CC BY
10
Vestnik KazNMU №1-2018 УДК 54618541
ХВ.А. Синяев, 2А.А. Батырбаева, 3К.О.Шарипов, 2А.Ц. Цабытаева
1Казацстан Республикасынъщ индустрия жэне жаца технологиялар Министрлшнщ инфекиияларга
царсы препараттардыщ Fылыми орталыгы 2Эл-Фараби атындагы Казац ¥лттыц университетi, 3С.Ж. Асфендияров атындагы Казац ¥лттыц Медициналыц университет1
МОНО ЖЭНЕ ДИФОСФАТ НЕГ1З1НДЕ АЛЫ№АН АМОРФТЫ КАЛЬЦИЙ
ФОСФАТЫНЬЩ СИНТЕЗ1
Медициналыц мацсаттагы материалдардыц - прекурсорлар негiзi ретнде кальцийфосфатты заттардыц цурамы жэне цурылысы зерттелiндi; аморфты материалдардыц цалыптасуын цамтамасыз ememiH оптимальды жагдайлар аныцталынды. Натрий монофосфаты жэне гидроксоапатиттiц кристалдануыныц ингибиторы ретнде - натрий дифосфаты цатысында сулы ерiтiндiлердi кальций хлоридiмен тундыруы арцылы алынган аморфты материалдар сипатталган жэне олардыц цурылысын зерттеудiц нэтижелерi келтiрiлген.
Tyüíhóí свздер: аморфты форма, кальциймоно-дифосфаты, кальциймоно-дифосфаты, гидроксоапатит, дегидратация, ИК-спектр, бiрге тундыру.
К1[)1спе.
Соцгы уа;ытта кальцийдщ фосфор;ышк;ылды тузы -гидроксоапатит адам суйек тканшщ базалы; непзш ;урайды. Медицинада бурын тэжiрибе жузшде суйек ауруларымен байланысты проблемаларды шешу ма;сатында табиги донорлы; материалдарды пайдаланылу ;азiргi кезецде то;татылган. Синтетикалы; кальций фосфаттарын за;ымдалган немесе жойылган суйек тканьдерiн емдеу, ;алпына келтiру жэне алмастыру ушш эртектi материалдар мен заттарды алу багытында жетiстiктермен пайдалануга болады. Цаз1рдщ взiнде гидроксиапатит, сондай-а; оныц жа;ын гомологы, трикальцийфосфат, эртYрлi биоматериалдар ;урамында кецiнен ;олданылады Стоматологиялы; материалдарды алу жолардын жетiлдiруде профессор А.А.Седунов ец алгаш рет конструкциялы; биоситал-материалын алу ма;сатында терец гылыми жумыс жасады. Ситалга ЖYргiзiлген эксперименталды, лабораториялы; жэне клиникалы; эксперименттердiц нэтижесiнде биоситал алынды [1,2]. Цазiргi тацда кобальт пен хром непзшде алынган ;уймаларды ;олдану жиi бай;алып келедi [3,4] Гидроксоапатит, Yшкальцийлiфосфат, кальций дифосфаты жэне кальций полифосфаты епзшде алынган керамика жэне шыныкерамика ортопедия мен стоматологияда ;олданылады. Кальцийфосфатты керамика алу жолдарыныц бiрi - ;арама - ;арсы ;ышыл - негiздi ;асиет кврсететiн ей типтi фосфаттардыц реакцияласуы. Мысалы, монофосфат пен дифосфаттыц реакцияга тYсуi. Бiр уа;ытта монофосфат пен дифорфат бар сулы ерiтiндiлердi тундыру ар;ылы гидроксоапатит жэне кальций дифосфаты негiзiндегi материалдар тобы алынды. Алынган внiмдердiц ;урамында аморфты табигат;а ие жэне ;урамына суспензия ажырауы нэтижесiнде бвлiнетiн ^л кiредi. Тунган внiмдердiц молекулалы; негiзi гидроксоапаптит пен дифосфат болганымен, бул заттар дара тYPде емес, мYмкiн, кристалды; емес субмолекулалы белшектер тYрiнде болады. Фосфор;ыш;ылды туз гидроксоапатит, Са5(Р04)30Я, заманауи ортопедия мен стоматологияда ;олданылады. Оныц негiзiнде керамикалы; материалдар [5], адамныц CYЙектерi мен т^тершщ ауруларын емдеуге арналган ресторативтi ;уралдар [6], дэрiлiк заттарды тасымалдаушылар [7] жасалган. Бiра;, сiрэ, квбiнесе гидроксоапатит металдан жасалган протездердiц бетiне жагуда тiрi тiндермен биоYЙлесiмдiлiгi ма;сатында ;олданылады [8]. Эдетте, жогарыда айтылып кеткен ма;сатта кристалды; туз ;олданылады, алайда, дурысы бул ;осылыстыц аморфты формасы болар едь оныц термодинамикалы; тура;сыздыгыныц себебiнен
