Научная статья на тему 'УСТОЗИМ, УСТОЗИМ ВА ЯНА УСТОЗИМ'

УСТОЗИМ, УСТОЗИМ ВА ЯНА УСТОЗИМ Текст научной статьи по специальности «Языкознание и литературоведение»

CC BY
180
40
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
УСТОЗИМ / РАҲБАР / РЕКТОР / АТОқЛИ ОЛИМ / ДОНОӢ / СЕВИМЛИ ТАРБИЯЧИ / ПОК АқЛ / СОФ ЧАШМА / ИЛМИЙ ХОДИМ / ТОШКЕНТ ИРРИГАЦИЯ ВА қИШЛОқ ХЎЖАЛИГИНИ МЕХАНИЗАЦИЯЛАШ ИНЖЕНЕРЛАРИ ИНСТИТУТИ

Аннотация научной статьи по языкознанию и литературоведению, автор научной работы — Набиев Т.С., Пўлатов Салим Пўлатович

Бу мақола буюк мутахассис раҳбар, универсал олим, менинг фидоий устозим С.Пўлатовнинг қисқача ҳаёт фаолияти, камина билан учрашган вақтларидаги сўҳбатлари ва берган маслаҳатларини ёритишга бағишланган.This article is dedicated to the brief life of the great expert leader, universal scientist, my devoted teacher S. Pulatov, his conversations and advice when he met with the fireplace.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «УСТОЗИМ, УСТОЗИМ ВА ЯНА УСТОЗИМ»

вынести их на доску, чтобы проанализировать существующие проблемы всем классом.

Следует отметить, что преподавателю следует все время расширять свой арсенал стратегий исправления ошибок, а также сочетать их между собой на практике, так как каждая проблема требует индивидуальных путей разрешения в зависимости от обстоятельств.

Таким образом, следует отметить, что язык представляется как сложное явление, а его изучение, соответственно, трудоемкой

деятельностью. На успех или неудачу в изучении языка у отдельного индивида влияет множество факторов. Одним из них, безусловно, является уверенность учащегося в своих силах и способности выполнить задание. И именно преподаватели нередко подрывают эту уверенность, подчеркивая и фокусируясь на проблемах, с которыми сталкивается учащийся.

Уверенность в своих силах часто подрывается из-за обильных исправлений со стороны учителя [1]. Однако, вселять уверенность в своих возможностях и способностях - это также задача преподавателя.

Библиография

1. Lewis, M. Practical Techniques for Language Teaching / M. Lewis, J. Hill. - Boston : Heinle and Heinle, 2002. - 90-91 с.

2. Scrivener, J. Learning Teaching. The Essential Guide to English Language Teaching / J. Scrivener. -Oxford : Macmillan, 2011. - 285 с.

3. Spratt, M. The TKT Course. Modules 1, 2 and 3 / M. Spratt, A. Pulverness, M. Williams. - Cambridge : Cambridge University Press, 2011. - 209-212 с.

4. Ur, P. A Course in Language Teaching. Practice and Theory / P. Ur. - Cambridge : Cambridge University Press, 2009. - 85 с.

УСТОЗИМ, УСТОЗИМ ВА ЯНА УСТОЗИМ MY TEACHER, MY TEACHER AND MY TEACHER AGAIN

Набиев Т.С.

Халцаро аграр таълими академиясининг академиги, Россия табиий фанлар академиясининг академиги, т.ф.д., проф., хизмат курсатган фан ва таълим арбоби, Россия Федерацияси олий профессионал таълимининг фахрий ходими, Фаргона политехника институтининг профессори.

Атокли олим, буюк радбар, севимли тарбиячи, профессор Салим Пулатович Пулатов хотирасига багишланади

АННОТАЦИЯ

Бу макола буюк мутахассис радбар, универсал олим, менинг фидоий устозим С.Пулатовнинг кискача даёт фаолияти, камина билан учрашган вактларидаги судбатлари ва берган масладатларини ёритишга багишланган.

ANNOTATION

This article is dedicated to the brief life of the great expert leader, universal scientist, my devoted teacher S. Pulatov, his conversations and advice when he met with the fireplace.

Таянч сузлари: устозим; радбар; ректор; атокли олим; доно; севимли тарбиячи; пок акл; соф чашма; илмий ходим; Тошкент ирригация ва кишлок хужалигини механизациялаш инженерлари институти.

Key words: my teacher; leader; rector; famous scientist; dono; favorite tutor; clean mind; pure spring; researcher; Tashkent Institute of Irrigation and Agricultural Mechanization Engineers.

Г

Jk.

Иш килсанг бадосин берсин пок акл, Сунгра уни доноларга куз - куз кил, Уша доноларга макбул килганинг, Билки, соф чашмадан бадра олганинг.

