Научная статья на тему 'Ўқув жараёнига мослашувчи web-тизим ва унинг мослашиш модели'

Ўқув жараёнига мослашувчи web-тизим ва унинг мослашиш модели Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
252
35
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
мослашиш модели / мослашиш шакли / мослашиш даражаси / талабага мослашиш / web-тизимлар / ўқув жараёнига мослашувчи web-тизим / модель адаптации / форма адаптации / уровень адаптации / адаптация к сту- денту / web-системы / модель адаптации web-системы

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Файзиева М. Р.

Мақолада мослашувчи web-тизимларни яратишда қўлланиладиган мослашув даражалари ва мослашув шакллари таҳлил этилган. Шунингдек, ўқув жараёнига мослашувчи web-тизимнинг адаптив модели хусусида фикрлар баён этилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

WEB-СИСТЕМА, АДАПТИРУЕМАЯ К УЧЕБНОМУ ПРОЦЕССУ, И ЕЁ АДАПТАЦИОНАЯ МОДЕЛЬ

В статье излагаются уровни и формы адаптации, используемые при создании адаптируемых web-систем. Также излагается модель web-системы, адаптируемая к учебному процессу.

Текст научной работы на тему «Ўқув жараёнига мослашувчи web-тизим ва унинг мослашиш модели»

Файзиева М.Р.,

Олий ва урта махсус таълим вазирлиги х,узуридаги Бош илмий-методик маркази катта илмий ходим-изланувчиси

ДУВ ЖАРАЁНИГА МОСЛАШУВЧИ WEB-ТИЗИМ ВА УНИНГ МОСЛАШИШ МОДЕЛИ

ФАЙЗИЕВА М.Р. УКУВ ЖАРАЁНИГА МОСЛАШУВЧИ WEB-ТИЗИМ ВА УНИНГ МОСЛАШИШ МОДЕЛИ

Маколада мослашувчи web-тизимларни яратишда кулланиладиган мослашув даражалари ва мослашув шакллари тах,лил этилган. Шунингдек, укув жараёнига мослашувчи web-тизимнинг адаптив модели хусусида фикрлар баён этилган.

Таянч суз ва тушунчалар: мослашиш модели, мослашиш шакли, мослашиш даражаси, тала-бага мослашиш, web-тизимлар, укув жараёнига мослашувчи web-тизим.

ФАЙЗИЕВА М.Р. WEB-СИСТЕМА, АДАПТИРУЕМАЯ К УЧЕБНОМУ ПРОЦЕССУ, И ЕЁ АДАПТАЦИОНАЯ МОДЕЛЬ

В статье излагаются уровни и формы адаптации, используемые при создании адаптируемых web-систем. Также излагается модель web-системы, адаптируемая к учебному процессу.

Ключевые слова: модель адаптации, форма адаптации, уровень адаптации, адаптация к студенту, web-системы, модель адаптации web-системы.

FAYZIYEVA M.R. WEB SYSTEMS TO BE ADAPTATIVE TO THE EDUCATIONAL PROCESS AND ITS ADAPTABLE MODEL

There is discussed in the article implementation of web systems adaptable to education process in different levels and forms. It is described the model web systems created to be adaptive to the educational process.

Keywords: adaptation model, form of adaptation, level of adaptation, adaptation to the student, web systems, web systems's adaptation model.

Юртимизда уз Ватанининг тацдири, унинг бугуни ва кела-жаги учун масъулиятни чуцур цис этадиган, мустацил ва ян-гича фикрлайдиган кадрларга эцтиёжни цондириш вазифаси биз мустацилликка эришган биринчи кунларданоц ута муцим ва цал цилувчи масалага айланган эди1.

Мазкур максадлардан келиб чик,к,ан х,олда, Узбекистон Республикасининг «Таълим т^ри-сида»ги Конуни ва Кадрлар тайёрлаш миллий дастури асосида миллий ва умуминсоний кад-риятлар рух,ида тарбияланган, мамлакатимиз-ни модернизация килиш ва замонавий демо-кратик жамият куриш йулидаги мураккаб ва кенг куламли вазифаларни х,ал этишга кодир булган янги авлод кадрларини тайёрлаш ма-саласига алох,ида ах,амият каратилди.

