Научная статья на тему 'ЎҚУВЧИЛАРДА ВАТАНПАРВАРЛИК ТУЙҒУСИНИ ТАРБИЯЛАШ ОРҚАЛИ ДАСТЛАБКИ ҲАРБИЙ ОФИЦЕРЛИК КАСБИЙ КОМПЕТЕНТЛИКНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ'

ЎҚУВЧИЛАРДА ВАТАНПАРВАРЛИК ТУЙҒУСИНИ ТАРБИЯЛАШ ОРҚАЛИ ДАСТЛАБКИ ҲАРБИЙ ОФИЦЕРЛИК КАСБИЙ КОМПЕТЕНТЛИКНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ Текст научной статьи по специальности «Науки о Земле и смежные экологические науки»

447
74
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ҳарбий касб компетентлиги / ―Ҳарбий ватанпарварлик консепсияси‖ / Ҳаракатлар стратегиясининг устувор йўналиши / Мудофаа Доктринаси / расмий компетентлик / Қуролли Кучлар тизими / ватанпарварлик / таълим ва армия уйғунлиги / Миллий ғоя ва мафкура руҳияти / military profession competency / "Military patriotism consortium‖ / Priority direction of the strategy of action / Defense Doctrine / official competency / Armed Forces system / patriotism / combination of yeducation and army / The spirit of national idea and ideology.

Аннотация научной статьи по наукам о Земле и смежным экологическим наукам, автор научной работы — Маъруф Эшдовлат Ўғли Салимов

Ушбу мақолада ўқувчиларда ватанпарварлик туйғусини тарбиялаш орқали дастлабки ҳарбий офицерлик касбий компетентликни такомиллаштиришдаги муаммолар, таълим тизимида ѐшларни ҳарбий ватанпарвалик туйғусини тарбиялаш орқали дастлабки компетентликни ривожлантириш учун амалга оширилиши керак бўлган ишлар ва зарур чора тадбирлар ҳамда ѐшларда касб танлашдаги кўникмаларни шакилланиш омиллари, уларда ҳарбий касбга бўлган кўникмларни шакиллантиришнинг айрим масалалари илмий таҳлил этилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

In this article, the problems of improving the Initial Military Office Professional Competence by yeducating the students the feeling of patriotism, the work that must be done to develop the initial competence by yeducating young people in the yeducational system the feeling of military patriotism, and the necessary measures, as well as the factors of formation of skills in the selection of professions

Текст научной работы на тему «ЎҚУВЧИЛАРДА ВАТАНПАРВАРЛИК ТУЙҒУСИНИ ТАРБИЯЛАШ ОРҚАЛИ ДАСТЛАБКИ ҲАРБИЙ ОФИЦЕРЛИК КАСБИЙ КОМПЕТЕНТЛИКНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ»

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 12 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-12-1072-1084

y^yBMH^AP^A BATAHnAPBAP.THK TyHFyCHHH TAPEHHTAm OP^A^H ^ACT^AEKH ^APEHH O#H^P.THK KACEHH KOMnETEHTTHKHH TAKOMH^^AmTHPHm

Matpy^ Эmдов^ат yF^H Ca^HMOB

Mup3o y.yFSeK HoMHgaru YsSeKHCTOH MH..HH yHHBepcureTH MycTa^H.

TagKH^OTHHCH.

smarufe1995@gmail.com AHHOTA^HH

ym6y Ma^o.aga y^yBHu^apga BaTaHnapBap.HK TyHFycHHH TapSua.am op^anu gacT.aSKH xapSuH o$H^p.HK KacSuH KoMneTeHT.HKHH TaKOMH^^amTHpnmgarH MyaMMo.ap, Tat.HM TH3HMHga em.apHH xapSuH BaTaHnapBanHK TyHFycHHH TapSua.am op^anu gacT.aSKH KoMneTeHT.HKHH pHBO^naffrapHm ynyH aMa.ra omHpHnHmH KepaK Sy.raH um.ap Ba 3apyp nopa TagSup.ap xaMga em.apga KacS TaH.amgaru KyHHKManapHH maKH..aHHm oMH..apH, y.apga xapSuH KacSra Sy.raH KyHHKM.apHH maKH..aHTHpHmHHHr afipHM MacananapH H.MHH Tax.H. этн..гaн.

Ka^HT cy3^ap: xapSuH KacS KoMneTeHT.Hru, "X,apSuH BaTaHnapBap.HK KoHcencuacu", X,apaKaraap cipaTeruacHHHHr ycTyBop HyHa.Hmu, Mygo^aa ^OKTpuHacH, pacMHH KoMneTeHT.HK, Kypo..H Kyn.ap TH3HMH, BaTaHnapBap.HK, Tat.HM Ba apMHa yHFyH.Hru, Mh..hh Foa Ba Ma^Kypa pyxuaTH.

