Научная статья на тему 'ТУРИСТИЧЕСКИЙ ПОТЕНЦИАЛ И ВОЗМОЖНОСТИ РАШТСКОГО РАЙОНА: ПРОБЛЕМЫ И ПЕРСПЕКТИВЫ'

ТУРИСТИЧЕСКИЙ ПОТЕНЦИАЛ И ВОЗМОЖНОСТИ РАШТСКОГО РАЙОНА: ПРОБЛЕМЫ И ПЕРСПЕКТИВЫ Текст научной статьи по специальности «История и археология»

CC BY
128
14
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
КУЛЬТУРА / ТУРИЗМ / ИСТОРИЯ / ПАМЯТНИК / НЕЗАВИССИММОСТЬ / РАШТСКАЯ ДОЛИНА / РАЙОН / ЭКОТУРИЗМ / АЛЬПИНИЗМ / СПОРТ

Аннотация научной статьи по истории и археологии, автор научной работы — Зарифов Насимджон Хакимджонович, Махсудов Аслиддин

Статья посвящена современного состояния индустрии туризма Раштского района. Автор на основе научной литературе и данным периодической печати путем критического метода и сопоставительного анализа освещает потенциал и перспективы развития туризма в Раштском районе. Приводится анализ статистических данных выезда иностранцев в Раштский район.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

TOURISM POTENTIAL AND OPPORTUNITIES OF THE RASHT REGION: PROBLEMS AND PERSPECTIVES

The article is devoted to the analysis of the modern state of tourism in the Rasht region. The author, based on the scientific literature and data from periodical press through critical method and comparative analysis, highlights the potential and prospects for the development of tourism in the Rash region. The analysis of statistical data on departure of foreigners to the Rasht region is provided.

Текст научной работы на тему «ТУРИСТИЧЕСКИЙ ПОТЕНЦИАЛ И ВОЗМОЖНОСТИ РАШТСКОГО РАЙОНА: ПРОБЛЕМЫ И ПЕРСПЕКТИВЫ»

ЩТИДОР ВА ИМКОНИЯТ^ОИ ТУРИСТИИ НОХИЯИ РАШТ: МУШКИЛОТ ВА ДУРНАМО

Зарифов Н.

Донишгоуи давлатии омузгории Тоцикистон ба номи С. Айни

Махсудов А.

Данишкадаи омузгории Тоцикистон дар нохияи Рашт

Х,ар як кишвар дорои имкониятхои ба худ хоси сайёхй мебошад. Точикистон чун кишвари курсор дорои имконоти вокеии рушди сайёхй мебошад. Дар замонхои кадим аз каламрави мамлакат Шохрохи Абрешим мегузашт ва он дар баробари тичорати байналмилалй ба мубодилаи фарханги Шарку Fарб таъсир гузоштааст. Кишвари мо бо табиати рангину дилангези худ дили хазорхо хоричиёнро тасхир мекунад. Аз як тараф захирахои табиию рекреатсионй, аз тарафи дигар ёдгорихои таърихию меъморй ва хусусиятхои хоси махсулоту дастовардхои миллй воситахои мухими чалби сайёхони хоричй мебошанд. Аз руйи хисоботи мутахассисон наздики 10 дарсади каламрави кишварро захирахои рекреатсионй ташкил медиханд.

Нохияи Рашт низ аз зумраи он навохии водии Рашт аст, ки бар зарари бухрони солхои 90-ум хочагии халкаш ба куллй хароб гардид. Инчунин бо сабаби номуътадилии вазъ то соли 2000-ум шумораи ками сайёхон ба ин минтака ташриф меоварданд. Аз тараи дигар баркароркунии хочагии халки мамлакат кариб як дахсолаи дигар низ идома дошт.

Дар солхои охир дар нохияи Рашт барои чоннок намудани кор дар самти сайёхй чорахои зарурй андешида мешавад. Бо максади таблиги имкониятхои сайёхии нохия мохи декабри соли 2018 сомонаи «сайёхи»-и кушода шуд, ки дар он иттилооти зарурй пайваста нашр мешавад. Дар баробари ин, тавассути шабакахои телевизионй ва ичтимой корхои ташвикотиву таргиботи ба рох монда шудаанд[3].

Бо максади рушди сайёхй бо карори раиси нохияи Рашт аз 1 июни соли 2018 «Барномаи рушди сайёхй дар нохияи Рашт барои солхои 2018-2021» кабул гардид. Дар асоси накша-чорабинихо бахшида ба солхои 2019-2021 «Солхои рушди, дехот, сайёхй ва хунархои мардумй» харитаи сайёхии нохия мураттаб гардида, дар даромадгохи нохия - махали «Чашмаи шоирон» насб шудааст[4].

