Научная статья на тему 'Uluslararası Ticaret Üzerindeki Kısıtlamalar ve Ekonomi Üzerindeki Etkileri'

Uluslararası Ticaret Üzerindeki Kısıtlamalar ve Ekonomi Üzerindeki Etkileri Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
168
44
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Uluslararası Ticaret / Regülasyon / Ekonomik Liberalizm / International Trade / Regulation / Economic Liberalism

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Mustafa Doğukan Çakmak

Uluslararası ticaret ülkeler arasındaki mal ve hizmetlerin dolaşımını ve yatırım hareketliliğini sağlar. Bu doğrultuda serbest dış ticaret, ülkelerin ekonomik büyümesini ve gelişmesini destekleyici bir role sahiptir. Dolayısıyla ülkeler arasındaki ticaretin rekabetçi ve adil olmasını sağlamak amacıyla devletler, uluslararası serbest ticareti sağlayıcı hukuk kurallarını benimsemelidir. Küreselleşme sonucu ülkelerin dış ticaret hacimleri giderek artmaktadır. Ancak, devletler iç piyasalarını korumak gibi amaçlarla dış ticareti kısıtlayıcı araçlar kullanabilmektedir. Dış ticari kısıtlamalar; gümrük tarifeleri, ithalat-ihracat kotaları, vergi ve harçlar, döviz kuruna müdahale ve sanayi politikaları gibi müdahalelerdir. Uluslararası serbest ticareti kısıtlayan bu müdahaleler, ülkeler arasındaki ticaret hacminin azalmasına neden olmaktadır. Ek olarak ülkelerin dış ticaret açıklarının artmasına, büyüme hızlarının yavaşlamasına ve ülkeler arasındaki ticaretin etkinsizliğine yol açabilmektedir. Bu müdahaleler ayrıca, yerli işletmelerin üretim maliyetlerinin artmasına ve maliyet enflasyonuna neden olabilmektedir. Bu durum, ülkelerin dış ticarette daha az rekabetçi hale gelmelerine ve üretimde inovasyon ve teknolojide geri kalmalarına sebebiyet verecektir. Devletlerin rolü uluslararası ticaret için önemlidir. Devletler, serbest dış ticareti kısıtlamak yerine, desteklemek konusunda politikalar izlemelidir. İzlenecek bu yol ülkelerin ekonomik büyüme potansiyelini arttırırken, aynı zamanda ülkeler arasındaki ticaretin rekabetçi ve adil olmasını sağlayacaktır. Devletlerin serbest ticaret anlaşmalarına taraf olması, ülkeler arasındaki ticareti serbestleştirerek ticareti daha verimli hale getirebilir. Bu çalışmada, uluslararası ticaret dengelerinin bozulmasına yol açan kısıtlayıcı devlet müdahalelerinin güncel örneklerine yer verilmekte ve bu kısıtlamaların olumsuz sonuçlara yol açabileceği vurgulanmaktadır.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Restrictions on International Trade and Their Impact on the Economy

International trade enables the circulation of goods and services and investment mobility between countries. In this respect, free foreign trade has a role in supporting the economic growth and development of countries. In this direction, in order to ensure that trade between countries is competitive and fair, states should adopt legal rules that ensure international free trade. As a result of globalisation, foreign trade volumes of countries are gradually increasing. However, states may use instruments restricting foreign trade in order to protect their domestic markets. Foreign trade restrictions are interventions such as customs tariffs, import-export quotas, taxes and duties, exchange rate intervention and industrial policies. These interventions, which restrict international free trade, cause a decrease in the volume of trade between countries. In addition, they may lead to an increase in foreign trade deficits of countries, slow growth rates and inefficient trade between countries. These interventions may also lead to an increase in the production costs of domestic enterprises and cost inflation. This will cause countries to become less competitive in foreign trade and lag behind in innovation and technology in production. The role of governments is important for international trade. Governments should pursue policies to support, rather than restrict, free foreign trade. This will increase the economic growth potential of countries, while at the same time ensuring that trade between countries is competitive and fair. States becoming a party to free trade agreements can make trade more efficient by liberalising trade between countries. This study emphasises that restrictions on foreign trade may cause negative consequences by giving examples of government interventions that cause deterioration in current foreign trade balances.

