Научная статья на тему 'УКРЕПЛЕНИЕ ОРГАНИЗАЦИОННЫХ И ПРАВОВЫХ ОСНОВ РАЗВИТИЯ ЭКОЛОГИЧЕСКОГО ТУРИЗМА И СОВЕРШЕНСТВОВАНИЕ ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА'

УКРЕПЛЕНИЕ ОРГАНИЗАЦИОННЫХ И ПРАВОВЫХ ОСНОВ РАЗВИТИЯ ЭКОЛОГИЧЕСКОГО ТУРИЗМА И СОВЕРШЕНСТВОВАНИЕ ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА Текст научной статьи по специальности «Философия, этика, религиоведение»

CC BY
82
25
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
принципы экологической устойчивости / ресурсы экотуризма / индустрия экотуризма / район экотуризма / город экотуризма / деревня экотуризма / экологический туризм. / principles of ecological stability / ecotourism resources / ecotourism industry / ecotourism district / ecotourism city / ecotourism village / ecotourism neighborhood / ecotourism.

Аннотация научной статьи по философии, этике, религиоведению, автор научной работы — Маматалиев Тулкин

В данной статье анализируется необходимость усиления организационноправовой базы для развития охраняемого экотуризма и совершенствования законодательства, возникновения права пользования охраняемыми природными территориями, комплексного исследования оснований его ограничения, прекращения и отмены, совмещения теоретических и практических навыков. В статье использованы достижения юридических наук, в частности экологического и предпринимательского права. В статье содержатся научно обоснованные и важные практические предложения, направленные на укрепление организационно-правовой базы развития экотуризма на охраняемых природных территориях, совершенствование законодательства.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

STRENGTHENING OF THE ORGANIZATIONAL AND LEGAL FRAMEWORK FOR THE DEVELOPMENT OF ENVIRONMENTAL TOURISM AND IMPROVEMENT OF LEGISLATION

This article analyzes the need to strengthen the organizational and legal framework for the development of protected eco-tourism and improve legislation, the emergence of the right to use protected natural areas, and a comprehensive study of the grounds for limiting it, terminating, and canceling it, combining theoretical and practical skills. The article uses the achievements of legal sciences, in particular, environmental law and business law. It also contains scientifically based and important practical proposals aimed at strengthening the organizational and legal framework for the development of ecotourism in protected natural areas.

Текст научной работы на тему «УКРЕПЛЕНИЕ ОРГАНИЗАЦИОННЫХ И ПРАВОВЫХ ОСНОВ РАЗВИТИЯ ЭКОЛОГИЧЕСКОГО ТУРИЗМА И СОВЕРШЕНСТВОВАНИЕ ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА»

12.00.06 - ТАБИИй РЕСУРСЛАР ^У^У^И. АГРАР ^У^У^И.

экологик ХУЦУЦ

UDC: 37 (042)(575.1)

Маматалиев Тулкин

Тошкент давлат юридик университеты Таълим сифатини назорат килиш булими бош мутахассиси E-mail: tolqinmamataliyev@gmail.com

ЭКОЛОГИК ТУРИЗМНИ РИВОЖЛАНТИРИШНИНГ ТАШКИЛИй-^УЦУЦИй АСОСЛАРИНИ МУСТА^КАМЛАШ ВА ЦОНУНЧИЛИК НОРМАЛАРИНИ

ТАКОМИЛЛАШТИРИШ

Аннотация. Мазкур мацола мууофазаланадиган экологик туризмни ривожлантиришнинг ташкилий-ууцуций асосларини мустаукамлаш ва цонунчилик нормаларини такомиллаштириш зарурати, мууофаза этиладиган табиий уудудлардан фойдаланиш ууцуцининг вужудга келиши, уни чеклаш, тухтатиш ва бекор булиш асосларини комплекс урганиш, назарий билим ва амалий куникмаларни бирлаштириб тадциц цилиш каби масалаларни таулил этишга багишланган. Мацолани ёзишда ууцуций фанлар, хусусан, экология ууцуци ва бизнес ууцуци фанларининг ютуцларидан фойдаланилган. Мацолада мууофаза этиладиган табиий уудудларда экологик туризмни ривожлантиришнинг ташкилий-ууцуций асосларини мустаукамлаш, цонун уужжатларини такомиллаштиришга царатилган илмий асосланган ва мууим амалий ауамият касб этувчи таклифлар ишлаб чицилган.

