш тизимини янада такомиллаштириш чора-тардбирлари туFрисида"ги ПК-3289-сон карорига асосан КоракалпоFистон Республикаси, вилоятлар ва Тошкент шах,ар халк таълими ходимларини кайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини ошириш х,удудий институт-лари тегишли х,удуддаги олий таълим муас-сасалари тасарруфига утказилиб, халк таълими ходимларини кайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини ошириш х,удудий марказ-лари деб юритила бошланди1.

Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети тегишли х,удуддаги олий таълим муассасалари тасарруфидаги Халк таълими ходимларини кайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини ошириш х,удудий мар-казлари учун таянч олий таълим муасса-саси булиб, унинг асосий вазифалари этиб халк таълими тизими ходимларининг мала-каларини ошириш ишларига, халк таълими ходимларини кайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини ошириш буйича намунавий укув режа, дастур, укув-методик ва бошка х,ужжатларни ишлаб чикишга масъул этиб белгиланди.

1 Узбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 26 сентябрдаги "Педагог кадрларни тайёрлаш, халк таълими ходимларини кайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини ошириш тизимини янада такомиллаштириш чора-тардбирлари туFрисида"ги ПК-3289-сон карори.

Укув-тарбия жараёнининг замонавий даражада ривожланиб боришини таъминлаш учун асосий масъул шахслар укитувчилар булиб, х,озирда улардан уз ишларига масъу-лият билан ёндашиш, касбий билимдонлик, касбий малака ва методик мах,оратларини узлуксиз ошириб бориш, замонавий педа-гогик технология, инновациялар асосида ишлаш талаб килинади. Бунинг учун улар узлуксиз равишда мустакил мутолаа ва малака ошириш билан шугулланишлари зарур.

БошланFич таълим умумий урта таълимнинг пойдевори ва мактабдаги таълим-тарбиянинг сифати х,амда самарадорли-гини оширишда х,ал килувчи омил эканлиги, бошланFич синф укитувчиларининг узлари укитадиган укиш, она тили, математика, табиатшунослик, мех,нат, одобнома, жис-моний тарбия фанлари буйича эх,тиёжларга асосланган малака оширишлари механиз-мини такомиллаштириш канчалик жиддий ах,амиятга эга эканлигини курсатиб турибди. Хозирда бу механизмни такомиллаштириш учун касбий педагогик диагностика методла-ридан фойдаланиш максадга мувофикдир.

Касбий педагогик диагностиканинг мазмуни бошланFич синф укитувчиларининг замонавий талаблар даражасида касбий тай-ёргарликка эга булишларини таъминлаш учун зарур булган маълумотларни аниклаш юзасидан амалга ошириладиган илмий-методик йуналишдаги ташкилий-педагогик ва амалий ишлардан иборат.

Узбекистон Республикаси Вазир-лар Мах,камасининг 2006 йил 16 феврал-даги «Педагог кадрларни кайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини ошириш тизимини янада такомиллаштириш туFрисида»ги

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2018, 9

25-сон карорига мувофик равишда таълимни бошкариш худудий органлари томонидан мактаблардаги педагог кадрлар касбий диа-гносткасининг натижалари умумлаштири-лади1. Бунда хар бир педагогга тегишли нати-жалар буйича ухшаш йуналишларни белги-лаш ва гурухлаштириш амалга оширилади. Бундай умумлаштириш натижасида тегишли таълим муассасалари буйича жами педагог кадрларга хос булган умумий касбий муам-молар йуналишлари маълум булади. Унинг асосида педагогларнинг узлуксиз малака оширишларини ташкил килишнинг мазмуни ва шу билан бирга, максадга мувофик шакл ва усуллари хам аникланиши мумкин.

