Научная статья на тему 'Туристик салоҳият ва унинг имкониятларидан самарали фойдаланиш истиқболлари (Тошкент вилояти мисолида)'

Туристик салоҳият ва унинг имкониятларидан самарали фойдаланиш истиқболлари (Тошкент вилояти мисолида) Текст научной статьи по специальности «Прочие социальные науки»

CC BY
1229
190
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
савдо айланмаси / ЯИМ / инвестиция / халқаро инвестиция / туристик салоҳият / туризм хизматлари / туризм инфратузилмаси / рекреацион ҳудуд / экотуризм / агротуризм / спорт туризми / туризм соҳасини ривожлантириш дастури. / turnover / GDP / investment / international investment / tourism potential / tourism services / infrastructure of tourism / recreation area / ecotourism / agro tourism / sports tourism / the program for the development of the tourism industry.

Аннотация научной статьи по прочим социальным наукам, автор научной работы — Тагаев Баҳодир Анарбаевич

Ушбу мақолада туризм соҳасини жаҳон иқтисодиётида тутган ўрни ёритилган. Шунингдек, Тошкент вилояти туризм соҳасининг ҳозирги ривожланиш ҳолати, туристик салоҳияти, имкониятлари ва унинг келгусида ривожлантириш истиқболи бўйича Тошкент вилоятида қабул қилинган давлат дастурининг иқтисодий жиҳатдан асосланланганлиги таҳлил этилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

TOURIST POTENTIAL AND PROSPECTS OF THOSE EFFECTIVE IMPLEMENTATION (ON THE EXAMPLE OF TASHKENT REGION)

The article highlights the role and place of the tourism industry in the world economy. As well there is analyzed the current development of tourism, the tourism potential, opportunities and economic feasibility of the program adopted by the prospect of development of this industry in the Tashkent region.

Текст научной работы на тему «Туристик салоҳият ва унинг имкониятларидан самарали фойдаланиш истиқболлари (Тошкент вилояти мисолида)»

Тагаев Б.А.,

Тошкент молия институти «Молия» кафедраси доценти, иктисод фанлари номзоди

ТУРИСТИК САЛО^ИЯТ ВА УНИНГ ИМКОНИЯТЛАРИДАН САМАРАЛИ ФОЙДАЛАНИШ ИСТИКБОЛЛАРИ (ТОШКЕНТ ВИЛОЯТИ МИСОЛИДА)

ТАГАЕВ Б.А. ТУРИСТИК САЛОЦИЯТ ВА УНИНГ ИМКОНИЯТЛАРИДАН САМАРАЛИ ФОЙДАЛАНИШ ИСТИКБОЛЛАРИ (ТОШКЕНТ ВИЛОЯТИ МИСОЛИДА)

Ушбу маколада туризм сох,асини жах,он иктисодиётида тутган урни ёритилган. Шу-нингдек, Тошкент вилояти туризм сох,асининг х,озирги ривожланиш х,олати, туристик салох,ияти, имкониятлари ва унинг келгусида ривожлантириш истикболи буйича Тошкент вилоятида кабул килинган давлат дастурининг иктисодий жих,атдан асос-ланланганлиги тах,лил этилган.

Таянч иборалар: савдо айланмаси, ЯИМ, инвестиция, халкаро инвестиция, туристик салох,ият, туризм хизматлари, туризм инфратузилмаси, рекреацион х,удуд, экоту-ризм, агротуризм, спорт туризми, туризм сох,асини ривожлантириш дастури.

ТАГАЕВ Б.А. ТУРИСТИЧЕСКИЙ ПОТЕНЦИАЛ И ПЕРСПЕКТИВЫ ЭФФЕКТИВНОГО ЕГО ИСПОЛЬЗОВАНИЯ (НА ПРИМЕРЕ ТАШКЕНТСКОЙ ОБЛАСТИ)

В данной статье освещается роль и место туристической отрасли в мировой экономике. А также, анализируется сегодняшнее развитие туристической сферы, туристический потенциал, возможности и экономическая обоснованность принятой программы по перспективам развития данной отрасли в Ташкентской области.