биодегратацияга ;абыеттшп мен химиялы; активтiлiгi жогары. Соцгы кезге дейiн аморфты фазалар тек металдардыц бетiне плазмалы тозацдатылган гидроксоапатитте аньщталган [9]. Бiра; жа;ында химиялы; жолмен алынган аморфты гидроксоапатиттщ болуыныц айга;тары пайда болды [10-11]. Соцгы басылымдардыц авторлары оны монофосфаттыц ерiтiндiлерiнен апатиттi
кристалдардыц всуiне кедерп келтiретiн заттар ;атысында тунбага TYCiрген [12,13]. Аморфты табигатыныц дэлелi ретшде рентгендi фазалы анализдiц жэне нейтрондарды шашу спектроскопиясыныц нэтижелерi алынды. Гидроксиапатит жэне кальций-магний аморфты фосфаттары медициналы; ма;саттагы материалдардыц -прекурсорлар негiзi ретiнде химиялы; ;урамы, оларды ецдеу шарттары, сондай-а; ;алыптасатын керамиканыц микро;урылымын аны;тайтын бастап;ы факторга жатады. Бул хабарландыруда сэйкес заттардыц бiр уа;ытта монофосфат жэне дифосфат бар сулы ерiтiндiлердi тундыруы ар;ылы алынуы сипатталган жэне олардыц ;урылысын зерттеудщ нэтижелерi келтiрiлген. Материалдар жэне эд^ер.
Жумыс барысында реактивты натрий гидро жэне дифосфаттары ;олданылды. 8нiм алу ма;сатында фосфаттардыц сулы ерiтiндiлерi бiр бiрiмен ;ажет ;атынаста араластырылды жэне дэл сондай концентрациялы кальций хлоридiмен вцделдi. Сонымен ;атар реагенттердiц бiреуi ташылап екiншiсiне ;ар;ынды тYPде араластырылып отырды. Ортаныц ;ыш;ылды; кврсеткiшi рН - 8 децгейшде жэне белме температурасында болды. Сулы суспензия TYрiнде тундырылып алынган заттар дистилденген сумен С1- иондары ерiтiндiден кеткенше бiрнеше рет шайылды. Будан кейiн суспензия 1 -2 ^н аралыгында тундырылды. Алдымен декантация эдiсiмен, содан кейш шыны кеуектi фильтрде ;урамындагы судан айырылды. 60 - 80оС кеп^рыген заттар рентгенфазалы; анализ, ИЦ спектроскопия жэне электронды; микроскопия эдiстерiмен зерттелдь Жумыстыц ма;саты ;урамында аморфты гидроксоапатит болатын материал алу, оныц табигатын аны;тау, оны алуга болатын жагдайды аны;тау болды. Гидроксоапатиттi алу эд^тершщ негiзiне натрий фосфаты мен кальций хлоридi арасында ететiн алмасу реакциялары жатады. Цурамында аморфты апатит болатын материалдарды алуда бiр немесе бiрнеше фосфор;ыш;ылды туздарды тундыру техникасы ;олданылады, ал бас;а туздар гидроксоапатит кристаллизациясыныц ингибитор функциясын ат;арады. Ингибитор ретшде натрий дифосфаты алынды. Натрий гидромонофосфаты мен натрий дифосфаты арасындагы алмасу реакциясы барысында суспензия тYзiледi. Ол туну процесi барысында ею ;абат;а белiнедi - таза ерпташ жэне концентрленген суспензия. Нэтижелер жэне оларды тал^ылау.