Текст научной работы на тему «Uluslararası Ticaret Üzerindeki Kısıtlamalar ve Ekonomi Üzerindeki Etkileri»

The Journal of Academic Social Science Studies Yil: 16 - Sayi: 94 , s. 339-346, Bahar 2023

Uluslararasi Ticaret Ùzerindeki Kisitlamalar ve Ekonomi

Ùzerindeki Etkileri*

Dr. Mustafa Dogukan Çakmak ORCID ID: https://orcid.org/0000-0002-9551-9133 izmir - TURKiYE

Makale Geçmisi

Geli§: 29.01.2023 Kabul: 27.03.2023 On-line Yayin: 30.03.2023

Anahtar Kelimeler

Uluslararasi Ticaret Regulasyon Ekonomik Liberalizm

Araçtirma Makalesi

* Bu makale, intihal.net tarafindan taranmijtir. Bu makale, Creative Commons lisansi altindadir. Bu makale için etik kurul onayi gerekmemektedir.

DOI:

http://dx.doi.org/10.29228/lASSS.68044

Oz

Uluslararasi ticaret ulkeler arasindaki mal ve hizmetlerin dola§immi ve yatirim hareketliligini saglar. Bu dogrultuda serbest dis ticaret, ulkelerin ekonomik buyumesini ve geli§mesini destekleyici bir role sahiptir. Dolayisiyla ulkeler arasindaki ticaretin rekabetçi ve adil olmasini saglamak amaciyla devletler, uluslararasi serbest ticareti saglayici hukuk kurallarini benimsemelidir. Kureselle§me sonucu ulkelerin dis ticaret hacimleri giderek artmaktadir. Ancak, devletler iç piyasalarini korumak gibi amaçlarla dis ticareti kisitlayici araçlar kullanabilmektedir. Dis ticari kisitlamalar; gumruk tarifeleri, ithalat-ihracat kotalari, vergi ve harçlar, doviz kuruna mudahale ve sanayi politikalari gibi mudahalelerdir. Uluslararasi serbest ticareti kisitlayan bu mudahaleler, ulkeler arasindaki ticaret hacminin azalmasina neden olmaktadir. Ek olarak ulkelerin dis ticaret açiklarinin artmasina, buyume hizlarinin yavaslamasina ve ulkeler arasindaki ticaretin etkinsizligine yol açabilmektedir. Bu mudahaleler ayrica, yerli isletmelerin uretim maliyetlerinin artmasina ve maliyet enflasyonuna neden olabilmektedir. Bu durum, ulkelerin dis ticarette daha az rekabetçi hale gelmelerine ve uretimde inovasyon ve teknolojide geri kalmalarina sebebiyet verecektir. Devletlerin rolu uluslararasi ticaret için onemlidir. Devletler, serbest dis ticareti kisitlamak yerine, desteklemek konusunda politikalar izlemelidir. izlenecek bu yol ulkelerin ekonomik buyume potansiyelini arttirirken, ayni zamanda ulkeler arasindaki ticaretin rekabetçi ve adil olmasini saglayacaktir. Devletlerin serbest ticaret anlasmalarina taraf olmasi, ulkeler arasindaki ticareti serbestlestirerek ticareti daha verimli hale getirebilir. Bu çalismada, uluslararasi ticaret dengelerinin bozulmasina yol açan kisitlayici devlet mudahalelerinin guncel orneklerine yer verilmekte ve bu kisitlamalarin olumsuz sonuçlara yol açabilecegi vurgulanmaktadir.

Atif Bilgisi / Reference Information

Çakmak, M. D. (2023). Uluslararasi Ticaret Uzerindeki Kisitlamalar ve Ekonomi Uzerindeki Etkileri. Jass Studies-The Journal of Academic Social Science Studies, 16(94), 339-346.

The Journal of Academic Social Science Studies Year: 16 - Number: 94 , p. 339-346, Spring 2023

Restrictions on International Trade and Their Impact on the Economy *

Dr. Mustafa Dogukan Çakmak izmir - TÜRKYE

Artcile Histo

Submitted: 29.01.2023 Accepted: 27.03.2023 Published Online: 30.03.2023

ry

Keywords

International Trade Regulation Economic Liberalism

Research Article

This article was checked by Intihal.net. This article is under the Creative Commons license. Ethics committee approval is not required for this article.