ABSTRACT

In this article, the problems of improving the Initial Military Office Professional Competence by yeducating the students the feeling of patriotism, the work that must be done to develop the initial competence by yeducating young people in the yeducational system the feeling of military patriotism, and the necessary measures, as well as the factors of formation of skills in the selection of professions

Keywords: military profession competency, "Military patriotism consortium", Priority direction of the strategy of action, Defense Doctrine, official competency, Armed Forces system, patriotism, combination of yeducation and army, The spirit of national idea and ideology.

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 12 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-12-1072-1084

КИРИШ

Жахонда харбий таълим сохасига замонавий билим, илFор хорижий тажрибалар, ахборот коммуникация технологияларини кенг жорий этиш асосида таълим муассасаларида укувчиларни дастлаб харбийликка тайёрлаш борасида уларда касбий компетентликни ривожлантиришга алохида еътибор каратилмокда. Халкаро микёсда мактаб укувчиларининг компетентлик даражасини ривожлантириш ва бахолаш стратегик ахамият касб этиб, хдрбий таълим тизимини модернизациялаш, ижтимоий мухит талабларига интеграциялаш, компетенсияларга асосланган давлат таълим стандартларини жорий этиш таълим муассасаларида таълим жараёнини самарадорлигини оширишга хизмат килувчи илFор иновацион механизимларини ишлаб чикишни таказо этмокда.

АДАБИЁТЛАР ТА^ЛИЛИ ВА МЕТОДОЛОГИЯ

Бугунги кунда Кадрлар тайёрлаш миллий дастури ёш авлодга узлуксиз таълим бериш ва уни тарбиялаш жараёнини яхлит камраб оладиган ягона таълим мажмуи хисобланади. Бунда таълим тизимининг хар бир буFини алохида урин ва масъулиятга эгадир. Дастурни тулик амалга ошириш, куйилган вазифаларга эришиш ана шу буFинларнинг холати ва ривожланиш даражасига, уларнинг узаро уЙFунлигига боFликдир.

Таълим муассасаларида офицерликка тайёрлаш касбий компетентлигини ривожлантириш механизмларини такомиллаштириш харбий таълим тизимини модеринизациялаш энг илFор инновацион ёндашувларга асосланган давлат таълим стандартларини жорий этиш укув жараёнига замонавий педагогик технологияларини тадбик этиш ва ахборот-коммуникация технологиялариниг имкониятларидан кенг куламда фойдаланишни янги сифат даражасига кутаришни талаб этмокда.

Мактабларда, урта таълимда, таълим сифатини янада ривожлантириш, ёшларда харбийликка булган кизикиш ва ишонч рухиятини, жисмоний маданият, касбий тайёргарлик, касбга йуналтириш масалалари бугунги кунда долзарб ахамиятга эга булиб бормокда.

Бугунги кунда, ёшларни харбий-ватанпарварлик рухида тарбиялаш хамда Узбекистон Республикаси Куролли Кучлари тизимидаги маънавий-маърифий ишлар самарадорлигини ошириш буйича кабул килинган консепсияларни амалга ошириш доирасида хар томонлама ривожланган, билимдон, халкига,

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 12 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-12-1072-1084

шунингдек, Ватанга хизмат килиш ишига содик ёшларни тарбиялаш буйича кенг микёсли ишлар амалга оширилмокда.

Шу билан бирга, миллий кадриятларга, халкларнинг маданиятига ва узлигига булган тахдидлар, ёд FOяларни сингдиришга булаётган уринишлар кучайиб бораётган глобализация жараёнлари жадал ривожланаётган шароитда ёшлар энг заиф катлам булиб колаётганлиги сабабли бу йуналишда кушимча комплекс чора-тадбирлар кабул килиниши долзарб вазифалардан бири булиб колмокда.

Хрзирги кунда ёшларни туFилган ва яшаб келаётган она заминини севиш ардоклаш хамда харбий ватанпарварлик туЙFусида тарбиялашда оммавий ахборот воситалари мухим урин тутади.

Хозирги даврда Интернет манбалари ва ОАВ(оммавий ахборот воситалари) ахборотларининг ижтимоий хаётдаги урни тобора мустахкамланиб, жамият тараккиётининг кузгуси, кишилар ва ёшлар онги, дунёкараши сиёсий савиясини шакллантирувчи асосий омилга айланмокда. Эндиликда демократик давлат, еркин фукаролик жамияти хакидаги консепсияларни ахборот сохасидаги ислохотларсиз тасаввур этиб булмайди.