Айтып кеткендей, кальций хлоридi фосфаттарыныц ерiтiндiсiнiц эрекеттесу реакциясыныц нэтижесi заттардыц сулы суспензиясы болды, олар са;тау кезiнде ;ос ;абат;а белiнедi - таза ерпташ жэне концентрленген суспензия. 1 суреттен кершгендей, ;абат;а белшудщ жогары жылдамдыгы ;андай да бiр ;оспасыз тундырылган монофосфатка сэйкес. Процесс шын мэнiнде 5 - 7саг.-тан кейiн ая;талады, одан кейiн суспензия ауада са;таган кезде ;алган ылгалды баяу беретiн тыгыз тунба тYрiне келедi. Цурамында 5% фосфат болган дифосфаттан алынган
Вестник Ка^НЖУ №1-2018
суспензия едэуiр баяу тунады. Ал, 4-7 сагаттан кейiн жылдамдыгы одан сайын азаяды.Алайда, осы кезден процесс мулдем то;тамайды, элде де уза; уа;ыт етедь бул берiлген заттыц екi сатылы бвлiнуi болады деген негiз бередь Туну жылдамдыгы 10% дифосфат непзшде алынган суспензияда одан сайын темендейдь Екiншi сатыга келетiн болса; ол кезде процесс алдыцгы Yлгiнiц жылдамдыгындай болады. Бвлiну жылдамдыгы ерiтiндiде 20% дифосфат болган суспезияда одан да ;атты твмендейдi, айта кететiнi бастап;ы процесс фазасы 20 - 22саг.-к;а дейiн созылады. Ары ;арай туну темш алдынгы екi Yлгiдегiдей болады. Эзше аударатын факт, осы кезде бiрiншi фазадан кейiн пайда болтан заттыц тыгыздыгы 10% кальций дифосфатымен тундырылган внiмнен жогары. 30%
дифосфаттан туратын ерiтiндiден тунбага тYCкен заттыц ;атпарлану жылдамдыгы одан сайын темендейдь 8зiндiк туну жылдамдыгы айтарлы;тай жогары болып табылатын дифосфаттыц болуы эсер етш бастауы мYмкiн. Жогарыда кел^рыген деректерден монофосфот ерiтiндiсiнен алынган зат 10% дифосфат ;атысында тунбага тYсу бейiмдiлiгi темен суспензия тYзедi. ¥;сас ЖYЙелердегi жогары тура;тылы;ты эдетте заттыц аморфты табигатымен немесе оныц белшектершщ кiшi елшемiмен, сонымен бiрге олардыц зарядталуымен байланыстырады.
Натрий гидромонофосфаты жэне натрий дифосфаты сулы ерiтiндiлерiнен тундырылган заттардыц сулы
суспензиясыныц туну барысындагы келемiнiц езгерiсi келесi суретте керсетiлген.
<и
Ч ®
И
ч л
а &
л н о
ч л О
100
80
60 ■
40 ■
20
20 40
Уа^ыт, саг
60
Сурет 1 - Тундырылу барысындагы гидроксоапатит суспензиясыныц келемiнiц езгерiсi. Дифосфат мелшер^
1 - 0%; 2 - 5%; 3 - 10%; 4 - 20%; 5 - 30%.
Кеп^рыген заттардыц рентгенофазалы; анализшщ нэтижелерi ;урамында тек монофосфат болтан ерiтiндiден алынган енiм кристалды гидроксоапатит (2а-сурет) болып табылатындыгын керсетедi. Дифосфаттыц тшэт аздаган мелшерiнiц ;атысында ;урамында гидроксоапатит та болуы тиiс ;атты аморфизацияланган заттар ;алыптасады (2б-сурет). Цурамы дифосфат;а бай ерiтiндiлерден де тек аморфты ешмдер тунбага тYседi.