Калит сузлар: экологик барцарорлик принциплари, экотуризм индустрияси, экотуристик туман, экотуристик шауар, экотуристик цишлоц, экотуристик мауалла, экологик туризм.

Маматалиев Тулкин

главный специалист Отдела контроля качества образования Ташкентского государственного юридического университета

УКРЕПЛЕНИЕ ОРГАНИЗАЦИОННЫХ И ПРАВОВЫХ ОСНОВ РАЗВИТИЯ ЭКОЛОГИЧЕСКОГО ТУРИЗМА И СОВЕРШЕНСТВОВАНИЕ ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА

Аннотация. В данной статье анализируется необходимость усиления организационно-правовой базы для развития охраняемого экотуризма и совершенствования законодательства, возникновения права пользования охраняемыми природными территориями, комплексного исследования оснований его ограничения, прекращения и отмены, совмещения теоретических и практических навыков. В статье использованы достижения юридических наук, в частности экологического и предпринимательского права. В статье содержатся научно обоснованные и важные практические предложения, направленные на укрепление организационно-правовой базы развития экотуризма на охраняемых природных территориях, совершенствование законодательства.

Ключевые слова: принципы экологической устойчивости, ресурсы экотуризма, индустрия экотуризма, район экотуризма, город экотуризма, деревня экотуризма, экологический туризм.

12.00.06 - ТАБИИй РЕСУРСЛАР ^У^У^И. АГРАР ^У^У^И.

экологик ХУЦУЦ

Mamataliev Tulkin

Chief Specials of the Department of Education Quality Control, Tashkent State University of Law

STRENGTHENING OF THE ORGANIzATIONAL AND LEGAL FRAMEWORK FOR THE DEVELOPMENT OF ENVIRONMENTAL TOURISM AND IMPROVEMENT OF LEGISLATION

Ab&ract. This article analyzes the need to strengthen the organizational and legal framework for the development of protected eco-tourism and improve legislation, the emergence of the right to use protected natural areas, and a comprehensive Study of the grounds for limiting it, terminating, and canceling it, combining theoretical and practical skills. The article uses the achievements of legal sciences, in particular, environmental law and business law. It also contains scientifically based and important practical proposals aimed at Strengthening the organizational and legal framework for the development of ecotourism in protected natural areas.

Keywords: principles of ecological Stability, ecotourism resources, ecotourism indu&ry, ecotourism di&rict, ecotourism city, ecotourism village, ecotourism neighborhood, ecotourism.

Мамлакатимиз кадимдан узининг бой тарихий маданияти, анъаналари, мехмондуст халки ва бетакрор табиати билан жахон тамаддунида алохида уринга эга булган. Сунгги йилларда туризм сохасини ривожлантириш йуналишда амалга оширилаётган ислохотларда юртимизнинг айнан ушбу салохиятидан фойдаланиш кузда тутилмокда.

Президентимиз Вазирлар Махкамасининг

2016 йилда ижтимоий-иктисодий ривожланти-ришнинг асосий якунлари ва 2017 йилга мулжал-ланган иктисодий дастурнинг энг мухим устувор йуналишларига багишланган мажлисидаги маъ-рузасида бу масала хусусида алохида тухталиб утди. Жумладан, мамлакатимизда туризм инду-стриясини тараккий эттириш борасида суз юри-таётиб: "Охирги йилларда туризмдек мухим соха комплекс рахбарининг зарур даражадаги эътибо-ридан четда колиб кетди. Бу хатони сузсиз ва, энг мухими, натижали равишда тугрилаш керак" [1], дея эътироф этди.