Ключевые слова: торговый оборот, ВВП, инвестиция, международная инвестиция, туристический потенциал, услуги туризма, инфраструктура туризма, рекреационная зона, экотуризм, агротуризм, спортивный туризм, программа по развитию туристической отрасли.

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2015, 5

TAGAYEV B.A. TOURIST POTENTIAL AND PROSPECTS OF THOSE EFFECTIVE IMPLEMENTATION (ON THE EXAMPLE OF TASHKENT REGION)

The article highlights the role and place of the tourism industry in the world economy. As well there is analyzed the current development of tourism, the tourism potential, opportunities and economic feasibility of the program adopted by the prospect of development of this industry in the Tashkent region.

Keywords: turnover, GDP, investment, international investment, tourism potential, tourism services, infrastructure of tourism, recreation area, ecotourism, agro tourism, sports tourism, the program for the development of the tourism industry.

Цозирги вацтда давлатларнинг тарацциётида бошца соцалар каби туризмнинг урни ва нуфузи кундан-кунга ошиб бормоцда. Жацон ацолисининг онги, тафаккури, дунёцараши, цизицишлари цамда даромадлари усиб бора-ётганлиги цадимий обидалар, гузал мансканларни томоша цилиш, халцларнинг урф-одатларини яциндан билиш ва бошца маданий дам олишлари учун саёцат цилишлари одат тусига кириб бормоцда. Уз урнида бу тармоц жуда катта ицтисодий салоциятга эга.

Айникса, х,озирги пайтда жах,он микёсида ички туризм билан бирга х,алкаро туризм х,ам ривожланиб бор-мокда. Бу борада Узбекистон Республика-си Президенти Ислом Каримов куйидаги фикрларни билдириб утган: «Халкаро туризмнинг пайдо булиш ва шаклла-ниш тарихини тах,лил килар эканмиз, савдо муносабатларини урнатиш, дам олиш ва саёх,ат билан бир каторда, дунё халкларининг тарихи, маданияти, урф-одат ва анъаналарини урганиш, билиш ва бунинг натижасида одамлар, элу элатлар уртасида х,амжих,атлик, баFрикенглик фа-зилатларини мустах,камлаш х,ам туризмнинг мух,им таркибий кисми булганига яна бир бор ишонч х,осил киламиз1«.

Жах,онда иктисодий жих,атдан тараккий этган мамлакатлар бунга саноат ва фан-техника тармоFининг ривожланганлиги,

1 Каримов И.А. Узбекистон Республикаси Президенти Ислом Каримовнинг БМТ Жах,он сайёх,лик ташкилоти Ижроия кенгаши 99-сессиясининг очилиш маросимидаги нутк,и. // «Халк, сузи» газе-таси, 2014 йил 7 октябрь.

фойдали казилмаларнинг мавжудлиги, инновацион технологияларнинг татбик этилиши, кишлок хужалиги тараккиёти ва бошка омиллар оркали эришаётгани-ни куришимиз мумкин. Шу билан бирга, баъзи бир давлатлар савдо айланмаси-нинг куп кисми (Мексика савдосининг 44%и, Португалия - 28%, Австралия -23%, Италия савдосининг 41%и)2 х,алкаро туризм сох,асига туFри келаётганлигини таъкидлаш мумкин.

Бугунги кунда мазкур сох,анинг жах,он бозоридаги улуши 30 фоиздан ортикрокни3 ташкил этиб, глобал бо-зорда нефть саноати билан биргалик-да пешкадамлик килаётганини таъкидлаш жоиз. Колаверса, дунё ялпи ички мах,сулотининг ундан бир кисми, дунё буйича хизматлар экспортининг 29%и, халкаро инвестициянинг 11 фоизидан

2 Мингбаев К. Ик,тисодиётнинг учинчи таянчи. // «Мулкдор» газетаси, 2005 йил 15-21 сентябрь, 40-сони.

