Научная статья на тему 'ТУРЛИ ЎЙИН АМПЛУАЛАРИДАГИ ЁШ ГАНДБОЛЧИЛАРНИНГ ЖИСМОНИЙ ТАЙЁРГАРЛИГИНИ НАЗОРАТ ҚИЛИШ'

ТУРЛИ ЎЙИН АМПЛУАЛАРИДАГИ ЁШ ГАНДБОЛЧИЛАРНИНГ ЖИСМОНИЙ ТАЙЁРГАРЛИГИНИ НАЗОРАТ ҚИЛИШ Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
43
11
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Fan-Sportga
Область наук
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ТУРЛИ ЎЙИН АМПЛУАЛАРИДАГИ ЁШ ГАНДБОЛЧИЛАРНИНГ ЖИСМОНИЙ ТАЙЁРГАРЛИГИНИ НАЗОРАТ ҚИЛИШ»

Техника, тактика и методика спортивной тренировки

рида галма-гал бажариш давомида изчил тарзда ёки бир вактда машгулот олдига куйилган вазифалар хал этилади.

Биринчи холатда машгулот шартли равишда бир неча булимларга булинади. Масалан, тезкорлик си-фатларини ривожлантириш устида ишлаш, сунгра шиддатли ва киска муддатли ишларни бажариш асосида махсус чидамлиликни ривожлантириш, кейинчалик узок муддатли мушак фаолиятини ба-жариш учун зарур булган умумий чидамлиликни ривожлантириш [5].

Машгулот юкламаларининг катталиги дзюдода машгулот давомида бажарилган машкларнинг спорт-чилар организмига таъсири хисобланади. Юклама-нинг катталиги спортчиларнинг иш кобилиятини тиклаш давомийлигини белгилайди.

С.И. Герасимовнинг маълумотига кура, юкори даражадаги юкламалардан сунг организмнинг тикла-ниш жараёни бир хафта - ун кунгача давом этиши хам мумкин, лекин паст даражадаги юкламалардан сунг у, одатда бир неча дакикадан бир неча соатгача давом этади [8].

Хулоса. Шу нуктаи назардан, толикишнинг пайдо булиши организм функционал курсаткичларининг ора-лик узгариши асосида содир булиши билан тавсифла-нади. Демак, утказилган машгулот хажмини аниклаш учун дзюдочилар тайёргарлиги, машгулот йуналиши, услуби ва бошка омилларни хисобга олиш керак.

Машгулотларнинг сезиларли юкламалар билан бажарилиши спортчи организмининг функционал курсаткичларида содир булган айрим узгаришларга карамасдан, унинг иш кобилиятини кескин пасайи-шига олиб келмайди. Бирок шу гурухдаги машклар сезиларсиз чарчаш даврида бажарилиши мумкин.

Ушбу иш фаолияти жараёнида сезиларли юклама-

УУК (УДК, иЛС): 796.015.68.322

ларнинг сон курсаткичлари хажми умумий юклама-ларнинг хатто 75-85% кисмини ташкил килади. Паст юкламали машгулотлар организмнинг турли функционал тизимлари фаоллигини оширади. Бу вактда чарчаш жараёни содир булмайди. Чунончи, сон курсаткичла-рида паст юкламали машклар катта юкламали машклар умумий хажмининг 25-35%гача ташкил килади.

Микроциклларни нотугри режалаштириш асоси-да бир неча баробар катта юкламали машкларнинг узаро таъсири организмга хаддан ташкари салбий таъсир килади. Купгина мутахассислар, жумладан Л.П. Матвеевнинг [6,7] маълумотларига кура, бундай юкламаларнинг берилиши организм кон айланиш тизими иш фаолиятининг бузилишига олиб келиши мумкин.

Адабиётлар:

1. Узбекистон Республикаси Президентининг 2018 йил 5 мартдаги "Жисмоний тарбия ва спорт со^осида давлат бошкдруви тизимини тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари тугрисида"ги ПФ-5368-сонли Фармони.