Узбекистан Республикаси Президентининг

2017 йил 7 февралдаги фармонига [2] асосан, 2017-2021 йилларда Узбекистон Республикаси-ни ривожлантиришнинг бешта устувор йунали-ши буйича Хдракатлар стратегияси тасдикланди. Унда экология хавфсизликни таъминлаш, экологик туризмга оид конунчиликни такомиллашти-риш, экологик туризм борасида хукукий асосни янада мустахкамлаш лозимлиги белгиланган.

Мухофаза этиладиган табиий худудларда эко-туризм сохаси накадар мухим эканини 2018 йил

28 декабрда Президент Шавкат Мирзиёевнинг Олий Мажлисга Мурожаатномасида хам эколо-гик туризмга алохида тухталиб утилганида хам куришимиз мумкин [3]. Давлатимиз рахбарининг сузларига кура, бизда туризм купинча кадимий шахарларимиз, тарихий-маданий ёдгорликлар до-ирасида чекланиб колмокда. Мамлакатимизнинг бетакрор табиати, миллий курикхоналари, тогли худудларида туризмни ривожлантириш учун кат-та салохият мавжуд. Айникса, тиббиёт туризми, зиёрат туризми ва экотуризмни ривожлантириш нафакат иктисодиёт, балки ижтимоий сохалар ри-вожига хам катта туртки беради.

Шавкат Мирзиёев БМТ Бош Ассамблеяси-нинг 72-сессиясидаги нуткида: "Бугунги куннинг энг уткир экологик муаммоларидан бири - Орол халокатига яна бир бор эътиборингизни карат-мокчиман. Уйлайманки, бунга ортикча изохга хожат йук. Денгизнинг куриши билан боглик окибатларни бартараф этиш халкаро микёсдаги саъй-харакатларни фаол бирлаштиришни такозо этмокда" [4], дея таъкидлади. Бу сузлардан хам англаш мумкинки, экологик туризм глобал эко-логик ва иктисодий муаммоларнинг энг самарали ечимларидан биридир.

Президент Шавкат Мирзиёев 2020 йил 24 январь куни парламентга килган Мурожаатно-масида [5] туризм иктисодиётнинг устувор соха-ларидан бири экани ва сайёхлар сонини 7,5 мил-лионга чикариш лозимлигини таъкидлаганининг узи хам мавзу бугунги кунда накадар долзарлиги-дан далолат беради.

12.00.06 - ТАБИИЙ РЕСУРСЛАР ХУ^УЦИ. АГРАР ХУ^УЦИ.

экологик ху^уц

Узбекистон Президентининг 2019 йил 30 ок-тябрдаги фармони билан тасдикланган 2030 йил-гача булган даврда Узбекистон Республикасининг атроф-мухитни мухофаза килиш концепциясида [6] курикланадиган табиий худудларни кенгай-тириш устувор вазифа сифатида белгиланиб бе-рилди. Бу эса мухофаза этиладиган табиий худуд-ларда экологик туризмнинг ташкилий-хукукий масалалари бугунги глобал узгаришлар даврида канчалик ахамиятли ва долзарб эканини курсатиб турибди.

Юкори суръатлар билан ривожланиб бораёт-ган экологик туризмга талабнинг ошиб бориши мухофаза этиладиган табиий худудлар, табиат ре-зерватлари, миллий боглар, табиат ёдгорликлари тизимини барпо этиш жараёнини сезиларли да-ражада фаоллаштирди. Мухофаза этиладиган ху-дудларда экотуризм шахсларнинг доимий яшаш жойларидан дам олиш, спорт билан шугулланиш, согломлашиш, маърифий-маънавий ишларни амалга ошириш каби максадларда табиатга экологик вазифаларни бажариш учун килинадиган саёхатлардир. Мухофаза этиладиган табиий ху-дудлар экологик туризмнинг асосий бугини хи-собланади. Алохида мухофаза этиладиган худуд-ларда туризм бир карашда бир-бирига зид булган тушунчалардир. Шунга карамай, хозирги кунда дунёдаги купгина давлатларнинг алохида мухофаза этиладиган худудларида ушбу фаолият тури билан шугулланмокдалар.