Тунбага тYCкен енiмдердiц аморфизациялануы туралы айта отырып, тек ;ана дифрактограмма ;асиет заттыц шынымен аморфты екендiгiн белплеуге толы; ;у;ы; бермейтiндiгiн назарга алу ;ажет. Рефлекстердiц темен интенсивтiлiгi мен кецейтшушщ себебi белшектердiц кiшi елшемi болуы мYмкiн, Шерердiц белгiлi тецдеуше сэйкес, дифрактограммалардагы сызы;тардыц енi
микрокристаллдардыц елшемiмен келесi ернекпен байланысты:
t = 0.9 I / В со5@Б
Мундагы: t - кристаллдыц елшем^ I - рентген сэулесiнiц тол;ын узындыгы; В - сызы;тыц кецекн; - брэгтов бурышы.
0
Кел^ршген формуладан кристаллдардыц елшемi кiшi болтан сайын сызы;тардыц кецеюi айтарлы;тай болатындыгы керiнедi. Тунбага тYCкен заттар ;асиеттерш аны;тауда ;осымша а;парат алу Yшiн ажыратымдылыгы жогары электронды микроскопия эдiсi ;олданылды. Алынган нэтижелер тунбага тYCкен енiмдерде нанокристаллдар ретiнде ;арастырыла алатын, елшемi 10 пт белшектер кездескенмен, тек гидроксоапатит ;ана эдеттегi ;ристаллды ;урылым болып табылатындыгын керсеттi. Дегенмен нанокристаллды белшектердiц мелшерi
аз, жэне жалпы заттар аморфты табигат;а ие. Синтездщ шарттарына CYЙене отырып, тунбага тYCкен аморфты енiмдердiц молекулярлы негiзi гидроксоапатит пен кальций дифосфаты болатындыгын KYту ;ажет едi. ИЦ -спектроскопия эдiсiмен зерттеудiц нэтижелерi тунбага тYCкен енiмдердегi гидроксоапатиттiц жеке зат ретшдеп мелшерi бастап;ы ерiтiндiлерде дифосфат мелшершщ артуымен темендейтiндiгiн керсеттi. Буган мYмкiн тYсiндiрмелердiц бiрi - апатиттщ монофосфатты топтарыныц РО4 дифосфатты молекулалармен байланысуы.
Vestnik KazNMU №1-2018
бкшшке орай, 6ipirin тундыру внiмдерiнiц шынайы ;урылысы туралы соцгы ;орытынды тек жан - жа;ты , толы; зерттеулерден кешн гана, мысалы ;атты денелi ЯМР эдiсiнiц квмегiмен жасалына алады. Натрий
гидромонофосфат жэне натрий дифосфат илтш сулы ерiтiндiлерiнен тундырылган кальций фосфаты Натрий гидромонофосфатынан гидроксоапатиттiц тYзiлуi ;ыш;ылдан арылу ар;ылы iске асады:
3NazHPO4 + 5CaCl2 + H2O ^ Cas(PO4>OH + 6NaCl + 4HC1
Тундыру процесi барысында ;ыш;ыл кврсеткiшiн pH-8 децгейiнде устап туру Yшiн эрдайым сiлтi ;осып отыру ;ажет. pH - тыц темен децгеш ;ыш;ыл фосфаттардыц жэне стехиометриялы емес гидроксоапатиттiц тYзiлуiне алып келедь
Рентгенфазалы; анализ барысында ;урамында тек гидромонофосфат бар ертндщен алынган ешм ;урамы кристалды гидросоапатит болатыны аны;талды (2-сурет, а ;исыгы). Натрий дифосфатыныц аз мелшерi ;атысында (510%) аморфты ;асиетке ие заттар тYзiледi (2-сурет, б,в ;исы;тары). Дифрактограммаларга ;арап олардыц негiзiн гидроксоапатит ;урайтынын болжауга болады. Дифосфат;а бай ерiтiндiлерден (20-40%) рентгенаморфты енiмдер алынады (2-сурет, г-е ;исы;тар), ал натрий дифосфатыныц мелшерi 50%-дан ас;анда ;урамында кристалды ß-Ca2P2O7 кальций жэне a-Na2CaP2O74H2O натрий дифосфаты болатын заттар алынады (2-сурет, ж-и ;исы;тар). Тунбага тYCкен енiмдердiц молекулалы; ;урамын аны;тау ма;сатында ИЦ - спектроскопия эдiсiмен зерттеу ЖYргiзiлдi. Натрий гидромонофосфаты ерiтiндiсiнен тундырылып алынган заттар ИЦ- спетрдiц темен жиiлiктi аймагында максимумы 570 жэне 600 см-1 ей орта интенсивтi сызы;тыц болатыны, ал 950-1200 см-1 аймагында максимумы 1040,1060 жэне 1090см-1 болатын топтар аны;талды (2-сурет, а ;исьиы). Барлы; керсетiлген ;исы;тар монофосфат РО43 тобындагы Р-О байланыстарыныц валенттi тербелiстерiне сэйкекс келедi жэне гидроксоапатиттiц ИЦ-спектршщ компонент болып табылады. Гидроксоапатиттiц мацызды ;урылысты; компонентi - гидроксил. Бул топ ИЦ-спектрде, эдетте, максимумы 630-640 см-1 болатын элаз У1(ОН) тербелiс тYрiнде жэне максимумы шамамен 3560-3570 см-1 болатын ;ар;ынды жiцiшке сызы; тYрiнде бай;алады.Бул vs(ОН) тербелiсiне сэйкес келедь Керсетiлген спектрде алгаш;ы сызы; жишп 630 см-1 болатын элсiз шыц ретiнде керiнедi. Ал vs(ОН) сызыгына келетiн болса; оныц орнына спектрдщ жогары жиiлiктi аймагында су молекуласындагы О-Н байланысыныц валенттiк тербелiсiне сэйкес келетш максимумы шамамен 3420 см-1ете кец жэне интенсивтi сызы; бай;алады. Бул сызы; vs(OH) сызыгын жауып ;алатыны ай;ын. Егер натрий гидромонофосфаты
ерiтiндiсi ;урамында аз мелшерде ( шамамен 5 % ) натрий дифосфаты болатын болса, онда ешм кальций хлоридiмен тунбага тYседi. ИЦ - спектрде жогарыда айтылган ;исы;тардыц бэрi са;талады, бiра; олардыц кейбiреуi элсiз керiне бастайды (2-сурет, б ;исьиы).
Гидромонофосфат ерiтiндiсiнен 10% натрий дифосфаты ;атысында ИЦ - спектрде максимумы 1050, 1075 жэне 100 см-1 болатын ;ар;ынды ;исы;тарды керсететш зат алынады (2-сурет, в ;исыгы). Цурамында 20% фосфор дифосфат ;урамына кiретiн ерiтiндiмен тундырылган заттыц ;исы;тары ай;ыныра; керiне бастайды (2-сурет, г ;исыгы). Гидроксоапатитке тиесiлi ;исы;тардыц шшде максимумы 1030 см-1 болатын ;исы; ;ана са;талады, ал спектрдiц ;алган компоненттерi Yлкен езгер^ке ушырайды. Негiзiнен 500-600 см-1 аралыгындагы барлы; максимумдар Yлкен бiр ;исы;;а бiрiгедi, ал шамамен максимумы 900-910 см-1 болатын ;исы;тар бiршама кебейедь 30% натрий дифосфаты ;атысында гидромонофосфат ерiтiндiсiнен тундырылатын заттар ИЦ- спектрде ай;ын ;исы; тYрiнде болады жэне ай;ын максимумы болмайтын бiр ;исы;;а бiрiгедi (2-сурет, д ;исыгы). Алынган ;исы;тар ИЦ -спектрде аморфты жэне шыны тэрiздi фосфаттардыц ;исыгына у;сас болады.