Маълумки, утган асрнинг иккинчи ярмида вужудга келган Интернет тармоFи ахборот сохасида туб бурилиш ясади. Эндиликда анъанавий ОАВ нинг информацион технологиялар асрида уз мавкеини саклаб колиши куп жихатдан глобал тармок имкониятлари билан чамбарчарс боFлик булиб колди. Бу борада юртбошимиз алохида таъкидлаб, «...бугунги кунда миллий ахборот тизимини шакллантириш жараёнида Интернет ва бошка глобал ахборот тизимларидан кенг фойдаланиш, айникса, мухим ахамиятга эга. Бунга эришиш XXI асрда мамлакат тараккиёти учун хал килувчи ахамият касб этади», — дея яратилган имкониятлардан унумли фойдаланишга чакирганлар [1].

Албатта, ёш авлод дунёкарашини кенгайтириш ва билимини оширишда мазкур ахборот манбалари мухим ахамиятга молик. ОАВ ва ижтимоий тармокларнинг ижобий жихатларини инкор этмаган холда, унинг ёшлар орасида самарасиз, салбий таъсирга эга булган имконияти мавжудлигини хам таъкидлаш лозим. Телеканалларда намойиш этилаётган ва ижарага бериладиган хамда сотиладиган минглаб видео, ижтимоий тармок, лазер дисклари воситасида таркатилаётган жангари филмларда яшаш учун кураш FOяси тарFиб этилади. Уларнинг ёшлар онгини захарлаш, миллий-маънавий

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 12 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-12-1072-1084

кадриятларимиздан узоклаштириш, миллий нигилизм ва манкуртликка мубтало килиши уз-узидан аён ва очик хакикатдир [8].

Ёшларда бузFунчи, деструктив FOяларга карши мафкуравий иммунитет хали тула шаклланмаганлигини, уларда эшитган ёки укиган маълумотига жуда тез ишонишини назарда тутсак, бу анча еътибор каратиш зарур булган глобал муаммодир. Таъкидлаш лозимки, Интернетдан таркатилаётган купорувчилик рухидаги ахборотлар оркали баъзан харбий харакатлар эвазига амалга ошириб булмайдиган максадларга хам эришиш мумкин. Бундай ахборот хуружлари эса ёшларнинг маънавий-ахлокий, психологик дунёкарашини, сиёсий нуктаи-назари ва еътикодини максадли равишда узгартиришга каратилганлигини унутмаслик керак. Бунинг асосий сабабларидан бири эса тажовузкорликни тарFиб этувчи теле, радио, аудио, видео ва мултимедиа махсулотлари, интернетдаги маълумотлар, компютер уйинларининг купайиб бораётгани, хилма-хил усулларда таркатилаётганидир. Уларнинг барчаси болалар ва ёшларни психик ва психоемоционал холатига босим утказиш, уларни зимдан бошкариш ахборий-психологик таъсир утказишнинг самарали воситаси сифатида намоён булади.

Оммавий ахборот воситалари энг асосий, кудратли ва таъсирчан мафкура воситалиги хозирги ёшларнинг онгига ижобий ва салбий томонлама таъсир этмокда. Чунки оммавий ахборот воситалари омманинг узига хос тарбиячиси, мухим тадбирларнинг ташкилотчиси, долзарб муаммоларни хал килишнинг таъсирчан куроли булиб хизмат килади. Айнан оммавий ахборот воситалари оркали миллий кадриятларимиз ва умуминсоний кадриятлар, миллий FOя ва демократик тамойиллари хамда ватанпарварлик FOялари тарFиб-ташвик килинади.

Оммавий ахборот воситалари оркали миллий истиклол ва ватанпарварлик FOясини сингдиришнинг яна бир мухим жихати мавжуд. Бу жихат - ахборот террорига, мафкуравий тахдидларга муносиб жавоб бериш, маънавий-мафкуравий жихатдан халкимизни тобе этишга интилишларнинг пайини кесиш ва Узбекистон фукароларида мафкуравий иммунитетни шакллантириш билан боFлик оммавий ахборот воситаларининг таъсир кучини курсатадиган шундай бир гап бор "хар кандай пуч FOя, уйдирма хафтасига уч мартадан турт йил давомида такрорланса - "хакикат" тайёр булади, одамлар унга чиппачин ишонадилар" [9].

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 12 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-12-1072-1084

МУХОКАМА ВА НАТИЖАЛАР

Охирги пайтларда информацион хуружларнинг тез-тез уюштирилаётгани аслида урушга муносабатнинг узгарганлигидан, куролнинг янги тури кашф килинганидан дарак беради. Бу курол - ахборотдир. Бундай курол ёрдамида олиб бориладиган информацион урушларда ёшларнинг онги ва калби нишонга олинади. Гарчи у дайди ук сингари инсонни жисмонан йук кила олмаса-да, унинг купорувчилик кучи, келтирадиган талофотлари хар кандай оммавий KирFин куролиникидан кам эмас. Чунки бу курол ёрдамида онга берилган зарбалар кишини адаштиради, уни уз манфаатларига зид харакат килишга ундайди ва демак инсонни бошкариш, унинг устидан хукмронлик килиш имконини беради. Аслида, ахборот максадга эришишнинг энг арзон воситаси хам саналади. [9].

