CC BY
29
УДК 615.322(075.8)
С.Е. КЕЛ1МХАНОВА, Л.Г. САТАЕВА, И.А. МАРТЫНОВА, А.С. ИБРАИМОВА, М.К. КОЙЛЫБАЕВА
С.Ж. Асфендияров атындагы ^аза; улттын; медицина университет/'
ДАЛА КЫРЫКБУЫН Ш0Б1НЕН С¥ЙЫК ЭКСТРАКТ ДАЙЫНДАП, ОНЫИ ПИЛОТРОПТЫК КАСИЕТТЕР1Н ЗЕРТТЕУ
Ма;алада алопецияныц (шаштыц mYсуiнiц) алдын алу мен емдеу мэселеа бойынша, синтетиталы; дэрт1к препараттардан белек тимдi жэне ;ауiпсiз болатын дэрiлiк ес'мд'т шит/'затынан алынатын дэрiлiк препараттар ;олдану туралы баяндалган. Осыган орай, шаштыц есуiне септесетн дала ;ыры;буын шебiнiц суйы;экстрактысыныц пилотропты; ;асиеmmерi зерттел'ттерсет'юген. ТYйiндiсвздер: дэрiлiк ес'мд'т шикiзаmmары, алопеция, силатран, пилотропты белсендлт.
Та^ырыптыц езектЫп: Заманауи фармацияныц непзп мЫдеттершН бiрi - еамдт теки жаца дэрЫк заттар ^атарын кебейту. Дерматологиялыщ ауруларды емдеуде гармондармен, антибиотиктермен жэне синтетикалыщ енiмдермен ^атар, 1^рп та^да фармакологиялыщ эсер ету спектрi кец, токсикалыщ эсерi темен жэне жанама эсераз уза^ эсер ету муммндИне ие дэрiлiк есiмдiк шикiзатынан алынатын дэрЫк препараттар кец ^олданыс табуда.
1^аз1рп замацгы дерматология мен косметологияда -алопецияныц (шаштыц тусуО профилактикасы мен емдеу мэселесi негiзгi орында тур. Шаштыц TYсуi - адамдар да психикалы^ бузылыстар уайым-^айгыны ша^ыруы мYмкiн косметикалы^ кемшiлiктерге жатады.
1^аз1рп тацда аталган ауруды емдеуде эртYрлi синтетикалы^ кремний органикалыщ ^осылыстар - силантрандар ^олданылады, бiра^ олар кептеген жанама эсерлерге ие. ДэрЫк еамджтердщ эртYрлi топтарын зерттей келе, ^урамында кремнийдiц, флаваноидтардыц,
микроэлементтердiц жэне дэрумендердщ мелшерi жогары болатын дэрiлiк еамдттер ^атарынан зерттеу объектiсiне -дала ^ыры^буын шебi мен ^осYйлi ^ала^ай жапырагына тацдау жасады^.
Зерттеу жумысыныц ма^саты- дала ^ырыщбуын шебi мен ^осYйлi ^ала^ай жапырагынан суйыщ экстракт дайындап, оныц пилотропты^ ^асиеттерш зерттеу.
^ыры^буын - Equisetaceae ту^ымдастыгына жататын кепжылды^ есiмдiк. Дала ^ырыщбуын экстрактысыныц емдiк |^асиет ^урамында болатын органикалы^ ^осылыстармен байланыс^ан кремний ^ыш^ылына, калий, алюминий, марганец, сапониндерге, алкалоидтарга, фитостериндерге, органикалы^ ^ыш^ылдарга, флаваноидтар мен iлеспелi заттарга негiзделген. Дала ^ырыщбуыны ^урамындагы кремнийдiц мелшерiне сэйкес бас^а дэрЫк есiмдiк топтарынан алгы орында тур.^урта^ затында 9%, кYлiнде 80 % дешн кремнезем кездеседi.Олар органикалыщ ^осылыстармен байланыс^ан кремний ^ыш^ылыныц ерiген тYрiнде болады. 9сiмдiк ескен сайын, олардыц да мелшерi кебейедi. Сондай-а^, аталган есiмдiктiц
^урамынан кремнийдiц бейорганикалыщ ^осылыстарын органикалыщ тYрге айналдыратын силиказа фермент табылган.Экстрактыдагы кремнезем эйелдер мен еркектердН шаштарыныц тYсуiн баяулатып ^ана коймай, жаца шаш фолликулаларыныц есуiн ынталандырады. ^ан айналымын жа^сартып, шаш фолликулаларын нэрлендiрiп, шаштыц есуiне септеседi.