Айни замон дар нохия шаш хатсайри сайёхй - «Душанбе-Рашт-дарахои Ч,афр-Камароб», «Душанбе-Рашт-дарахои Ч,афр-Х,оит», «Рашт-дарахои Камароб-Тагоба», «Рашт-дараи Ч,афр», «Рашт - Х,оит» ва «Рашт - Шамар» ташкил карда шуда, пайваста тавассути рузномаю мачаллахо ва шабакахои телевизионй таблиг карда мешаванд. Барои амалй намудани хатсайрхои тахиягардида аз чониби бахши рушди сайёхии нохия дар хамкорй бо ширкати сайёхии «Ч,авохир - сайр» 26 нафар рохбаладон омода карда шуданд [2, с.2-3]. .

Аз руйи хисоботи раиси нохияи Рашт соли 2019 дар нохия 3 мехмонхона, 2 хомстей, 1 гестхавз (мехмонхонаи хурд), 20 ошхонаю тарабхона, 2 осорхона, 2 боги фархангй-фарогатй, 1 боги ботаникй-фархангй, 7 нуктаи хуроки тезтайёр, 1 маркази итилоотй, 1 маркази хунармандию фуруши армугонхои миллй ва 1 ширкати сайёхй ба кайд гирифта шудаанд, ки дар рушди сайёхй заминаи мусоид мегузоранд[4].

Дар барбари ёдгорихои таърихй осорхонахои таърихй-кишваршиносй низ макони асосии сайёхони фархангй ба хисоб меравад. Дар нохияи Рашт ду осорхона фаъолият дорад: осорхонаи назди бахши фарханг ва осорхонаи хусусии «Бахори Ачам» [1].

Дар осорхонаи назди хонаи фарханг хамагй 450 нигора чамоварй шудааст, ки барои як осорхонаи кишваршиносй ночиз мебошад. Дар осорхонаи «Кухсори Ачам», ки аз тарафи кишваршинос Мирзошохи Акобир таъсис ёфта аст, зиёда аз 2800 нигора чамъоварй шудааст. Атрофи осорхонаро боги ботаникй ихота кардааст, ки хануз соли 1988 таъсис ёфта буд. Дар боги «Кухсори Ачам» 52 навъи махаллии себ, 34 навъи муруд, 22 навъи зардолу, навъхои зиёди гелос, ангур, олу, шафтолу, чормагз, бодом ва гайра парвариш меёбанд. Муассис ва масъули боги ботаникй - Мирзошохи Акобир бо богпарварони 22 кишвари дунё робита дошта, ба онхо мубодилаи тачриба мекунад. Х,амасола шумораи зиёди сайёхони дохиливу хоричй аз ин осорхона ва махсусан боги ботанйкй дидан мекунанд [1].

Ба истифода дода шудани шохрохи байналмилалии Душанбе - сархади ^иргизистон ва рохи шахраки Fарм - шахраки Навобод то роче ба рушди соха такон бахшид. Дар шафати роххои номбурда аз тарафи сохибкорони махаллй чойхонаву тарабхона, магоза, нуктахои фуруши сузишворй ва дигар нуктахои хизматрасонй сохта ба истифода дода шуданд. Дар маркази нохия бошад, дар 4-5 соли охир шумораи зиёди магозаю тарабхона ва ошхонахо кушода шуданд, ки дар онхо тамоми таомхои миллй омода карда мешавад. Чи тавре дар боло

ишора намyдем дар нох,ия 3 мех,монхона - «Шоми Рашт», «Сох,или сурхо6» ва «Ч,амъияти матлубот» фаъолият мекунанд, ки метавонанд дар як шабонаруз ба 300 нафар хизмат расонанд [2, с.2-3].

Дар нох,ияи Рашт мавзеъх,ои нодир чун дарах,ои хушманзари Камароб, ^алъанак, Х,ичборак, Ясманд, Х,оит бо манзарах,ои дилфиреб, гиёвдои шифобахш, руду кулх,ои мусаффо, мардуми мех,моннавоз ва дигар вижагих,ояшон машхуранд.

Дараи овозадори Камароб хдмасола садх,о сайёхро кабул мекунад. Панч соли охир дар ин макон фарогатгох,и «Шарики боэътимод «ба сайёх,он хизмат мерасонад. Фарогатгох,и мазкур дорои богу гулгашт, айвонх,ои хурду калон, майдончаи варзишй, хдвзи шиноварй мебошад. Инчунин дар ин макон х,авзх,ои парвариши мох,й мавчуд аст, ки хдмасола 20-22 тонна мох,й парвариш ва пешкаши харидорон мекунад [2, с.2-3].

