CC BY
0ОШ МАМЛЕКЕТТИК УНИВЕРСИТЕТИНИН ЖАРЧЫСЫ
ВЕСТНИК ОШСКОГО ГОСУДАРСТВЕННОГО УНИВЕРСИТЕТА BULLETIN OF OSH STATE UNIVERSITY
ISSN: 1694-7452 e-ISSN: 1694-8610
№2/2024, 299-307
ПЕДАГОГИКА
УДК: 378.124.3 (378.113.2)
DOI: 10.52754/16948610 2024 2 29
УСТАТЫМДЫ ЭСКЕРИП: ПРОФЕССОР ДЖ. У. БАЙСАЛОВДУН 75-ЖЫЛДЫК
МААРАКЕСИНЕ (1949-2020)
ПАМЯТИ НАСТАВНИКА: К 75-ЛЕТНЕМУ ЮБИЛЕЮ ПРОФЕССОРА ДЖ. У.
БАЙСАЛОВА (1949-2020)
IN MEMORY OF A MENTOR: ON THE 75th ANNIVERSARY PROFESSOR J.U. BAYSALOV
(1949-2020)
Келдибекова Аида Оконовна
Келдибекова Аида Оконовна Keldibekova Aida Oskonovna
п. и. д., профессор, Ош мамлекеттик университети
д. п. н., профессор, Ошский государственный университет Dr. Professor, Osh State University akeldibekova@oshsu.kg ORCID: 0000-0001-6444-0468
УСТАТЫМДЫ ЭСКЕРИП: ПРОФЕССОР ДЖ. У. БАЙСАЛОВДУН 75-ЖЫЛДЫК
МААРАКЕСИНЕ (1949-2020)
Аннотация
Макала Кыргыз Республикасынын педагогика илиминде езгече орду бар белгилуу илимпоз, окумуштуу-усулчу, педагогика илимдеринин доктору, профессор Байсалов Джоомарт Усубакуновичтин 75 жылдыгына арналат (12.01.1949 - 8.07.2020-ж.ж.). Ата мекендик педогогика илимине, математиканы окутуу усулуна Дж. Байсаловдун кошкон салымын изилдее, профессордун кесибине байланышкан емYPYHYн негизинде жYргYЗYп, биз анын окумуштуулук талантын, уюштуруучулук жана изилдеедечYЛYк чеберчилигин баалоого аракет кылдык. ИзилдеенYн натыйжасында, профессор Дж. Байсаловду Кыргыз Республикасынын билим беруу тармагын енYктYPYY жоопкерчилигин мойнуна алган эсептелуу окумуштуу-усулчулардын катарына кошууну эп кердYк. Себеби, ата мекендик илим YЧYн кадрларды даярдоо багытында YЗГYЛтYксYЗ жYргYЗген уюштуруучулук ишмердигин ал езгече чеберчиликте жYргYЗгенY байкадык. Уюштуруучулук, илимий, эксперттик чейрелердегY Дж. Байсаловдун бийиктиги - стратегиялык ой жYГYртYY, маселелерди системалуу чечYY жолдорун кере билYY, керт башына жоопкерчиликти алуу жендемдерY сыяктуу окумуштуунун инсандык сапаттарынын жыйындысынан даана керYнет.
Ачкыч свздвр: Джоомарт Усубакунович Байсалов, маараке, педагог-усулчу, математикалык билим беруу, окутуудагы кыргыз усулу.
ПАМЯТИ НАСТАВНИКА: К 75-ЛЕТНЕМУ ЮБИЛЕЮ ПРОФЕССОРА ДЖ. У. БАЙСАЛОВА (1949-2020)
Аннотация
Статья посвящена 75-летию со дня рождения ученого-методиста, известного деятеля педагогической науки Кыргызской Республики, доктора педагогических наук, профессора Байсалова Джоомарта Усубакуновича (12.01.1949 - 8.07.2020). Изучение вклада Дж. Байсалова в развитие отечественной науки педагогики и методики преподавания математики выполнялось на основе профессиональной биографии профессора, и позволяет оценить его талант ученого, исследователя и организаторские способности. Профессора Дж. Байсалова мы можем отнести к тем немногочисленным отечественным ученым-методистам, которые брали на себя ответственность за развитие образование в Кыргызской Республике, что нашло свое отражение в его систематической организаторской деятельности по подготовке кадров для отечественной науки. Достижения Дж. Байсалова в организаторской, научной, экспертной сферах объясняются совокупностью личностных качеств ученого, связанных со способностью стратегически мыслить, видеть системное решение проблем, принимать на себя ответственность.