Шундай экан, таълим-тарбия жараёнларида ахборот технологияларидан фойдаланишни кенг жорий этиш бугунги кунда мух,им ва дол-зарб вазифалардан биридир. Бу вазифаларни амалга ошириш таълим муассасаларида компьютер технологиялари асосида укитиш тизи-мини ривожлантиришни, электрон таълим ти-зимлари, жумладан укув жараёнига мосла-шувчи web-тизимларни яратишни жадаллаш-тириш ва уларни укув жараёнига фаол татбик, этиш оркали таълим самарадорлигини оши-ришни талаб этади.

Олий таълим тизимини модернизациялаш-нинг замонавий боскичида мавжуд педагогик тизим функцияларини тубдан узгартириш ма-салалари курилмокда. Жумладан, укитувчи ролини бир шаклдан бошк,а шаклга утказиш, талабанинг мустак,ил укув фаолиятини ошириш, узлуксиз таълимга йуналтириш, иннова-цион ва коммуникацион технология воситала-рини жорий этиш, аралаш ва масофавий таълим шаклларини кенг ёйиш, фойдаланувчи-нинг индивидуал психофизиологик хусусият-ларини х,исобга олган х,олда таълим бериш йулларини излаб топиш ва укув жараёнига мослашувчи web-тизимларни ишлаб чикиш -куннинг долзарб масалаларидандир. Ушбу жа-раёнда асосий эътибор таълим олувчиларнинг бир-биридан фарк килувчи билими ва ко-билиятига каратилади.

1 Каримов И.А. Узбекистоннинг 16 йиллик мустак,ил тараккиёт йули. - Т: «Узбекистон», 2007. -25-б.

П.Брусиловский томонидан берилган классификациям асосан мослашиш иккита дара-жага булинади: таълимга мос режалаштириш ва ахборотни мос х,олда такдим этиш ва мос-лашган навигация2.

Л.В.Зайцеванинг ишларида эса укитиш ти-зимидаги мослашувнинг куйидаги даражала-ри куриб утилган3:

1. Фойдаланувчи категорияси сифатида та-лабага мослашиш.

2. Талабалар гурух,ига мослашиш.

3. Алох,ида талабага мослашиш.

Мослашувнинг биринчи даражасида укитиш тизимидаги фойдаланувчиларнинг х,ар бир категориясига мослашиш назарда тутила-ди. Бу жараён уларнинг талабига ва х,ар бир фойдаланувчи синфи (категорияси) учун мах-сус интерфейсни яратишнинг одатдагидек амалга оширилишига боFлик. Бундай ёндашув куйидаги имкониятларга эга булиши зарур: укитиш, билимни текшириш, машк килдириш, ёрдам ва маълумот бериш, укитувчига савол-лар бериш, конференциялар, талабалар фо-румлари, электрон методик кулланма, машFулот жараёнида тушунтиришлар бериш ва х,.к.

Талабалар гурух,ига мослашиш танланган мутахассислик, таълим дастури, ёши ва шах-сий психологик йуналишига боFлик равишда фаолиятни ташкил этишни таъминлайди. Мослашувнинг мазкур иккинчи даражаси, биринчи навбатда, дидактиканинг икки асосий саво-лига таянади: «нима учун укитмок?» ва «кандай укимок?». Биринчи саволга жавоб таълимнинг максадини, жумладан зарур би-лим, куникма ва малакалар х,ажми х,амда уларни узлаштириш даражасини аниклайди. Ди-

2 Brusilovsky P. Adaptive Educational Systems on the World-Wide-Web: A Review of Available Technologies. http://citeseerx.ist.psu.edu/

3 Зайцева Л.В. Модели и методы адаптации к учащимся в системах компьютерного обучения. // Educational Technology & Society. 2003. 6(3), -С. 204- 212. http:// cyberleninka.ru/

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2017, 3

дактиканинг иккинчи саволига («кандай укимок?») жавоб таълим олувчи гурухлар учун купрок мослашган укитиш методларини танлаш хамда маълумотни такдим этиш усул-ларини таъминлайди. Укитиш методлари ва ахборотни такдим этиш усулларини танлаш таълим олувчининг ёшига таъсир этгани каби унинг шахсий психологик йуналишига хам таъсир этади.