Мухофазага этиладиган табиий худудлар-да инсон ва табиат уртасидаги муносабат уч боскичда утди: ноаниклик, каршилик ва уйгун-лик. Биринчи боскичда инсоннинг ишлаб чика-риш фаолияти табиатга катта зарар етказа олма-ди. Табиатнинг инсон томонидан йук килиниши иккинчи боскичда, яьни ижтимоий-иктисодий ишлаб чикарувчи кучларнинг улкан ривожла-ниш боскичида руй берди. Бу боскичда одамлар нафакат муайян табиат ходисалари ва уларнинг мохиятини англашни бошлади, шу билан бирга, табиатдан фойдаланиш шакли хам узгарди. Ин-соният мисли курилмаган моддий ва маънавий цивилизация яратди. Мазкур даврда одам ва та-биат уртасидаги муносабатларни тушуниш бир томонлама эди. Инсонлар табиий ресурсларни туганмас бойлик хисоблаб, узбошимчалик билан табиатга катта зарар етказишди. Ушбу боскичда инсон ва табиат уртасидаги муносабатлар хусуси-

ятлари бир-бирига зид келади ва бутун сайёрада кенг камровли, жиддий тусдаги экологик инкироз бошланди.

Сунгги учинчи боскич инсон ва табиат ур-тасидаги уйгун ривожланиш боскичидир. Узок муддатли ишлаб чикариш амалиётида одамлар аста-секин инсон ва табиат уртасидаги кара-ма-каршилик нафакат экологик мухитни бузибги-на колмай, балки инсон хаёти ва ривожланишига тахдид солишини тушуниб етишди. Мухофаза этиладиган табиий худудларда экологик туризм инсон ва табиат уртасидаги куплаб муносабат-ларни камраб олади. Шунинг учун уни бошка-ришда биз инсон ва табиатга уйгун нуктаи на-зарни урнатиб, ундан экологик мухит ва туризм иктисодиётини икки томонлама баркарор ривож-лантиришнинг янги намунасини шакллантириш учун кулланма сифатида фойдаланишимиз керак. Мухофаза этиладиган табиий худудларда эколо-гик туризмни ривожлантириш оркали ахолини иш билан таъминлаш, ижтимоий мухофаза килиш муаммоларини хал килиш, кадим жойларда кичик ва урта бизнесни ривожлантириш оркали кушим-ча иш уринларини яратиш, туристик инфратузил-маларни хосил килиш каби улкан имкониятларга эга булишимиз мумкин.

Давлат курикхонаси, буюртма курикхона, табиат боги, давлат табиат ёдгорлиги тушунчаси ва уларнинг хукукий режимига оид хусусиятлар "Мухофаза этиладиган табиий худудлар тугри-сида"ги конунда акс эттирилган. Мазкур конунда мухофаза этиладиган табиий худудларга оид ку-йидагилар курсатиб утилган: уларни ташкил этиш ва фаолият юритиши, кайта ташкил этиш ва ту-гатиш хусусиятлари; асосий максади, вазифалари ва функциялари; бошкарув ва давлат назорати тартиби; айрим фаолиятни амалга ошириш тар-тиби; худудий тузилиши хусусиятлари ва режим; мухофаза килиш чора-тадбирлари; мол-мулк ва молиялаштириш; ходимларни моддий рагбатлан-тириш ва бошкалар. Аммо ушбу конунда мухофа-за этиладиган табиий худудларда экологик туриз-мни ташкил этишга доир аник ташкилий-хукукий асослар курсатилиб утилмаган.