IN MEMORY OF A MENTOR: ON THE 75TH ANNIVERSARY PROFESSOR J.U. BAYSALOV (19492020)
Abstract
The article is dedicated to the 75th anniversary of the birth of the scientist-methodologist, a famous figure in pedagogical science of the Kyrgyz Republic, Doctor of Pedagogical Sciences, Professor Djoomart Usubakunovich Baysalov (01/12/1949 - 07/8/2020). The study of J. Baisalov's contribution to the development of the national science of pedagogy and methods of teaching mathematics was carried out on the basis of the professor's professional biography, and allows us to evaluate his talent as a scientist, researcher and organizational skills. We can classify Professor J. Baisalov as one of the few domestic methodological scientists who took responsibility for the development of methodological science in the Kyrgyz Republic, which was reflected in his systematic organizational activities in training personnel for domestic science. The achievements of J. Baisalov in the organizational, scientific, and expert spheres are explained by the totality of the scientist's personal qualities associated with the ability to think strategically, see systemic solutions to problems, and take responsibility
Ключевые слова: Джоомарт Усубакунович Байсалов, юбилей, педагог-методист, математическое образование, кыргызская методика преподавания.
Keywords: Djoomart Usubakunovich Baysalov, anniversary, educator-methodologist, mathematical education, Kyrgyz teaching methods.
Киришуу
2024-жылы Кыргыз Республикасынын илимий-академиялык коомчулугу педагогика илимдеринин доктору, профессор Джоомарт Усубакуновичтин 75 жылдыгын белгилейт (12.01.1949 - 8.07.2020-ж.ж). Билим берYY жана илимий изилдее ишмердигине арналган 50 жылдык емYPYнде ал Кыргызстандагы педагогика илиминдеги дидактика жана математиканы окутуу усулу чейресYHYн енYГYШYне кандай салым кошкон болсо, чет елкелердегY илимдин бул багытына да ошондой эле салмактуу салым кошкондугун айтпай кетYYге болбойт. Анын вмур жолундагы негизги этаптарды салттуу тYPде белгилейбиз.
Дж. У. Байсалов Ысык-Кел облусунун Темировка айлында жарык
дYЙнеге келген. VIII класска чейин Ысык-Кел районундагы эц чоц мектеп болуп саналган Т. Сатылганов атындлагы № 1 мектеп-интернатында ( азыркы Э. Керимгазыев атындагы орто мектеп) билим алган. 1Х-Х класстарды Жети-ЭгYЗ районунун Оргочор айлындагы Ю. А. Гагарин атындагы орто мектептен окуп бYTYрген.
1970 жылы Пржевальск педагогикалык институтун ийгиликтYY аяктап (азыркы К. Тыныстанов атындагы Ысык-Кел мамлекеттик университети), Дж.У. Байсалов математика мугалими катары эмгек жолун баштаган. Советтик Армиянын катарында кызмат етеп келгенден кийин (1971-1972-ж.ж.), Республикалык мугалимдердин квалификациясын жогорулатуу институтунда усулчу болуп иштеген (1972-1974-ж.ж.) 1974-1992-жылдар аралыгында Бишкек шаарындагы Кыргыз ССРинин Илим-изилдее институтунда кенже илимий кызматкереден тартып, белYм башчы кызматына чейинки кызматтарды аркалаган.
СССРдин Педагогикалык илимдер академиясынын аспирантурасынын кYндYЗГY белYMYн бYTYPYп, (1982-1985-ж.ж.), Дж. У. Байсалов В. И. Ленин атындагы Москва педагогикалык институтунун профессору, педагогика илимдеринин доктору Григорий Давыдович Глейзердин илимий жетекчилигинде, Москва шаарындагы Педагогикалык илимдер академиясынын илимий изилдее институтунда педагогика илимдеринин кандидаты окумуштуулук даражасын коргогон (1986-ж.) (Байсалов жана авт., 1984). 1990-1995-жылдар аралыгында Кыргыз мамлекеттик университетинде доцент катары эмгектенген. Ага 1994-жылы "Математиканы окутуу усулу" адистиги боюнча доцент окумуштуулук наамы ыйгарылган.
