Научная статья на тему 'УЛЬТРАДЫБЫСТЫ ДУПЛЕКСТі СКАНИРЛЕУ МәЛіМЕТі БОЙЫНША БАС ПЕН МОЙЫННЫң МАГИСТРАЛЬДЫ ТАМЫРЛАРЫНЫң ЖАғДАЙЫ'

УЛЬТРАДЫБЫСТЫ ДУПЛЕКСТі СКАНИРЛЕУ МәЛіМЕТі БОЙЫНША БАС ПЕН МОЙЫННЫң МАГИСТРАЛЬДЫ ТАМЫРЛАРЫНЫң ЖАғДАЙЫ Текст научной статьи по специальности «Клиническая медицина»

CC BY
17
13
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ИШЕМИЯЛЫқ ИНСУЛЬТ / ТАМЫРЛАРДЫ УЛЬТРАДЫБЫСТЫ ТЕКСЕРУ

Аннотация научной статьи по клинической медицине, автор научной работы — Есен Л.М., Абасова Г.Б., Исмайлов Е.Е., Жанысбаев Ж.З., Кыдыралиев С.С.

37 мен 75 жас аралығындағы жедел ишемиялық инсульт алған 143 науқасқа дуплексті сканирлеу әдісі арқылы бастың магистральды артерияларын зерттеу жүргізілген. Сырқаттың клиникалық ауырлығы, тамырларды стеноздау дәрежесі мен тамырлық қабырғалардың атеросклеротикалық өзгерістері айқындылығының қарым қатынасы қарастырылған.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

MAJOR NECK AND HEAD VESSELS CONDITION BY ULTRASONIC DUPLEX SCANNING IN ACUTE ISCHEMIC STROKE

A study of major cerebral arteries by duplex scanning has been conducted in 143 patients with acute ischemic stroke aged 37 to 75 years. A correlation between the clinical severity of disease manifestation, the severity of vascular wall atherosclerotic changes and the degree of vascular stenosis has been revealed.

Текст научной работы на тему «УЛЬТРАДЫБЫСТЫ ДУПЛЕКСТі СКАНИРЛЕУ МәЛіМЕТі БОЙЫНША БАС ПЕН МОЙЫННЫң МАГИСТРАЛЬДЫ ТАМЫРЛАРЫНЫң ЖАғДАЙЫ»

Vestnik KazNMU №2-2020

УДК 616.8-009.6-072.7

Ультрадыбысты дуплекст сканирлеу мэл!мет бойынша бас пен мойыннын магистральды тамырларынын жаFдайы

Л.М. Есен, Г.Б. Абасова, Е.Е. Исмайлов, Ж.З. Жанысбаев, С.С. Кыдыралиев

К.А. Ясауи атындат Халыкаралык ^аза^-mYpiK университетi,

«Неврология, психиатрия, наркология» кафедрасы, Шымкент каласы, Казакстан Республикасы

37 мен 75 жас aрaлыFындaFы жедел ишемиялык инсульт алFан 143 наук,аск,а дуплекст1 сканирлеу эд1с1 аркылы бастын магистральды артерияларын зерттеу жург1з1лген. Сыркаттын клиникалык аyырлыFы, тамырларды стеноздау дэрежес мен тамырлык кабырFалардын атеросклеротикалык езгер1стер1 айкындылыFынын карым катынасы карастырылFан. Туй1нд1 сездер: ишемиялык инсульт, тамырларды ультрадыбысты тексеру

Кiрiспe

Казакстанда барлык элем деп сиякты цереброваскулярлы патология мэселес жэне онын кау1пт1 салдары церебральды инсульт элеуметт1к жэне медициналык маныздыль^ын сактайды.ДДС¥ талдау мэл1меттер1 бойынша элемдеп ем1р сур1п жаткан адамдардын жалпы санымен есептегенде бас ми кан айналымынын жедел бузылысын еткерген адам саны 50 млн жоFарыны курайды. Жыл сайын элемде 30 млн инсульт жаFдайымeн т1ркелсе, Ресейде -450 мыннан кеп т1ркелед1. [4].Жыл сайын Казакстанда 40 мын адам инсультпен ауырады, онын 1ш1нде 5 мыны алFашкы 10 кун 1ш1нде кайтыс болады. СыркаттанFандар арасында 53% — ер адамды, ал 47% — эйелдерд1 курайды. Сыркаттанудын ен жоFарFы керсетк1ш1 41 мен 60 жас арасында топтарды керсетед1, эр1 карай жастык дэрежелер1 61 мен 70жас [7].