Биз "Халк таълими ходимларининг эхтиёжларига асосан малака ошириш меха-низмини такомиллаштириш (бошланFич синф укитувчилари мисолида)" мавзуси-даги тадкикот ишимизда бошланFич синф укитувчиларининг педагогик фаолиятида уз-узини касбий диагностика килиш, мактаб метод бирлашма рахбари, туман (шахар) халк таълими булими, малака ошириш худудий марказлари томонидан касбий диагностика килиш мезонларини ишлаб чикдик.

Шу асосда таълим муассасасидаги хар бир педагог учун алохида хамда жами педагоглар учун умумий булган малака ошириш буйича мавжуд эхтиёжлар ва уларнинг йуналишлари белгиланади.

Шу аникланган эхтиёжлар асосида малака ошириш курсининг мазмунини белгилаш талаб этилади. Бунинг учун курсларнинг укув-мавзу режа ва дастурларига маълум тартибда узгаришлар киритиб бориш лозим.

Мактабда бошланFич синф

укитувчиларининг касбий педагогик диа-гностикасини ташкил килиш уларнинг эхтиёжларга мос холдаги аник максадларга йуналтирилган малака оширишини таъмин-лаш оркали малака оширишнинг сифати ва самарадорлигини ошириш имконини беради. Бунинг натижасида малака ошириш курси мазмуни хамда шакл ва усуллари хам улардан кутиладиган аник максадларга йуналтирилган булишига эришилади. Бунинг

учун мактабда хар бир укитувчининг малака ошириш буйича х,акикий эх,тиёжларини аниклаш методларидан фойдаланилади.

Укитувчи фаолиятининг касбий диагностикам унинг уз ишида янада юкори натижага эришишини таъминлаш учун узлаштириши ва уз фаолиятида куллаши зарур булган наза-рий билимлар, амалий иш куникмалари ва малакаларни аниклашдан иборат. Бунинг учун укитувчи касбий фаолиятининг тарки-бий кисмлари буйича тайёргарлик даража-сини аниклаб, хулосалар чикарилади.

Укитувчи фаолиятини куйидаги асосий таркибий кисмларга ажратиб та^лил килиш мумкин:

• мутахассислиги буйича назарий ва методик билимлари, шу сох,адаги сунгги янгиликларни ва уларни амалда куллашни билиши;

• илFор педагогик технологияларни узлаштириши ва амалда куллаши;

• илFор педагогик тажрибаларни урганиши ва улардан амалда фойдаланиши;

• педагогика, психология ва маънавият асослари буйича тайёргарлиги даражаси;

• укувчиларининг узлаштириши дара-жаси;

• мактаб фан методика бирлашмаси ишидаги фаоллиги, тайёрлаган методик маъ-рузалари, ахборотлари;

• тегишли меъёрий х,ужжатларни билиши;

• синфдан ташкари машFулотлар олиб бориши сифати ва самарадорлиги;

• ота-оналар, мах,аллалар билан х,амкорлик ишлари самарадорлиги;

• танлов, курик, мусобака, конференция, семинарларда иштироки;

• оммавий ахборот воситаларида чикишлари;

• укитувчининг педагогик фаолия-тига х,амкасбларининг, укувчилар ва ота-оналарнинг бах,олари2.

Шу юкорида келтирилган таркибий кисмлар буйича касбий диагностикани тегишлича шакл ва усулларда амалга оши-

1 Узбекистон Республикаси Вазирлар Мах,камасининг 2006 йил 16 февралдаги «Педагог кадрларни кайта тай-ёрлаш ва уларнинг малакасини ошириш тизимини янада такомиллаштириш туFрисида»ги 25-сон карори.

2 Яхъяев М.С. Педагогнинг малака оширишга булган эхтиёжини каерда, ким ва кандай килиб аниклайди? // А. Авлоний номидаги ХТХК.ТМОМИ, Республика илмий-амалий конференция материаллари. 31-34 бетлар. 2011 йил, 9-10 июнь.