DOI:

http://dx.doi.org/10.29228/JASSS.68044

Abstract

International trade enables the circulation of goods and services and investment mobility between countries. In this respect, free foreign trade has a role in supporting the economic growth and development of countries. In this direction, in order to ensure that trade between countries is competitive and fair, states should adopt legal rules that ensure international free trade. As a result of globalisation, foreign trade volumes of countries are gradually increasing. However, states may use instruments restricting foreign trade in order to protect their domestic markets. Foreign trade restrictions are interventions such as customs tariffs, import-export quotas, taxes and duties, exchange rate intervention and industrial policies. These interventions, which restrict international free trade, cause a decrease in the volume of trade between countries. In addition, they may lead to an increase in foreign trade deficits of countries, slow growth rates and inefficient trade between countries. These interventions may also lead to an increase in the production costs of domestic enterprises and cost inflation. This will cause countries to become less competitive in foreign trade and lag behind in innovation and technology in production. The role of governments is important for international trade. Governments should pursue policies to support, rather than restrict, free foreign trade. This will increase the economic growth potential of countries, while at the same time ensuring that trade between countries is competitive and fair. States becoming a party to free trade agreements can make trade more efficient by liberalising trade between countries. This study emphasises that restrictions on foreign trade may cause negative consequences by giving examples of government interventions that cause deterioration in current foreign trade balances.

GÎRÎÇ

Devletler küreselle§meyle birlikte kalkinma stratejilerini güncelleyerek, sosyal ve ekonomik kalkinma amaciyla mevcut piyasa müdahalelerine ek araçlar ortaya koyma veya kapsami geniçletebilmek adina mevcut araçlari detaylandirma egilimindedir.

Uluslararasi ticaret, literatürde global bir tasarruf fazlasi ve yatirimlarin ekonomik mekanizmalari gibi boyutlarda ele alinmakta ve bu nedenle uluslararasi ticaretin serbestleçmesi ve kalkinma stratejilerine müdahalesiz entegrasyonu gözden kaçabilmektedir. Tekrar eden ekonomik dalgalanmalar ile küresel ôlçekte var olan kalkinma dengesi, devleti oluçturan aktörlerin uluslararasi ticaret üzerinde konjonktüre dayali döngüsel davraniçlari ile bozulabilmektedir.

Di§ ticarette liberalizasyon, özellikle 1980'lerde hiz kazanmiçtir. Bu dönemde, ülkeler arasindaki ticareti kolaylaçtirmak için birçok önlem alinmiçtir. Bunlar arasinda, tarife indirimleri, ithalat kotalarinin kaldirilmasi, vergileri azaltilmasi ve yatirim yasaklarimn kaldirilmasi gibi önlemler yer almaktadir. Di§ ticarette liberalizasyonun amaci, hükümetlerin ticaret üzerindeki denetimini azaltmak ve ülkeler arasindaki ticareti kolaylaçtirmaktir. Bu sayede, ülkeler arasindaki ticaret hacmi artar ve ülkeler arasindaki ekonomik içbirligi geliçir. Ayrica, liberalizasyon, hükümetlerin ticaret üzerindeki denetimini azaltir ve özelle§tirme çaliçmalarini hizlandirir. Bu sayede, ülkeler arasindaki ticaret hacmi artar, ekonomik içbirligi geliçir ve ülkelerde büyüme ve refah artiçi desteklenir.

1. ULUSLARARASI TiCARETiN DÖNܧÜMÜ

Son yillarda dünya ekonomisi hizla degiçmektedir. Bu degiçimler, uluslararasi ticareti de etkilemektedir. Bu nedenle, uluslararasi ticaretin dönü§ümünü anlamak için kavramsal bir çerçeve oluçturulmasi gerekmektedir. Uluslararasi ticaretin dönü§ümünü anlamak için öncelikle, di§ ticaretin ne oldugu ve nasil içledigi konusunda bilgi sahibi olmak gerekir. g^j Uluslararasi ticaret teorisi, klasik liberalizmin ya da Klasik iktisat Okulu'nun kurucusu olarak kabul

_ edilen Adam Smith'in 1776 yilinda yayinlanan "The Wealth of Nations" isimli kitabina dayanmaktadir. Klasik

liberalizm, günümüzdeki temel uluslararasi ticaret teorilerinin özelliklerini, kisaca, bireylerin ekonomik çikarlarina göre hareket etmesi (homo-economicus) devletin bireylerin davramçlarina müdahale etme hakki olmadigi (laissez faire, laissez laissez passer) ve piyasada ekonomik dengelerin kendiliginden oluçacagi (invisible hand) yaklaçimlarina dayandirmaktadir (Smith, 1776).