Хдкикатан хам, информацион хуружлар уюштириш учун у кадар куп мехнат, у кадар куп харакат, у кадар куп харажат талаб этилмайди. Гарчи бундай мафкуравий експансия отишмалар ва кон тукишларни келтириб чикармаса-да, миллий узликни англашни заифлаштириш эвазига таназзулга олиб келади.

Замонавий ОАВ, телевидение, компютер, интернет, уяли телефон ва бошка воситалар, инсонлар, айникса, ёшларнинг миллийлиги, тафаккури ва дунёкарашини узгартириб юбормокда. Тараккий килган мамлакатларнинг мазкур воситалар ёрдамида жахон халклари онги, дунёкараши ва турмуш тарзини бир колипга солиш хамда унга узлари шакллантираётган «оммавий маданият»ни сингдириши бош стратегик сиёсатга айлантираётганлигида яккол намоён булмокда.

Бугунги кунда глобал ахборот маконидаги карама-каршилик, инсон, айникса ёш авлоднинг онги ва калби учун курашнинг кучайиши шароитида харбий-ватанпарварлик тарбиясининг роли ва ахамияти ортиб бормокда.

Шунинг учун давлат рахбари томонидан ахолининг ва биринчи навбатда ёшларнинг харбий-ватанпарварлик тарбияси тизимини такомиллаштириш, уларни мамлакатда амалга оширилаётган ислохотлар жараёнига жалб килиш, интеллектуал ва ижодий салохиятни намоён килишга шароит яратиш юзасидан курсатмалар берилди [7].

Усмирларни харбий-ватанпарварлик рухида тарбиялаш хамда Узбекистон Республикаси Куролли Кучлари ва давлат хизмати учун кадрлар захирасини тайёрлаш тизимини такомиллаштиришга оид кушимча чора-тадбирлар

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 12 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-12-1072-1084

туFрисида Узбекистон Республикаси Президентининг К,арорида белгиланган вазифалар укувчида ватанпарварлик туЙFусини тарбиялаш оркали дастлабки харбий офицерлик касбий компетентликни такомиллаштиришини таъминлайди.

Мамлакатимизда олиб борилаётган харбий ислохотлар туфайли Куролли Кучларимиз учун юкори малакали мутахассисларни юксак интеллектуал маънавий-ахлокий салохиятга эга булган офицер кадрларни тайёрлашга алохида еътибор каратилмокда.

Президент томонидан 2017-2021 йилларга мулжалланган Хдракатлар стратегияси асосида, мамлакат хаётининг бошка жабхалари билан бир каторда, харбий соханинг энг мухим йуналишлари буйича замон талабларига мос карорлар кабул килингани, амалга оширилган тизимли ва стратегик комплекс чора-тадбирлар натижасида киска давр ичида миллий армиянинг жанговар шайлиги ва умуман мамлакатнинг мудофаа кобилияти сезиларли даражада ошгани таъкидлаб утилди [2].

Йотилишда давлат рахбари Куролли Кучларни ривожлантириш ва мамлакат мудофаа кобилиятини янада мустахкамлаш хамда бу борада замонавий ахборот-коммуникация технологиялари ва илFор инновацияларни кенг татбик этиш буйича мухим курсатмалар берди.

Х,арбий кадрларни тайёрлаш ва уларнинг малакасини ошириш хамда харбий илмни ривожлантириш борасида Куролли Кучлар Олий бош кумондони томонидан харбий можаролар ва замонавий жанг амалиётларини хамда миллий харбий санъат тарихини чукур урганиб, кушинларнинг тайёргарлик усул ва услубларини янада такомиллаштириш вазифаси куйилди.

Бунда харбий таълим тизимида бошланган ислохотларни узвий давом эттириш, олий харбий билим юртлари, лицей ва коллежлар, жумладан, «Темурбеклар мактаби» харбий академик лицейлари фаолиятини такомиллаштириш, уларда таълим олаётган укувчилар калбида миллий рух, она-Ватанга мехр ва садокат, адолат туЙFусини хар томонлама кучайтириш, буюк аждодлар, жумладан, Жалолиддин Мангуберди, Амир Темур, Шохрух Мирзо, Захириддин Мухаммад Бобур каби саркардаларнинг бой жанг санъатидан кенг фойдаланиш мухимлиги алохида таъкидлаб утилди [7].

Шунингдек, Тошкент шахрида барпо этилган «Галаба боFи» ва «Шон-шараф» музейи мажмуасини харбий хизматчилар, мамлакат ахолиси, айникса,

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 12 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-12-1072-1084

ёшлар учун харбий тарихни ва буюк аждодлар кахрамонлигини урганиш илмий марказига айлантириш буйича курсатмалар берилди.