2004 йил 3 декабрдада кабул килинган "Мухофаза этиладиган табиий худудлар тугрисида"ги конуннинг 4-моддасида [7] мухофаза этиладиган табиий худудларга куйидагича таъриф берилган: ернинг ва сув кенгликларининг устувор экологик,

12.00.06 - ТАБИИй РЕСУРСЛАР ХУЦУЦИ. АГРАР ХУЦУЦИ.

экологик ху^уц

илмий, маданий, эстетик, рекреация ва санита-рия-согломлаштириш ахамиятига молик булган, хужалик максадидаги доимий ёки вактинча фой-даланишдан тулик ёки кисман чикарилган участ-калари мухофаза этиладиган табиий худудлар.

Конуннинг 11-моддасига кура, мухофаза этиладиган табиий худудларни ташкил этиш, мухо-фаза килиш ва улардан фойдаланиш сохасидаги давлат бошкаруви Вазирлар Махкамаси, махал-лий давлат хокимияти органлари, шунингдек, махсус ваколатли давлат органлари томонидан амалга оширилади. Айтиб утиш лозимки, табиий объектлар ва мажмуаларни саклаб колиш, так-рор купайтириш ва тиклаш максадида мухофаза этиладиган табиий худудларда мухофаза килиш ва фойдаланиш режими урнатилади. Мухофаза этиладиган табиий худудлар биологик, ландшафт ранг-баранглигини таъминлаш ва экологик му-возанатни саклаб туриш учун мулжалланган ях-лит экологик тизимни ташкил этади. Дархакикат, мухофаза килинадиган худудлар деганда одамлар ишгол килиши ёки хеч булмаганда ресурслар-дан фойдаланиш чекланган худудлар тушунила-ди. Албатта, халкаро ва минтакавий микёсда кабул килинган таъриф Табиатни мухофаза килиш халкаро иттифоки томонидан мухофаза килина-диган худудларни таснифлаш буйича йурикнома-да хам берилган.

Хукуматнинг "Фаргона вилоятининг туристик салохиятини янада ривожлантириш чора-тадбир-лари тугрисида'ги карорига кура, Фаргона вилоя-ти хокимлиги хузурида давлат муассасаси шакли-даги "Шохимардон" туризмни ривожлантириш дирекцияси ташкил этилди. Дирекциянинг асосий вазифаларидан бири Фаргона тумани "Шохимардон" ва "Ёрдон" МФЙларда туризмни ривожлан-тириш концепциясини ишлаб чикиш ва амалга оширилишини таъминлаш, ушбу МФЙларнинг экотуризм салохиятини инобатга олган холда янги туризм йуналишларини ишлаб чикишдир. Бу чо-ра-тадбирлар мамлакатимизда экотуризмни риво-жлантиришга каратилган салмокли кадам булди.

Тахлилчилар дунё микёсида экотуризм соха-сидаги жадал усишни эътиборга олиб, унга икти-содиётдаги портлаш, дея таъриф берадилар. Эко-туризм йилига 20% усиб бораётган сектор уларок, бозорнинг жадал кенгайишига олиб келади [8].

Узбекистонда мухофаза этиладиган табиий худудларда экотуризмни ривожлантириш учун

уларнинг туристик ва рекреация максадларида фойдаланиладиган ер майдонларини боскич-ма-боскич кенгайтириб бориш мухим ахамият касб этади. Жумладан, мухофаза этиладиган табиий худудларда экотуризмни ривожланти-риш оркали махаллий ахолини иш билан таъ-минлаш, уларнинг экологик хукукий мадания-ти ва билимларини ошириш, экологик барка-рорликни таъминлаш каби ютукларни кул-га киритиш мумкин. Шу сабабли Узбекистон Республикаси Экологик туризм уюшмасини ташкил килиш таклифини билдириш уринли булади.