Учинчи даража эса таълим олувчига макси-мал даражада мослашишни таъминлайди. Чунки бу даража талабанинг шахсий сифатла-ри, унинг аввалги ва хозирги билимлари, ма-лака ва куникмалари, тажрибаси, имкониятла-ри ва хоказоларга асосланган.

Укув жараёнига мослашувчи web-тизимни яратишда мослашувнинг биринчи ва учинчи даражалари, тизим электрон ахборот таълим ресурсларини ишлаб чикишда ва тизимдан фойдаланиб укув жараёнини ташкил этишда мослашувнинг иккинчи даражаси эътиборга олинган.

Шунингдек, Л.В.Зайцеванинг фикрига кура, мослашувнинг учта асосий куриниши мавжуд: дастлабки, жорий ва чегаравий. Дастлабки мослашув ёрдамида таълим олувчининг психологик сифатлари ва тайёргарлигининг уму-мий даражаси урнатилади. Бу таълим олувчига мос тушунтириш, шарх ва хоказоларни бе-ришда ёрдам беради. Тизимнинг аник бир боскичини амалга ошириш натижасида чегаравий мослашув бажарилади. Жорий мослашув хар бир талаба учун унинг тизимдаги харакатига асосланиб таълим олиш режасини аниклашда ишлатилади1. Бундан куриниб ту-рибдики, мослашувнинг ушбу куриниши таълим жараёнини максимал индивидуаллашти-ришга эришиш имконини беради.

Мослашувчанлик шаклининг турли класси-фикациялари П.Брусиловский, А.А.Журкина, В.В.Любченко, А.В.Нестеренко ва бошка тад-

1 Зайцева Л.В. От традиционного к дистанционному обучению. // «Новый коллегиум», 2000, №3. -С. 58-60. http://cyberleninka.ru/.

кикотчилар томонидан келтирилган2. Уларни 3 гурухга ажратиш мумкин.

Бахолаш модели оркали мослашиш - мос-лашиш объекти булиб, турли мураккабликдаги ургатувчи тест топшириклари хисобланади3:

- таълим олувчининг тест топширикларига берган жавобларининг интеллектуал тахлили. Бунда жавоб кандай куринишда берилгани эътиборга олинмайди. Бошка интеллектуал булмаган дастурлардаги тестлардан фаркли равишда, факатгина тестга берилган жавоб-нинг туFри-нотуFрилигини эмас, балки айнан кайси саволда хато килингани ва кайси би-лимлар етишмаслигини интеллектуал тахлил этади4. Бундай усул кийин масалалар кузда ту-тилмаган ва назарий материаллардан иборат укув курслари учун мос келади. Айнан мана шу усул 2013 йилда яратилган мослашувчи тизим Knewton да кулланган. Мазкур усулдан укув жараёнига мослашувчи web-тизимда ки-риш тести натижаларини тахлил этишда фой-даланилди;

- масалани ечишдаги интерактив куллаб-кувватлаш. Ушбу шаклда таълим олувчи масалани ечишнинг хар бир кадамида раFбатлан-тириб борилади. Бу турли маслахатлар, укув материали масалалари билан боFлик булган тавсиялар, масалани ечишнинг баъзи бир кадамлари тасвирланган такдимотлар, таълим олувчи масалани муваффакиятли ечиши учун

2 Brusilovsky P. Adaptive Educational Systems on the WorldWide-Web: A Review of Available Technologies. http:// citeseerx.ist.psu.edu/; Журкин А.А. Информационно-коммуникационные технологии адаптационного обучения с элементами искусственного интеллекта/ // Ученые записки: электронный научный журнал Курского государственного университета. №4(24)/2012. http:// cyberleninka.ru/; Любченко В.В., Нестеренко А.В. Адаптивность и ее составляющие в обучающих системах. // Материалы международной научной конференции «Интеллектуальный анализ информации», 2007. http://iai.kpi.ua.