3 Астанакулов Х. Туризм салох,ияти юксалмокда. // «Жамият» газетаси, 2013 йил 27 сентябрь

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2015, 5

ортиFи, ахоли бандлигида хар ун иш урнининг биттаси туризм сохасига туFри келмокда ёки ушбу сохада 235 млн дан ортик киши фаолият юритмокда1. Бирги-на 2009 йилнинг узида дунё буйича 760 миллион киши саёхат килган булса, 2013 йилда бу курсаткич 1 млрддан ошди, 2020 йилда эса 1,5 млрд кишига етиши прогноз килинмокда. Жахонда сайёхлик хизматларидан тушган даромад хажми 1,4 трлн АКШ долларини ташкил этмокда. Соханинг ривожланиш даражаси кейин-ги 50 йил мобайнида халкаро туризм курсаткичи 32 баробарга, ундан келади-ган даромад эса 250 мартага усганлигини курсатади2.

Дунё тажрибасидан маълумки, Австрия, Испания ва Гонконгда яшовчи бир кишига иккита сайёх туFри келар экан. Хитойнинг хар 100 ахолисига 3 та сайёх, туFри келади. Андорра мамлакатини купчилик билмайди, лекин ушбу дав-латнинг 100 киши ахолисига хар йили 5 минг, Макао (Хитой) ва Буюк Британия Виржиния оролининг битта вакилига 10 минг сайёх туFри келар экан.

Агар таккослайдиган булсак, биз-нинг мамлакатимиз туристик салохияти буйича ушбу давлатлардан хеч бир жихати билан колишмайди.

Алохида таъкидлаш жоизки, муста-киллик йилларида мамлакатимизда сайёхлик сохасини ривожлантириш бо-расида самарали ишлар амалга оши-рилди. Жумладан, саёхлик сохасидаги муносабатларни тартибга солиш буйича Узбекистон Республикаси конунлари, меъёрий хужжатлари ва сохани ривожлантириш буйича бир канча дав-лат дастурлари ишлаб чикилиб, хаётга татбик килиниб келмокда. Ушбу саъй-харакатлар натижасида мустакилликнинг

1 «Халк, сузи» газетаси, 2014 йил 3 октябрь сони.

2 «Маърифат» газетаси, 2013 йил 21 декабрь

сони.

дастлабки йилларида мамлакатимиз ялпи ички махсулотида туризмнинг улуши 0,1 фоизни ташкил этган булса, бугунги кун-да бу курсаткич 2,0 фоиздан ошганлиги-ни кайд этиш лозим.

Узбекистон Президенти Ислом Каримов: «Бугунги кунда дунёда шиддат билан узгариб бораётган вазият, глобаллашув жараёнларининг жадаллашуви, тез-тез такрорланаётган жахон иктисодий ва молиявий инкирозлари халкаро туризм ривожи йулида турли муаммо-лар туFдириб, унинг олдига янги-янги талаблар куяётганини, табиийки, биз узимизга яхши тасаввур киламиз»3, деб таъкидлаб, бу талабларнинг баъзилари хакида кискача тухталиб утди, яъни:

• сайёхларни кабул киладиган хар бир давлатда тинчлик, хавфсизлик, сиёсий ва иктисодий баркарорликни таъминлаш;

• туризм сохасидаги фаолиятни ривожлантириш ахолининг хаёт даражаси, даромад ва фаровонлигининг ошиб бо-риши билан бевосита боFлик. Бошкача айтганда, иктисодиётнинг ривожланиш даражаси, унинг курсаткичлари туризмда бамисоли кузгудек уз аксини топмокда;

• халкаро туризм урта синф учун дам олишнинг кенг таркалган турига айланиб бормокда;

• сайёхлик инфратузилмаларининг ри-вожлангани, сайёхлар учун мулжалланган объектларнинг хар томонлама макбул-лиги, транспорт ва мехмонхона хизмат-лари ва умуман сайёхлик логистика-си билан боFлик барча хизматларнинг кулайлиги, замонавий ахборот техноло-гияларнинг жорий этилганлиги;

• туризм сохасида куп нарса туризм саноатига мулжалланган инвестиция-

3 Каримов И.А. Узбекистон Республикаси Президенти Ислом Каримовнинг БМТ Жахон сайёхлик ташкилоти Ижроия кенгаши 99-сессиясининг очилиш маросимидаги нутк,и. // «Халк, сузи» газетаси, 2014 йил 7 октябрь.