Мамлакат ахолисини ва ёшларни харбий-ватанпарварлик рухида тарбиялаш, уларнинг фукаролик позициясини кучайтириш билан боFлик ишларни «Жасур жангчи — ёшлар учун намуна» шиори остида янада жадаллаштириш, харбий округлар кумондонликларига камида 10 тадан мактабни оталикка олиш хамда харбий кисм командирлари томонидан уларда ватанпарварлик ва харбий шон-шараф дарсларини йулга куйиш вазифаси куйилди.

Куролли Кучларда яратилган замонавий инфратузилмадан фойдаланган холда уюшмаган ёшларни харбий-ватанпарварлик рухида тарбиялаш билан бирга, мехнат бозорида талаб килинадиган касб-хунарга ургатиш буйича ишларни ташкил этиш вазифаси хам куйилди.

Шунингдек, президент, — «уз фарзандларида юксак ватанпарварлик рухини камол топтира олмаган давлат, кандай кудратли куролга эга булмасин, мудофаа кобилиятини мустахкамлай олмайди», — дея таъкидлаб утди [1].

Бундан ташкари, йиFилишда мамлакат мудофаа саноати комплексини янада ривожлантириш, давлат чэгараларини куриклаш тизимини такомиллаштириш, фавкулодда вазиятлар прогноз ва мониторинг килиш хамда авария ва техноген халокатларнинг олдини олиш буйича ишлар самарадорлигини ошириш буйча зарур топшириклар берилди.

Президент Шавкат Мирзиёев харбий оилаларда маънавий-ахлокий мухитни яхшилаш, соFлом турмуш тарзи ва болалар тарбиясига ёндашувларни намунали даражага кутариш, харбийлар ва уларнинг оила аъзоларини ижтимоий куллаб-кувватлаш ва уй-жой билан таъминлаш ишлари келгусида хам мухим ва устувор йуналиш сифатида колишини кайд этди.

Тадбир якунида давлат рахбари Куролли Кучларни янада ривожлантириш буйича олиб бораётган ишлар, биринчи навбатда, халкимизнинг хавфсизлиги, тинчлиги ва осойишталигини таъминлашга каратилган янги Узбекистонни барпо этиш бош талаб эканини таъкидлади.

Узбекистон Республикасини янада ривожлантириш буйича Хдракатлар стратегиясида хам "Урта таълим муассасалари фаолиятининг сифати хамда самарадорлигини ошириш, Узбекистон Республикасининг Конституциявий тузуми суверинитети, худудий яхлитлигини мухофаза килиш, фукаролик, миллаталараро ва конфессиялараро тинчлик хамда тотувликни мустахкамлаш,

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 12 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-12-1072-1084

давлатнинг мудофаа кобилиятини мустахкамлаш, Узбекистон Республикасининг жанговор кудрати ва салохиятини ошириш" каби мухим вазифалар белгиланган.

Узбекистон Республикаси Президентининг 2017-йил 7-февралдаги ПФ-4947-сон "Узбекистон Республикасини" янада ривожлантириш буйича харакатлар стратегияси туFрисидаги фармони, 2018-йил 4-августдаги ПК-3898-сон "Узбекистон Республикаси Куролли Кучлари харбий хизматчиларининг маънавий-маърифий савиясини ошириш тизимини тубдан такомиллаштириш туFрисида"ги К,арори, Вазирлар Махкамасининг 2018-йил 23-февралдаги 140-сон "Ёшларни харбий ватанпарварлик рухида тарбиялаш консепсиясини тасдиклаш туFрисида"ги К,арори ва мазкур фаолиятга доир бошка норматив-хукукий хужжатларда белгиланган вазифаларни амалга оширишда ушбу диссертация тадкикоти муайян даражада хизмат килади [2].

Х,озирги ахборот маконидаги карама-каршилик, одамлар, айникса ёш авлоднинг онги ва калби учун кураш кучайган шароитда харбий-ватанпарварлик рухидаги тарбиянинг урни ва ахамияти тобора ортиб бораётгани алохида кайд этилди.

Ахолини, аввало, ёшларни шундай рухда тарбиялаш тизимини такомиллаштириш, мамлакатимизда амалга оширилаётган ислохотлар жараёнига жалб килиш, уларнинг интеллектуал ва ижодий салохиятини руёбга чикариш буйича кушимча топшириклар берилди.