3 Журкин А.А. Информационно-коммуникационные технологии адаптационного обучения с элементами искусственного интеллекта. // «Ученые записки»: электронный научный журнал Курского государственного университета, №4(24)/2012. http://cyberleninka.ru/.

4 Брусиловский П.Л. Адаптивные обучающие системы в World Wide Web: обзор имеющихся в распоряжении тех-

нологий. // International Forum of Educational Technology

& Society. - http://ifets.ieee.org/

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2017, 3

йуналтирилган улчовлар булиши мумкин1. Ушбу усул математика, физика, иктисод ва бошка фанлардаги куп кадамли мураккаб ма-салаларни ечишни ургатишда жуда яхши кул келади;

- масалани ечиш учун ёрдам сифатида таъ-лим олувчиларга ечилган масалалардан наму-на келтирилади. Бу намунавий масала таълим олувчига берилган масалага ухшаш булиб, унинг ечилишлари х,ам курсатилган2. Ушбу усул укув жараёнига мослашувчи web-тизимда лаборатория ва амалий машFулот топширик-ларини бажаришда таълим олувчиларга йул-йурик курсатиш максадида машFулотларнинг назарий кисмида кичик дастурий иловалар-нинг дастур кодларини бериш оркали кулла-нилди.

Мослашган укув курсини такдим этиш -таълим олувчининг курсни укиш давомидаги муваффакиятларига боFлик х,олда укув курсини такдим этиш кисман ёки тулик узгартириб борилади. Бу:

- укув курсини фильтрлаш ёрдамида мос-лашиш. Курснинг ажратилган булимлардан ташкил топганлигини х,исобга олиб, оралик назорат тести натижалари асосида тизим таълим олувчиси кайси булимни укиши керакли-ги х,акида карор чикаради. Иккинчи мисол: укув курси материали бир нечта даражаларга ажратилади ва аникланган омилларга асосан таълим олувчига курснинг у ёки бу даражаси-ни такдим этади3. Ушбу усулдан келиб чиккан х,олда укув жараёнига мослашувчи web-ти-

зимда кириш тести ёрдамида кайси мавзулар-ни нечанчи даражада укиши кераклиги аникланган;

- интерфейсга мослашиш. Мослашиш объекти - жорий курснинг экранда тасвирла-ниши4. Укув жараёнига мослашувчи web-ти-зим интерфейси фойдаланувчи фойдаланила-диган курилмага мослаша олиши кузда тутил-ган;

- укув курсини динамик тарзда узгартириш асосида мослашиш. Таълим олувчининг укиш жараёнидаги натижаларига караб укув курси тузилмасини узгартириш (бунда кайсидир бу-лимлар олиб ташланади, кайсидирлари руй-хатдан юкорига кутарилади, кайсидирлари пастга туширилади)5.

Таълим олувчиларни камраб олиб мослашиш. Куйидаги шаклларни уз ичига олади:

- индивидуал мослашув, тизим х,ар бир фойдаланувчига алох,ида мослашади6;

- гурух,лашга асосланган мослашув, укитиш натижаси асосида келиб чиккан маълумотлар оркали таълим олувчилар гурух,ини яратиш имконини беради ва муайян вазифани бажаришда узаро куллаб-кувватлайди7.

Журкиннинг фикрига кура, мослашувчан-ликнинг турли шаклларини бир-бири билан параллел тарзда ишлатиш мумкин. Мослашув-

1 Брусиловский П.Л. Адаптивные обучающие системы в World Wide Web: обзор имеющихся в распоряжении технологий. // International Forum of Educational Technology & Society. - http://ifets.ieee.org/; Любченко В.В., Несте-ренко А.В. Адаптивность и ее составляющие в обучающих системах. // Материалы международной научной конференции «Интеллектуальный анализ информации»,. 2007. http://iai.kpi.ua

2 Брусиловский П.Л. Адаптивные обучающие системы в World Wide Web: обзор имеющихся в распоряжении технологий. // International Forum of Educational Technology & Society. - http://ifets.ieee.org/