2. Керимов Ф.А. Спорт кураши назарияси ва усулияти. УзДЖТИ нашриёт-матбаа булими. 2018.-С. 198-190 б.

3. Усмонходжаев Т.С. Миллий ^аракатли уйинлар. Тошкент. «Уки-тувчи» 2000 йил, 53-54 б.

4. Рузиматов Э.И. Дзюдоичиларни махсус тайёргарлигини му-собакд олди мезоциклида шакллантириш. Магистрлик.дисс. Кукон. 2010 й. 23-28 б.

5. Шин В.Н. Построение годичного цикла подготовки боксеров высокой квалификации: Автореф. дис. ... канд.пед.наук. - Т., 2001. - 26 с.

6. Матвеев Л.П. К теории построения спортивной тренировки // Теория и практика физической культуры. - Москва, 1995. - № 12. - С. 49-52.

7. Матвеев Л.П. Модельно-целевой подход к построению спортивной подготовки (статья вторая) // Теория и практика физкультуры, - Москва, 2000. - №3. - С. 21-25.

8. Герасимов СИ. Влияние двигательной асимметрии на формирование технических действий юных борцов.: Автореф. дис. ... канд. пед. наук. - П., 1990. - 25 с.

9. Волков В.Н., Гаврин Т.В., Гаврин И.В. Функциональный контроль и принципы оценки тренированности в спорте: Монография. - Челябинск: Факел, 1998.-230 с.

Мустакил изланувчи Д.С. ^АМБАРОВ1

'Гулистон давлат университети Гулистон шахри, Узбекистон

Информация для связи с автором:

qambarov22@mail.ru

Аннотация

ТУРЛИ УИИН АМПЛУАЛАРИДАГИ ЁШ ГАНДБОЛЧИЛАРНИНГ ЖИСМОНИИ ТАЙЁРГАРЛИГИНИ НАЗОРАТ ЦИЛИШ

Annotation

Данная статья посвящена совершенствованию педагогического контроля в процессе многолетней подготовки высококвалифицированных гандболистов описана отдельно к уровням физической подготовки странников, перемещающихся во всех трех амплуах, как условия достижения эффективности игры.

Ключевые слова: тренировочные группы, нападающий, технико-тактическая подготовка, характеристика, амплуа, этап специализации, этап углубления специализации.

Ушбу макола юкори малакали гандболчиларни куп йиллик тайёргарлиги жараёнида педагогик назоратни такомиллаштиришга батишланган. Бунда уйин самарадорлигига эри-шиш шартлари сифатида хар уч амплуада харакатланувчи гандболчилар жисмоний тайёр-гарлик даражаларига алохида таъриф берилган.

Калит сузлар: машгулот гуруулари, \ужумчи, техник-тактик тайёргарлик, хусуси-ят, амплуа, ихтисослашиш босцичи, чуцурлаштирилган ихтисослашув босцичи.

This article is devoted to the improvement of pedagogical control in the process of long-term training of highly qualified handball players described separately to the physical fitness levels of the Wanderers moving in all three roles, as a condition for achieving the effectiveness of the game.

Keywords: training groups, attacker, technical and tactical training, characteristics, role, stage of specialization, stage of deepening specialization.

