CC BY
910
ЛУЧЕВАЯ ДИАГНОСТИКА
RADIATION DIAGNOSIS
УДК 616.7.28.2-001
Н. БУРХАН, Г.А. ДАЛИЕВА, А.Б. АХМЕТБАЕВА
К,аз¥МУВизуалды диагностика кафедрасы
ТУА ¥РШЬЩ ШЬНТДЫН, РЕНТГЕНОЛОГИЯЛЬЩ СИПАТЫ
Туа уршыц шыгу балалардагы т!рек цимыл жуйестдегi ацаулардыц !ш!ндегi ец жиi кездесетш ацау. Бул статьяда б!р жасца дешнгi балалардыц туадан уршыц шыгу ацауыныц рентгенологиялыц белглерн келтiрген. Осы рентгендiк белгiлерi арцылы 6ip жасца дейiнгi баларга нацты ерте диагностика жасауга болады.
Tyttmdi свздер: туа уршыц шыгу, уршыц буыны, уршыц буыныныц дисплазиясы, туа уршыц шыгудыц рентгендiкбелгiлерi.
Туа уршы; шыгу а;ауын айтпас бурын осы а;аудыц алдында кездесетш уршы; буыныныц дисплазиясына то;талган жен. Дисплазия сезш грекшеден аударганда
биа dys - бузылыс + пЛабы plaseo - даму - деген магана бередъ
¥ршы; буынын курайтын негiзгi компененттер: буын шуц;ыры, уршы; басы, лимбус, буын ;абы, буын байламдары жэне ;антамырлар (1-шi сурет). Осы компоненттердщ бiреуi немесе бiрнешеуi дурыс дамымай, 0згерiске ушыраган болса, оны дисплазия деймiз. Дисплазия уа;тылы аныщталмаган жэне уа;тылы ем ;абылдамаган
жагдайда баланыц уршыгы буынынан тайып кетуiне экелш сок;тырады. Ал кейбiр жагдайларда уршыгы буын шуцк;ырынан туа алша; орналас;ан болады. Сонды;тан уа;ытылы, дурыс рентгендш диагностика жасау ете мацызды болып табылады.
Балалардыц уршы; буынын рентген эдiсiмен зерттеу жасау ушш алдын ала дайынды; ;ажет емес. Баланы рентген столына шал;асынан толы; жат;ызып, жамбас CYЙегi мен уршы; буындары симметриялы болуын ;адагалап, сонымен ;атар сэл де болса баланы MYMкiндiгiнше ;имылдатпай жат;ызу керек. Егер бул шарттар бузылса, рентген суретке дурыс сипаттама беруге, на;ты диагноз ;оюга жэне ;орытынды жасауга кедерп келтiредi. Дурыс жасалынган
рентген суретте жап;ыш тесiк, шонданай CYйеп жэне шат CYЙегi к0лемi мен шшМ екi жа;та да симметриялы болып келедi.
Осындай дурыс TYсiрiлген рентген суретке сипаттама беру Yшiн алдымен уршы; буыныныц рентген анатомиясына то;талган жен. Жамбас CYЙегi Yш TYрлi CYЙектен куралган: мы;ын, шонданай, шат. Осы Yш CYЙек бiр-бiрiмен жамбастыц буын шуцк;ырында TYЙiлiседi. Жас балаларда
осы тутсетш жер элi CYЙектенбегендiктен рентген суретте агарып турады, буны «У» тэрiздi шемiршек деймiз. Мы;ын CYЙегiнде буынныц жогаргы ;ыры сэл бултиып турады. Ол баланыц жасына байланысты, жасы вскен сайын ол ете аныщталып, CYЙiрленiп 0седi (2-шi сурет). Ортан жтктщ басы жаца туган нэрестеде ;алыпты жагдайда MYЛдем квршбейдь Жасы все келе CYЙектену HYKтесi пайда бола бастаганнан бастап, рентген суретте бай;алады. Бул YPДiс
улдар мен ;ыздарда екi TYрлi ЖYредi. Къздарда CYЙектену HYKтесi 3-4 айлыгында к0рiне бастаса, улдарда бiр ай кеш к0рiнедi. Егер ;андай да бiр а;ау болатын болса, ортан жтк басыныц CYЙектену HYKтесi пайда болуы кешеуiлдейдi. Бiр жас;а деинп балалардыц рентген суретiн сараптау вте му;ияттылык;ты ;ажет етедi. Себебi, а;ау негурлым ерте аны;талса, согурлым ем нэтижеа оц болады.