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2015, 5

лар даражасига боFлик1 булиб, бу бюджет маблаFлари ва мазкур сох,ага маблаF сарфлаши учун хусусий капитал ва биз-несга давлат томонидан зарур имтиёз, преференция ва раFбатлантирадиган омиллар яратилиши, инфратузилма, мех,монхона хужалиги, транспортни ривожлантириш ва бошка хизматлар курсатишни таъминлаш;

• юкори малакали кадрларни тайёр-лаш ва кайта тайёрлаш масаласи;

• виза ва туризм билан боFлик бошка бюрократик расмиятчиликларни содда-лаштириш, хусусан, сайёх,лик фирмалари фаолияти учун зарур молиявий кафолат-лар бериш ва бошкалар.

Агар х,ар бир давлат халкаро туризм-ни ривожлантириш ва унинг самарадор-лигини белгилайдиган ушбу омилларга эътибор каратса, албатта уша мамлакат-да туризмнинг ривожланиши учун барча шарт-шароитлар яратилади ва бу давлат иктисодиётининг тараккий этишини ка-фолатлайди.

Шунингдек, Узбекистон туристик хизматлар х,ажми борасида х,ам ижобий на-тижаларни кулга киритмокда. Зеро, айни шу йуналишдаги курсаткич 2012 йилда 231,1 миллион долларни ташкил этган булса, 2013 йилда сайёх,лик хизматлари экспорти х,ажми 615 миллион доллар-дан зиёдрокни ташкил этди. Мамлакати-мизга 2013 йили дунёнинг 70 дан ортик давлатидан сайёх,лар ташриф буюрди ва уларнинг йиллик сони 2 миллиондан ошди. 2012-2013 йиллар мобайнида бу курсаткич 43 фоизга усди, 2014 йилнинг биринчи ярмида эса 1 миллиондан ортик хорижий сайёх, юртимизга ташриф буюрди. Бугунги кунда туризм сох,асида 200 мингдан ортик киши мех,нат килмокда.

Республикамизда жами туристик хизматлар микдори 2012 йилга нисбатан 2013 йилда 16 фоизга, хизматлар экс-

порти 9 фоизга ошганлигини куришимиз мумкин1. Хозирги кунда Узбекистонда 550 та сайёх,лик компанияси - туропера-торлар фаолият юритмокда, 50 мингдан зиёд уринга эга булган 500 дан ортик мех,монхона, мотель ва кемпинглар сайёх,ларга х,алкаро стандартлар буйича хизмат курсатмокда2.

Умуман айтганда, мамлакатимизда кейинги йилларда Хоразм, Сурхондарё, Тошкент ва Кашкадарё вилоятларида туризм сох,асини ривожлантириш дастур-лари кабул килинганлиги, ушбу дастур-ларда 260 млн АКШ долларидан ортик маблаFни узлаштириш кузда тутилганли-ги бу сох,ада янги давр бошланганлиги-дан далолат беради.

Президент Ислом Каримов Тошкент вилояти х,акида ижобий фикрларни бил-дириб, «Тошкент вилояти, бошка мин-такалар билан солиштирганда, х,осилдор тупроFи, бой минерал-хомашё манбала-ри, етарли сув захиралари билан алох,ида ажралиб туради. Узининг бетакрор иклими, гузал табиати ва хушманзара масканлари билан х,ар кандай кишининг х,айратини узига тортади»3, деб алох,ида таъкидлаган эди.

Дар^акикат, Тошкент вилояти узининг географик жойлашуви, гузал, бетак-рор табиати, кадимий обидалари ва кадамжолари билан туризм сох,асида анча юкори салох,иятга эга. Бустонлик

1 «Бизнес-Вестник Востока» газетаси, 2014 йил 17 февраль сони.

2 Каримов И.А. Узбекистон Республикаси Прези-денти Ислом Каримовнинг БМТ Жах,он сайёх,лик ташкилоти Ижроия кенгаши 99-сессиясининг очилиш маросимидаги нутк,и. // «Халк, сузи», 2014 йил 7 октябрь.