Дала ^ыры^буын шебiнiц ^урамында ерiген кремний ^ыш^ылыныц кеп мелшерде болуы, непзп пилотропты^ зат ретiнде бас^а еамдт объектiлерiмен ^атар ^олдануга болады. Зерттеу белiмi: дала ^ыры^буыны шебi мен ^осYйлi ^ала^ай жапырагынан суйыщ экстрактыны алу. Суйыщ экстрактыны алу эд^емеа бойынша дала ^ыры^буыны шебi мен ^осYйлi ^ала^ай жапырагыныц технологиялы^ сапа керсеткштерЫ аны^тап алды^. Суды жуту коэффициента дала ^ырыщбуыны шебi - Кп= 3,0 см3/г, ^осYйлi ^ала^ай жапырагы- Кп=1,8 см3/г. Экстрагент ретЫде 40% этил спиртiнiц сулы ерiтiндiсiн ^олдандыщ. Экстрактыны мацерация эдiсiмен 1:1 ^атынасында алды^. Тундыру уа^ыты 8 (16) сагат. Шишзат салмагына сэйкес бiрiншi порцияны, ягни 85% белек сыйымдылыда ^уйып алып, шикiзаттыц толы^ таусылуы болганша перколяция процесiн жYргiздiк. Жумсалган шикiзат салмагыныц ^атынасына ^арай 5-8 рет кеп элсiз сыгынды алды^. Алынган элсiз сыгындыларды t=60-800C температурада 15%-га дейiн бастап^ыда жумсалган шикiзат салмагыныц ^атынасына ^арай буландырдыщ. Суыганнан кейiн ^ою ^алды^ты сыгындыныц бiрiншi порциясында ерiттiк. Осындай жолмен шикват^а 1:1 ^атынасында суйы^ экстрактыны алдыщ.
Алынган экстрактыныц сапасын экстрактарга арналган МФ XI жалпы бап бойынша аны^гацы^:
• Кремний мелшер1 -4,6% кем емес;
• Флаваноицтармелшер1-0,3% кем емес;
• Курга^ ^алцьщ - 8,3% кем емес;
• Спиртпц келем1- 33% кем емес;
• ТыГ ыздыг ы - 0,9520 см3/г.
Экстрактыныц пилотропты^ белсендштн зерттеу Yшiн, Волков В.П. жумысында сипатталган эд^емеш ^олдандьщ. Экстрактыныц пилотропты^ белсендiлiгiн жануарларда зерттеу. Зерттеуд терi набаты за^ымдалмаган 4 тецв шош^асына жYргiздiк. Жануарлар ем топ^а бeлiнедi. 1-шi топ зерттеу тобы, ал 2-шi топ ба^ылау тобы. Жануарлардыц барлы^ топтары бiрдей жагдайда са^талды жэне тагамдану рационында да
еш^андай айырмашылы^ болмады. Жануарлардыц бYйiрлiк бeлiгiнен 1см2 аума^та жYндерi кесiлiп алынды. Суйы^ экстрактты 1:2 ^атынасында сумен араластырды^. Бiрiншi топ^а экстракт, екiншi топ^а 20% спирт енпзтд^ эр^айсысы 6 мл/кг. Препарат дозасын жануар салмагына сай аны^тады^. Барлы^ препараттар iшке, 1 ай келемЫде берiлдi.