/- 14 МАЛАКА ОШИРИШ ВА КАЙТА ТАЙЁРЛАШ / \

ПОВЫШЕНИЕ КВАЛИФИКАЦИИ И ПЕРЕПОДГОТОВКА

рилади. Улар куйидагилар: хужжатлар асо-сида урганиш, кузатиш, сухбат, суровнома, тест, уз-узини диагностика, укитувчининг педагогик фаолияти туFрисида хамкасблари, укувчилар, ота-оналар фикрларини урганиш хамда тупланган маълумотларни тахлил килиш, умумлаштириш, хулоса чикариш ва тавсиялар беришдан иборат.

Тадкикотимиз жараёнида ушбу касбий диагностика шакл ва усулларини амалиётга тулик жорий килиш учун уларни амалга оши-рувчиларни белгилаш хамда вазифаларини аник таксимлаш лозимлигини курдик. Улар-нинг асосийлари куйидагилар:

• маънавий-маърифий тарбия ишлари буйича директор уринбосари -укитувчиларнинг маънавий-маърифий йуналишлардаги фаолияти диагностикасини ташкил килиш;

• бошланFич синфлар укитувчилари методика бирлашмаси рахбари -укитувчиларнинг илмий-методик билим, куникма, малакалари даражасининг диагностикам;

• бошланFич синф укитувчилари - узини узи касбий диагностика килиш;

• Т(Ш)ХТБ методик хизмати;

• малака ошириш х,удудий марказлари.

Ушбу касбий педагогик диагностикани

амалга оширувчиларнинг х,ар бири узига хос функцияларга эга булиб, шунга кура бу йуналишда узларига тегишли максад, вази-фалар ва иш мазмунини бажариб борадилар. Шундан келиб чиккан холда касбий педагогик диагностикани амалга оширувчиларнинг максадлари, вазифалари ва иш мазмунини кискача куриб чикамиз:

Педагог ходимнинг уз-узини касбий педагогик диагностикаси максадлари, вазифалари ва иш мазмуни хусусида аввалги маколамизда тухталиб утилган1.

Куйида тадкикотимиз доирасида ишлаб чикилган иш жойидаги метод бирлашма, Т(Ш)ХТБ методик хизмати ва малака ошириш марказларининг касбий педагогик диагностикаси максадлари, вазифалари ва иш мазмуни баён этилган.

1 Пулатова Д.Т. Халк таълими ходимларининг эхтиёжларга асосланган малака ошириш механизмини такомиллаштириш. // "Замонавий таълим" журнали, 2018 йил. 2-сон. 11 - 19 бетлар.

Иш жойидаги метод бирлашма касбий педагогик диагностикаси максадлари, вазифалари ва иш мазмуни:

максадлари:

• педагог ходимнинг касбий билим, куникма, малакалари даражасини аниклаш;

• педагог ходимнинг профессионализ-мини ва компетентлигини оширишга ёрдам бериш.

вазифалари:

• педагогларнинг касбий диагностикаси ишларини ташкил килиш ва амалга ошириш;

• педагогларнинг касбий диагностикаси натижаларини тахлил килиш, хулосалар чикариш, тавсиялар бериш;

• педагог ходимнинг метод бирлашма ишида фаоллигини ошириш;

• педагог ходимнинг узлуксиз мустакил билим орттиришига кумаклашиш;

• педагог ходимнинг касбий тайёр-гарлиги (касбий билим, куникма, малакалари) даражасини ошириш буйича тавсиялар бериш;

• педагог ходимнинг профессиона-лизмини ва компетентлигини оширишга каратилган зарур ишларни олиб бориш;

• педагог ходимларнинг «устоз-шогирд мактаби»ни ташкил килиш;

• педагог ходимнинг устоз, мураббий-лик фаолиятига кумаклашиш;

• педагог ходимнинг шогирдлик фаолиятига кумаклашиш.