3 Каримов И.А. Мамлакатимизнинг тарак,к,иёти, эл-юртимиз фаровонлиги, Ватанимизнинг обру-эътиборини янада ошириш йулида мех,нат килиш - мукаддас бурчимиз. / Узбекистон Республикаси Президенти Ислом Каримовнинг Халк депутатлари Тошкент вилояти кенгашининг навбатдан ташк,ари сессиясидаги нутк,и. // «Тошкент х,ак,ик,ати» газетаси, 2013 йил 3 апрель сони.

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2015, 5

тyмaни, Ангрeндaги Янгиoбoд, Охaнгaрoн тyмaнидaги тoF ëнбaFир зoнaлaридaги дaм oлиш мacкaнлaри, Зaнгиoтa мaж-мyacи, ОккУрFoн тyмaнидaги ^димий Шoхрyх шaхри ^лди^ри Ba бoшкa жoйлaрни КУРИШ нaфaкaт мaхaллий, бaлки чeт эллик caëхaтчилaрни хaм кизиктирaди. УШ6У жoйлaрдa тaнишyв, coFлoмлaштириш, экoлoгик, cпoрт, a^ рoтyризм Ba туризмнинг бoшк1a йyнa-лишлaрини ривoжлaнтириш, хycycий тaд-биркoрлик Ba кичик бизнecни тaрaккий эттириш oркaли aхoлимизнинг дaрo-мaд oлиш имкoниятлaри мaвжyд. Бирoк шун^ кaрaмaй, тyриcтик фирмaлaр Ba coxa тaдбиркoрлaри вилoятдaги мaвжyд caлoхиятлaрдaн caмaрaли фoйдaлaнил-мaëтгaнлигини хaм тaъкидлaш жoиз.

Айни шу xa^a Узбeкиcтoн Рecпyбликa-cи Прeзидeнти Иcлoм Кaримoв 2013 йил 1 aпрeлдa булиб ут^н Xaлк дeпyтaтлaри Toшкeнт вилoяти ^н^шининг нaвбaтдaн тaшкaри ceccияcидaги нyткидa: «Bилo-ятдa кyплaб дaм oлиш мacкaнлaри фao-лият кyрcaтaëтгaнигa кaрaмacдaн, жaми хизмaтлaр хaжмидa туризм хизмaтлaри-нинг caлмoFи aтиги 0,5 фoиздaн oшмaëт-гaни aлбaттa ^e4 кимни кoниктирмaйди. Айнaн хycycий тaдбиркoрлик Ba кичик бизнec coxa^ oдaмлaримизни иш би-лaн тaъминлaш Ba шунинг хиcoбидaн aхoлимиз дaрoмaдлaрини oшириш, унинг х^ёт дaрaжacини яхшилaшдa хaл килyвчи oмил булиб кeлaëтгaнини yнyтмacлиги-миз зaрyр»1, дeб тaъкидлaб yтгaн.

Шу мyнocaбaт билaн 2013 йил 20 ceн-тябрдa Узбeкиcтoн Рecпyбликacи Baзир-лaр Maхкaмacининг «2013-2015 йиллaрдa

1 Кaримoв И.А. Maмлaкaтимизнинг тaрaккиëти, эл-юртимиз фaрoвoнлиги, Baтaнимизнинг oбрУ-эътибoрини янaдa oшириш йулидэ мeхнaт килиш - мyкaддac бурчимиз. I Узбeкиcтoн Рecпyбликacи Прeзидeнти Иcлoм Кaримoвнинг Xaлк дeпyтaтлaри ^ш^нт вилoяти кeнгaшининг нaвбaтдaн тaшкaри ceccияcидaги нутки. II «Toш-кeнт хэкикэти» гaзeтacи, 2013 йил 3 aпрeль coни.

Toшкeнт вилoятидa туризм coхacини ри-вoжлaнтириш дacтyри тyFриcидa»ги 259-coнли кaрoри кaбyл килинди.