^орытынды шаштардыц саны да кeбейдi. ^орытындылай келе дала
Зерттеу нэтижесiнде дала ^ырыфуыныныц экстрактысын ^ыры^буыны шeбiн суйы^ экстракт ретiнде келешегi зор
^олданганда жYнiнiц кeлемi 40% улгайды, сонымен ^атар пилотропты зат ретiнде санауга болады.
Зерттелетiндэрiлiк препарат ЖYннiц массасы, мг ЖYннiц узындыгы, см 1см2 шаштарыныц саны ЖYн- нН кeбе ю, %
Зерттеу-ге дейiн Зерттеу- ден кейiн Зерттеу-ге дейiн Зерттеу- ден кешн Зерттеу- ге дешн Зерттеу- ден кешн
Суйы^ дала ^ыры^буыны 0,2 1,01 1,5 1,5 433+11,5 589+12,0 40,0
ныц экстрактысы
40% этил спиртi 0,19 0,21 1,8 1,9 450+10,8 461+11,2 4,3
ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1
1 Технология лекарственных форм II том, автор Л.А. Иванов. - М.: 1991. - 364 б.
2 Куркин В.А. Фармакогнозия: Учебник для студентов фармацевтических вузов. - Самара: ООО «Офорт», ГОУВПО «СамГМУ», 2004. -1200с.
3 Государственная Фармакопея СССР XI издания. - М.: Медицина, 1987. - Вып. 1. - 336 с.
4 Государственная Фармакопея СССР XI издания. - М.: Медицина, 1989. - Вып.2 - 400 с.
5 Лекарственное сырье растительного и животного происхождения. Фармакогнозия: учеб.пособие/ Под. ред. Г.П. Яковлева. - СПб.: СпецЛит, 2006. - 845 с.
6 Фармакогнозия. Атлас: Учебное пособие / Под ред. проф. Н.И.Гринкевич. Е.Я.Ладыгиной. - М.: Медицина, 1989 - 512с.
С.Е. КЕЛ1МХАНОВА, Л.Г. САТАЕВА, И.А. МАРТЫНОВА, А.С. ИБРАИМОВА, М.К.КОЙЛЫБАЕВА
ПОЛУЧЕНИЕ ЖИДКОГО ЭКСТРАКТА ХВОЩА ПОЛЕВОГО И ИЗУЧЕНИЕ ЕГО ПИЛОТРОПИЧЕСКОЙ АКТИВНОСТИ
Резюме: В статье описываются методы профилактики и лечения аллопеции (потеря волос) лекарственными средствами из лекарственного растительного сырья. Они считаются более эффективными и безопасными по сравнению с синтетическими лекарственными средствами. В связи с этим, изучены пилотропические свойства жидкого экстракта хвоща полевого. Ключевые слова: лекарственное растительное сырье, алопеция, силатран, пилотропная активность.
S.E. KELIMHANOVA, L.G. SATAYEVA , I.A. MARTYNOVA, A.S. IBRAIMOVA, M.K.KOILYBAEVA
KazNMU them. S.d. Asfendiarova RECEIPT OF LIQUID EXTRACT OF HORSE-TAIL THE FIELD AND STUDY OF HIM TO POLITROPICAL ACTIVITY
Resume: In the article a prophylaxis and treatment of defluxion(loss of hair) medicinal facilities are given a report from a medicinal digister. They are considered more effective and safe as compared to synthetic medicinal facilities. In this connection, politropical properties of liquid extract of horse-tail the field are studied.
Keywords: medicinal digister, defluxion, silatran, politropical activity.