Барлык инсульттар арасында ишемиялык инсульт 80%-ды, ал геморрагиялык инсульт 20% -ын курайды. Барлык ишемиялык инсульттардын уштен ек1 бел1г1 экстракраниальды артериялардын атеросклеротикалык закымдануымен байланысты. Атероматозды бляшкалар прецеребральды (уйкы, омырткалык) р жэне орташа церебральды артерияларды олармен коса орындарын, олардын бел1ктер1н, тартылулар мен б1р1гулер1н закымдайды.¥йкы артериясынын экстракраниальды сегменттерЫщ атеросклеротикалык закымдалуынын орны шк уйкы артериясынын аузы болып табылады. Сондай-ак Н.В. Верещагин жэне баска да авторлар бул закымдалу локализациясынын 65% орныктырды. [1]. ¥йкы артериясынын стенозы кезЫде тамырдын диаметр! 70% -i куриды , ипсилатеральды инсульттын туындау жи1л1г1 орташа жылына 10% курайды. [3].

Атеросклеротикалык бляшкаларды аныктау жэне олардын жаFдайын баFалаy ушлн (атерогенд!л!к, эмбологенд!л!к) инвазивт! емес эд!стер арасында тамырларды ультрадыбысты дуплекст! сканирлеу эд!с кен!нен тaрaлFaн. АталFан эд!с бляшкалар жиынтыFын нег!здейт!н гемодинамика бузылысын aныктayFa мумк!нд!к тудырады. Гемодинамиканын aтaлFaн езгер!стер! бас миындaFы ишемиялык езгер!стер дэрежес!н объекктивт тaлдayFa мумк!нд!к тудырады. [5, 6]. Бершген зерттеу максаты -неврологиялык желмазд^н ayырлыFын есепке ала отырып, ишемиялык инсульттын жедел кезен!нде бастын магистральды артерия жaFдaйын ультрадыбысты дуплекст! сканирлеу мэл!мет! бойынша бaFaлay.

Материал мен эд!стер

Жумыс непзЫе №1 калалык клиникалык аурухананын бас ми кан айналым бузылыстары бар нayкaстaрFa aрнaлFaн инсульт ортaлыFынa 37 мен 75 жас aрaлaFындaFы (орта жасы 52,4 ± 9,7 жас). б! р тэул!к Ынде ошакты неврологиялык

симптоматикасы дaмыFaн б!р!ншшк Ишемиялык инсульт aлFaн 143 наукасты жиынтык тексеру нэтижелер! енг!з!лген. Ишемиялык инсульт диагнозы денсаулыкпен байланысты аурулар мен мэселелердщ халыкаралык ж^емелерУн критерийлерЫе сэйкес койылFaн. (МКБ-10). Наукастардын неврологиялык симптоматикасынын ayырлыFын бaFaлay NIHSS , Глазго жэне Рэнкин модифицирленген шкаласынын суммарлы баллдары нег!з!нде, 2016 жылдан берг! ишемиялык инсульт ем! мен диагностикасынын хаттамаларына сэйкес жург!з!лед!. [2]. Брахиоцефальды артерияларды ультрадыбысты дуплекст! сканирлеу «Acuson P 500» ультрадыбысты аппаратымен (Siemens Healthineers) В-сканирлеу режим!нде, сонымен катар 5-7,5 МГц [5, 9] сызыкты датчик кемепмен допплерл!к жи!л!к спектрЫ т!ркеумен б!рге турл!-туст! допплерл!к картирлеу барлык кaбылдaнFaн эд!стер бойынша журпзшдкБарлык наукастарды сыркат бaстaлFaннaн бастап 24-48 сaFaт !ш!нде басты артка шалкайтып жаткан куй!нде тус!рд!.Жалпы, !шк!,сырткы уйкы жэне омыртка артериясы сонымен катар орта^ы ми артериясын транскраниальды зерттеу мен этапты локациясы !ске асты. Диаметр бойынша тамырларды стенозирлеу дэрежеа,ангиоспазм дэрежес!,тамырлы KaбырFaлaр жaFдaйы (атеросклеротикалык езгер!стер жиынтыFы, тонус) аныкталды. Нэтижелер мен талкылаулар