Узбекистоннинг бетакрор табиати туфайли экотуристик имкониятлар кенг булишига кара-май, унинг ташкилий-хукукий асослари етарли даражада ишлаб чикилмагани боис, мухофаза этиладиган табиий худудларда ушбу имконият-лардан тула фойдаланилмаяпти. Шунинг учун бу-гунги кунда мамлакатимизнинг табиий шароити ва экологик мухитини инобатга олган холда туристик объектларни аниклаш, туристик йуналиш-ларни белгилаш, уларнинг худудийлик ва ком-плекслилик жихатларидан келиб чикиб табиий хизмат курсатиш сохасини йулга куйиш, мавжуд хукукий асосларни такомиллаштириш мухим аха-миятга эга. Колаверса, мухофаза этиладиган таби-ий худудлардаги экотуризм махсулотини халкаро ва ички туризм бозорларида таргиб килиш, мам-лакатнинг саёхат ва дам олиш учун хавфсиз худуд экани буйича бренд ва имижини мустахкамлаш, экотуризм тармоги учун кадрлар тайёрлаш тизи-мини такомиллаштириш масалалари хам долзарб-лигича колмокда.

Хозир биз давлат ва жамият хаётининг барча сохаларини тубдан янгилашга каратилган инно-вацион ривожланиш йулига утмокдамиз. Бу бе-жиз эмас, албатта. Чунки замон шиддат билан ри-вожланиб бораётган хозирги даврда ким ютади? Бир суз билан айтганда, янги фикр, янги гояга, ин-новацияга таянган давлат ютади. Инновация - бу келажак. Биз мухофаза этиладиган табиий худуд-ларда экологик туризм конунчилигини такомил-лаштиришда хам сохаларини тубдан янгилашга каратилган инновацион гоялардан фойдаланиши-миз давр талабидир.

Хозирги кунда миллий иктисодиётга юкори даромад келтирадиган истикболли тармоклардан бири туризм ва айнан экологик туризмдир.

12.00.06 - ТАБИИЙ РЕСУРСЛАР ХУЦУЦИ. АГРАР ХУЦУЦИ.

экологик ХУЦУЦ

2019-2025-йилларда Узбекистон Республика-сида туризм сохасини ривожлантириш концепци-ясини [9] амалга ошириш буйича мулжалланган чора-тадбирлар режасига кура, мамлакатимиз-нинг бетакрор табиати, гузал дам олиш зоналари имкониятларидан фойдаланиб, янги экотуристик йуналишлар очиш мумкин. Бу сохага жахон бренд-ларини фаол жалб этган холда экологик туризм билан бирга зиёрат туризми, маърифий, этногра-фик, гастрономик туризм ва бу соханинг бош-ка тармокларини ривожлантиришга алохида эътибор каратишимиз зарур. Бу борада давлат-хусусий шериклик муносабатларини куллаш сохани тараккий эттиришда кенг имкониятлар очишини хисобга олишимиз лозим.

Юкоридаги маълумотлардан хулоса килиб, бир канча таклиф ва тавсиялар илгари сурилмокда.

1. Мухофаза этиладиган табиий худудларда экологик туризмни ривожлантириш учун кулай шароитлар яратишга каратилган халкаро меъёр ва стандартларни имплементация килиш оркали Узбекистон Республикасининг норматив-хукукий базасини такомиллаштириш зарур. Бунда, айник-са, Узбекистон Республикасининг "Экологик туризм тугрисида'ги конуни лойихасини ишлаб чикиш хамда мамлакатимизда 2030 йилгача бул-ган муддатда экологик туризмни ривожлантириш миллий дастурини кабул килиш мухим ахамият-га эга. Шунингдек, экологик туризмнинг омма-лашиши натижасида атроф табиий мухитга, ху-сусан, мухофаза этиладиган табиий худудларга зарар етишининг олдини олиш учун Экология ва атроф-мухитни мухофаза килиш давлат кумитаси томонидан Мухофаза этиладиган табиий худуд-ларда экотурист ва экскурсантлар учун коидалар ишлаб чикилиши максадга мувофик.