3 Журкин А.А. Информационно-коммуникационные технологии адаптационного обучения с элементами искусственного интеллекта. // «Ученые записки»: электронный научный журнал Курского государственного университета, №4(24)/2012. http://cyberleninka.ru/; Любченко В.В., Нестеренко А.В. Адаптивность и ее составляющие в обучающих системах. // Материалы международной научной конференции «Интеллектуальный анализ информации», 2007. http://iai.kpi.ua

4 Любченко В.В., Нестеренко А.В. Адаптивность и ее составляющие в обучающих системах. // Материалы международной научной конференции «Интеллектуальный анализ информации», 2007. http://iai.kpi.ua

5 Брусиловский П.Л. Адаптивные обучающие системы в World Wide Web: обзор имеющихся в распоряжении технологий. // International Forum of Educational Technology

& Society. http://ifets.ieee.org/; Любченко В.В., Нестеренко А.В. Адаптивность и ее составляющие в обучающих системах. // Материалы международной научной конференции «Интеллектуальный анализ информации», 2007. http://iai.kpi.ua

6 Брусиловский П.Л. Адаптивные обучающие системы в World Wide Web: обзор имеющихся в распоряжении технологий. // International Forum of Educational Technology & Society. http://ifets.ieee.org/

7 Журкин А.А. Информационно-коммуникационные технологии адаптационного обучения с элементами искусственного интеллекта. // Ученые записки: электронный научный журнал Курского государственного университета, №4(24)/2012. http://cyberleninka.ru/; Любченко В.В., Нестеренко А.В. Адаптивность и ее составляющие в обучающих системах. // Материалы международной научной конференции «Интеллектуальный анализ информации», 2007. http://iai.kpi.ua

чанликнинг хар бир шакли таълим сифатини оширишда кул келади1.

Купгина таълим тизимлари укитиш услуби-нинг битта моделига мос келади. Мослашувчи тизимларда эса бир нечта моделлардаги си-фатларни бирлаштирувчи укитиш услуби мо-делини ишлатиш тавсия этилади. Анъанавий методда укитиш услубини тахлил этиш учун талабалардан махсус психологик суровнома-ларни тулдириш талаб этилади. Мослашувчи тизимларда эса талабанинг тизимдаги харака-тининг тахлилига асосланган энг мос укитиш услуби модели яратилади.

Замонавий электрон укитиш тизимларида берилган маълумотлар анъанавий воситалар оркали берилган маълумотларга нисбатан анча куп. Маълумот куплиги бир жихатдан яхши, лекин бу билимни тез ва сифатли узлаштиришга халакит бериши хам мумкин. Шунинг учун таълим олувчиларга энг керакли маълумотни кетма-кетликда саралаб бериш лозим.

Укув жараёнига мослашувчи web-тизим-нинг мослашиш модели куйидаги учта омилга асосланган булиши керак:

- таълим олувчи (аникланиши мумкин бул-ган объект, жумладан, укув максади, билим даражаси, кизикишлари, мотивацияси, мада-нияти, укиш услуби, хулки, феъл-атвори, фао-лияти мажмуи, шахсий хусусиятлари ва б.);

- технология тури (компьютер, ноутбук, планшет, мобиль телефон, экран улчами, фой-даланиш мумкин булган киритиш курилмаси, процессор, хотира хажми, операцион тизим, web-браузер типи, техник шартлар, масалан, мавжуд алока каналларининг утказувчанлиги, таълим олувчи терминалининг узига хослиги ва б.);

- ташки шартлар (атрофимизни ураб тур-ган олам билан алока кила олувчи физик мухит, таълим олувчининг географик жойла-шуви, шу билан бирга минтакаси, таълим олувчи тили, провайдер талаблари ва бошка ташки элементлар).

Таълим олувчининг жорий профили ва ташки шартлар (одатда бу ресурс муаллифи

1 Журкин А.А. Информационно-коммуникационные технологии адаптационного обучения с элементами искусственного интеллекта. // Ученые записки: электронный научный журнал Курского государственного университета, №4(24)/2012. http://cyberleninka.ru/.