46

e-mail: fan_sportga@uzdjtsu.uz №7-2020

Техника, тактика и методика спортивной тренировки

Долзарблиги. Ихтисослашган олимпия захирала-ри болалар ва усмирлар спорт мактабида (ИОЗБУСМ) юкори малакали гандболчиларни куп йиллик тай-ёргарлик жараёни бир нечта ёшга оид боскичларга эга. Энг узок муддатлиси - 12 ёшдан то 17 ёшгача -укув-машгулот гурухларидаги тайёргарлик боскичи хисобланади. Бу боскичнинг узи хам иккита боскичга булинади: бошлангич ихтисослашув - 14 ёшгача ва чукурлаштирилган машгулот - жамоадаги амплу-асини хисобга олиш билан, гандбол жамоасидаги хужумчилар биринчи чизик уйинчиларига (марказий ва ярим урта уйинчиларга), иккинчи чизик уйинчила-рига (бурчак ва чизик уйинчиларига) ва дарвозабонга ажратилади. Х,ар хил амплуали гандболчиларнинг техник-тактик тайёргарлиги хусусиятларини, асосан, спортчини жамоадаги эгаллаган урни буйича уйин позицияси шакллантиради. Ушбу позиция, уйинчи учун тупни улоктириш пайтида дарвозагача булган маълум масофани, уйинчини дарвозага нисбатан жой-лашиш бурчагини, химоячиларни тупни улоктираёт-ган уйинчига нисбатан жойлашишини, дарвозабонни дарвозага нисбатан жойлашишини ва бошкаларни назарда тутади.

Натижа олиш учун, мос равишдаги позицияни эгаллаган уйинчи барча зарурий тусикларни хисобга олиши ва уз техникасини ушбу тусикларни енгиб утишга мослаштириши керак. Х,ар хил амплуаларда чикадиган уйинчиларнинг техник таъминланганли-гини хусусиятлари, илмий-методик адабиётларда кел-тирилган. Уни шакллантириш БУСМ укув-машгулот гурухларида бошланади ва бутун боскич давомида гандболчиларни мусобакаларда иштирок этиши жараёни давомида такомиллаштирилади.

Замонавий гандболда, уйинчиларнинг универсал-лаштирилиши борган сари ортиб бораётган пайтда, асосий талаб аник ихтисослашув булиб колмокда. Бу, уйинчиларни биринчи ва иккинчи чизик уйинчилари-га ва дарвозабонга оддийгина ажратиш хисобланмай-ди. Бу, жамоадаги кучларни спортчиларни майдонда рационал таксимланиши билан куллаб-кувватланган оптимал уйгунлигидир.

Гандболчиларнинг спорт махоратини усишини таъминлаш учун хар бир ёшга оид боскичда жисмо-ний кондициянинг маълум бир даражаси зарур. Илмий-методик адабиётларда юкори малакали уйинчиларни жамоада бажарадиган функциясини хисобга олган холда, уларнинг тайёргарлиги тугри-сида маълумотлар мавжуд. Россия Федерациясида хар йили мамлакат биринчилигининг иккита тури олдидан барча уйинчиларини, жумладан суперлига уйинчиларини хам жисмоний тайёргарликлари жа-моадаги амплуасини хисобга олган холда назоратдан утказилади. Лекин, ушбу фарк кайси боскичдан бо-шлаб ва кайси курсаткичлари буйича шаклланиши маълум эмас. Хрзирги вактга кадар, уйинчиларни амплуаси буйича БУСМда таксимлаш очик шаклда аникланадиган сифатларини хисобга олиш оркали содир булади, бу, асосан морфологик маълумотлар ва уйинчининг узини жамоада бирон-бир функция-ни бажариш истаги билан боглик. БУСМда хар хил

амплуадаги уйинчиларнинг тайёргарлигини назо-рат килиш буйича аник ишланмалар мавжуд эмас. Укув-машгулот гурухларида шугулланадиган хар хил амплуадаги уйинчиларнинг жисмоний ривожланиши ва жисмоний тайёргарлкилари хусусиятлари тугри-сидаги маълумотлар мавжуд илмий-методик адаби-ётларда аникланмади. Шунинг учун, биз танлаган тадкикот мавзуси долзарб хисобланади.

Тадкикот максади. Юкори малакали гандболчи-ларни куп йиллик тайёргарлиги жараёнида педагогик назоратни такомиллаштириш.