NIHSS унифицирленген шкала кемепмен журпзшген неврологиялык желмазд^щ ауырлык дэрежеан аныктау ишемиялык инсульт! бар наукастарда неврологиялык симптоматикаларынын жедел кез!ндег! ауырлы^ы 5 баллдан 30 баллды курайды, орташа есеппен 17,4 баллды курайды. Рэнкин шкаласы бойынша неврологиялык желмаздк ayырлыFын бaFaлay кез!нде 1 баллдан 5 баллды (орташа 2,6 баллды) курайды.

Неврологиялык желмаздт бар наукастарды бaFaлay ушлн KолдaнылFaн шкалалар керсетк!ш! нег!з!нде ишемиялык инсульт ауырлы^ына байланысты уш топка белд!.Б!р!ншл топты инсульттын жен!л дэрежеа бар (23,1%) (NIHSS шкаласы бойынша суммарлы клиникалык баллы - 3,1 ± 0,3;),клиникалык керЫанде бас ми !ану! белг!лер! мен ес бузылыстары жок шакты неврологиялык симптомдармен байкалады.

Еюншл топка орташа ауырлык дэрежедег! 84 наукас (58,7%) енд!, ( NIHSS шкаласы бойынша суммарлы клиникалык балл-12,3±2,8;). Бул топтaFы барлык наукастарда жалпымилык бузылыстармен катар aйкындылыFы еспн жен!л езгер!с!нен есенг!реуге дей!н болатын катан неврологиялык симптоматика байкалады.

Yшiншi топ ишемиялык инсульттын ауыр aFымымeн 36

наукасты (18,1%) (NIHSS шкаласы бойынша суммарлы клиникалык балл- 25,2±1,8;)к¥райды. У Б^л топтыц наукастарында катац неврологиялык дефектiлерi ece6iHeH еспц б^зылысы терец есецпреуден комаFа дейiн болады. Текcерiлген наукастардыц кeпшiлiгiнде дуплекcтi сканирлеу кезiнде бастыц магистральды артерияларыныц атеросклеротикалык eзгерicтерi мен деформациялар аныкталFан. Интима-медиа комплекстщ калындь^ынын, орташа мацызы (ИМК) 1,31 ± 0,19 мм. 55 (38,5%) наукаста iшкi уйкы артериясыныц (1¥А) окклюзиясы мен 40% дан аса стенозы байкалFан.Омыртка артериясыныц тексергенде 9

(6,3%) наукаста окклюзия аныкталFан.

Сыркаттыц ауырлы^ымен дуплекcтi cканирлеудiц

кeрcеткiшiнiц байланысы аныкталFан. (кестеде кeрcетiлген). Интимо-медиальды комплекcтiц калыцдауын кeрcететiн ИМК —ныц минимальды мацызы жецш ишемиялык инcультi бар наукастарда аныкталFан. Орташа ауырлыктаFы жэне ауыр дэрежедегi инсульттары бар наукастардыц тобында ИМК мэнi 30,7% жэне 49,5% (р < 0,01) сэйкесппн , ал артерия кабы^асыныц фокальды калыцдауы жоFарыкецicтiлiк жаFынан > 1,3 мм болуы атеросклеротикалык бляшкалардыц болуын куэландырады. [10].