УДК: 615.014.22-339.138-546.291(574)
Ж.И. ТАГАНОВ, Р. Д1ЛЬБАРХАН-¥ЛЫ, КК- КОЖАНОВА
С.Ж. Асфендияров атындагы ¥лттын; Медицина Университетi
КАЗАКСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ФАРМАЦЕВТИКА НАРЫГЫНДАГЫ ГЕЛЬДЕРД1Н МАРКЕТИНГТ1К ЗЕРТТЕУЛЕР1
(ЭДЕБИЕТПК ШОЛУ)
Статистика бойынша элемде эрбiр бесiншi адамды белдеп жэне буындардагы ауру сезiмi мазалайды. ^азфп кезде ^рек-^имыл аппараттарындагы болатын аурулар тYрi жас жагынан жасарды деуге болады, ейткен аталган ауруга шалдыдандардыц жасы орта жастагылар. Бул жагдай бiр орында отырып жумыс ^еуге, физикалыщ жумыс ^шшН бф^алыпты болмауы, экологиялыщ жагдайларга жэне т.б. себептерге байланысты. Кебшесе бул аурудыц ^озуы сал^ын ауа райында болады. ^рек-1^имыл аппараттарындагы болатын ауру сезiмдерiнiц пайда болу себет^ эртYрлi аурулардыц артрит, артроз, остехондроз, омырт^ааралы^ дискiлердегi грыжа, эрTYрлi жара^аттар, миалгия жэне булшы^ ет спазмдары жэне т.б. салдарынан туындайды. [1,3,4].
Тфек-1^имыл аппараттарындагы болатын ауруларды емдеуге тYрлi эдiстер: физиотерапия, рефлексотерапия (инемен емдеу), емдт физкультура, тYрлi масссаждар жэне дэрЫк препараттармен емдеу ^олданылады. Дэрi-дэрмектер арасында аталган аурулардагы ауру сезiмiн басуга жэне емдеуге сырт^ы денеге ^олданылатын дэрiлiк ^алыптар: гельдер, жа^па майлар, кремдер, бальзамдардыц алатын орыны ерекше. Олар жеке препарат, сонымен ^атар комплекстi емде де ^олданылады. Осы аталган дэрiлiк ^алыптар iшiнде гельдердiц ^олданылуы соцгы жылдары артып келедi. Гельдер жа^па майлармен
салыстырганда перспективалы дэрiлiк ^алып. Бул жагдай гельдердН дэрiлiк ^алып ретЫдеп келесi арты^шылы^тарыныц - гель рНы терi рН ете жа^ын болуы, вндiру жылдамдыгы, терi сацылауларын бгтемеу^ жылдам жэне бiркелкi таралуы, гельдер ^урамына rидрофильдi дэрiлiк заттарды енпзу жэне суспензия типiнде ендiру муммндИ - болуымен сипатталады [5].
Гель - тут^ыр консистенциясы бар, формасын са^тай алатын жэне берiктiк жэне пластикалы^ ^асиеттерге ие жумса^ дэршт ^алып. Дисперстiк жуйе типi бойынша rидрофильдi жэне гидрофобты гельдер деп белЫедк
Гель - езЫщ шшЫн иiлriштiriн жэне пластикалыын са^тайтын тут^ыр консистенциялы жумса^ дэрiлiк ^алып. Жогарыда аталган гельдердН арты^шылы^тарын ескере отырып, осы дэртт ^алыптыц ^аза^стан Республикасы фармацевтикалы^ нарыгындагы маркетинrтiк зерттеулерi жасауды уйгарды^.
Маркетинr зерттеулер - булар маркетинr шешiмдерiн ^абылдау ушiн, белпазджт азайту, мэлiметтердi жинау, ецдеу жэне талдау ушЫ ^ажет [1] .
Отандьи^ нары^та буriнri тацда дэр^дэрмектер жеткiлiктi мелшерде. ^аза^стан Республикасыныц Денсаулы^ са^тау министрлтнН мэлiметтерiнде 20.06.2012 жылы ^аза^стан