Тадкикот натижалари ва мухокамаси. Тадкикот жараёнида айрим янги маълумотлар олинди:

- хар хил уйин амплуасидаги 14 ёшли гандболчиларнинг жисмоний ривожланиши хусусиятлари аникланди;

- хар хил уйин амплуасидаги 16 ёшли гандболчиларнинг жисмоний ривожланиши хусусиятлари аникланди;

- бир хил уйин амплуасидаги 14 ёшдан 16 ёшгача булган гандболчиларнинг жисмоний ривожланишини ёшга оид узгариши аникланди;

- хар хил уйин амплуасидаги 14 ёшли гандбол-чиларнинг жисмоний тайёргарлиги хусусиятлари аникланди;

- хар хил уйин амплуасидаги 16 ёшли гандбол-чиларнинг жисмоний тайёргарлиги хусусиятлари аникланди;

- хар хил уйин амплуасидаги 14 ёшдан 16 ёшгача булган гандболчиларнинг жисмоний тайёргарлигини узгариши даражаси аникланди;

- хар хил уйин амплуасидаги юкори малакали гандболчиларнинг жисмоний тайёргарлиги тугри-сидаги айрим маълумотлар олинган

- назорат учун тестлар аникланди, улар хар хил уйин амплуасидаги 14 ёшдан 16 ёшгача булган ганд-болчиларнинг жисмоний тайёргарлигини купрок даражада тавсифлайди;

- хар хил уйин амплуасидаги 14 ёшдан 16 ёшгача булган гандболчиларнинг жисмоний тайёргарлиги меъёрлари ишлаб чикилди;

- БУСМнинг укув-машгулот гурухларига ам-плуаси ва хар хил амплуадаги гандболчиларнинг жисмоний тайёргарлигини индивидуллаштирилган-лиги буйича саралаш учун тавсиялар ишлаб чикилди.

Ёш гандболчиларнинг жисмоний сифатларини ривожланиши динамикасини билиш, мураббий томо-нидан уларнинг спорт махоратини шакллантиришни анча самарали режалаштиришга ва назорат килиш-га кумаклашади. Уйинда хар хил функцияларни бажарадиган ёш уйинчиларнинг тайёргарлигидаги фаркланадиган ва ухшаш томонларини билиш, уларни такомиллаштиришни хар бири учун узига хос булган амплуа буйича йуналтириш имконини беради. Ундан ташкари, мураббий, хар хил амплуадаги ганд-болчиларнинг тайёргарлиги хусусиятлари кайси ёшда аникланишини, ёш уйинчиларнинг жисмоний конди-цияларини усишини кайси мезонлар буйича назорат килишни билиши зарур. Улар, ушбу маълумотларни бизнинг ишимиздаги натижалардан олиши мумкин.

о о

го га ■с о о.

№7-2020 е-шаП: fan_sportga@uzdjtsu.uz 47

Техника, тактика и методика спортивной тренировки

о о

го га ■с о о.

Тадкикот усуллари

1. Адабиётлар манбаларини урганиш.

2. Тренерлар уртасида анкета-суров утказиш.

3. Россия гандболчилари Иттифокининг хужжат-ларини урганиш.

4. Антропометрик улашлар.

5. Биологик ёшни аниклаш.

6. Динамометрия.

7. Педагогик тестлаш.

8. Педагогик тажриба.

9. Математик статистика усуллари.

Тадкикотларни ташкил килиш жараёнини учта

кетма-кет боскичга ажратиш мумкин.

Биринчи боскичда, тадкикотнинг аник вазифа-ларини куйиш учун болалар ва усмирларни ёшга оид ривожланиши, спорт билан шугулланиш учун саралаш, спорт уйинларидаги уйин амплуалари муаммолари буйича адабиётлар манбалари тахлил килинди, 14 ёшли гандболчилар биз ишлаб чиккан дастур буйича синовдан утказилди, олинган маълу-мотлар кайта ишланди.