XX жYЗ жылдыктын акырында, Казакстандагы Абай атындагы Алма-Ата университетининин бир жылдык докторантурасын бYTYPYп, КР УИАнын академиги, физика-математика илимдеринин доктору, профессор Алтай Асылканович БерYбаевдин жана Казакстандын Улуттук илимдер академиясынын академиги, педагогика илимдеринин доктору, профессор Алма Есимбековна Абылкасымованын илимий кецешинин алдында 13.00.02 - математиканы окутуунун теориясы жана усулу адистиги боюнча, 1998-ж. педагогика илимдеринин доктору окумуштуулук даражасын меенетYнен мурда коргогон (Байсалов, 1998). 2000-жылы педагогика илимдеринин доктору диплому Кыргыз Республикасынын кайра аттестациялоо жещнде^ нострификациясынан еткерYлгенден кийин, ага профессор окумуштуулук наамы ыйгарылган (2001-ж.).
Профессор Дж. У. Байсалов 13.00.01 - жалпы педагогика, педагогика жана билим 6epYYHYH тарыхы, 13.00.02 - окутуунун жана тарбиялоонун теориясы жана методикасы (математика, информатика), 13.00.08 - Кыргыз Республикасында кесиптик билим берYYHYн теориясы жана усулу багыттары боюнча илимий чeйрeдeгY таанымал эксперт болуп саналат. 1998-2000-жылдар аралыгында КР Улуттук аттестациялык комиссиясынын эксперттик комиссиясынын мYчeсY, КР ЭкмeтYHYн алдындагы илим жана интеллектуалдык менчик боюнча Мамлекеттик агенттиктин эксперти (2002-2006-ж.ж.), Кыргыз Республикасынын Улуттук аттестациялык комиссиясынын психологиялык-педагогикалык илимдери боюнча эксперттик кецештин тeрагасы (2006-2010-ж.ж.), Кыргыз Республикасынын Жогорку аттестациялык комиссиясынын Президиумунун тeрагасы (2010-2013-ж.ж.) болуп турган.
Атайын кецештин курамында (2001 -2007), андан кийин тeмeнкYдeй диссертациялык кецештерде:
- Д 13.13.007 окутуунун жана тарбиялоонун теориясы жана усулу боюнча (математика, физика, орус тили, кыргыз тили жана адабияты (2014-2016);
- Д 13.16.526 окутуунун жана тарбиялоонун теориясы жана усулу (математика, физика, информатика), кесиптик билим берYYHYн теориясы жана усулу боюнча (2016-2018) диссертациялык кецештин тeрагасы;
- Д 13.18.577 окутуу жана тарбиялоонун теориясы жана усулу (математика, физика, информатика, биология, кесиптик билим берYYHYн теориясы жана усулу) диссертациялык кецешинин тeрагасынын орун басары катары эмгектенип (2018-2020-ж.ж.)., педагогика илимдеринин доктору (кандидаты) окумуштуулук даражасын коргоо багытында республикабызда бир топ илимий кадрларды даярдаган.
Дж. У. Байсалов кыргыздын усулдук илимдерин чет элдик усулдук илимдерге жакындатууда, ата мекендик окумуштууларды чет eлкeлYк коллегаларынын илимий эмгектери менен тааныштырууда чоц роль ойноп, Ч. Айтматов атындагы Эл аралык академиянын (2004-ж.), Эл аралык маалыматташтыруу академиясынын академиги (2016) катары таанылган. Ошондой эле чет eлкeлeрдe: немецтердин дидактик-математиктер коомуна (1998-ж.), Россиянын педагогикалык жана социалдык илимдер академиясынын (2000-ж.), Россиянын табият таануу академиясынын академиги болуп шайланган (Москва).
Бир топ чет eлкeлYк жогорку окуу жайлардын: "Абай атындагы Казак улуттук педагогикалык университетинин ( Алматы ш.), Кожо Акмат Яссави атындагы Казак-ТYрк Эл аралык университетинин (ТYркестан ш.), Е. А. Букетов атындагы мамлекеттик университеттин (Караганда ш.), Леся Украинка атындагы Чыгыш Европа университетинин (Луцк ш.) "Ардактуу профессору" болуп саналат.