иш мазмуни:

• педагогларнинг касбий диагности-касини утказиб бориш (методик бирлашма ишида иштирок этиш, узаро дарс кузатиш ва тахлил килиш, суровномалар ва бошка тад-бирлар буйича) ишларини ташкил килиш ва амалга ошириш;

• педагогларнинг касбий диагностикаси натижаларини аниклаш, тахлил килиш, умумлаштириш, асосланган хулосалар чикариш, тавсиялар бериш;

• педагогларнинг касбий диагностикаси хулосалари асосидаги тавсияларнинг бажа-рилиши юзасидан метод бирлашма вазифа-ларига тегишли ишларни амалга ошириш;

• педагог ходимларнинг индивидуал имкониятларига мувофик равишда уларнинг метод бирлашма ишидаги фаоллигини оши-риш;

• педагог ходимларнинг узлуксиз мустакил укиб билим орттиришлари учун зарур ёрдамларни курсатиш оркали уларга кумаклашиш;

• педагог ходимларнинг мавжуд шароит ва имкониятларига мувофик уларнинг касбий тайёргарлиги (касбий билим, куникма, мала-калари) даражасини ошириш буйича тавсия-лар бериш;

• педагог ходимларнинг профессио-нализмини ва компетентлигини оширишга каратилган турли чора-тадбирларни амалга ошириб бориш;

• педагог ходимларнинг «устоз-шогирд мактаби»ни ташкил килиш ва уларнинг устоз, мураббийлик хамда шогирдлик фаолиятла-рига кумаклашиш;

• педагог ходимларнинг илFор педаго-гик тажрибаларни урганиши ва амалиётга жорий килишига кумаклашиш;

• педагог ходимларнинг методик ишлардаги фаоллигини ошириш хамда ижо-дий фаолиятини ривожлантириш;

• педагогларнинг малака оширишга эхтиёжларини аниклаш ва режалаштириш.

• педагог ходимларнинг мактаб, оила, махалла хамкорлиги ишларини ташкил килиш ва олиб боришдаги иштироки сама-дорлигини оширишга кумаклашиш.

Т(Ш)ХТБ методик хизмати касбий педа-гогик диагностикам мацсадлари, вазифа-лари ва иш мазмуни:

мацсадлари:

• Т(Ш)ХТБ тизимидаги таълим муасса-саларида фаолият олиб бораётган педагог кадрлар касбий тайёргарлиги даражасининг умумий курсаткичларини аниклаб бориш;

• педагог ходимларнинг профессио-нализмини ва компетентлигини оширишга ёрдам бериш.

вазифалари:

• Т(Ш)ХТБ тизимидаги таълим муасса-саларида фаолият олиб бораётган педагог кадрлар касбий тайёргарлиги даражасининг умумий курсаткичларини аниклаш буйича хужжатлар асосидаги касбий педагогик диагностика ишларини ташкил килиш ва амалга ошириб бориш;

• диагностика натижалари тахлили асо-сида педагог ходимларнинг профессионализ-

мини ва компетентлигини ошириш буйича хулоса ва тавсиялар бериш;

• педагог ходимларнинг касбий тай-ёргарлик даражасини ошириш, илFор педагогик тажрибаларни, инновацияларни амалиётга жорий килиш, ижодий педагогик фаолият олиб бориш буйича ишларини раFбатлантириш.

иш мазмуни:

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

Т(Ш)ХТБ тизимидаги таълим муасса-саларида фаолият олиб бораётган педагог кадрлар касбий тайёргарлиги даражасининг умумий курсаткичларини аницлаш буйича тегишли ^ужжатларда акс этти-рилган цуйидаги маълумотларни та^лил цилиш асосида диагностика ишларини олиб бориш:

• педагогларнинг маълумоти,

• малака тоифаси,

• илFор педагогик тажриба ва инновацияларни амалда куллаши,

• педагог ходимларнинг аттестацияси натижалари,

• тадбирларда иштироки,

• педагогик ижодкорлиги натижалари,

• «устоз-шогирд» тизимидаги иштироки натижалари,

• педагог ходимларнинг мактаб, оила, махалла, жамоатчилик хамкорлиги ишларини ташкил килиш ва олиб боришдаги иштироки самадорлигини оширишга кумаклашиш.