(А. Фирдавсий)

"V

Да, менинг буюк устозим Салим Пулатович хакикатда пок акл эгаси эдилар. Мен уз фикрларимни ва илмий ишларимни уша доно устозимга курсатиб, маслахатларини кабул килардим ва булар натижасида шогирд сифатида уз устозимнинг соф чашмасидан бахра олардим.

Буюк устозим Салим Пулатов Узбекистоннинг энг гузал вилоятларидан бири - Наманган (Намаккон)дан булиб, 21.03.1930 йили таваллуд топганлар. Мактабни битиргандан сунг, Тошкент ирригация ва кишлок хужалигини механизациялаш инженерлари институтида укиб, умрларини охиригача Шарк машъали булган шу шахри азмда яшадилар.

Устозим Салим Пулатович, жушкин умрларининг 17 бахорини факат рахбарлик лавозимига астойидил сарфлаган ягона олий укув маскани - Тошкент ирригация ва кишлок хужалигини механизациялаш инженерлари институтида аъло даражада укиб, халол мехнат фаолияти курсатганимдан бенихоят мамнунман. Бундай олий даражадаги устозларга хар кандай одамга абитуриент, студент, аспирант, илмий ходим ва битта кафедрада бирга ишлаш сифати насиб килавермайди.

1966 йил 31 август- "А" бинода жойлашган институт ректори хонасида танлов (мандат)дан утолмаган абитуриентларнинг аппеляцияси курилаётган вакт. Гарчи "механизация" техникумини аъло даражада битирган булсам хам, Тошкент вилояти учун институтга кириш баллим етмаган эди. Мен хам навбатим билан курилаётган масъала буйича хонага кирдим.

Карасам 10-15 кишиларча комиссия аъзолари ва турда урта ёшли, мехрга тула ректор утирган эканлар. Дардимни тушунтириб булганимдан кейин, Салим Пулатович хеч кимга суз бермасдан, "Сизда 5 % ли маълумотнома борми" деб сурадилар. Мен "ха, хужжатларим ичида" дедим.

Сиз эртага эрталаб келинг, мен хужжатларингизни узим текшириб кураман деб, кетишимга рухсат бердилар. Уша вактлари Тошкент трактор (Ташавтомаш) заводида 3 -сменада ишлар эдим. Эрталаб ишдан чикиб, соат 9 яримларда институтга келиб, кабулхонадан ректорни сурасам, котиба: "домла вактли келиб, якинда вазирликка кетдилар" деди.

Соат 11 ларгача ректорни институт ховлисида кутдим. Узимча ишим энди битмас экан-да деб уйлаб, факультетлар буйича буйрукларни куришга карор килдим ва "механизация" факультети деканатини "Б" бинодан топдим. Коридор деворида осилиб турган эълонлар, буйруклар, институтга кирган студентлар руйхати ва дарс жадваллари билан танишиб чикдим.

Мен фамилиямни руйхатдан тополмаганимдан бошим эгилиб, бир зумдан кейин кутарсам, бурчакда турган бир когозга кузим тушди. Бориб укиб карасам, мени институтга кабул килинганлик тугрисидаги алохида буйрук экан. Мен ушанда русчалаб "Молодец ректор!" деб юборибман. Бу вокеани устозимнинг устозлик килишининг

бошланиши деб хисоблайман. Уша 1966 йили 1 сентябрь куни соат 12.15 да, дарс жадвали буйича академик Кори - Ниёзийнинг биринчи маърузасини эшитишга муваффак булдим.

1968/1969 укув йили - домла Салим Пулатович бизларга "Кишлок хужалик машиналари" фани буйича маъруза укидилар. Маъруза шундай ёкимли ва тушунарли булса, чизмалар чиройли ва равшан куринарди. Аудиториядаги устоз билан шогирдларнинг богланиши эса, жуда катта педагоглик санъати эди. Бундай юкори махорат билан дарс утишни домламдан урганиб, мен ярим асрдан бери 3 китъа - Осиё, Африка, Европа институт ва университетларида уз мехнат фаолиятимда куллаб келаяпман.

Уша учта китъалар олий укув юртларининг бирорта ректори хам, хар томонлама ва хамма жихатларидан менинг устозим - ректор Салим Пулатовичга ухшамаган эди, чунки Салим Пулатович худо томонидан берилган касбий, олижаноб ректор ва халол рахбар эди! Мана устозимнинг устозлиги. Бунга факат койил колиш керак.

1971...1974 йиллари - устозимнинг иккинчи аспиранти сифатида илмий иш килдим. Институтни техникумга ухшаб, аъло битирганимдан сунг, бир куни домланинг кабулига кирдим. "Энди нима билан шугулланасиз?" деган саволларига, мен "Сизнинг рахбарлигингиз остида илмий иш килмокчиман" деб жавоб бердим.