Кесте 1 - Дуплексп сканирлеу мэл1мет1 бойынша ишемиялык инсульт кезЫдеп бастыц магистральды артериясыныц жагдайы

Инсульт ауырлы^ы

Кeрcеткiштер жецш Орташа ауырлыкта ауыр

(n = 33) (n = 84) (n = 36)

КИМ, мм 1,01 ± 0,05 1,32 ± 0,08 1,51 ± 0,12

Диаметр бойынша ВСА стенозы

50% тeмен 6 (18,0%) 55 (65,6%) 13(36,1%)

50 ден 75%Fа дешн - 15 (17,8%) 14 (38,8%)

1¥А окклюзиясы - 7 (8,3%) 7 (19,4%)

Окклюзия ПА - 7 (8,3%) 2 (5,7%)

Ишемиялык инcульттiц жецiл дэрежеci бар наукастар тобыныц 18,0% жаFдайында шк уйкы артериясыныц тазарту редукциясы белгiлерi 50%-Fа кем аныкталFан немесе наукастардыц 92,2% ында iшкi уйкы артериясыныц кан айналымыныц б^зылысы, ал ишемиялык инсульттыц ауыр дэрежеciндегi барлык наукастарда кездескен.Ишемиялык инсульттыц орташа ауырлыFында 65,6% наукастарда iarn уйкы артериясыныц тарылуы 50% ында аныкталFан, сонымен катар стеноздыц гемодинамикалык мацыздылыFы текcерiлген наукастардыц 17,8%чнде диагностирленген, iшкi уйкы артериясыныц окклюзиясы 8,3%чнде кездескен. Ишемиялык инсульттыц ауыр дэрежеанде iшкi уйкы артериясыныц 50% тeмен жэне 50-75% тэжiрибелiк жиiлiгi 36,1-38,8% жаFдайда байкалFан.lшкi уйкы артериясыныц окклюзиясы бар

наукастарда жоFары Yлеci орташа ауырлыктаFы инсультке KараFанда 19,4% жоFары екендiгiне кeцiл бeлiнуде. (х2=15,54, р<0,001).

ПА окклюзиялары ишемиялык инсульттыц орташа жэне ауыр дэрежеанде тiркелген,эрi терсетшген топтар арасында накты айырмашылык жиiлiгi аныкталмаFан. Корытынды

Корыта айтканда ишемиялык инсульттыц жедел сатысында сыркаттыц клиникалык кeрiнiciнiц ауырлыFы мен ауыр инсульттеп тамырлар тарылуыныц жоFары дэрежеciмен сипатталатын тамырлы кабырFалардыц атеросклеротикалык eзгерicтер айкындылыFы араcындаFы карым катынастан ерекшеленген.

ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1

1 Верещагин Н.В. Инсульт. Принципы диагностики, лечения и профилактики. Инсульт: Краткое руководство для врачей. - М.: 2002. - 206 с.

2 Клинический протокол диагностики и лечения. Ишемический инсульт. Одобрено Объединенной комиссией по качеству медицинских услуг Министерства здравоохранения и социального развития Республики Казахстан от «27» декабря 2016 года Протокол №18

3 Жулев Н.М. Инсульт экстракраниального генеза. - СПб.: 2004. - 588 с.

4 Ковальчук В.В. Инсульт: эпидемиология, факторы риска и организация медицинской помощи // Неврологический журнал. - 2006. - №6. - С. 46-50.

5 Кунцевич Г.И. Ультразвуковые методы исследования ветвей дуги аорты. - Минск: Аверсэв, 2006. - 205 с.

6 Лелюк В.Г Ультразвуковая ангиология. - М.: 2003. - 324 с.

7 Е.С. Жуков, Е.К. Дюсембеков Организация нейрохирургической помощи пациентам с острым нарушением мозгового кровообращения // Вестник КазНМУ. - 2018. - №1. - С. 105-109.