Ушбу дacтyр Toшкeнт вилoятининг туризм caлoхиятини oшириш, мaм-лaкaтимиз Ba хoрижлик caйëхлaрни минтaкaнинг тaрихий-мaдaний мeрocи билaн кeнгрoк тaништириш, трaнcпoрт, кoммyнaл инфрaтyзилмa oбъeктлaри мaжмyacи ëрдaмидa Чимëн-Чoрвoк рe-крeaциoн зoнacидa янги лoйихaлaрни aмaлгa oшириш мaкcaдлaригa кaрaтил-гaн. Бунинг зaмиридa дaм oлиш Ba caëхaт килиш билaн бoFлик шaрт-шaрoитлaрни яхшилaш, янги йyнaлишлaр oчиш, хиз-мaтлaр cифaтини oшириш, шу acocдa янги иш Уринлaрини тaшкил этиш Ba ви-лoят aхoлиcи дaрoмaдлaри у^шини тaъ-минлaш мaкcaдлaри мyжaccaм этилен.

Шуни aлoхидa тaъкидлaш жoизки, дac-тyрдaги ишлaрни aмaлгa oшириш учун 77,7 миллиoн АК.Ш дoллaридaн oртикрoк мaблaF йyнaлтирилгaн. Бyндaй кaттa микё^ги кaрoрни aмaлгa oшириш бир ёки икки тaшкилoтнинг иши эмac. Бyндa Kaтoр вaзирлик Ba идoрaлaрнинг бир^-ликдaги хaрaкaти тaлaб этилaди. Maзкyр Kaрoрнинг ижрocини тaъминлaш учун Адлия, Moлия, Maдaният Ba cпoрт ишлa-ри вaзирликлaри, «Дaвaрхитeкткyрилиш», «Ергeoдeзкaдacтр», Taбиaтни мyхoфaзa килиш дaвлaт кУмитaлaри, «Узбeктyризм» миллий кoмпaнияcи, Фaнлaр a^e-мия^, 20 гa якин тижoрaт бaнклaри, Xoкимликлaр Ba мyттacaди тaшкилoтлaр Xaмкoрликдa иш oлиб бoрaди. K1oлaвeрca, лoйихaлaрни биргaликдa мoлиялaшти-риш учун кeрaкли инвecтициялaр, ^e-дитлaр, дoнoр мaмлaкaтлaр Ba хaлкaрo тaшкилoтлaрнинг грaнтлaри жaлб этили-ши дacтyрнинг нeчoFлик aхaмиятли э^-нини билдирaди.

Maзкyр кaрoрдa вилoятдaги тaрихий-мaдaний oбъeктлaрни тaдкик килиш, рecтaврaция килиш, кoнceрвaциялaш,

ИКТИСОД BA МОЛИЯ I ЭKОHОМИKA И ФИHAHCЫ 2015, 5

уларнинг х,олатини яхшилаш ишлари ба-жарилиши белгиланган. Хозирги пайт-да вилоятдаги мех,монхоналар ва бошка туризм инфратузилмаларини куриш ва реконструкция килиш ишлари бошлаб юборилди. «Янгиобод» туризм базаси фаолияти яхшиланади. Паркент тума-нидаги «Сумча» дам олиш зонаси ин-фратузилмасини реконструкция килиш кузда тутилган булиб, ишлаб турган 220 уринли мех,монхона мажмуаси кайта жих,озланади. Яна кушимча 50 уринли коттеж курилади. Шу каби куплаб лойих,алар дастурдан урин олган.

Албатта, Тошкент вилоятида туризмни ривожлантириш учун транспорт хизмати-ни яхши йулга куйиш талаб этилади. Шу максадда Хожикент темир йул вокзали-дан рекреацион х,удудгача йуловчиларни ташиш хизматлари кенгайтирилиб, янги йуналишлар очилади. Тошкент вилоя-тидаги туризм масканларида х,ордик чикараётганлар ва сайёх,ларга кушимча транспорт хизмати курсатиш максадида 10 та махсус автотранспорт воситалари харид килинади. Бустонлик, ОккУрFон, Паркент ва Пскент туманларида 253 та №Х1А енгил машинаси ва 194 та ISUZU автобуси юра бошлайди.

