Научная статья на тему 'УЗЛУКСИЗ ТАЪЛИМ ТИЗИМИДА “ЭЛАСТИКЛИК КУЧИ” МАВЗУСИНИ ЎҚИТИШ УЗВИЙЛИГИ'

УЗЛУКСИЗ ТАЪЛИМ ТИЗИМИДА “ЭЛАСТИКЛИК КУЧИ” МАВЗУСИНИ ЎҚИТИШ УЗВИЙЛИГИ Текст научной статьи по специальности «Прочие социальные науки»

CC BY
0
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Science and innovation
Ключевые слова
мантиқий фикрлаш / қадрият / узвийлик / илмий дунёқараш / криативлик / билим / кўникма / малака / ақлий ривожланиш.

Аннотация научной статьи по прочим социальным наукам, автор научной работы — Боймиров Шерзод Тухтаевич, Джумаева Ирода Зоир Қизи

Узвийлик ва узлуксизликни биргаликда олиб бориш билангина ўқув самарадорлигини ошириш мумкин. Чунки узвийлик ва узлуксизликни бир-биридан ажратиш, бир-бирига қарши қўйиш ёки бирортасининг аҳамиятини бўрттириб юбориш уларнинг ўртасидаги бирлик, ўзаро боғланишни бузилишига олиб келади. Узлуксиз таълим тизимида физика фанини ўқитиш орқали ўқувчиларнинг илмий дунёқарашини, мантиқий фикрлай олиш қобилиятини, ақлий ривожланишини, ўзини-ўзи англаш салоҳиятини шакллантириш ва ўстириш, уларда миллий ва умуминсоний қадриятларни камол топтириш ҳамда ижтимоий ҳаёти ва таълим олишни давом эттиришлари учун зарур бўлган билимлар берилади.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «УЗЛУКСИЗ ТАЪЛИМ ТИЗИМИДА “ЭЛАСТИКЛИК КУЧИ” МАВЗУСИНИ ЎҚИТИШ УЗВИЙЛИГИ»

"ANIQ VA TABIIY FANLARNING RIVOJLANISH ISTIQBOLLARI" RESPUBLIKAILMIY-AMALIY ANJUMANI 2024-YIL 7-MAY

УЗЛУКСИЗ ТАЪЛИМ ТИЗИМИДА "ЭЛАСТИКЛИК КУЧИ" МАВЗУСИНИ УЦИТИШ УЗВИЙЛИГИ

1Боймиров Шерзод Тухтаевич, 2Джумаева Ирода Зоир кизи

*в/б доцент. ДТПИ, 2тала6а. ДТПИ https://doi.org/10.5281/zenodo.11116237

Аннотация. Узвийлик ва узлуксизликни биргаликда олиб бориш билангина уцув самарадорлигини ошириш мумкин. Чунки узвийлик ва узлуксизликни бир-биридан ажратиш, бир-бирига царши цуйиш ёки бирортасининг а^амиятини бурттириб юбориш уларнинг уртасидаги бирлик, узаро богланишни бузилишига олиб келади. Узлуксиз таълим тизимида физика фанини уцитиш орцали уцувчиларнинг илмий дунёцарашини, мантиций фикрлай олиш цобилиятини, ацлий ривожланишини, узини-узи англаш салоуиятини шакллантириш ва устириш, уларда миллий ва умуминсоний цадриятларни камол топтириш цамда ижтимоий уаёти ва таълим олишни давом эттиришлари учун зарур булган билимлар берилади.

Калит сузлар: мантиций фикрлаш, цадрият, узвийлик, илмий дунёцараш, криативлик, билим, куникма, малака, ацлий ривожланиш.

Аннотация. Повысить эффективность обучения можно до тех пор, пока вы не научитесь сочетать непрерывность и непротиворечивость.Потому что отделение непрерывности и непротиворечивости друг от друга, противопоставление друг другу или преувеличение важности одного из них приводит к нарушению единства, взаимосвязи между ними.Формирование и развитие научного мировоззрения студентов, способности логически мыслить, умственного развития, потенциала самосознания посредством преподавания физики в системе непрерывного образования, она дает знания, необходимые для формирования национальных и общечеловеческих ценностей и продолжения общественной жизни и образования.

Ключевые слова: логическое мышление, ценности, преемственность, научное мировоззрение, критичность, знания, умения, компетентность, умственное развитие.

Abstract. You can increase the effectiveness of learning until you learn how to combine continuity and consistency. Because the separation of continuity and consistency from each other, the opposition to each other or the exaggeration of the importance of one of them leads to a violation of the unity, the relationship between them. Formation and development of students' scientific worldview, ability to think logically, mental development, potential of self-awareness through teaching physics in the system of continuing education, it provides knowledge, necessary for the formation of national and universal values and the continuation of public life and education.

Keywords: logical thinking, values, continuity, scientific worldview, criticality, knowledge, skills, competence, mental development.

Узлуксиз таълим тизимида фан ва амалиётнинг уйгунлигини таъминлаш энг мух,им муаммолар жумласида к;айд этилиб, таълим ва илмий тадк;ик;от муассасаларида педагогик тадк;ик;от йуналишидаги олиб борилаётган изланишларда мониторинг натижалари асосида ишлаб чи;илган хулосаларга таяниб, тегишли узгартиришлар киритиш лозим. Таълим тизимида узвийликни таъминлашда мактаб дарсликларининг ахдмияти каттадир.