Vestnik KazNMU №2-2020

Л.М. Есен, Г.Б. Абасова, Е.Е. Исмайлов, Ж.З. Жанысбаев, С.С. Кыдыралиев

СОСТОЯНИЕ МАГИСТРАЛЬНЫХ СОСУДОВ ШЕИ И ГОЛОВЫ ПО ДАННЫМ УЛЬТРАЗВУКОВОГО ДУПЛЕКСНОГО СКАНИРОВАНИЯ

Резюме: Методом дуплексного сканирования проведено исследование магистральных артерий головы у 143 больных с острым ишемическим инсультом в возрасте от 37 до 75 лет. Обнаружена взаимосвязь между тяжестью клинических проявлений заболевания, выраженностью

атеросклеротических изменений сосудистой стенки и степенью стенозирования сосудов.

Ключевые слова: ишемический инсульт, ультразвуковое исследование сосудов

L.M. Esen, G.B. Abassova, E.E. Ismailov, Zh.Z. Zhanysbaev, S.S. Kydyraliev

MAJOR NECK AND HEAD VESSELS CONDITION BY ULTRASONIC DUPLEX SCANNING IN ACUTE ISCHEMIC STROKE

Resume: A study of major cerebral arteries by duplex scanning has been conducted in 143 patients with acute ischemic stroke aged 37 to 75 years. A correlation between the clinical severity of disease manifestation, the severity of vascular wall atherosclerotic

changes and the degree of vascular stenosis has been revealed. Keywords: ischemic stroke, ultrasound examination of blood vessels

УДК 616.89-02

Актуальность изучения клинико-динамических особенностей шизофрении, осложненной употреблением новых психоактивных веществ (НПАВ)

С.З. Ешимбетова, М.С. Редько

НУО Казахстанско-Российского медицинского университета, г. Алматы Кафедра психиатрии, наркологии и неврологии

До настоящего времени, шизофрения остается одним из социально-значимых, наиболее часто инвалидизирующих заболеваний. Около 1% населения мира, и в том числе, жителей Казахстана страдают данным заболеванием. Следует отметить, что очень часто манифест заболевания приходится на молодой возраст, т.е. - от 18 до 25 лет, который одновременно является и началом проявлений девиантных нарушений в виде употребления различных психоактивных веществ (ПАВ). Наличие двух клинически значимых феноменов, таких как, употребление психоактивных веществ и начало эндогенного процесса могут не только служить пусковым механизмом заболевания, но и видоизменить клиническую картину шизофрении. Кроме клинического фактора, учет патоморфоза заболевания имеет дифференциально диагностическое, прогностическое значение, так как значительно затрудняет решение социально-реабилитационных вопросов у практических врачей-психиатров.

Несмотря на то, что в психиатрии достаточно широко изучено влияние классических психоактивных веществ (алкоголь, опиаты и канабиоиды) на клинико-динамические особенности шизофрении, фактически, не изученным остается вопрос относительно новых психоактивных веществ (НПАВ). На наш взгляд, данная проблема с одной стороны объясняется быстрым развитием и видоизменением дизайнерских наркотиков, их широким употреблением, легкой доступностью, а с другой стороны, сложностями выявления их употребления и отсутствием должного внимания со стороны практикующих врачей-психиатров. Цель данной статьи является изучение клинико-динамические особенности у больных шизофренией на фоне употребления НПАВ. Ключевые слова: шизофрения, новые психоактивные вещества, НПАВ, коморбидные расстройства

Актуальность

Актуальность изучения влияния НПАВ на клинико-динамические особенности шизофрении обусловлена с тенденцией распространения подобных клинических случаев в нашей стране за последние 5-10 лет. Речь идет о шизофрении осложненной употреблением психоактивных веществ, меняющих течение основного заболевания, затрудняющих диагностику, усложняющих процесс лечения, и

препятствующих полноценной социальной реабилитации пациентов.

Шизофренией страдает около 1% мирового населения [1]. Шизофрения - это тяжелое, хроническое, ведущее к инвалидности расстройство, фактически затрагивающее почти все сферы психической деятельности человека, как мышление, эмоционально-волевая и когнитивные.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.