1998-жылы Ж. Баласагын атындагы Кыргыз мамлекеттик улуттук университетинин жогорку математика жана билим берYYHYн жацы технологиялары кафедрасы тарабынан уюштурулуп, ал жетекчилик кылган конференцияда устатым менен биринчи жолу жолугушкамын. Ошол кYндeн баштап, мен eзYмдYн илимий изилдeeлeрYмдY (кандидаттык жана докторлук диссертацияларымды) Джоомарт Усубакуновичтин жетекчилигинде жYPГYЗДYм. Факультеттин деканы, диссертациялык кецештин тeрагасы, эксперт катары иштеп турган учурунда жоопкерчиликтYY иштеринин кeптYГYнe карабай, eзY жетекчиликке алган
изденуучулерге, аспиранттарга кеп-кецеш айтып, багыт берууге убактысын аяган эмес. Анын натыйжасы катары, устаттын жетекчилиги астында 1 докторлук (п.и.д., Ош мамлекеттик университетинин профессору Келдибекова А.0.) педагогика илимдеринин 22 кандидаты окумуштуулук даражасын коргоп чыгышты. Алар: Б. Сыдыков атындагы Кыргыз-Эзбек Эл аралык университетинин профессору Исаков Т. Э.; И. Арабаев атындагы Кыргыз мамлекеттик университетинин доценттери Касымалиева Г. О., Сейталиева Э. С., Оцолбаев М. Б., Койлубаева Н. К., Султанбаева Г. С., Узакова М. К.; Ж. Баласагын атындагы Кыргыз улуттук университетинин доценттери Мунапысова Г. Т., Исраилова Г., Салиева Г., Ажиманбетова Г. И., Ниязбекова Р. М.; Талас мамлекеттик университетинин доценти Стамалиева К. А.; Б. Осмонов атындагы Жалал-Абад мамлекеттик университетинин доценти Нусупова Р. С. ж. б., алардын катарында Казакстандын бир Phd доктору бар экендигин айтпай кетууге болбойт.
26 жыл аралыгында биргелешип жургузген илимий ишмердигимде устатымдын иш ыкмасынан, илимий жетекчилик стилинен теменкудей езгече артыкчылыктары ачык-айкын керунду:
1. Илимий ишмердиктин жацы багытын ийгиликтуу ездештурулушу учун мыкты тузулуштун калыптандыруу.
2. Илимий ой жугуртуу системасын калыптандыруу.
3. Жамааттык илимий иштерге тартуу.
4. Илимпозду окутуу менен катар эле тарбиялоо.
5. Аспиранттарга ар тараптуу жана максаттуу колдоо керсетуу.
6. Билим беруу чейресунде илимий кадрларды даярдоонун перспективалык стратегиясы.
7. Аспиранттар менен ачык-айкын кызматташууга даярдыгы, илимге кызмат кылуунун езгече улгусу. 8. Диссертациялык иштерин коргоп кеткен мурдагы аспиранттары менен узгултуксуз жургузулген кызматташтыгы, алардын ийгиликтерге жетишине туртку берип турушу.
Менин
ийгиликтеримдин кубанычын да, туцгуюкта калган кундерумдегу туйшуктерду да устатым тец белушуп турду. Ооба, мен татаалдыктарга туш келген учурда ал тынч алып отура алган жок. Ийгиликке жеткенимде, езу ийгиликке жеткендей кубанды.
Джоомарт Усубакунович окуучуларын жеке турмушунун каалаган этабында изилдеечу болуп калышы мумкун экендигине ишеним жаратты. Анын дал ушул принципиалдуу позициясы ар бир аспирантынын да, докторантынын да илимий изилдеесун енуктуруп ийгиликке жетишине шарт тузду. Конференцияларга доклад даярдоодо, илимий макала жазууда керсеткен анын колдоосу ийгиликтуу чейренун тузулушун, бекемделишин камсыз кылып, жыйынтыгында ийгилик жаратуу ишенимин бышыктайт. Эмгекти
суйген, алысты кере билген Джоомарт Усубакунович илимий-педагогикалык адистерди даярдоонун катарында жетекчилик багытындагы кадрларды даярдоого да езгече салым кошкон тубаса жетекчи эле.