Иккинчи боскичда, бизни кизиктирган маса-лалар буйича мураббийлар уртасида анкета-суров утказилди, 15 ёшли уйинчилар синовдан утказилди, маълумотлар кайта ишланди ва адабиётлар шархи ёзиб тайёрланди.

Учинчи боскичда, 16 ёшли уйинчилар синовдан утказилди, олинган маълумотлар кайта ишланди ва мухокама килинди, суперлига усталарини тестлаш хужжатлари кайта ишланди, тадкикотлар натижалари буйича тавсиялар ишлаб чикилди.

БУСМнинг усмирлар гурухидаги уйинчилар тайёргарлиги холатини тахлил килиш учун юкори малакали уйинчилар тайёргарлигининг моделли тавсифлари тугрисида тасаввурга эга булиш керак. Ундан ташкари, бизнинг тадкикотларимиз максадига мувофик хар хил амплуадаги 14, 16 ёшли ва ундан катта ёшдаги уйинчиларнинг жисмоний тайёргарлиги курсаткичлари динамикаси тугрисида маълумотлар булиши зарур. Бу максадда, биз, хар хил амплуадаги гандболчиларни Россия биринчилиги турлари олди-дан утказилган тестлаш пайтида курсатган жисмоний тайёргарлиги маълумотларини тахлил килдик.

Мамлакат биринчилиги тугрисидаги низомга би-ноан уйинчилар, йилига икки марта, амплуаларини хисобга олган холда, жисмоний тайёргарлиги буйича меъёрларни топшириш оркали назоратдан утишлари керак. Меъёрларни топшира олмаган уйинчилар, бажара олмаган меъёрларининг сонига мос равишда уйинлардан четлатилади. Хар хил амплуадаги юкори малакали ва 14 ва 16 ёшли гандболчиларнинг жисмо-ний ривожланиши ва жисмоний тайёргарлиги кур-саткичлари уртасидаги фаркларнинг ишончлилиги 1,2,3-жадвалда келтирилган.

1-жадвал

Хар хил амплуадаги гандболчиларнинг жисмоний ривожланиши ва

жисмоний тайёргарлиги курсаткичлари уртасидаги фар^ларнинг ишончлилиги (13-14 ёш)

Югуриш 30 м, с 4,89 4,91 4,89 4,98

Тупни олиб юриш 5,0 5,0 4,97 5,1

Уч хатлаб сакраш 654,2 ** 619,8 ** 680,3 653,6

2-жадвал Хар хил амплуадаги гандболчиларнинг жисмоний ривожланиши ва жисмоний тайёргарлиги курсаткичлари уртасидаги фаркларнинг ишончлилиги (15-16 ёш)

Гавда узунлиги, см 185,7 174,9 180,6 180,9

Р *** ** *

**

Югуриш 30 м,с 4,7 * 4,85 4,84 4,82

Тупни олиб юриш, с 4,87 4,95 4,9 5,0

Уч хатлаб сакраш, см 709,5 695,2 723,1 692,2

3-жадвал Хар хил амплуадаги гандболчиларнинг жисмоний ривожланиши ва жисмоний тайёргарлиги курсаткичлари уртасидаги фаркларнинг ишончлилиги (катта ёшли гандболчилар)

Гавда узунлиги, см 195,9 184,3 «195,3 192,9

Р ***

*** ***

Югуриш30 м , с 4,3 4,16 4,18 4,25

Р * *

Тупни олиб юриш, с 4,38 4,2 4,24 4,35

Р *

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

*

Уч хатлаб сакраш 821,71 808,54 821,53 821,25

Амплуа Ярим урта Бурчак Чизик Дарвозабон

Гавда узунлиги, см 176,8 *** 164,0 *** 175,5 170,4

Изо%*** - фаркларнинг ишончлилиги 0,001; ** - 0,01, * - 0,05.