томонидан куйилган талаблар) - сахифани юклаш жараёни ва унинг ташки куринишига таъсир курсатувчи асосий мезонлардир.

Муаллиф томонидан таклиф этилаётган укув жараёнига мослашувчи web-тизимнинг мослашиш модели куйидагича тавсифланади.

Мослашувчи интерфейс. Тизим интерфей-си барча фойдаланувчилар учун мос, кулай ва содда навигация элементларидан таркиб топ-ган. Жумладан, хар доим фойдаланиб юрилган меъёрий-укув хужжатлари (укув режа, дастур, шахсий режа, журнал) куринишининг тизимдаги укув режа, дастур, шахсий режа, журнал кисм тизим интерфейси билан ухшашлиги.

Платформага мослашиш. Тизим фойдаланувчилар фойдаланадиган платформага (ШК, ноутбук, нетбук, планшет, мобиль телефон ва х,.) мослаша олади.

Фойдаланувчига мослашиш. Тизим педа-гогнинг жорий меъёрий хужжатлари хамда таълим олувчи билими, тайёргарлик даражаси, максади, эхтиёжи ва бошка сифатларига асосланиб мослаша олади.

Муцитга мослашиш. Тизим фойдаланувчи турган жойнинг географик жойлашуви, фой-даланиш вакти, фойдаланувчилар сонининг ошишидан катъий назар мунтазам ишлай олади.

Мазкур укув жараёнига мослашувчи web-тизим Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университетида ишлаб чикилган хамда укув жараёнига жорий этилган (1-2-расмлар).

Ушбу тизим профессор-укитувчилар тарки-бининг укув, илмий-методик, илмий-тадкикот, ташкилий-методик, маънавий-ахлокий ишлар буйича фаолиятининг мониторингини олиб бориш ва хисоботлар тайёрлаш; укув режа, ишчи дастур, фан материаллари ва назорат тестлари базасини яратиш; таълим олувчилар билимига мос таълим бериш; таълим олувчи-ларнинг давомати, жорий, оралик ва якуний бахолаш натижаларини киритиш, саклаш ва кайта ишлаш хамда тегишли хисоботларни тайёрлашга хизмат килади.

Хулоса урнида куйидагиларни айтиб утиш мумкин:

1. Таълим тизимининг мавжуд педагогик функцияларини уз ичига камраб олган мазкур тизим таълим олувчиларнинг сифатли ахбо-рот-таълим мухитини амалга ошириш билан

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2017, 3

1-расм. У^ув жараёнига мослашувчи web-тизим талаба интерфейси.

УУ ЕВ ОАБТитАБН МА НигА WEB-TIZIM • МО!?МиМ1МО\/А М.Б. РЕУПЫС КШ^ЬА!* ОгЬАБНЛШБН KONTRAKT

Б^О^УОЮАЫ РА1М1_Ак

"V МЛИу §'оуа амБ^ Ь^ипсЬа уа Л V 1атоуШаг ^^^ РаБикл/аА.М. ^^^^^ МиШтесПа 1шт1ап уа 1ехпо(о§гуа1ап Щ. 1 Abduгaxmanova Б А ^^^^^ ТаБ\лг1аг§а ^атИ ¡БЫОУ ЬепБЬ р ) Abduгaxmanova Б А

М а' гига СЗ АтаМу/Беттаг О 1_аЬога1опуа Ма'гига СЭ АтаНу/Беттаг О 1_аЬогз1опуа СЭ Ма'гига СЭ АтаМу/Беттаг О 1_аЬога1опуа СЭ

2-расм. У^ув жараёнига мослашувчи web-тизим профессор-ук,итувчи интерфейси.

8НАХ8|У Г^А | 2016-2017

0|©|0|0|0|®|0|(а

'АРФ

ХауШИауеуа Ы.Э. сь!с|1вЬ Ыогтайка о.т.

И 2016-2017 | Кайа о'дКиусЩ (1 вИеа! авов1у) Д

АтаПуо! ]итаПап I Оаг^а^аПт

Ма1етеИк уа котруи!ег* гжх1е11а5МгБЬ

МаЮтоИаг уа ЫИтйг Ьагая, и1агп1 Ьо^агБЛ 1шт1ап

1п(огта1йса уа ахЬого! 1ехпо1од|уа1апт о'д^ пагапуаБ!