Цурамында натрий дифосфаты мелшерi кеп болатын ерiтiндiден тундырылган енiмдердiц спектрiндегi езгерiстер кальций жэне натрий дифосфаттары мелшерiнiц улгайуымен байланысты (2 сурет, е-и ;исы;тары).Эаресе, ИЦ- спектрдщ жогары жиiлiктi аймагына то;талган жен, себебi ол айма;та су молекуласыныц О-Н байланысыныц валенттi тербелiстерi бай;алады. Барлы; спектрлерде мы;ты жогары жиiлiктi ;исы;тардыц тYзiлуi енiмдердiц ;атты гидратталганымен тYсiндiрiледi. 2 суретте (в) ;исы;тыц ассиметриялы болатыны бай;алады. Оныц теменп жиiлiктi аймагында иы; бай;алады. Бул апатитте судыц екi тYрлi формасыныц болуы мYмкiн деген болжам жасауга мYмкiндiк бередi. Оныц бiрi Yстемдiк етедi. ИЦ-спектрдiц бас;а ;исы;тары гидроксоапатит ;урамында болатын судыц формасыныц кальций дифосфатымен байытылуы барысында дифосфаттарга сай формата ауысуы кершедь
Вестник Ка^ЖЖУ №1-2018
+ NajCaPjOz >1НгО * -Са^(Р04)аОН д ч -р Csîp2°?
лоа еео вое икга iîoo авсю згоо мм
M 26 20 15 tO S Сурет 2 - Натрий гидромоно- жэне дифосфат илтшк ертндшершен тундырылган ешмнщ дифрактограммасы
(а) жэне ИK;-спектрi (б)
Абцисса оа - 9 бурышы, град (а), жиiлiк v, см-1 (б). Ордината ос - салыстырмалы интенсивтiлiк (а), жутылу (б). К^исык;тардыц белгiленуi, Na4P2O7, мол.%: а-0; б-5; в-10; г-20; д-30; е- 40; ж-50; з-70; и-80.
Айта кететш жайт, алынган спектрлердiц ееш;айсысындаа стехиометриялы емес гидроксоапатитке сай ;исык; алынбады. Сiлтiлi ортада гидроксоапатит пен кальций дифосфаты цатысында кальций фосфатынан тундырылып алынган заттардыц дифракциялы; влшеулерi мен ИЦ-спектрлерiнiц нэтижелерiн зерттей келе, натрий гидромонофосфаты ерiтiндiсiнен айтылган жагдайларда кристалды жэне элсiзаморфты внiмдерiнiц алынатынын айтуга болады.Олардыц негiзiн гидроксоапатит ;урайды. Натрий дифосфатына бай ерiтiндiлерден ;урамында кристалды кальций дифосфаты мен кальций-натрий дифофосфаты болатын внiм тундырылып алады. Фосфат ерiтiндiсiнде 20-40% натрий дифосфаты ( ;алгандары -натрий гидромонофосфаты) болатын болса, аморфты
енцмдер алынады. Олардыц ;урамында монофосфат пен дифосфаттан бас;а ;андай да бiр молекулярлы тYзiлiмдер болмайды.Олардыц ;урамында РО43- жэне Р2О74- дискреттi группалары жэне бiр - бiрiмен Ca2+ катионымен байланыс;ан ОН- гидроксильдi топтары болады. Тундырылып алынган барлы; заттардыц ;урамында молеклалы; су болады. Цурамында бiр мезплде натрий гидромоно- жэне натрий дифосфаты болатын кальций хлоридiнiц сулы ерiтiндiсiнен тундырылып алынган заттар pH-8 кезiнде аморфты ешм алынады. Оныц iшiнде натрий дифосфатыныц мвлшерi 30-40 моль % болатын ертндщен алынган заттар максималды аморфталган болып келедi. Натрий гидромоно- жэне натрий дифосфатыныц илтшк ерiтiндiсiнен кальций хлоридiмен тундыру кезiнде бiр фосфатты компонент арты; мелшерде алынган болса, кристалды гидроксоапатит немесе дифосфат, ал Na4P2O7/(Na4P2O7+Na2HPO4) мольдiк ;атынасы 0,2 - 0,4 болса, толы; аморфты заттар алынады.
Vestnik KazNMU №1-2018
ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1
1 Седунов А.А. Физиологические принципы оценки состояния зубочелюстной системы и изготовления зубных протезов. -Алма -Ата: 1984.- 69 б.
2 Седунов А.А.Монолитные стеклокерамические протезы.-Алма -ата: F ылым, 1991.-142 б.