• педагогик билимлар тарFиботидаги иштироки.

Юкоридаги йуналишлар буйича аникланган натижалар асосида Т(Ш)ХТБ тизимидаги таълим муассасаларида фаолият олиб бораётган педагог кадрлар касбий тайёргарлиги даражасининг умумий курсаткичлари аникланади.

Малака ошириш марказларининг касбий педагогик диагностикаси мацсадлари, вазифалари ва иш мазмуни:

мацсадлари:

• педагог ходимнинг касбий билим, куникма, малакалари даражасини аниклаш асосида уларни чукурлаштириш ва кенгайти-риш оркали унинг профессионализмини ва компетентлигини ошириш.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2018, 9

/- 16 МАЛАКА ОШИРИШ ВА КАЙТА ТАЙЁРЛАШ / \

ПОВЫШЕНИЕ КВАЛИФИКАЦИИ И ПЕРЕПОДГОТОВКА

вазифалари:

• таълим сох,асидаги меъёрий х,ужжатларни чукур узлаштиришини таъмин-лаш;

• инновацияларни узлаштириши, уларни амалиётга татбик кила олиш буйича билим, куникма, малакаларини такомиллаштириш;

• фан назарияси буйича билимларини чукурлаштириш ва кенгайтириш;

• укитиш методикасидаги янгиликлар билан таништириш ва улардан амалда фойда-лана олиш буйича билим, куникма, малакаларини такомиллаштириш;

• педагогик, психологик, маънавий-маърифий, сиёсий-иктисодий билимлари х,амда умуммаданий даражасини ошириш;

• педагогик ижодий фаолият олиб бори-шини ривожлантириш.

иш мазмуни:

• фани буйича ДТСлар, укув режа ва дастурларни, малака оширишга куйилган дав-лат талабларини х,амда таълим сох,асида амал-даги бошка меъёрий хужжатларни чукур узлаштиришини таъминлаш;

• таълим сох,асидаги замонавий илFор инновациялар билан таништириш, уларни амалиётга татбик килиш йуналишларини, мавжуд имкониятларни тах,лил килиш асосида тегишли тавсияларни бериш;

• фан назарияси буйича сунгги янгиликлар билан таништириш, улардан таълим жара-ёнида фойдаланиш буйича тавсиялар бериш х,амда педагогларнинг мавжуд билимларини чукурлаштириш ва кенгайтиришга каратилган маълумотларни узлаштиришларини таъмин-лаш;

• фанни укитиш методикасидаги янгиликлар билан таништириш ва улардан амалда фойдалана олиш буйича билим, куникма, малакаларини такомиллаштириш;

• замонавий илFор педагогик тех-нологиялар, таълим сох,асидаги ахборот-коммуникация технологиялари, педагогика ва психология фанлари назарияси ва амали-ёти сохаларидаги янгиликларни ургатиш х,амда педагогларнинг маънавий-маърифий, сиёсий-иктисодий билимлари х,амда умуммаданий даражасини ошириш;

• педагогик ижодий фаолият олиб бориш асослари буйича тегишли консультациялар

бериш, ижодий ишлар йуналишларини белги-лашга ёрдамлашиш.

Аникланган касбий диагностика натижа-ларидан амалда максадли фойдаланиш юза-сидан укитувчилар малакасини ошириш буйича буюртмалардаги эх,тиёжлар асосида малака ошириш курслари мазмунига тезкор узгаришлар киритиш тартибини ишлаб чикиш ва амалга жорий килиш максадга мувофик.