итит1а'1т Гап1апп1 Ю5Ьда уопаШпЬ о'дйЫ! текЯкая

1п1огтайкап1 о^йбЛ 1ехпо«од(уа1аг1 уа Ьу^аЬШгкГ!

М 201

1п(огта№а уа ахЬого1 (ехпо1од1уа1ап

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

; | _1ита11апт

^ Мептд !ап1апт

Оаге ¿аЬуаНт

GURUH ОАУОМАТ!

\Zaqt те'уоНап

БГИаИапт: КаИа о^КиусЫ (асосий) Ма'1итоИаптп1 о'гдаг^пэЬ Раго1ш о'гдагйпвЬ +

Ма1ака озЫпэЬ

ВоэЬйпасИ: 2016 йил 1 ¡уип

бир каторда медиатаълим ресурсларининг очиклигини таъминлайди х,амда фанларнинг узаро алокасини янги самарали боскичга олиб чикади.

2. Таълим олувчининг билим даражаси ва интеллектуал хусусиятига асосланган укув жараёнига мослашувчи web-тизим асоси янги ахборот технологиялари булиб, таълим олиш-га булган укув мотивацияларини оширишга ёрдам беради, билим олишда бушлик х,осил булиш муаммосини х,ал этади, шунингдек, таълим олувчиларга эркинлик, муваффакият, юк-салиш ва уз имкониятларини юзага чикариш имкониятини беради.

3. Укув жараёнига мослашувчи web-тизим таркибидаги профессор-укитувчи интерфейси

таълим олувчиларнинг укув жараёнини диф-ференциаллаштирилган х,олда ташкил этиш, укитувчида педагогик мех,нат мотивациясини ошириш, шунингдек, жараён, метод танлашда уз вактини таксимлай олиш х,амда уз мех,нати натижаси х,акида доимий равишда хабардор булиш имкониятини беради.

4. Укув жараёнига мослашувчи web-тизим таркибий кисми сифатида ишлаб чикилган онлайн тест синовларини утказиш дастурий таъ-миноти укув фанлари самарадорлиги ва нати-жавийлигини таъминлаш, х,ар бир таълим олувчининг укув фаолияти натижаларини объектив бах,олаш имконини беради.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2017, 3

/- 16 k. ТАЪЛИМНИНГ АХБОРОТ-РЕСУРС ТАРКИБИ / ИНФОРМАЦИОННО-РЕСУРСНАЯ СОСТАВЛЯЮЩАЯ ОБРАЗОВАНИЯ \

Адабиётлар руйхати:

1. Каримов И.А. Узбекистоннинг 16 йиллик мустак,ил тарак,к,иёт йули. - Т.: «Узбекистон», 2007. -25-б.

2. Брусиловский П.Л. Адаптивные обучающие системы в World Wide Web: обзор имеющихся в распоряжении технологий. // International Forum of Educational Technology & Society. http://ifets.ieee.org/

3. Журкин А.А. Информационно-коммуникационные технологии адаптационного обучения с элементами искусственного интеллекта. // Ученые записки: электронный научный журнал Курского государственного университета. №4(24)/2012. http:// cyberleninka.ru/

4. Зайцева Л.В. Модели и методы адаптации к учащимся в системах компьютерного обучения. // Educational Technology & Society, 6(3), 2003. -С. 204-212. http:// cyberleninka.ru/

5. Зайцева Л.В. От традиционного к дистанционному обучению. // «Новый коллегиум», 2000, №3. -С. 58-60. http://cyberleninka.ru/

6. Любченко В.В., Нестеренко А.В. Адаптивность и ее составляющие в обучающих системах. // Материалы международной научной конференции «Интеллектуальный анализ информации», 2007. http://iai.kpi.ua

7. Brusilovsky P. Adaptive Educational Systems on the World-Wide-Web: A Review of Available Technologies. http://citeseerx.ist.psu.edu/

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.