- Армия моддий жихатдан энг замонавий ва зарур воситалар билан таъминланган булиши мумкин, лекин ахлокий жихатдан заифлиги, жанговар рухи, Ватанга содиклик ва мухаббат, унинг такдири учун масъулият хисси йуклиги ёки локайдлик тузатиб булмас окибатларга олиб келиши мумкин, - дея таъкидлади давлатимиз рахбари [7]

Узбекистон 30 ёшгача болган ахолиси бутун ахолининг 60 фоизини ташкил этадиган ноёб демографик холатга юз тутиш арафасида. Кейинги йигирма йилда бугунги кундаги катта болалар ва ёшлардан ташкил топган ахоли ишчи кучига айланади, бу эса Узбекистон тарихидаги энг катта ишчи кучи булади. Бугунги кундаги туFри сармоялар билан, хозирги ёшлар Узбекистонни кейинги ижтимоий-иктисодий ривожланиш даражасига кутарадиган авлодга айланиши мумкин.

Шу билан бир каторда, бугунги кундаги болалар ва ёшларнинг фаровонлигини таъминлашга мувофик маблаFни сарфламаслик ёшларнинг

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 12 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-12-1072-1084

хукукларини таъминламаслик ва улар орасида ишсизлик даражасини кенгайишига олиб келиши мумкин. Бу эса, уз навбатида, сиёсий ва диний екстремизм учун пойдевор яратиши ва мехнат миграциясини кучайтириши ва шу билан бирга жуда хам киммат "демографик дивиденд"ни йукотишга олиб келиши мумкин.

Узбекистон Республикаси Президенти ва Хукумати хар бир ёш фукаро уз салохиятини тулик руёбга чикариши учун зарур кумак ва имкониятга эга булишини та'минлашга устувор ахамиятни каратмокда. Давлатнинг ёшлар буйича сиёсатини такомиллаштириш Узбекистоннинг 2017-2021 йилги ривожланиш стратегиясининг асосий устувор йуналишларидан биридир [8].

Узбекистон Республикасида ахолининг 60 фоизни ёшлар ташкил килар экан, шундан келиб чикиб униб усиб улFайиб келаётган ёш авлодни харбий ватанпарварлик туЙFуси билан тарбиялаш мухим вазифа, хозирги кундаги мураккаб ишни авваламбор оиладан бошламок жуда хам зарур, чунки фарзанга дастлабки тушунчани ва тарбияни ота-она беради, кейинги уринларда эса таълим муассасалари.

Ёшларда харбий ватанпарварлик туЙFусини юксалтириш учун дастлаб оилада миллий кадрятларимизни, миллий тарихимиздаги буюк сакардалар хаётини юксак миллийлик рухида етказмоклик ва ватанпарвар аждодларимиз тугрисидаги китобларни кизикарли килиб укиб бериш кераклиги узининг ижобий натижасини курсатади.

Укувчида ватанпарварлик туЙFусини тарбиялаш оркали дастлабки харбий офицерлик касбий компетентликни такомиллаштириш борасида мактаблар, лицейлар ва техникумларда бир ойда бир маротаба Мудофаа вазирлигига карашли харбий кисмларга укув екскурсияларни ташкиллаштириш зарур, кейинги уринларда укувчиларни янада кизиктириб укитиш учун ёшларни дастлабги харбий чакирикка тайёрлаш дарсларига нафакат харбий малакаси булган шунингдек психологик, педагогик илми ва тажрибаси эга булган кадрларни жалб килиш зарур.

Шунингдек хизмат килиб келаётган харбийларнинг ижтимоий холатини очиклик ва шаффофлик асосида текшириб урганиб чикиб ижтимоий ахволи моддий ёки маънавий жихатдан кийин ахволда булган харбий хизматчиларнинг оилаларига давлат томонидан ёрдам берилиши кераклиги, харбий хизматчиларнинг хар бир муаммоси биргаликда хамжихатликда хал килинишни хам жорий этиш кераклиги мен ойлайманки бу ишлар инсонда

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 12 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-12-1072-1084

ватанга булган харбийликка булган мехрни кучайтиради. Чунки Мудофаа, Ички ишлар, Фавкулодда вазиятлар вазирликлари, Давлат хавфсизлик хизмати, Миллий гвардияси таркибларида хизмат килаётган хар бир харбий хизматчи ёки ходим булсин барчаси оддий инсон лекин хамма инсон харбий хизматчи була олмайди. Х,арбий хизмат килаётган харбий уз ишида мамнуният билан розичилик кайфиятида хурсанд булиб ишлаган харбий хизматчи купгина ютукларга эришади ва касбига булган мухаббат ила фарзандалрида ватанпарварлик туЙFусини тарбиялаш оркали дастлабки харбий офицерлик касбий компетентликни такомиллаштиришга туртки булади. Укувчида ватанпарварлик туЙFусини тарбиялаш оркали дастлабки харбий офицерлик касбий компетентликни такомиллаштиришда хозирда хизмат килиб келаётган харбий хизматчиларнинг иш юкламаларини урганиб чикиб тенг таксимланиши оилада отанинг касбини фарзанди давом эттиришига замин яратиб беради.