Жамбас буыныныц рентген суретiн дурыс сараптау ушш ец мацызды деген бiрнеше авторлардыц сызыщтарын усыну жвн. Алдымен Хильгенрейнер сызыгын сызамыз. Калыпты жагдайда осы сызьщтан ортан жiлiктiц басы жогары шы;пауы тиiс. Ол жогарыда айтылган екi «У» тэрiздi шемiршектен немесе буын шуц;ырыныц TYбiнен
ЖYргiзiледi. Енд осы сызывда буынныц жогаргы ;ырынан «У» тэрiздi шемiршекке ;арай ;игаш сызы; ЖYрiледi. ТYзiлген бурышты ацетабулярлы индекс деймiз (3-шi сурет). Ол жаца туган нэрестеде 26°-30° болады да, бала вскен сайын бул градус кМрейш отырады. Буны мына кесте ар;ылы ба;ылауга болады.
Баланыц жасы Градус
1 ай 26,7°
1,5 ай 25°
2 ай 24,7°
2,5 ай 24°
3 ай 23,3°
4 ай 22,6°
5 ай 21,3°
6 ай 21,2°
7 ай 19°
8 ай 18°
9 ай 18°
10 ай 17,5°
1 жыл 17°
Бiз бул ар;ылы уршы; буыныныц шывдандыгын бiле алмаймыз. Тек уршы; буыныныц жогаргы ;ыры тай;ыланганын гана бiлемiз. Ацетабулярлы индекс жасына сай емес ;атты тай;ыланган болса, онда бала все келе аягын тiрегенде ортан жтктщ басын тiрейтiн CYЙектiц жо; екендiгiн кврсетедi. Ортан жiлiк басыныц орнынан таюын келесi бiр сызы;тармен аныщтауга болады. Ол Омбридан Паркенс сызыгы. Ол буын шуц;ырыныц жогаргы ;ырынан немесе лимбус туратын мы;ын CYЙегiнiц твмпешiгiнен
твмен ;арай Хильгенрейнер сызыгына 90° пен TYседi де ортан жтктщ диафизшщ ортасынан втедь Сол кезде ортан жiлiктiц басы Омбридан Паркенс сызыгынан iшке, Хильгенрейнер сызыгынан твмен орналасу ;ажет. Егер Омбридан Паркенс сызыгы ортан жтктщ басыныц тец жартысынан сызылса, онда шыгу алды жагдайы, ал жартысынан асып кетсе уршы; шывдан деуге болады (4-сурет).
Келей сызы; Шентон сызыгы. Ол ортан жтк мойныныц твменгi ;ырындагы догалмен втiп, жап;ыш тесiктiц жогаргы ;ырымен бiр децгейде Yзiлмеген жарты дога жасау керек. Егер сызы;та узш болса жэне ол Yзiк ;аншалы;ты бiр-бiрiнен алша;таса, сол мвлшерде аягы ;ыск;а болады. Ол - уршы; басыныц орнында емес екенiнiц белпй (5-сурет). Кельве сызыгы: мы;ын суйепшц жэне ортан жiлiк мойныныц сырт;ы ;ырымен жартылай дога жасалынады. Бул сызы; а;ау кезiнде Yзiк болады 5-шi сурет. Осы белгiлердiц жиынтыгы ;атейз диагностика жасауга
квмектеседi. Жогарыда айтылган мэлiметтердiц на;тылыгын дэлелдеу Yшiн бiр жас жэне екi айлыщтагы балалардыц жамбас-сан буыныныц рентгендiк суреттерi мысалга алынды. Бiр жасар баланыц уршы; буыныныц рентгендiк зерттеу нэтижей: оц жа; уршы; буыны сау, сол жагында туа бiткен ушык; шыгуы бар (7 - сурет). 8- суретте ею айлы; баланыц уршы; буыныныц рентгендiк зерттеу нэтижей: ею жа;ты туа бiткен уршы; шыгуы бар. 6-суретте сызба нуск;асы.