Uluslararasi ticaretin son yillardaki dönü§ümünde rol oynayan bazi faktörler bulunmaktadir. Di§ ticaret yapisinin dönü§ümü, özellikle teknolojik geliçmeler, politik degiçimler ve ekonomik dalgalanmalar gibi faktörler nedenlerine dayanmaktadir. Örnegin, internet ve dijital teknolojilerin geliçmesiyle e-ticaretin önemi artmiç ve küresel ö^ekte perakende aliçveriçler geliçme göstermi§tir. Ayrica, ülkeler arasindaki politik çekiçmeler nedeniyle ticaret yollari ve hacmi de degiçebilmektedir (Foster vd., 2017: 68-69).

Uluslararasi ticaretin dönü§ümünde rol oynayan bu faktörlerin yani sira ticarete taraf olan kiçilerin bagli olduklari ülkelerin ekonomisi, teknolojik geliçmeleri, demografisi ve di§ politikalari da bu degiçimi oldukça etkilemektedir. Örnegin, ekonomik büyüme beklentileri, teknolojik geliçmeler ve ülkeler arasindaki politik çekiçmeler gibi faktörler di§ ticaretin gelecekte nasil çekillenecegini etkileyecektir. Ayrica, ülkelerin ticaret politikalari ve çok tarafli ticaret anlaçmalari da ticaretin gelecekteki yönünü belirleyebilir (USITC, 2017: 13-14).

Bu dogrultuda, ticaretin ne oldugu, nasil degiçtigi ve gelecekte nasil çekillenecegi ülkelerin ticaret politikalarina ve stratejilerine dogrudan baglidir. Uluslararasi ticaret, bir ülkenin ekonomik büyümesi ve refahi için önemlidir. Ancak, devletlerin ticareti düzenlemek amaciyla yaptiklari müdahaleler uluslararasi ticareti olumsuz yönde etkileyebilir (Smith, Kowalski, van Tongeren, 2022: 4-5).

2. ULUSLARARASI TiCARETTE DEVLET KISITLAMALARI

Literatürde uluslararasi ticaret hem teorik hem de pratik yönlerinin ele alindigi geni§ bir yelpazede incelenmekte ve konuyla ilgili devlet düzenlemelerine de deginilmektedir. Dünya ekonomisinin etkisi altinda

Uluslararasi Ticaret Üzerindeki Kisitlamalar ve Ekonomi Üzerindeki Etkileri

kaldigi küresellesmenin hizli gelisimi sirasinda dogal olarak ortaya çikan dengesizliklerin, orantisizliklarin ve asimetrilerin ortadan kaldirilmasi motivasyonuyla yerel ekonomik düzenleme araçlarinin rolünün göreceli olarak güçlenmesi düsüncesi de yayginlasmaktadir. Fakat bu düzenlemelerin küresellesmeye ve dis ticarete olumlu katki saglayacagi konusu büyük bir soru isaretidir (Schoenbaum, 1992: 714-715).

Küresellesmeyle birlikte, gelismis ülkelerdeki yatirimcilarin, karlarini iyilestirebilecek daha az rekabetçi ülkelere yatirim yapmalari söz konusu olmaktadir. Bu sayede, küresel ôlçekte dengeli kaynak ve gelir dagilimi saglanmakta ve gelismis ülkeler yatirimci çekmek amaciyla daha yenilikçi kararlar almaya ve yatirimlari engelleyen kural ve prosedürleri kaldirmaya yönelik politikalara yönlenmektedir. Yapilacak kisitlayici devlet müdahaleleri ile ortaya çikan zorunlu ticari faaliyetler, özgür karar alan yatirimcilara kiyasla yatirimlarda yenilikçi ve teknolojik yapinin geride kalmasi ve etkililik, verimlilik ve ekonomiklik kriterleri yönünden rekabet edemeyen kalitesiz yatirimlara sebebiyet verecektir (Lo, 2013: 136-137).

Uluslararasi ticaret, ülkeler arasindaki ekonomik etkilesimin temelidir. Ancak, hükümetler bu etkilesimi kontrol etmek amaciyla da bazen ticareti kisitlama araçlarini kullanirlar. Bu kisitlamalar, ticaretin büyümesini yavaslatir ve ülkeler arasindaki ekonomik isbirligini zayiflatir (Keukeleire ve Delreux, 2022: 221).