Узбекистон мустакилликга эришгач, миллий кадрлар тайёрлаш тизимини модернизация килиш, ихтисослаштирилган лицейлар укув жараёнида замонавий инновацион технологияларни жорий этиш буйича максадли ишларни амалга ошириш имконияти туFилди.

Узбекистон Республикаси Конституцияси, Мудофаа Доктринаси ва Куролли кучларнинг ислох килиниши армияни модернизациялаш буйича чора-тадбирларни максадли амалга оширишга ёрдам бермокда, бунда ихтисослаштирилган харбий лицейларга алохида еътибор каратилмокда, зеро уларнинг битирувчилари келгусида олий харбий таълим муассасаларида укиш имкониятига эгадирлар.

Сунги йилларда укувчи ёшлар жисмоний тайёргарлигининг ахамиятини аниклашга каратилган тадкикотлар бу борада катта тажриба туплаганлигини курсатади, у олдинга куйилган вазифаларни хал этиш максадида урнатилаётган масалаларнинг умумий хусусиятларини аниклашга имкон берди.

Мамлакатимиздаги миллий истиклол FOялари, ижтимоий хаётнинг мухим таркибий кисми сифатида таълим-тарбия ва харбий ватанпарварлик жараёнида фойдаланиш, янгиланган жамият манфаатларига хизмат килмоFи керак. Бу жараён таълим сохасидаги давлат сиёсатининг хукукий асосларини яратиб беришдан бошланади. Х,арбий ватанпарварликни истиклол FOялари асосида юкори паFOнага кутариш-давр талаби, жамиятнинг ижтимоий топшириFи.

Х,ар кандай жамият келажаги ёш авлоднинг кандай таълим олишига ва кай тарзда тарбияланишига боFлик. Шундай таълим-тарбия олган авлодгина

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 12 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-12-1072-1084

мамлакат олдида турган умумдавлат ахамиятига эга булган ватанни химоя килишдек юксак вазифани бажаришга хаклидир.

Хулоса килиб айтганда Куролли Кучларни ислох килиш ва профессионал харбий кадрларни тайёрлаш хамда булажак харбийлик касбини танловчи укувчиларда ватанпарварлик туЙFусини тарбиялаш оркали дастлабки харбий офицерлик касбий компетентликни такомиллаштириш зарурияти мамлакатдаги сиёсий, ижтимоий-иктисодий вазият хамда жахонда юзага келаётган геостратегик холатдан келиб чикишни таказо этмокда. Республикамиз мудофаа тизмида булажак харбий хизматни танловчиларни тайёрлаш сохасини ислох килишнинг асосий зарурияти таълим тизимида харбий ватанпарварликка хизмат этувчи интерактив тизимни шакиллантириш ва ривожлантиришдан иборат. [5]

Юксак интеллектуал салохиятга, замонавий фикрлаш хамда дунёкарашга эга, давлатимиз манфаатлари ва суверенитетини фидокорона химоя килишга тайёр булган хар томонлама камол топган, жисмонан соFлом ва маънавий етук ёш авлодни тарбиялаш тизимини яратишга каратилган давлат сиёсатини фаол ва изчил амалга оширишни таъминлаш максадида:

1. Узбекистон Республикаси Мудофаа, Ички ишлар, Фавкулодда вазиятлар вазирликлари, Давлат хавфсизлик хизмати, Миллий гвардияси таркибида принсипиал янги "Темурбеклар мактаби" харбий-академик лицейлари ташкил этилиши хам бу борадаги мухум ислохотдир.

ХУЛОСА

Бу борада бир катор муаммолар хам булиб, сохада куйдаги ислохотларни амалга ошириш мухимдир:

- Узбекистонда шаклланаётган фукаролик жамиятида демократик тамойилларнинг мавжудлиги, унинг мустахкамланиб бориши укувчида ватанпарварлик туЙFусини тарбиялаш оркали дастлабки харбий офицерлик касбий компетентликни такомиллаштириш, уларнинг мафкуравий маънавий ва сиёсий-хукукий маданиятни шакллантириш миллий хавфсизлигимизни таъминлашнинг мухим омилидир;

- мустакиллик мафкураси укувчиларнинг маънавий дунёсини бойитиб, ижтимоий фаоллигини оширади;

- укувчида ватанпарварлик туЙFусини тарбиялаш оркали дастлабки харбий офицерлик касбий компетентликни такомиллаштиришда ижтимоий-

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 12 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-12-1072-1084

гуманитар фанларни чукур урганиш сиёсий, хукукий, маънавий ва естететик маданиятни камол топтириб, касбий сифат ва хусусиятларни ривожлантиришда мухим ахамият касб этади;

- давлат ва жамоат ташкилотлари фаоллигини такомиллаштириш ёшлар ва ахолининг профессионал армияга булган муносабатини янада мустахкамлайди, уларнинг кунгилли хизматга бориш истагини оширади.