Профессор бир топ жыл аралыгында И. Арабаев атындагы Кыргыз мамлекеттик педагогикалык университетинин математиканы, физиканы, информатиканы окутуу усулу кафедрасын (1995-1998), Ж. Баласагын атындагы Кыргыз мамлекеттик улуттук университетинин жогорку математика жана окутуунун жацы технологиялары кафедрасын (1998-2002) жетектеген. Анын кесиптик ишмердиги eмYPYHYн акыркы кYHYнe чейин И. Арабаев атындагы КМУнун Педагогика институту (азыркы Педагогика жана психология институту) менен тыгыз байланышта ЖYPДY. Тагыраак, айтканда, 18 жыл аралыгында (2002-2020-ж.ж.) ал институттун жетекчиси катары YЗГYлтYксYЗ иштеди.
Джоомарт Усубакуновичтин уюштуруучулук чеберчилиги аркылуу калыптанып, eнYГYШYнe шарт тYЗYлгeн педагогика факультети кYндe да И. Арабаев атындагы
университеттин мыкты тYЗдeрYHYн бири болуп саналат. Кeптeгeн аспиранттары анын уюштуруучулук тажырыйбасын, командалык иш ыкмаларын eзYнe сицирип, Ош, Бишкек, Талас, Жалал-Абад шаарларындагы ар кандай жогорку окуу жайлардын жетекчилик кызматарында: кафедра жана бeлYм башчысы, проректор, департаменттин директору кызматтарын ийгиликтYY аркалап келишет. "Мугалим yhyh eзгeчe кубаныч - аны окуучулары мактаган учур" деп айтылат эмеспи (Ш. Бронте). Биздин устат eзYHYн бай тажырыйбасын, билимин окуучуларына сицирип, eз учурунда сепкен YрeeнY бYГYнкY кYндe жемишин берип, анын илимдеги eмYPYн улантып жаткандыгын белгилебей кетYYгe болбойт.
Профессор математиканы окутуунун актуалдуу маселелери боюнча эл аралык конференцияларда баяндамалар менен чыгып, Германия, ТYркия, Кытай, Испания, Орусия, Украина ж.б.у.с. ^ш^ген eлкeлeрдYн илимий басылмаларынын кeргeзмeсYнe катышып, коомдук жана илимий ишмердиктин YCTYндe YЗГYлтYксYЗ иш алып барган. Анын жыйынтыгында XXXVIII эл аралык «Livre Paris» (2018), «Liber Barcelona» (2018) окуу-усулдук басылмалардын дипломдору жана медалдары менен сыйланган.
Педагогика жана математиканы окутуунун усулу боюнча ал 210дон ашык илимий, илимий-усулдук эмгектик автору. Алардын арасынан эки монографиянын, отуз окуу-усулдук колдонмонун, патенттин (кYбeлYк № 1711 «Windows YЧYн MS Access офистик программа (видеолекциялар)» жаратманы болгондугун eзгeчe белгилеп айтууга болот. Профессордун илимий-усулдук кызыкчылык чeйрeсYнe факультетивдик сабактардын системаларынын мазмунун иштелип чыгышы (Байсалов жана авт., 1984); (Байсалов, 1986), педагогикалык жогорку окуу жайлардагы математик-студенттерди даярдоо усулундагы модулдук окутуунун негиздери (Байсалов, 1997); (Байсалов, 1998) киргизилген. Ошондой эле атайын курстардын программалары, математика мугалиминин квалификациясын жогорулатуунун программалары тYЗYлгeн (Байсалов жана авт., 1996); (Байсалов жана авт., 2000), жогорку окуу жайлардын дистанттык билим берYY технологиялары (Байсалов, 2013), окуучуларга кесипке багыт берYY ыкмалары (Байсалов, 1989); (Байсалов & Келдибекова, 2014), математикалык олимпиадалык тапшырмаларды аткаруу усулу (Байсалов & Келдибекова, 2017); (Байсалов & Келдибекова, 2018); (Келдибекова & Байсалов, 2019 a); (Келдибекова & Байсалов, 2020), рухий-нравалык тарбия (Байсалов, 2019); (Шодиев & Байсалов, 2015) ж.б. иштелип чыккан. Илимий коомчулуктун азыркы талаптарына чейин эле ал эл аралык РИНЦ базаларында интекстелген журналдарга (Абильдина ж.б., 2019); (Келдибекова & Байсалов, 2019a); Кыргыз Республикасынын педагогикалык багыты боюнча алгачкылардан болуп SCOPUS^ илимий
эмгектерин жарыялай баштаган (Abylkasymova ж.б., 2020); (Atemova ж. б., 2014); (Keldibekova & Baysalov, 2019b).