Шунингдек, дам олиш кунлари аник жадвал буйича Тошкентдан Бустонлик, Ангрен, Паркент ва бошка х,удудларга кушимча экскурсия йуналишларини очиш кузда тутилган. Зангиота, Паркент, ОккУрFон туманларидаги тарихий ёд-горлик мажмуалари билан таништириш максадида янги сайёх,лик йуналишлари очилади. Табиат куйнида дам олишни хуш курувчилар учун х,ам янгиликлар булиши кутиляпти. Шуниси кувонарлики, хорижликлар энди вилоятимизга келиб нафакат х,ордик чикарадилар, шу билан бирга саноат ва агротуризм билан тани-шиш имконига эга буладилар.

Дастур асосида мавжуд 15 та объектни янги куринишга келтириш учун 3 миллион АК.Ш долларидан зиёд маблаF сарфланади. Жумладан, ОккурFондаги «Шох,рухия», «Хонка» археологик ёдгор-ликлари, Ох,ангарондаги «Саур тепа», «Шодмалик ота», «Сардоба кайнар» мажмуалари, Пскент туманидаги «Парпи ота», «Кирк киз», «Сормозор» кадамжолари киёфаси узгаради.

Шуни алох,ида кайд этиш жоизки, дастур шу даражада мукаммал ишлаб чикилганки, Тошкент вилоятида ривож-лантириладиган туризм сох,асининг бар-ча жих,атлари камраб олинган. Хозир мамлакатимизга келаётган сайёх,ларни купрок Бухоро, Самарканд, Хоразм вило-ятларига олиб бориш анъанага айланган. Лекин хорижликларни кизиктирадиган тарихий маскан ва имкониятлар ма-саласида Тошкент вилояти бошка х,удудлардан колишмайди. Шу маъно-да саёх,ларни купрок жалб этиш, улар-ни вилоят салох,ияти билан таништириш максадида Чиноз ва Бустонлик туманларида анъанавий балик мах,сулотлари кургазмасини утказиш режаси бор. «Чи-мён экстрим», «Чимён садоси» фестивал-лари экологик туризмни ривожлантириш-га каратилади. Угам-Чоткол миллий боFи ва Чоткол давлат биосфера курикхонаси билан якиндан таништирувчи экскурсия ва саёх,атлар мех,монлар учун х,ам кизикарли, х,ам фойдали булади. Паркент туманига бориб, узум ва мах,аллий ви-нодан татиб куриш таклиф этилади. Ви-лоятимизнинг миллий маданияти, анъа-налари, табиати ва узига хос ошхонаси «Welcome Uzbekistan» веб-порталида акс эттирилади.

Ушбу дастурда туризм сох,асидаги му-тахассисларнинг савияси ва малакасини оширишга алох,ида эътибор каратилган. Жумладан, «Узбектуризм» миллий ком-паниясининг консалтинг маркази ва Тош-

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2015, 5

кентдаги Сингапур менежментни ривож-лантириш институти базасида касб-хунар коллежлари укитувчилари хамда туризм сохаси мутахассислари малакасини оши-риш ва укитиш буйича ташкилий ишлар бошлаб юборилган. Сайёхларга бево-сита хизмат курсатадиганлар учун хори-жий экспертлар иштирокидаги турли семинар ва майорат дарслари утилади. Шунингдек, Бустонлик туманидаги туризм касб-хунар коллежида амалий машFулотлар утказиш учун замонавий жихозлар келтирилиб, моддий-техник база мустахкамланди. Лондондаги «World Travel Market», Берлиндаги «ITB», Токио-даги «JATA», Пекиндаги «China Outbound and Tourism Market», Сеулдаги «KOTFA» ва бошка нуфузли кургазмаларда вилоят-даги сайёхлик фирмалари иштирок этиб, халкаро тажрибаларни чукур урганиб, амалиётга татбик этмокдалар.

Дастур доирасидаги ишлар амалга оширилиши натижасида 2015 йилнинг узида сайёхлар окимини 70 мингга етка-зиш чора-тадбирлари курилмокда. Ви-лоятдаги мехмонхоналар сони 31 тадан 58 тагача купаяди.

Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг «2013-2015 йиллар-да Тошкент вилоятида туризм сохасини ривожлантириш дастури туFрисида»ги карори самарали ижросини таъмин-лаш ва зарур кумак бериш максадида куйидаги чора-тадбирларга эътибор-ни каратиш максадга мувофик деб уйлаймиз:

1. Давлат дастурининг уз вактидаги ижросини таъминлаш максадида халк депутатлари Тошкент вилояти кенгаши депутатлари, махаллий кенгаш депутатлари, давлат ва нодавлат ташкилот ва-килларидан иборат ишчи гурух тузиш.