- Куролли Кучлар тизимида харбий таълим-тарбияни ривожлантириш педагог кадрларнинг малакисини ошириш касбий тарбиянинг янги усул ва воситаларини яратишни талаб килади;

- мактаб, лицей, техникум ва харбий кисмлар кутубхоналарини укув-услубий ва маънавий-маърифий адабиётлар билан бойитиш, харбий хизматчиларнинг сиёсий маданияти хамда тафаккурини шакллантириб, кенг камровли фикрлашга ургатади.

- таълим мусассаларида булажак харбий хизматчи ва офицерларнинг касбий компетентлигини такомиллаштиришнинг назарий-методологик асосларини тахлил килиш шуни курсатдики, бугунги таълим тизимида халкаролашув ва глобаллашув тенденсияларни харбий таълим сифатини замонавий ёндашувлар асосида такомиллаштиришни таказо этади.

- укувчида ватанпарварлик туЙFусини тарбиялаш оркали дастлабки харбий офицерлик касбий компетентликни такомиллаштириш ва бошкариш стратегияларини белгилаш таълимни модернизациялаш шароитида уларнинг касбий компетентлиги мазмуни ва сифатига куйиладиган малака талаблари асосида компетенсиялар моделини ишлаб чикиш самарали ёндашувлардан эканлигини курсатади;

- таълим муассаси битирувчисининг квалификацион характеристикаси замонавий талабларга мос булмагани учун катор илFор хорижий мамлакатларда "Укувчида ватанпарварлик туЙFусини тарбиялаш оркали дастлабки харбий офицерлик касбий компетентликни такомиллаштириш модели"га утишни таказо этди. Бу уз навбатида булажак харбий-хизматчи ва офицернинг бир-бирига боFланган ва узаро таъсир этувчи туртта таянч компетенсия гурухларидан иборат булган "Укувчида ватанпарварлик туЙFусини тарбиялаш оркали дастлабки харбий офицерлик касбий компетентликни такомиллаштириш модели"ни яратишга асос булди.

- таълим мусассаларида булажак офицерларнинг касбий компетентлигини такомиллаштиришда тизимлиликни таъминлаш, замонавий

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 12 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-12-1072-1084

таълим технологиялари ва иновацион ёндашувларни узлаштириш асосида касбий компетентлик даражасидан келиб чиккан холда таълим дастурларини табакалаштириш, мукобил шаклларни хамда касбий компетентликни таколиштиришга каратилган креатив технология тузилмасини амалиётга жорий этишнинг механизмларини харбий таълим талаблари асосида илмий-назарий жихатдан асосланди.

- укувчида ватанпарварлик туЙFусини тарбиялаш оркали дастлабки харбий офицерлик касбий компетентликни такомиллаштириш модели булажак харбий-хизматчи ва офицерларнинг касбий компетентлигини ривожлантириш сохасига оид таянч компетенсиялари билан белгиланиши, булажак харбий-хизматчи ва офицерларда касбий компетентликни такомиллашганлигининг юкори, урта, паст даражаларини аниклашга ёрдам беради.

REFERENCES

1. Узбекистон Республикаси Президенти Ш.М.Мирзиёевнинг Узбекистон Олий Мажлисига мурожаатномаси. -Тошкент, Халк сузи. 2018 йил 29 декабр.

2. Конун хужжатлари маълумотлари миллий базаси, 29.06.2019-й., 07/19/4375/3424-сон; 27.02.2021-й., 07/21/5010/0180-сон; Конунчилик маълумотлари миллий базаси, 28.08.2021-й., 07/21/5235/0840-сон.

3. Каримов.И.А Юксак маънавият енгилмас куч.-Тошкент, Маънавият, 2008

4. Каримов.И.А Хавфсизлик ва тинчлик учун курашиш керак. Ватан химоячиларига байрам табриги. -Тошкент, Узбекистон, 2002 йил 178-179 бет.

5. Алимардонов Зохид Шукуруллаевич. Олий харбий таълим муассаларида булажак офицерларнинг касбий компетентлигини такомиллаштириш. -Тошкент Автореферат 2019 йил.

6. Кайковус, Кобуснома. -Тошкент, Укитувчи нашриёти 2011 йил.

7. https ://www. gazeta.uz/oz/2021/01/12/security-council/

8. https://www.unicef.org/uzbekistan/uz/matbuot-markazi

9. http://uz.infocom.uz/2015/09/29/internet-va-oav-yoshlar-manaviy-axloqiy-tarbiyasiga-konstruktiv-va-destruktiv-tasiri/

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.