2. Экологик туризм сохасида фаолият юри-тувчи хусусий сектор вакиллари булган тадбир-корлик субъектларига, инвесторларга муайян со-лик имтиёзлари белгилаш хамда уларга лицензия бериш, фаолиятини сертификатлаштириш билан боглик маъмурий тартиб-таомилларни содда-лаштириш лозим. Хусусан, Вазирлар Махкамаси-нинг 2018 йил 7 августдаги карорида курсатилган оилавий мехмон уйлари хизматларини сертифи-катлаштириш тизимини янада соддалаштириш ва экотуристик худудларда оилавий мехмон уйлари хизматларини ташкил этишда кушимча имтиёз-лар яратиш зарур.

3. Мухофаза этиладиган табиий худудларда геотизимларнинг экотуристик ресурслари ва им-кониятларидан янада самарали фойдаланишга каратилган илмий тадкикотлар олиб бориш ишла-рини рагбатлантириш жоиз. Бундай тадбирлар мамлакатимиз худудида экотуризмни ривожлан-тиришга каратилган илмий-инновацион, методик ишланмаларни яратишга хизмат килиб, ушбу ишланмалардан иктисодий, ташкилий-хукукий ишларда фойдаланиш мумкин булади.

4. Мамлакат худудида махаллий ахоли учун мухим даромад манбаи булиб хизмат килиши мумкин булган экологик туризмни ривожланти-риш максадида "Экотуристик туман", "Экоту-ристик шахар", "Экотуристик кишлок", "Экотуристик махалла", "Экологик туризм - табиатни асраш учун!", "Экологик туризм - барча учун" каби лойихаларни ишлаб чикиш ва уларни амалга ошириш зарур. Ушбу лойихаларга хусусий сектор вакилларини кенг жалб этиш максадга муво-фикдир.

5. Бугунги кунда республикамиз экотуризм сохасида жахон стандартларига жавоб бера ола-диган юкори малакали кадрлар етишмаслигини инобатга олиб, соха вакилларининг экотуризм ри-вожланган мамлакатларда мунтазам малака оши-риши тизимини йулга куйиш зарур.

6. Чет эл фукаролари ва махаллий ахоли урта-сида экологик туризмни оммалаштириш максади-да экотуристик худудлар веб-сахифаларини яра-тиш ва мавжуд веб-сахифаларни такомиллашти-риш зарур. Шунингдек, мухофаза этиладиган та-биий худудлар ва бошка экотуристик масканларда илм-фан, маданият ва санъат вакиллари, жамоат арбоблари, машхур спортчиларнинг таништирув сафарларини утказиш ва уларнинг ташрифла-ри хорижий ва махаллий ОАВларда, ижтимоий тармокларда кенг ёритилишини таъминлаш ту-ризмнинг ушбу йуналишини ривожлантиришга хизмат килади. Крлаверса, мухофаза этиладиган табиий худудларда болалар, ёшлар, кексалар, ногиронлиги булган шахслар ва ахолининг кам таъминланган катламлари учун туристик экс-курсияларнинг ташкил этилиши учун хам зарур шарт-шароитлар яратиш максадга мувофикдир.

7. "Туризм тугрисида"ги конуннинг (2019 йил 18 июлда кабул килинган) 3-моддасида кур-сатилиб утилган асосий тушунчалар таркибига тегишинча кушимча киритилиб, унда экологик

12.00.06 - ТАБИИй РЕСУРСЛАР ХУЦУЦИ. АГРАР ХУЦУЦИ.

экологик ХУЦУЦ

туризмга оид ^уйидаги таъриф келтирилиши за-рур: "Экологик туризм - экологик бар^арорлик принципларига ва экологик билим, маданият да-стурларига амал ^илишга асосланган ва махаллий ахоли манфаатларини хисобга олган холда таби-атга саёхат ^илиш туризми".