Hükümetlerin uluslararasi ticareti kisitlamak için kullandigi birçok yöntem vardir. Bunlar arasinda gümrük tarifeleri, ithalat-ihracat kotalari, vergi ve harçlar, döviz kuruna müdahale, gümrük duvarlari ve sanayi politikalari gibi farkli araçlar bulunur (Aytekin ve Uçan, 2018: 854-855). Tarifeler, ithalatin maliyetini yükseltmek amaciyla uygulanan vergilerdir. ithalat kotalari ise, belirli bir dönem için ithal edilebilecek miktari sinirlar. Vergi ve harçlar ise, ithalatin maliyetini yükseltmek amaciyla uygulanan kamu gelirleridir. Gümrük duvarlari ve sanayi politikalari ise, ülkenin iç piyasasini koruma niyetiyle uygulanir.

Bu kisitlamalar, ticaretin büyümesini yavaslatabilmekte ve ülkeler arasindaki ekonomik isbirligini zayiflatabilmektedir. Tarifeler, ithalatin maliyetini yükseltmekte ve ihracatin rekabet gücünü azaltmaktadir. ithalat kotalari ise, ithalati sinirlandirmakta ve üreticilerin ürünlerini düsük maliyetle ithal etmelerini engelleyebilmektedir. ithalat serbest birakildiginda, ülkenin iç piyasasina daha çesitli mal ve hizmetlerin

girisi saglanmakta ve bu sayede, ülkenin iç tüketicileri daha çesitli mal ve hizmetlere erisebilmektedir. Ayni _

zamanda, ithalat kotalarinin kaldirilmasi, ihracatin rekabet gücünü arttirarak, ülkenin ihracatini tesvik etmektedir. Gümrük vergileri ise, ülkenin iç piyasasini koruma amaciyla uygulandigindan, ithalatin maliyetini yükseltmekte ve yine ihracatta rekabet gücünü azaltmaktadir. Sanayi politikalari, vergiler ve harçlar da ayni sekilde ülkenin iç piyasasini koruma amaciyla ortaya konulup beklenmeyen sonuçlara sebep olabilmekte, ithalatin maliyetini yükseltmekte ve ihracatta rekabet gücünü azaltabilmektedir (Vijayasri, 2013: 114-115).

Tarifeler, ithalat kotalari, vergi ve harçlar ithalatin maliyetini yükseltmekte ve ülkeler arasindaki ticareti azaltmaktadir. Sanayi politikalari da ülkenin iç piyasasini koruma amaciyla uygulandiginda, ülkeler arasindaki ticari rekabete negatif etki etmektedir. Dolayisiyla, hükümetlerin uluslararasi ticaret üzerindeki kisitlamalari, ticaretin büyümesini yavaslatabilir ve ülkeler arasindaki ekonomik isbirligini zayiflatir. Bu nedenle, hükümetlerin ticareti kisitlamak yerine, ticareti tesvik etmek amaciyla politika seçeneklerini degerlendirmeleri önemlidir (Cooper, 1972: 32).

Görüldügü gibi devlet müdahaleleri uluslararasi ticarette olumsuz sonuçlar dogurabilmektedir. Tarifeler ve yönlendirici vergi politikalari ülkeler arasindaki ticaret dengesini bozabilmektedir. Bu durumda küresel rekabeti azalir ve ekonomik büyüme yavaslar. Ticaret dengesi bozulur ve ticaret açigi büyür. Bu nedenle, devlet müdahalelerini azaltmak ve uluslararasi ticareti serbest birakmak ekonomik büyüme ve refah için önemlidir.

Ayrica, devletlerin ticareti düzenlemek amaciyla yaptiklari müdahalelerin yani sira, uluslararasi ticareti etkileyen diger faktörler de vardir. Örnegin, dünya ekonomisindeki dalgalanmalar ve ülkeler arasindaki politik çekismeler uluslararasi serbest ticareti olumsuz yönde etkileyebilir. Bu nedenle, devletlerin ticareti düzenlemek amaciyla yaptiklari müdahalelerin yani sira, diger faktörleri de dikkate almalari gerekir.