3 Козин В.Н. Скрытые источники непереносимости стоматологических сплавов // Тезисы и доклады XI международной конференций.- М.: ИМЕДИС, 2005.-С.11-15.
4 Марков Б.П.Комплексный подход к проблеме индивидуальной непереносимости стоматологических конструкции из различных материалов // Стоматология.-2003.-№3. - Б. 47-51.
5 Yamamuro T., Hench L.L., Wilson J. (editors ) Handbook of bioactive cerumics. // Calcium phosphate and hydroxyapatite ceramics. - Boca Raton. FL: CRC Press.1990. - Vol.2. - Р. 58-67.
6 Otsuka M., Matsuda Y., Suwa Y., Fox J.L., Higuchi W.L. A Novel Skeletal Drug Delivery System Using Self - Setting Calcium Phoshate Cement. 2. Physicocemical Properties and Drug Release Rate of the Cement - ontaining Indomethacin // J.Pharm. Sci. - 1994. -V.83. -№5. -P. 611 - 615.
7 Каназаев Т. Неорганические фосфатные материалы. - Киев: Наукова думка, 1998. - 298с.
8 Вест Аю Химия твердого тела. Теория и положение. - М.: Мир, 1988. - Ч.2. - 560 б.
9 Taylor M.G. Inelastic neutron seattering spectroscopy of phosphate based biological materials // ISIS Exper. Rep. - 1998. - №9336. - Р. 61-75.
10 Tanizaki H., Otsuka A., Niiyama M., Iwasaki K., Ueda M. and Motoe A. Characterization of a Hydroxyapatite Layer Coated upon a Ti- Al2O3 Composite by Radio - Frequency Plasma Spraying // Transactions of the MRS of Japan. - 1996. - №20. - P.29-32.
11 Taylor M.G., Quasi - elastic neuron seattering studies om the mobility of water in biogenic phosohates // ISIS Exper. Rep. - 1998. -№9336. - Р. 88-95.
12 Simikiss K. Inelastic neutron seattering spectroscopy of biological materials // ISIS Exper. Rep. - 1998. - №9336. - Р. 17-29.
13 Патент США 6024985. 2000-02-15.
^В.А. Синяев,|2А.А. Батырбаева, 3К.О.Шарипов,2А.Ц. Цабытаева
1 «Научный центр противоинфекционных препаратов» Республики Казахстан 2 Казахский Национальный Университет им. Аль-Фараби, 3Казахский Национальный Медицинский Университет им. С.Д.Асфендиярова
СИНТЕЗ АМОРФНЫХ МАТЕРИАЛОВ КАЛЬЦИЯ, ПОЛУЧЕННЫХ ИЗ МОНО И ДИФОСФАТОВ
Резюме: Исследовался состав и структура кальцийфосфатных веществ, формирующихся из водных растворов в результате обменных реакцией между монофосфатом натрия и хлоридом кальция в присутствии ингибитора кристаллизации гидроксоапатита - дифосфата натрия; определялись оптимальные условия, обеспечивающие формирование аморфных материалов.
Ключевые слова: аморфная форма, гидроксоапатит, кальций моно-дифосфат, дегидратация, ИК-спектр, соосаждение.
I'V.A.SiniaevJ 2A.A.Batyrbayeva, 3K.O.Sharipov, 2A.A. Kabytayeva
1Scientific center against infection drugs the Ministery of industry and new technology of Republic Kazakhstan 2Kazakh National University after named al-Farabi, 3Asfendiyarov Kazakh National Medical University
SYNTHESIS OF AMORPHOUS CALCIUM MATERIALS OBTAINED FROM MONO AND DIPHOSPHATES
Resume: The invention relates to a composition and structure of calcium phosphate compounds which form a water-soluble compound in the results of the exchange reaction between monophosphatoma sodium and chloridium calcium in the adsorbent crystallizations gydroxapatite diphosphate sodium; defines optimal conditions, provides a form of amorphous material. Keywords: hydroxyapatite, amorphous form, calcium diphosphate, dehydration, IC spectra, coprecipitation.