8. Мухофаза этиладиган табиий худудларда туризмни ривожлантириш ва унинг монетизация даражасини ошириш, ^онунчилик билан белги-

ланган барча категориядаги соли^ имтиёзларидан тули^ фойдалана олиш тартибини ишлаб чи^иш, мазкур худудларда экотуризм хизматларини таш-кил этиш мумкин булган мухофаза этиладиган табиий худудларнинг ани^ чегаралари белгилаш, туризм хизматларини ташкил ^илиш, инфирату-зилмани барпо ^илиш ва худудларга инвестор-ларни жалб ^илиш буйича тартибларни ани^ белгилаш лозим.

Фойдаланилган адабиётлар руйхати

1. Мирзиёев Ш.М. "Танкидий тахлил, катъий тартиб-интизом ва шахсий жавобгарлик - хар бир рахбар фаолиятининг кундалик коидаси булиши керак". Тошкент: Узбекистон, 2017. 104 б.

2. Узбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 7 февралдаги фармони билан тасдиклан-ган 2017-2021-йилларда Узбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йунали-ши буйича Харакатлар стратегияси. Конун хужжатлари маълумотлари миллий базаси, 31.07.2018-й., 06/18/5483/1594-сон. http://lex.uz/docs/-3107036#-3109143

3. Халк сузи." газетасининг 2018 йил 29 декабрдаги 271-272- сони, 2 б.

4. Узбекистон Республикаси Президента Шавкат Мирзиёев 19 сентабрь куни Бирлашган Мил-латлар Ташкилоти Бош Ассамблеясининг 72-сессиясида нутк сузлади. http://www.uzbekembassy.in/ president-shavkat-mirziyoyev-addressed-the-72nd-session-of-the-united-nations-general-assembl.uz

5. Халк сузи". газетасининг 2020-йил 25-январдаги № 19 (7490) сони, 4-б. (1.Xalq so'zi. January 25, 2020 №19 7490). - p. 4

6. Узбекистон Республикаси Президентининг 2019 йил 30 октябрдаги фармонига 1-илова. 2030 йилгача булган даврда Узбекистон Республикасининг атроф-мухитни мухофаза килиш концеп-цияси. (Конун хужжатлари маълумотлари миллий базаси, 31.10.2019 й., 06/19/5863/3979-сон) https :// lex.u z/docs /4574008

7. Узбекистон Республикаси Республикасининг 2004 йил 3 декабрдаги "Мухофаза этиладиган табиий худудлар тугрисида'ги конуни. Узбекистон Республикаси Республикаси конун хужжатлари туплами, 2005-й., 1-сон, 1-модда; 2014-й., 36-сон, 452-модда; 2017-й., 37-сон, 978-модда. www.lex.uz/ acts.415135.

8. Ecotourism: "Responsible travel to natural areas that conserves the environment and improves the welfare of local people" (TIES, 1990).TIES Global Ecotourism Fact Sheet.The International Ecotourism Society www.ecotourism.org

9. Узбекистон Республикаси Республикаси Президентининг 2019 йил 5 январдаги фармони билан тасдикланган 2019-2025-йилларда Узбекистон Республикаси Республикасида туризм сохаси-ни ривожлантириш концепцияси. Конун хужжатлари маълумотлари миллий базаси, 06.01.2019-й., 06/18/5611/2430-сон. /http://lex.uz/docs 4143188

10. Хакимов Р.Р. Развитие правовых основ парламентского контроля в Узбекистане: основные положения закона» о парламентском контроле» // Журнал зарубежного законодательства и сравнительного правоведения. - 2016. - №. 6 (61).

11. Скрипников Николай Кузьмич, Мусаев Бекзод Турсунбаевич Особенности преподавания экологического права с учетом требований стратегии развития Узбекистана на 2017-2021 годы // Современное образование (Узбекистан). 2018. № 3. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/osobenno^;i-prepodavaniya-ekologicheskogo-prava-s-uchetom-trebovaniy-^;rategii-razvitiya-uzbeki^;ana-na-2017-2021-gody

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.