"АЧЩ VA TABПY FANLARNING RIVOJLANISH ISTIQBOLLARI" КЕ8РиБЫКЛ 1ЬМ1У-ЛМЛЫУ ANJUMANI 2024-У1Ь 7-МЛУ

Дарсликлар воситасида таълим самарадорлигини кафолатлаш, укувчиларни миллий истиклол гояси рухида тарбиялаш, илгор педогогик технологияларни жорий этиш, укувчиларда мустакил, эркин ва ижтимоий фикрлашни таркиб топтириш каби мухим муаммолар хал этилади. Мактабгача, умумий урта, урта махсус касб-хунар ва олий таълим кабиларни яхлит тизим сифатида бирлаштирадиган узлуксиз таълимнинг асосий максади фаолиятнинг субъекти сифатида шахсни доимий, мунтазам ва изчил ривожлантиришдан иборат.

Таълим тизимида узвийликни амалга ошириш учун куйидаги етакчи принципларга таяниш зарур:

- таълимнинг давлат ва жамият томонидан кадрлар тайёрлаш сифатида куйиладиган талабларга жавоб бериш;

- таълим тизимидаги барча укув фанлари давлат таълим стандарти талабларига мос булиши;

- укитиш тизими ва таълимнинг шакл, усул ва воситалари таълим олувчининг билиш фаолияти яхлитлигини таъминлай олиши;

- таълим мазмунида миллий истиклол гояси, миллий мафкурани шакллантиришга каратилган назарий, маънавий, ахлокий билимларнинг изчил ва узвий ифодаланиши;

- укув дастурларидаги мавзулар таълим олувчи шахсни аклий, маънавий, маданий ривожлантиришни назарда тутиши;

- дастур доирасида мавзулараро узвийликни амалга оширилганлиги;

- таълимда фанлараро интеграциянинг таъминланганлиги;

- дастурда укув материалларининг оддийдан мураккабга тамойили асосида шакллантирилганлиги кабилар.

Умумтаълим мактаблари физика предметини укитиш методикасининг хусусий масалаларини батафсил ва хозирги замон талаблари даражасида баён этилган услубий ишланмалар, дарсликлар ва маколалар афсуски деярли йук. Бугунги укувчи асосий маълумотларни телевидения, интернет ва хатто кул телефони оркали олиш, энг замонавий ахборот технология элементларидан хар дакика фойдаланиш имконига эга. Бундай информацион мухитда укувчини дарсга кизиктиришнинг узи булмайди. Чунки, укувчи айни бир дарсда, муайян мавзу утилаётганда укитувчидан нимани ва кай даражада урганиши зарурлигини аксарият холларда билмайди. Афсуски, куп холларда, хатто укитувчи хам айни шу мавзуни укитаётиб укувчига нимани ургатиши, кандай килиб ургатиши хакида мулохаза килмайди ва дарс давомида мавзуни баён килишнигина уйлайди, холос. Шунинг учун берган билими етарли, тушунарли ва яшовчан булмайди.

Х,ар кандай таълим жараёнида бирор фанни, жумладан физика фанини турли таълим боскичларида укитиш узвийлигини таъминлаш укитиш сифати ва самарадорлигини оширишга хизмат килади. Ушбу сабабдан бу битирув малакавий ишида "Эластиклик кучи" мавзусини узлуксиз таълим тизимида укитиш узвийлиги хакида суз юритилади. Бу мавзу хакидаги дастлабки маълумотлар умумтаълим мактабларининг 7-синфида берилади. Ижтимоий-гуманитар, аник ва табиий фанлар йуналишидаги академик лицейлари, шунингдек, олий таълим муассасаларида мазкур мавзу 1-боскичда укитилади. Юкоридаги тахлилдан эластиклик кучига оид мавзуларни узлуксиз таълим тизимининг барча боскичида физика курсини укитилиш жараёнида номланиши ва мазмуни жихатидан такрорланишини куриш мумкин. Укув дастурларида бундай мавзуларни танлашда

"ANIQ VA TABIIY FANLARNING RIVOJLANISH ISTIQBOLLARI" RESPUBLIKAILMIY-AMALIY ANJUMANI 2024-YIL 7-MAY

укувчиларнинг психофизиологик хусусиятлари, бундан ташкари физиканинг фанлараро богланиши хам хисобга олинмаган. Укитиладиган физика курсида гравитацион кучларга оид мавзуларни танлашда, ихтисослашган мутахассисликлар хам хисобга олинмаган. Касб-хунар коллежларида физика фанига, шу жумладан ушбу мавзуга ажратилган умумий соатлар хам анча кам. Юкорида таъкидлаб утилган камчиликлар укувчининг физикага булган кизикишини ва уни урганишга булган интилишини сусайтиради. Демак, келтирилган анализ эластиклик кучлар мавзусини узлуксиз таълим тизимининг барча муассасаларида укитилиш узлуксизлиги ва узвийлигининг таъминланмаганлигини курсатади.

Мавжуд камчиликларни хамда укувчиларнинг психофизиологик хусусиятларини ва физикани бошка фанлар билан богланиши хисобига эластик кучларига оид мавзуларни урта умумтаълим, урта махсус ва олий таълим тизимида укитиш узвийлиги ва узлуксизлигини таъминланганлигини акс етириш керак.

REFERENCES

1. Каримов И.А. Юксак маънавият енгилмас куч. Тошкент "Маънавият" 2008. 176-бет.

2. Кадрлар тайёрлаш миллий дастури. Тошкент 1997.34-бет.

3. Давлетшин М.Г, Дустмухамедова Ш ва бошкалар. Ёш даврлари ва педогогик психология. Тошкент 2004. 130-бет.

4. ГозиевЭ. Психология. Тошкент "Укитувчи" 1994. 224-бет.

5. Садриддинов Н, РахимовА, МамадалиевА,ЖамоловаЗ. Физика укитиш услуби асослари. Тошкент "Узбекистон" 2006. 192-бет.

6. Разумовский В.Г, Бугаев А.И ва бошкалар. Физика укитиш методикаси асослари. Тошкент "Укитувчи" 1990. 416-бет.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.