Суперлига жамоалари хар хил амплуадаги ганд-болчиларининг гавдаси узунлигини киёсий тахлил килиш, буйи баландлиги маълумотлари буйича ишон-чли ва ахамиятлилиги коэффициентини юкорилиги (Р<0,001) билан гавдаси узунлиги энг кам булган бурчак хужумчиларигина фарк килишини, бошка амплуадагиларда фарк йуклигини курсатди.

Бизни БУСМдаги тадкикотларимиз дастурига мос келадиган тестлар буйича мамлакат биринчи-лиги суперлигаси жамоалари таркибида уйнайдиган гандболчиларнинг жисмоний тайёргарлиги курсат-кичларини киёсий тахлил килиш, уларнинг уйин амплуасини хисобга олган холда жисмоний тайёр-гарлиги унча катта булмаган фаркка эга эканлигини курсатди. 30 м. масофага югуриш тестида бурчак ва чизик уйинчилари ярим урта уйинчилардан ахамият-лилиги коэффициенти унча катта булмаган даражада ишончли тезрок булишди (Р<0,05).

Учхатлаб сакраш тестида бурчак амплуадаги 14 ёшли гандболчилар узларининг тенгдошларидан анча орта колишган, 16 ёшли уйинчиларда ва юкори малакали гандболчиларда фарк кузатилмади.

30 м. масофа буйлаб югуриш тестида 14 ёшли гандболчиларнинг натижалари барча амплуаларда тенг, 16 ёшдаги бурчак уйинчилари тезлик жихатдан

48 е-шай: fan_sportga@uzdjtsu.uz №7-2020

Детско-юношеский спорт

ярим урта уйинчилардан ишончли (Р<0,05) ортда колишади. Малакали спортчилар уртасида бурчак уй-инчилар ва чизик уйинчилари тезлик жихатдан ярим урта уйинчилардан ишончли(Р<0,05) устун булишди.

Тавсия килинган меъёрларни юкори малакали уйинчиларнинг аник уртача курсаткичлари билан таккослаш, мамлакат биринчилиги тугрисидаги низомда тавсия килинган хар хил амплуадаги ганд-болчиларнинг жисмоний тайёргарлигига талаблар асосланмаганлигини курсатди. Барча амплуадаги уйинчилар, узининг индивидуал тайёргарлигига мос равишда айрим фарк билан бир хил натижаларни курсатишди.

Хулоса. Гандболчиларни уйин амплуаси буйича урганиш, ушбу муаммо юкори спорт махорати дара-жасида энг яхши ишлаб чикилганлигини курсатди. Лекин бунда, тадкик этилган ишларнинг аксарияти гандбол дарвозабонларининг фаолиятини ва тайёр-гарлигини урганишга багишланган. Гандбол жамо-аларининг бошка уйин амплуадаги уйинчиларни

- маидон уйинчиларини хусусиятлари муаммоси кам таджик килинганича колмокда. Мусобака фаолиятига катта эътибор каратилган, уИин амплуаси буйича назорат модели ишлаб чикилган, хар хил амплуадаги уйинчилар шахсининг психологик хусусиятларини айрим томонлари урганилган, хар хил ёшдаги ва айникса, БУСМ ларда шугулланадиган гандболчилар учун эса ишланмалар мавжуд эмас.

Адабиётлар:

1. Игнатьева В.Я., Петрачева И.В. Многолетняя подготовка гандболистов в детско-юношеских спортивных школах: Методическое пособие. - М.: Светский спорт 2004. - 216с.

2. Кудрицкий В.Н. Гандбол. Техника, тактика игры и методика обучения. -Брест,Ю БГТУ 2002 - 142 с.

3. Платонов В.Н. Система подготовки спортсменов в олимпийском спорте. Общая теория и ее практические приложения. К.: Олимпийская литература, 2004. - 808 с.