Сонымен, жогарыда айтылган сызы;тар уршы;тыц туа бiткен а;ауларын ерте аны;тау Yшiн ец мацыздылары. Осы рентгендш белгiлердi толы;таратын бас;а да сызы;тар бар, жэне олар ота жасалатын болса ;ажет етiледi. Жогарыда
сипатталган рентгендiк белгiлер квмегiмен оцай эрi на;ты, дер кезiнде диагноз ;оюга болады. ¥рпагымыз а;самасын, дертi уа;тылы то;татылсын.
ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1
1 Куценок Я.Б., Рулла Э.А., Мельник В.В. Врожденная дисплазия тазобедренного сустава. Врожденные подвывих и вывих бедра. -Киев: 1992.
2 Бакланова В.Ф., Филиппкина М.А. Рентгено-диагностика в педиатрии 2-том. - М.: 1988.
3 Ерекешов А.Е., Разумов А.А. Врожденный вывих бедра у детей. - Астана: 2004.
4 http://www.medicinform.net/revmo/ther pop39 2.htm
5 http://www.turner.ru/tzb vvb.html
6 http://www.det-orto.ru/media/vvb/diagnostika/rentg diagn.htm
Н. БУРХАН, Г.А. ДАЛИЕВА, А.Б. АХМЕТБАЕВА
РЕНТГЕНОЛОГИЧЕСКИЕ ПРИЗНАКИ ВРОЖДЕННОГО ВЫВИХА БЕДРА
Резюме: Врожденный вывих бедра считается одной из частых патологий костно-суставного аппарата у детей. В данной статье приведена стандартная методика определения рентгенологических признаков врожденного вывиха бедра у детей до 1-го года жизни. Знание рентгенологической методики определения патологии тазобедренных суставов позволяет рано и своевременно выявить дисплазии суставов у детей до 1 года жизни.
Ключевые слова: врожденный вывих бедра, тазобедренный сустав, дисплазия тазобедренных суставов, рентгенологическая диагностика врожденного вывиха бедра.
N. BURKHAN, G.A. DALIEVA, A.B. AKHMETBAEVA
RADIOLOGICAL SYMPTOMS OF CONGENITAL DISLOCATION OF A HIP
Resume: Congenital dislocation of hip is considered one of the most frequent pathologies of bone and joint system in children up to one year of age. In this article including X-ray examination of congenital dislocation of hip. The knowledge of early X-ray signs of congenital dislocation of hip to detect dysplasia in children.
Keywords: Congenital dislocation of hip, coxofemoral joint, displaziya of coxofemoral joints, X-ray examination of congenital dislocation of hip.
УДК 616-006
К.М. Н¥РЫМБЕТОВ, Ж.Б. АМАНК¥ЛОВА, Н. БУРХАН
С.Ж. Асфендияров атындагы Казац ¥лттъщмедицина Университетi «Визуалды диагностика» кафедрасы
ЖАК -БЕТ АЙМАFЫНЫH, ЖИ1 КЕЗДЕСЕТ1Н 1С1К АУРУЛАРЫНЬЩ СЭУЛЕЛ1К ДИАГНОСТИКАСЫ
Жац-бет аймагыныц цатераз жэне цатерлi iсiктерiн аныцтауда сэулелiкзерттеу эдкт тацдау, сэулелiк белгiлерiн аныцтау жэне ажырату диагностикасын жасау бiршама циындыцтар тугызады. Мацалада жш кездесетш iсiктердiц сэулелiк зерттеу эдктер1 сэулелiк белгiлерi берлген.