Шу захотиёк, узлари олдиндан уйлаб юрган илмий муаммоларини бир когозда тушунтириб бердилар ва кушимча килиб, " мени куп буш вактим булмайди, кийналиб колмайсизми?" деб туриб, иловада "Сиз уддасидан чикасиз" дедилар ва дархол диссертация мавзуси тугрисида аник бир хулосада тухтадик. Мана устознинг шогирдларига ишончи! Бу ишончни мен албатта окладим. Техника фанлари номзоди диссертациясини уз вактида ёзиб, тугатиб, ёкладим! Х,аммаси устознинг шарофати ва менинг илмий ишга берилганим туфайли булди.

Устоз жонкуяр булса, шогирд жонкайнар булиши керак экан.

Мен "Кишлок хужалик машиналари" кафедрасида педагоглик ишимдан ташкари жамоат ишлари буйича парторг булиб сайлангандим. Уша вактлари устозим ректорлик вазифалари билан бир каторда, кафедра мудири хам эдилар. Биргаликдаги сухбатимизнинг хар бирида, кафедра аъзоларининг касбий билим бериш сифати ва халоллиги тугрисида борарди.

Домланинг канчалик куп киррали инсон эканликларини тасаввур килиш кийин эди. Салим Пулатович билан сухбатлашган одамнинг - хам муаммоси ечиларди, хам дам оларди, хам келажак тугрисида орзу киларди ва хатто соглиги яхши булмаса, согайиб чикиб кетарди. Бундай зотлар дунёга хар замонда бир келади десам хато килмайман.

Домланинг куп киррали эканликларини куйидаги кискача далиллар исботлайди:

аспирантлик режамни тузиб, олдиларига кул куйдиришга кирганимда, текшириб, мени мактаб "нега июль ва август ойларини буш колдирдингиз" деб сураганларида, никох туйим булишлигини айтганман; биринчи фарзандим киз бола тугилганлигини айтганимда, "каттаси киз булса, оилага ёрдамчи булади" деганлар; бир иккита ёзган илмий маколадан уз фамилияларини учириб, "аспирантнинг бир узи ёзган маколаси хам булиши керак" деганлар; домла вазир булганларида давлат томонидан берилган участка ерига памилдори кучатини утказиб, у хосилга кирганда тайёрланган таёкчаларни буяб, кейин палакни кутариб бойлаганлар; ётокхонага навбатчи укитувчилар буйрукини тузганларида, биринчи узларининг фамилияларини ёзардилар; агар домла институт ишларидан нафас олган булсалар, институт хам ректордан нафас олар эди, чунки 17 йил давомида бирон марта якшанба дам олиш куни биринчи рахбарсиз колмаган; 1962 йили шахар марказида жойлашган бизнинг институтни кишлокка кучириш режаси турганда, домла Москвага кетма -кет катта акл кучи ва махорат билан асословчи хатлар ёзиб, жойида колдирганлар ва хоказо.

Институтдаги укув ишларимиз купинча Тошкент, Сирдарё ва Жиззах вилоятларининг хужаликларида бахор, ёз ва куздаги амалиётларга рахбарлик килиш билан богланиб кетарди. Буни домла яхши билар эдилар. Бир куни пахта терими пайтида, Жиззах чулида транспорт пойлаб турганимда, битта машина катта тезликда утиб кетиб тухтади. Карасам вазирнинг 12-01 ТНО

ракамли "Волга" машинаси эди. Мен машина томон борган сари, ичидан устозим Салим Пулатович тушиб мен билан сурашдилар ва машиналарида мен борадиган хужаликгача бирга олиб бориб, узлари Тошкент политехника институти студентлари жойлашган хужаликка караб кетдилар, чунки уларга давлат ордени топширишлари керак экан.

Устозим тугрисида ёзганларим

театрлаштирилган сахна маколаси эмас, балки энг улуг инсон Салим Пулатович хакида оз булсада, чинакам таърихий вокеалар билан сугорилган кискача бир оддий шогирдининг хотиралаш маколасидир. Ох устоз, мехрибон устозим..! Улуг шоир А. Навоийнинг устози А. Жомий тугрисида "Киблаву устозу пир манга" деганига асосланиб, мен хам уз устозим, камтарин инсон Салим Пулатович Пулатов тугрисида - хам киблам, хам пирим ва хам устозим дейман.

Узим устоз булдим, лек колдим беустоз, Укитувчиларим хаётимда булди устоз.

Канчалик тиришсам хам,билимим куринади оз,

Бошимни эгиб айтаман: "минг рахмат устоз"!

Менинг устозимнинг чет вилоятдан давлат пойтахтига келиб, абитуриентликдан вазирликгача кутарилиб ишлаганлари ва студентликдан профессор унвонигача етишлари, Узбекистон республикасида яшаётган хар бир ёш авлодга ва хар бир рахбарга урнак булиб колади деган умиддаман!

Жойингиз жаннатда булсин устоз!

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.