4. Спортивные игры: Техника, тактика, методика обучения: Учеб. для студ. высш. пед. учеб. заведений / Ю.Д. Железняк, Ю.М. Портнов, В.П. Савин, А.В. Лексаков; Под. ред. Ю.Д. Железняка, Ю.М. Портнова.

- 2-е изд., стереотип. - М., 2004. - 520 с.

5. Учебная программа: Физическая культура и здоровье V - XI классы. Мн: национальный институт образования, 2009 - 112 с.

УУК (УДК, UDC): 796.011.1

Муаллиф билан богланиш учун:

batir_nasirov@mail.ru

Педагогика фанлари номзоди, доцент

Б.М. НАСЫРОВ1

Докторант Ш.Р. ТЕМИРОВ1

'Андижон давлат университета Андижон шахри, Узбекистон

МАКТАБГАЧА ВА МАКТАБ ТАЪЛИМ ТИЗИМИДА БОЛАЛАР ЖИСМОНИЙ ТАРБИЯСИ ИЗЧИЛЛИГИ

Аннотация

Annotation

В статье раскрывается методика проведения физкультурно-оздоровительных работ с детьми дошкольного и младшего школьного возраста, анализ результатов педагогического эксперимента, направленного на совершенствование физического статуса детей, экспериментально обоснованная шкала оценки физического развития и двигательной подготовленности мальчиков в возрасте 6-7 лет

Ключевые слова: дети старшего дошкольного возраста, учащиеся младших классов, преемственная методика, физкультурно-оздоровительная работа, физическое развитие, двигательная подготовленность, инновационные педагогические технологии.

Долзарблиги. Бугунги кунда таълим тизимидаги энг долзарб муаммолардан бири таълим сифатини ошириш хисобланади. Ушбу муаммонинг хал этили-ши таълим мазмунини замонавийлаштириш, таълим жараёнини ташкил килишда педагогик технология-ларни оптималлаштириш билан боглик. Махаллий ва хорижий илмий-услубий адабиётлардаги мактабгача таълим бугинидан мактабга укишга утиш боскичида жисмоний тарбия тизимининг дастурий-меъёрий асосларини ишлаб чикиш ва такомиллаштиришга

Маколада мактабгача ва кичик мактаб ёшидаги болалар билан олиб бориладиган жисмоний тарбия-согломлаштириш ишлари услубияти, болаларнинг жисмоний холатини такомиллаштиришга йуналтирилган йиллик педагогик тажриба натижалари тахлили, 6-7 ёшдаги угил болаларнинг жисмоний ривожланиши ва харакат тайёргарлигини бахолаш-нинг тажрибада асосланган даражаси курсаткичлари ёритиб берилган.

Калит сузлар: катта мактабгача ёшдаги болалар, кичик ёшдаги уцувчилар, изчил услубият, жисмоний тарбия-согломлаштириш ишлари, жисмоний ривожланиш, уаракат тайёргарлиги, инновацион педагогик технологиялар.

The article reveals the methodology for carrying out physical culture and health-improving work with children of preschool and primary school age, the analysis of the results of a pedagogical experiment aimed at improving the physical status of children, an experimentally substantiated scale for assessing the physical development and motor fitness of boys at the age of 6-7 years.

Key words: Older preschool children, elementary school pupils, successive methodology, health and fitness work, physical development, fitness, innovative pedagogical technologies.

доир илмий маълумотлар мониторинги ушбу муаммо юзасидан комплекс илмий тадкикотлар утказилмаган-лигини аниклашга имкон берди.

Сунгги йилларда таълим сохасини ислох килишга, хусусан таълимнинг барча бугинлари узлуксизлиги хамда изчиллигини таъминлашга, тизимга инновацион педагогик технологияларни жорий этишга жиддий эътибор каратилмокда. Бу борадаги ис-лохотлар Узбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 7 февралдаги "2017-2021 йилларда Узбе-

о см о см

го та ■с о о.

№7-2020 e-mail: fan_sportga@uzdjtsu.uz 49

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.