343

3. DUNYADA GUNCEL DI§ TICARET DENGELERI

Son yillarda hükümetlerin dig ticaret yasaklari veya sinirlamalari nedeniyle uluslararasi ticaret dengelerinin bozuldugu birgok örnek bulunmaktadir. Örnegin, ABD ve £in arasinda olugan ticaret gerilim i ile birlikte, uygulanan ticaret yaptirimlari nedeniyle £in'in ABD'ye olan yillar itibariyle devam eden ihracat ivmelenmesinde agagi yönde kirilmalar olmug ve iki ülke arasindaki ticaret dengesi bozulmalara ugramigtir (Grafik 1). Öte yandan Brexit sürecinde, Birlegik Krallik'in Avrupa Birligi'nden ayrilmasi, dig ticareti ciddi gekilde etkilemigtir. Özellikle, Birlegik Krallik'in Avrupa Birligi'nden ayrilmasinin ardindan uygulanan olan gümrük tarifeleri, ticaretin azalmasina neden olmugtur. Ayrica, Trump yönetimi tarafindan uygulanan Amerika Birlegik Devletleri (ABD)'nin dig ticari yaptirimlari, Meksika ve Kanada ile olan ticaret dengesini bozmugtur. Bu yaptirimlar, Meksika ve Kanada'nin ABD'ye ihracatini azaltmig ve iki ülke arasindaki ticaret dengesini bozmugtur.

Grafik 1: ABD'nin (Jin ile Arasindaki Ticaret Rakamlari (Milyon $)

Kaynak: Census, 2023

Dünya ekonomisi son dönemde COVID-19 pandemisi ve Rusya-Ukrayna savagi gibi kritik olaylarla kargi kargiya kalmigtir. Bu olaylar, uluslararasi ticareti ciddi gekilde etkilemekte ve dig ticaretin gelecekte nasil gekillenecegi konusunda endigeler dogurmaktadir.

Örnegin COVID-19 pandemisi nedeniyle uygulanan sinir kapatmalari ve seyahat yasaklari, serbest ticaret dengesini ciddi gekilde etkilemigtir. Özellikle, mal ve hizmetlerin seyahat yasaklari nedeniyle taginamamasi büyük bir negatif etki dogurmugtur. Pandemi ilk ortaya giktiginda kapatilan igletmeler ve azalan talepler nedeniyle üretim ve ticaret hacmi azalmigtir. Ayrica, gümrüklerde ve tagima sistemlerinde olugan gecikmeler de ticareti olumsuz yönde etkilemigtir. Pandeminin dünya ekonomisi üzerindeki etkileri günümüzde halen devam etmektedir. Yakin gelecekte bu salginin tüm maliyetleri ortaya giktiginda, uygulanan politikalarin bagari düzeyi daha kesin ve agik bir gekilde yorumlanabilme imkanina kavugacaktir.

Benzer gekilde Rusya-Ukrayna gatigmasi da uluslararasi ticareti olumsuz etkilemektedir. Ülkeler arasinda olugan politik anlagmazliklar nedeniyle Rusya'nin ve Ukrayna'nin ticari anlagmalari sekteye ugramig, ithalat ve ihracat rakamlarinda dramatik azalmalar olmugtur. Bu iki ülke arasinda olugan gatigma küresel ölgekte ayrimlara sebep olmakta, ekonomik ve ticari blokajlar bu gatigmada arag

Uluslararasi Ticaret Uzerindeki Kisitlamalar ve Ekonomi Uzerindeki Etkileri

olarak kullanilmaktadir. Avrupa Birligi ve Rusya'nin kargilikli uyguladigi ticari yaptirimlar, Rusya'nin enerji ihracatini azaltmig ve Avrupa Birligi ile Rusya arasindaki ticaret dengesini bozmugtur.

Hindistan ve Pakistan arasindaki ticaret gerilimine de bagka ornekler arasinda yer verilebilir. Iki ulke arasindaki siyasi gerginlikler nedeniyle, Hindistan tarafindan uygulanan ticaret yaptirimlar, Pakistan'in ihracatini azaltmig ve iki ulke arasindaki ticaret dengesini bozmugtur. Ayrica, Guney Kore ve Japonya arasindaki ticaret gerilimi de onemlidir. Japonya tarafindan uygulanan ticaret yaptirimlari, Guney Kore'nin ihracatini azaltmig ve iki ulke arasindaki ticaret dengesini bozmugtur.