Дар худуди дех,оти Такоба дараи хушманзараи Хучашамсиддин чойгир аст, ки макони мувофик барои шикор аст. Дар ин мавзеъ барои сайёх,они дохиливу хоричй бошишгох,и замонавй сохта шудааст.

Бо максади муарррифии имкониятх,ои туристии Раштонзамин, муайян намудани мушкилот ва дурнамои он 8 июни соли 2019 бо ташаббуси Кумитаи рушди сайёх,ии назди Хукумати Чумхурии Точикистон бахшида ба чашни 22 солагии Рузи Вахдати миллй дар Рашт Конференсияи митакавии сайёх,й та^ти унвони «Вахдату суббот - заминаи мусоиди рушди сайёх,й» баргузор гардид, ки дар кори он намояндагони Кумитаи рушди сайёх,й, муовинони раисони нох,иях,ои минтакаи Рашт, намояндагони ширкатх,ои сайёх,й ва сох,ибкорону фаъолони нох,ия иштирок намуданд [4].

Aз руи маълумоти мудири бахши сайёх,ии нох,ия Одилчони Х,айдар дар соли 2018 зиёда аз 150 нафар сайёх,они хоричй аз маконх,ои гуногуни нох,ия дидан намуданд. Бештари сайёх,он аз Чин (40 нафар), Олмон (15 нафар) Малдова (9 нафар), Aмрико (8 нафар), Узбакистону Х,оланд буданд[1]. Шумораи сайёх,он дар нох,ия х,амасола ру ба афзоиш дорад. Масалан, дар давоми 11 мох,и соли 2019 ба нох,ия 2273 нафар сайёх,он, аз чумла 2009 нафар сайёх,они дохилй ва 264 нафар сайёх,они хоричй ворид гардидаанд, ки дар мукоиса ба соли 2018 якчанд маротиб зиёд мебошад[4].

Ч,их,ати ичрои Aмри Президенти Ч,ум^урии Точикистон аз 22 майи соли 2018 № An-1059 оид ба тах,ия ва амалй кардани накшаи корх,ои ободонию бунёдкорй ба муносибати 30-солагии Истиклолияти давлатии Ч,ум^урии Точикистон, аз 1 июни соли 2018, № 372, дар нох,ия Накшаи чорабиних,о оид ба амалигардонии чорабиних,ои сиёсию фарх,ангй ва корх,ои созандагию бунёдкорй дар давраи солх,ои 2018-2021 тах,ия ва тасдик карда шуд, ки муофики он сохтмони 255 иншоот ба накша гирифта шудааст, ки кисмати онх,оро иншоотх,ои маданию маишй ва фарогатй ташкил медихднд. Дар сурати ба истифода дода шудани чунин шумораи иншоотх,о барои рушди туризми нох,ия имкониятх,ои фаррох фарохдм хо^ад омад[4].

Имруз дар Рашт ва дигар навох,ии водии Рашт садх,о иншооту маконх,ои таърихй ва осорхонах,ои кишваршносй мавчуданд, ки ниёз ба маблаггузорй, баркарорсозй ва омузиш доранд. Дар сурати кабули барномаи муккамали сатх,и давлатй, метавонад барои рушди сайёх,ии фарх,ангй дар кишвар мусоидат намояд. Aгар аз як тараф рушди сайёх,ии фархднгй омили рушди иктисодй кишвар гардад, аз тарафи дигар воситаи муаррифии таъриху фарх,анги халкамон дар арсаи байналмилалй мебошад.

Дар х,олати таъмир ва баркарор намудани иншоотх,ои туристии харобгардида, навох,ии водии Рашт метавонанд яке аз минтаках,ои асосии сайёх,они натанх,о дохили кишвар, балки тамоми кишварх,ои муштаракулманофеъ гардад. Инчунин, сохтмон ва баркарор намудани иншоотх,ои маишию истирох,атй метавонад ба таъсис додани чойх,ои нави корй ва дарёфти даромади иловагии ах,олй мусоидат намояд. Ax,олии минтака даромаднокй ва бе^тар кардани шароити иктисодии худро дар мавсими туристй дарк карда, ба сохтмони мех,монхонах,о ва тарбхонах,ои замонавй шуруъ намуда истодаанд.