Тадкикотимиз майдончалари сифатида тан-ланган Чирчик давлат педагогика институти, Наманган давлат университети, Гулистон давлат университети хузуридаги халк таълими ходимларини кайта тайёрлаш ва малакасини ошириш х,удудий марказларида бошланFич синф укитувчилари учун эх,тиёжлари аникланиб, умумлаштирилиб маълум йуналишлар буйича гурух,лар ташкил этилди. Укитувчи уз фаолиятида сезаётган эх,тиёжлари буйича вариатив дастурлар асосида укитилди. Бу эса малака оширишнинг самарали тизи-мини яратди.

Хулоса килиб айтганда, халк таълими ходим-ларининг эх,тиёжларга асосланган малака ошириш механизмини такомиллаштиришда унинг куйидаги узига хос жих,атлари ах,амиятга эга:

• Укитувчиларининг малака оширишга булган эх,тиёжларини касбий педагогик диагностика асосида олдиндан аниклаб бориш.

• Малака ошириш машFулотлари жара-ёнида укитувчиларнинг олдиндан аникланган эх,тиёжларини х,исобга олиш.

• Касбий диагностика натижаларидан амалда фойдаланиш асосида малака ошириш курслари мазмуни ва методларини замонавий даражада такомиллаштириб бориш.

• Максадли малака оширишни ташкил килиш.

• Укитувчиларнинг касбий диагностика-сини мактабларда ташкил килиш.

• Мактабларда рах,бар ва педагог кад-рларни касбий диагностикани амалга оширишнинг замонавий шакл ва усуллари билан таништириш оркали укитувчиларнинг олдиндан аникланган эх,тиёжларини х,исобга олган х,олда малака оширишга буюртмаларни асосли шакллантириш х,амда максадли малака оширишни ташкил килиш.

• Касбий диагностика йуналишидаги ишларнинг мунтазам олиб борилишини таъ-минлаш.

Адабиётлар руйхати:

1. Узбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 26 сентябрдаги "Педагог кад-рларни тайёрлаш, халк таълими ходимларини кайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини ошириш тизимини янада такомиллаштириш чора-тардбирлари туFрисида"ги ПК-3289-сон карори.

2. Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг 2006 йил 16 февралдаги «Педагог кадрларни кайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини ошириш тизимини янада такомиллаштириш туFрисида»ги 25-сон карори.

3. Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг 2017 йил 28 декабрдаги "Педагог ходимларни кайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини оширишни ташкил этиш чора-тадбирлари туFрисида"ги 1026-сон карори.

4. Зарипов К.З. Укитувчи фаолияти ва шахсни педагогик ташхис асосида урганиш // "Халк таълими" журнали. 2002 й. 3-сон. - 83-87-бетлар.

5. Ингем Камп. Педагогическая диагностика. - М.: "Педагогика", 1991.

6. Пулатова Д.Т. Халк таълими ходимларининг эхтиёжларга асосланган малака ошириш механизмини такомиллаштириш. // "Замонавий таълим" журнали, 2018 йил. 2-сон. 11 - 19 бетлар.

7. Яхъяев М.С. Педагогнинг малака оширишга булган эхтиёжини каерда, ким ва кандай килиб аниклайди? // А. Авлоний номидаги ХТХКТМОМИ, Республика илмий-амалий конференция материаллари. 31-34 бетлар. 2011 йил, 9-10 июнь.

8. Яхъяев М.С., Тожиева Ф.М. Педагогларни малака оширишга булган эхтиёжи пред-метини аниклаш ва эхтиёжга асосланган малака оширишни ташкил этиш (курс анно-тацияси, мавуий режа ва дастури) . // "Таълим технологиялари" журнали. 2007 йил, 4-сон.

9. Яхъяев М. "Укитувчиларни тайёрлаш, кайта тайёрлаш ва малакасини ошириш-нинг самарали тизими туFрисида". Хажми 9 бет, А.Авлоний номидаги ХТХКТМОМИ, ахборотномаси махсус сони.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.