2. Ишчи гурухнинг асосий вазифаси давлат дастурида курсатилган хар бир худудда унинг ижросини таъминлаш

буйича жамоатчилик назоратини олиб бориш.

3. Ишчи гурухи томонидан аникланган камчилик ва муаммолар жойларда-ги хокимлар, корхона ва ташкилот рахбарлари, заруриятга караб юкори ташкилот рахбарларидан мавжуд маса-лани зудлик билан хал этишга кириши-шини талаб этиш.

4. Ишчи гурухи ва вилоят хокимлиги билан биргаликда ойда камида бир марта дастурни вилоят буйича урганиш натижалари ва келгусидаги режада-ги ишлар юзасидан кенгайтирилган йиFилишларини ташкил этиш.

5. Доимий равишда дастурга кирган худудлар буйича фукароларнинг узини-узи бошкариш органлари (ФУУБО), жа-моат ва бошка ташкилотлар билан хамкорликда «Энг обод махалла», «Энг чиройли куча», «Гузал-саришта хонадон», «Ораста бекалар» ва бошка шу каби но-минацияларда курик танловлари ташкил этиш ва Fолибларни раFбатлантиришни йулга куйиш.

6. Мунтазам равишда махаллий кенгаш депутатлари, ФУУБО ва бошка тегишли ташкилотлар билан хамкорликда давлат дастурининг ахамияти, урни ва махалла, куча, хонадон ободлиги туFрисида хамда ахолининг туристик маданиятини бойи-тиш ва ошириш максадида кенг оммага тушунтириш ишларини олиб бориш учун тадбирлар ташкил этиш.

Албатта, мазкур карор уз навбати-да Тошкент вилоятининг куркига курк кушади, янги иш уринлари ташкил этишга, ахоли даромадларининг янада купайишига кумак беради, бу уз навба-тида давлат ва оила бюджетига кушимча маблаF олиб келади, нафакат миллий, балки хорижий саёхларни хам жалб этади, натижада дунё мамлакатлари Узбекистон диёри туFрисидаги тассавур-лари янада бойийди.

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2015, 5

Адабиётлар:

1. Каримов И.А. Узбекистон Республикаси Президенти Ислом Каримовнинг БМТ Жах,он сайёх,лик ташкилоти Ижроия кенгаши 99-сессиясининг очилиш маросимида-ги нутки. // «Халк сузи» газетаси, 2014 йил 7 октябрь.

2. Каримов И.А. Мамлакатимизнинг тараккиёти, эл-юртимиз фаровонлиги, Ва-танимизнинг обру-эътиборини янада ошириш йулида мех,нат килиш - мукаддас бурчимиз. / Узбекистон Республикаси Президенти Ислом Каримовнинг Халк депу-татлари Тошкент вилояти кенгашининг навбатдан ташкари сессиясидаги нутки. // «Тошкент х,акикати» газетаси, 2013 йил 3 апрель сони.

3. Узбекистон Республикаси Вазирлар Мах,камасининг 2013 йил 20 сентябрдаги «2013-2015 йилларда Тошкент вилоятида туризм сох,асини ривожлантириш дасту-ри туFрисида»ги 259-сонли карори. // Узбекистон Республикаси конун ^ужжатлари туплами, 2013 й., 39-сон, 510-модда.

4. Астанакулов Х. Туризм салох,ияти юксалмокда. // «Жамият» газетаси, 2013 йил 27 сентябрь сони.

5. Мингбаев К. Иктисодиётнинг учинчи таянчи. // «Мулкдор» газетаси, 2005 йил 15-21 сентябрь, 40-сони.

6. Абилов Ф. Туризм сох,аси равнаки. // «Халк сузи» газетаси, 2014 йил 7 октябрь сони.

7. Муминова Х. Сайёх,лар аввал бизга келишади. // «Тошкент Хакикати» газетаси, 2013 йил 9 октябрь сони.

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2015, 5

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.