Тах,лили вазъи сайёх,й нох,ияи Рашт нишон медихдд, ки х,олати ногувори инфрасохтори нох,ия ва набудани шиору овезах,ои таргиботй бо забонх,ои давлатй ва хоричй, норасиии мутахассисони сох,а - гидх,о, рох,баладх,о, тарчумонх,о, кам будани намоядагони ташкилот ва ширкатх,ои сайёх,й мушкилоти асосии сох,а ба ^исоб мераванд.

АДАБИЁТ

1. Aсозода, С. Мирзошо^и Aкобир: «Рашт сарзамини каmфноmyдаи сайё^ист» // Садои мардум. - 2019. -№ 113. - 21 сент.

2. Бузургмехри, Б., Махмуд, Б. Рашт дар манзари сайёхони чахон// Ч,умхурият. -2018. -№195. - 4 окт. С.2-

3. Диловари, М. Рашт барои кабули сайёхон омода аст// Садои мардум. - 2019. - №54. -14 май.

4. Х,исоботи раиси нохияи Рашт оид ба натичахои чамъбасти тараккиёти иктисодй ва ичтимоии нохия дар ёздах мохи соли 2019 // http://rasht.tj / Санаи мурочиат: 31.12.2019.

ТУРИСТИЧЕСКИЙ ПОТЕНЦИАЛ И ВОЗМОЖНОСТИ РАШТСКОГО РАЙОНА: ПРОБЛЕМЫ И ПЕРСПЕКТИВЫ

Статья посвящена современного состояния индустрии туризма Раштского района. Автор на основе научной литературе и данным периодической печати путем критического метода и сопоставительного анализа освещает потенциал и перспективы развития туризма в Раштском районе. Приводится анализ статистических данных выезда иностранцев в Раштский район.

Ключевые слова: культура, туризм, история, памятник, независсиммость, Раштская долина, район, экотуризм, альпинизм, спорт.

TOURISM POTENTIAL AND OPPORTUNITIES OF THE RASHT REGION: PROBLEMS AND PERSPECTIVES

The article is devoted to the analysis of the modern state of tourism in the Rasht region. The author, based on the scientific literature and data from periodical press through critical method and comparative analysis, highlights the potential and prospects for the development of tourism in the Rash region. The analysis of statistical data on departure of foreigners to the Rasht region is provided.

Keywords: culture, tourism, history, monument, independence, Rasht valley, region, ecotourism, mountaineering, sport.

Сведения об авторах:

Зарифов Насимджон Хакимджонович — кандидат исторических наук, старший преподаватель кафедры история таджикского народа Таджикского государственного педагогического университета им. Садриддина Айни, Электронный почта: maorif_24@maile.ru

Махсудов Аслиддин - ассистент кафедры истории и методики преподавания Педагогического института Таджикистана в Рашстском районе, Электронный почта: asliddin.maxsudov.92@maile.ru Тел.: (+992) 987336833

About the authors:

Zarifov Nasimjon Hakimjonovich — Candidate of Historical Sciences, the senior teacher in the Department of History of the Tajik people of Tajik State Pedagogical University named after S. Ayni, E- mail: maorif_24@maile.ru

Makhsudov Asliddin — assistant of the Department of history and teaching methods of the Pedagogical Institute of Tajikistan in Rasht district, E- mail: asliddin. maxsudov. 92@maile. ru

ХУДЖАНД И УРАТЮБЕ В ПУТЕВЫХ ЗАПИСКАХ Н.МАЕВА

Махмудова Н. С., Икромов Н.А.

Худжандский государственный университет им. акад. Б. Гафуров

С каждым годом дальше в историю уходит период открытия Средней Азии в европейской ориенталистике. В древности и раннем средневековье Средняя Азия по праву считалась одним из центров мировой цивилизации. Однако, после великих географических открытий XV-XVI вв., открытия морских путей в Индию и Китай, Центральная Азия оказалась на обочине мирового развития. И только во второй половине XIX века, после завоевания Средней Азии Россией в востоковедении появился большой поток различных публикаций об этом крае, почти неведомом до сих пор. Для продвигающихся вслед за военными чиновников, путешественников, исследователей и других служащих, в Средней Азии всё вызывало интерес и особое внимание. Эта большая по объёму и разная по научной значимости литература стала источником для изучения истории зарождения и развития русского востоковедения [1, с.122; 2; 3;4;5;7].

В качестве примера, иллюстрирующего интерес к этнографии местного населения, можно привести путевые записки Н.Маева, имя которого вошло и в историю этнографического изучения Средней Азии. Николай Александрович Маев (21.02.1835 - 2.01.1896) является одним из активных участников разных научных экспедиций по изучению Средней Азии, много и успешно

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.