Bu olaylar sirasinda ortaya gikan negatif degigimlere ragmen serbest piyasa kendisine firsat yaratma egilimindedir. Ozellikle pandemi doneminde e-ticaretin geligim gosterdigi ve yerel uretimin oneminin arttigi gorulmektedir. Kuresel olgekte serbest piyasanin, kisitlamalara kargi yenilikgi ve teknolojik yapisi sayesinde insanliga katki saglayacak ve gelecege yon verecek yontemler geligtirmig olmasi belki de kisitlamalardan dogan tek olumlu sonugtur. Yine de devletlerin uluslararasi ticaret dengesini saglamak igin daha esnek ve gok tarafli ticaret anlagmalarina yonelmeleri gerekmektedir.

Etkileri hala devam eden pandemi ve Rusya-Ukrayna gatigmasi surecinde dunya ekonomisi halen belirsizliklerle doludur ve birgok ulkede ekonomik krizin etkileri devam etmektedir. Bu nedenle, ulkelerin ticaret politikalarini belirsizlikler ve kriz ortamina uygun hale getirmeleri gerekmektedir. Ayrica, karar alicilarin, ulkeler arasinda ticari guveni arttirmak igin dig ticaret politikalarinda siyasi ve ekonomik gekigmelerin onune gegmeleri gerekir.

Tablo 1: Segilmig Ulkelerde 2020-2022 Yillari Arasi ithalat-ihracat Rakamlari (Milyar Dolar)

Bolge 2020 2021 2022

« U ts « U ts « U ts

« JS ■1—1 ts •i—i « JS ■1—1 ts •i—i « JS ■1—1 ts •i—i

OECD 2576.34 2714.90 3098.65 3338.38 3447.89 3887.61

Toplam

Avrupa 1416.61 1325.17 1653.97 1621.82 1768.74 1882.34

Birligi

A.B.D. 356.91 596.87 440.00 709.16 541.16 809.71

Qn 683.40 529.64 846.57 673.32 931.24 679.34

Almanya 356.57 298.11 400.91 348.81 403.61 393.01

Turkiye 43.73 57.40 57.80 68.61 63.28 94.39

344

Kaynak: OECD, 2023

Turkiye, guglu bir dig ticaret gelenegine sahip bir ulkedir. Ancak son yillarda, kur farkinin ivmelenmesi, yerli endustriyi koruyan kota ve tarifeler ve dig ticaret agigini azaltmaya yonelik alinan vergi, harg gibi onlemler bu ticari faaliyetleri kisitlayici rol oynamaktadir. Bu onlemler yerli endustrilere koruma saglamak ve ticaret agigini azaltmak amaciyla alinsa bile, ekonomide yabanci yatirimlarin azalmasi, Turk girketlerinin dig rekabetgiliginin azalmasi, kuresel pazarlara erigimin daralmasi gibi beklenmeyen birgok olumsuz etkiye neden olmaktadir. Bu nedenle bu sinirlamalar revize edilmeli ve daha esnek bir dig ticaret politikasi benimsenmelidir. Bu sayede Turkiye ekonomisi, daha buyuk bir

potansiyele sahip olacak ve daha fazla ihracat yapabilecektir. Bu da ulkenin ekonomik buyumesini arttiracak ve daha fazla istihdam olugmasina neden olacaktir.

SONUÇ

Uluslararasi ticaret, ulkeler arasinda mal ve hizmetlerin dolagimini saglar. Bu ticaret, ulkelerin ekonomik buyumelerine, istihdam artigina ve toplumun refah seviyesini yukselmesine yardimci olur. Ancak, hukumetlerin uluslararasi ticareti sinirlamalari, ekonomi uzerinde olumsuz etkiler yaratabilir.

Uluslararasi ticaretin kisitlanmasi, ekonomi uzerinde birçok olumsuz etkiye neden olabilir. Uluslararasi ticaretin devletler tarafindan hangi nedenle olursa olsun sinirlanmasi, igletmelerin yeni pazarlara ve mugterilere erigimlerini kisitlar, boylece ekonomik buyume azalir. Dig ticari sinirlamalar, yurtdigindan daha ucuz mal ithal etme imkanini azaltir, boylece iç pazarda mallarin ve hizmetlerin fiyatlari yukselir. Dig ticaret kisitlamalari; piyasada rekabeti sinirlar ve yerli igletmelerin rekabetçi, verimli, yenilikçi ve teknolojik yapilarini kaybetmelerine neden olur. Uluslararasi ticaretin devletler tarafindan kisitlanmasi, yerli igletmelerin urunleri ve hizmetleri ihraç etmelerini zorlagtirir, dolayisiyla dig pazar arayiginda rekabet etmelerini engeller. Ayrica uluslararasi ticari sinirlamalar, ulkeler arasinda gerilim ve çatigmalara neden olabilir, ticaret savaglarina yol açabilir ve diplomatik iligkileri zedeleyebilir.