Джоомарт Усубакуновичтин баш кетербей иштеген эмгеги ЖОЖдордун жетекчилиги, туулуп-ескен шаары, бутундей республика тарабынан жогору бааланды. Тагыраак айтканда, билим берууге жана илимге кошкон езгече салымы учун Кыргыз Республикасынын Ардак грамотасы (2011), КР Билим беруу жана илим министрилигинин (1999), Кыргызстандык Калк ассамблеясынын (2016), Ардак грамоталары, И. Арабаев атындагы КМУнун медалы, Россиянын табият таануу академиясынын Улуу Екатерина ордени (2018-ж. Москва ш.) менен сыйланган. Ысык-Кел районунун "Ардактуу атуулу" ардактуу наамдын ээси (2016-ж.), Кыргыз Республикасынын билим беруусунун мыктысы (2000-ж.), Билим беруу жана илимдеги профсоюз кыймылынын мыктысы (2013-ж), Казакстан Республикасынын Алтынсарин атындагы Билим беруу академиясынын Ардак грамотасы (1999-ж.), Мамлекеттик тил комиссиясынын медалы (2012-ж.), Россиянын табият таануу академиясынын илим жана техникага эмгек сицирген ишмери (2018-ж.), КР билим беруусуне Эмгек сицирген ишмер (2019-ж.) ардактуу наамдарын алууга жетишкен.
Эз чейресунун эксперти катары таанылган Дж. У. Байсалов улуу муундагы коллегалары КР УИАнын муче-корреспонденти, профессор Бекбоев Исаак Бекбоевичке, Мамбетакунов Эсенбек Мамбетакуновичке езгече урмат-сыйдагы мамиледе болгон. Ошол эле учурда педагогика илимдеринин докторлору, профессорлор Бабаев Деелетбай Бабаевич, Мааткеримов Нурсапар Оролбекович, Болжурова Ишенгул Садыковна, Алиев Шаршенаалы Алиевич, физика-математика илимдеринин доктору, профессор Панков Павел Сергеевич менен тыгыз кызматташып иш алып барган. Жашы боюнча езунен кичуу коллегаларына бир туугандык жылуу мамиледе болгон. Жарык дуйнену
таштап кеткенине 4 жылдын жузу болсо да, насаатчы-устатым женунде еткен чак катары баяндап жазуу бугун да мен учун жецил эмес. Ооба, азыр анын телефон номерин терип, кунделук жацылыктарды айтып берууге, жацы макала же китеп боюнча талкуу жургузууге, акыркы конференциялар туралуу айтып берууге, ийгилик кубанычтарын белушуп, даанышмандык менен айтылган кеп-кецешин алууга жол табылбай тургандыгы ачуу чындык. Дж. У. Байсаловдун емур баяны математикалык жана усулдук билим берууну енуктуруу жолундагы талбаган эмгегин ачык-айкын чагылдырып турат. Анын инсандык артыкчылыктары жаш илимпоздорго тубелуктуу улгу болуп саналат. Ошондон улам, анын жаркын элеси кесиптештеринин жана шакирттеринин эсинде тубелук сакталат.
P. S. 2020-жылдын 25-майында, Джоомарт Усубакунович менен акыркы жолу ОшМУнун илимий конференциясында бирге аралыктан катышканыбыз куну бугункудей эсимде (Келдибекова & Байсалов, 2020). Ал жылы пандемия кайгысы каптап турган оор учур болчу. Менин докторлук диссертациямдын аткарылышы акырына чыгып калган эле. Профессор сентябрь айында документтеримди диссертациялык кецешке тапшырууну кездеп жаткан. Тилекке каршы, 2020-жылдын 8 июлунда устатым таажы вирусунун кесепетинен кутуусуз жерден кез жумду. Акыркы айларда ал: "Диссертацияцды коргоого даярсыц" - деп бир канча жолу айтканы али жадымдан чыга элек. Баардык талаптарын так аткарып, езу тузген мектептин татаал жолунан еткерген соц, алдыдагы татаалдыктан ийгилик жаратышыма ишенген деп ойлоймун. Ырасында, 2021-жылдын октябрында, анын кезу еткенден бир жылдан кийин докторлук диссертациямды ийгиликтуу коргодум.