TYÜiHÖi свздер: цатераз одонтогендi, одонтогендi емес жэне цатерлi iсiктер, iсiктiц сэулелiк белгiлерi.
1сш ауруларынан жак бет аймагында одонтогенд жэне одонтогендi емес киста, катерйз жэне катерлi iCrn кездеседъ 1сштерд аньщтауда рентгенологиялык зерттеу эдiстерi -интра жэне экстраоралды рентгенография, контрасты заттарды колданып етгазшетш зерттеулер - сиалография, гайморография, цистография, сызыктык, панорамды жэне компьютерлш томография, магниттш резонансты; томография, ультрадыбысты; жэне радионуклид^ зерттеулер жасалады. Жак-бет аймагы жумса; тшдершщ катерлi жэне катерйз кштершщ орналаскан орны, тшм, елшем^ шеттерь к¥рылымын аныктауда ультрадыбыстык зерттеу ете мэлiметтi.Жак-бет аймагы iсiктерiнiц радионуклидтi зерттеуi аркылы бiрiншiлiк iсiктiк TYзiлiстi, орналаскан орныныц анатомиялык-топографиялык ерекшелiктерiн нактылау, метастаздарды, рецидив-кайталауды аныктау жэне ем нэтижесш бакылау MYMкiн. Одонтогендi фолликулярлы киста.
Фолликулярлы киста - тiстi к¥раушы эпителийдiц даму акауы болып, жт 20-30 жаста, жогаргы жакта кездеседъ дэнекер тiндi ж¥ка кабыктан жэне куыс iшiнде т¥нык, сары TYCтi с¥йык болады. Фолликулярлы кистада ауру сезiмi болмайды,тктщ жарып шыгуыныц кешеуiлдеуi аурудыц белгiсi болуы MYMкiн. Киста аскынып iрiцдегенде ауру сезiмi
болады. Рентгенограммада- CYЙекте децгелек немесе сопакша пiшiндегi, 0лшемi 2 см-ге дейш, шетi анык, тегiс немесе кед1р-б¥дырлы, тiс TYбiрiмен байланысы жок деструкциялык ошак аныкталады. Киста iшiнде 1-2 тктщ конфигурациясы аныкталса, ол тктер тiс катарында болмайды жэне кистаныц экспансивтi 0суiнен катардагы баска тктердщ ыгысуы байкалады. Жак CYЙегiнiц сырткы тыгыз кабыгы ж¥карады, CYЙектiц кернеуленушен беттiц деформациясы болуы MYMкiн. Теменп жак б¥рышында орналаскан кистаны амелобластомамен ажырату диагностикасын жасау кажет. Одонтогендi радикулярлы киста.
Радикулярлы киста- метаплазияланган эпителий жасушасыныц пролиферациясынан келiп шыгады. Балада 712 жаста, T0менгi жактыц азу тiстерi аймагында, ересектерде жогаргы жактыц алдыцгы б0лiмiнде жиi кездеседi, елшемi 1,5- 2 см, сырткы кабыгы фиброзды, iшкi шетi эпителиалды, куыс шшде холестеринге бай с¥йыктык болады. Рентгенограммада CYЙек iшiнде децгелек немесе сопакша пшшдо, шетi тегiс, анык деструкциялык ошак TYрiнде керiнедi. Киста шетшде склерозданган орын дога TYрiнде жэне TiC TYбiрiнiц ¥шы куыска енiп т¥рады. Киста келемi ¥лгайса CYЙектiц тыгыз кабаты ыгысып, жак CYЙегi