Sonuç olarak, devletlerin uluslararasi ticareti kisitlayici faaliyetleri, ekonomi uzerinde olumsuz etkiler yaratabilir. Bu nedenle, hukumetlerin ticareti serbest birakma yonunde politikalar geligtirmeleri onemlidir. Ayrica, ulkeler arasinda ticaret anlagmalari yaparak, ticareti serbestlegtirmek ve rekabeti artirmak onemlidir.

345

"COPE-Dergi Editorleri için Davramç Kurallari ve En iyi Uygulama ilkeleri" beyanlari:

Etik Kurul Belgesi: Bu çaligma için etik kurul onayi gerekmemektedir.

Çikar Çatismasi Beyani: Bu makalenin aragtirmasi, yazarligi veya yayinlanmasiyla ilgili olarak yazarin potansiyel bir çikar çatigmasi yoktur.

Finansal Destek: Bu çaligmanin aragtirma ve yazim agamasinda herhangi kigi/kurum veya kuruluglar tarafindan finansal destek alinmadigi bildirilmigtir.

Destek ve Te§ekkur Beyani: Destek ve tegekkur beyani bulunmamaktadir.

Çifte Kor Hakem Degerlendirmesi: Dig-bagimsiz

Bu makale, Creative Commons Atif-GayriTicari 4.0 Uluslararasi Lisansi ile lisanslanmi§tir.

The following statements are made in the framework of "COPE-Code of Conduct and Best Practices Guidelines for Journal Editors":

Ethics Committee Approval: Ethics committee approval is not required for this article.

Declaration of Conflicting Interests: No conflicts of interest were reported for this article.

Financial Support: It has been reported that this study did not receive financial support from any person/institution or organization during the research and writing phase.

fUiéê

Uluslararasi Ticaret Üzerindeki Kisitlamalar ve Ekonomi Üzerindeki Etkileri

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

Statement of Support and Acknowledgment: There is no Statement of Support and Acknowledgment.

Double-Blind Peer Review: External-independent

This article is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.

KAYNAKÇA

Aytekin, I. & Uçan, O. (2018). Ticaret Savaglari ve Korumaci Politikalar: Amerika Birlegik Devletleri ve Türkiye Iligkileri Bakimindan Bir Inceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), Art. 2.

CENSUS. (2023). Trade in Goods with China. Official Website of the United States Government. https://www.census.gov/foreign-trade/balance/c5700.html adresinden 12.12.2022 tarihinde erigildi.

Cooper, R. N. (1972). Trade Policy Is Foreign Policy. Foreign Policy, 0(9), 18-36.

Foster, C., Graham, M., Mann, L., Waema, T. & Friederici, N. (2017). Digital Control in Value Chains: Challenges of Connectivity for East African Firms. Economic Geography, 0(94), 67-86.

Keukeleire, S. & Delreux, T. (2022). The Foreign Policy of the European Union. Bloomsbury Publishing.

Lo, C.-F. (2013). The Proper Interpretation of "Disguised Restriction on International Trade" under the WTO: The Need to Look at the Protective Effect. Journal of International Dispute Settlement, 4(1), 111-137.

OECD. (2023). Monthly International Merchandise Trade (IMTS) - Headline Series. https://stats.oecd.org/Index.aspx?datasetcode=MEI_TRD adresinden 10.12.2022 tarihinde erigildi. 346

Schoenbaum, T. J. (1992). Free International Trade and Protection of the Environment: Irreconcilable Conflict? American Journal of International Law, 86(4), 700-727.

Smith, A. (1776). The Wealth of Nations. The Modern Library.

Smith, D.; Kowalski, P. & van Tongeren, F. (2022). Modelling Trade Policy Scenarios Macroeconomic and Trade Effects of Restrictions in Cross Border Labour Mobility. OECD Trade Policy Paper, 28.

USITC. (2017). Global Digital Trade 1: Market Opportunities and Key Foreign Trade Restrictions 442. DC: US International Trade Commission. https://www.usitc.gov/publications/332/pub4716_0.pdf adresinden 04.12.2022 tarihinde erigildi.

Vijayasri, G. (2013). The Importance of International Trade in the World. International Journal of Marketing, Financial Services and Management Research, 2, 111-119.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.