Ошол учурду эстеп, устатымдын окуяларды алдын ала кeрe билген жeндeмYнe дагы бир жолу тац бердим. Агайым кYЗ айларын документтеримди диссертациялык кецешке тапшырууну пландаштырып, кYЗYндe докторлук диссертациямды ийгиликтYY корголот деп ишенип бир жылга гана адашкан.
Колдонулган адабияттар
1. Абильдина С.К., Байсалов Д.У., Асетова Ж.Б. (2019) Жогары бшм беру жYЙесiнде болашак бастауыш сынып м¥Fалiмдерiшц рухани мэдениетiн калыптастыру // ^азак ¥лттык ^ыздар Педагогикалык Университетшщ Хабаршысы. № 2, 197-203.
2. Байсалов Дж.У. жана авт. (1984) Индивидуализация и дифференциация обучения в вечерней школе. Москва.
3. Байсалов Дж.У. (1986) Система факультативных занятий в вечерней школе как условие формирования у взрослых готовности к послешкольному образованию: пед. илимд. канд. дисс.: 13.00.01. Москва, 195.
4. Байсалов Дж.У. (1989) Мектептин математика курсунун окуучуларды кесипке багыттоочу мYмкYнчYЛYктeрY. Фрунзе.
5. Байсалов Дж.У. жана авт. (1996) Алгебраические уравнения и системы уравнения. Бишкек.
6. Байсалов Дж.У. (1997) Модульное обучение в профессионально-педагогической подготовке студентов. Бишкек: КГНУ, 124.
7. Байсалов Дж.У. (1998) Научно-методические основы создания и использования модульного обучения в методической подготовке студентов-математиков в педвузе: пед. илимд. д-ру ... дисс.:13.00.02. Алматы, Алматинский гос. унив-т, 309.
8. Байсалов Дж.У. жана авт. (2000) Мектеп математикасынын илимий негиздери курсун окутууга карата методикалык сунуштар (I чодулдук негизде). Бишкек.
9. Байсалов Дж.У. (2013) Технологии дистанционного обучения в высших учебных заведениях: окуу колдонмо. Бишкек, 292.
10. Байсалов Дж.У., Келдибекова А.О. (2014) Подготовка учителя математики к профориентации со школьниками: монография. Ош: «Билим», 250.
11. Байсалов Дж.У., Келдибекова А.О. (2017) Опыт работы школы олимпийского резерва по математике: окуу-усулдук колдонмо. Ош: «Билим», 103.
12. Байсалов Дж.У., Келдибекова А.О. (2018) Методические приемы решения олимпиадных задач по математике: окуу-усулдук колдонмо. Ош: «Book-дизайн», 114.
13. Келдибекова А.О., Байсалов Д.У. (2019 a) Республиканские олимпиады школьников в кыргызстане: принципы, особенности, инновации, итоги. Современные наукоемкие технологии, 4, 118-128.
14. Келдибекова А.О., Байсалов Д.У. (2020) Метод математической индукции в олимпиадных задачах по математике // Ош мамлекеттик университетинин Жарчысы, 1 -4, 120-125. EDN: CHUVHK
15. Шодиев М.С., Байсалов Дж.У. (2015) Вопросы нравственного воспитания в контексте историко-математического обучения на примере школ Республики Таджикистан. Душанбе, 172.
16. Abylkasymova A., Mubarakov A., Yerkisheva Z., Turganbayeva Z., Baysalov Z. (2020) Assessment of financial literacy formation methods in mathematics education: Financial computation // International Journal of Emerging Technologies in Learning, 15(16). 49-67.
17. Atemova, H.T., Baysalov, Z.U., Takibayev, M.A., Mendiculova, Z.A., Kuralbayeva, A.A. (2014) Formation of competence of future specialists cultrologists and turcologists on the condition of pedagogical education in Kazakhstan // Life Science Journal, 11 (spec. issue 3), 131-135.
18. Keldibekova, A.O., Baisalov, J.U. (2019 b) Effectiveness of the system of preparation for mathematical olympiads in the schools of Kyrgyzstan // Espacios, 40 (29), 1-17.
