Научная статья на тему 'ТЫҚЫР КЕКІРЕ (Oxytropis glabra Lam.DC) ДӘРІЛІК ӨСІМДІК ШИКІЗАТЫ НЕГІЗІНДЕ CO2 - КӨМІРҚЫШҚЫЛ ЭКСТРАКТЫСЫН АЛУДЫҢ ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ'

ТЫҚЫР КЕКІРЕ (Oxytropis glabra Lam.DC) ДӘРІЛІК ӨСІМДІК ШИКІЗАТЫ НЕГІЗІНДЕ CO2 - КӨМІРҚЫШҚЫЛ ЭКСТРАКТЫСЫН АЛУДЫҢ ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ Текст научной статьи по специальности «Фундаментальная медицина»

CC BY
339
79
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Oxytropis glabra / экстракт / дәрілік өсімдік шикізаты / көмірқышқыл экстракты / технологиялық сызба / Oxytropis glabra / экстракт / лекарственное растительное сырья / углекислый экстракт / технологическая схема

Аннотация научной статьи по фундаментальной медицине, автор научной работы — А. Ш. Амирханова, Г. О. Устенова, А. А. Тургумбаева

Мақалада тықыр кекіре (Oxytropis glabra Lam.DC) дәрілік өсімдік шикізаты негізінде алынатын экстрактының заманауи әдістерінің бірі CO2-көмірқышқыл экстрактысының алыну параметрлері жазылған.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ТЕХНОЛОГИЧЕСКИЕ ХАРАКТЕРИСТИКИ ПОЛУЧЕНИЯ СO2 – ЭКСТРАКТА НА ОСНОВЕ ЛЕКАРСТВЕННОГО РАСТИТЕЛЬНОГО СЫРЬЯ ОСТРОЛОДОЧНИКА ГЛАДКОГО (Оxytropis glabra Lam.DC)

данной статье приведено получение CO2-углекислого экстракта инновационным методом эктрагирования на основе лекарственного растительного сырья (Oxytropis glabra Lam.DC).

Текст научной работы на тему «ТЫҚЫР КЕКІРЕ (Oxytropis glabra Lam.DC) ДӘРІЛІК ӨСІМДІК ШИКІЗАТЫ НЕГІЗІНДЕ CO2 - КӨМІРҚЫШҚЫЛ ЭКСТРАКТЫСЫН АЛУДЫҢ ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ»

УДК [615.451.16: 543.272.6: 615.012]:615.322

А.Ш. Амирханова, Г.О. Устенова, А.А. Тургумбаева

С.Ж. Асфендияров атындагы Цазац ¥лттыц Медицина yrneepcumemi Фармацевтикалыц eHdipicжэне фармация факультетi, «ИнженерлЫ пэндер жэне дэрыер технологиясы» кафедрасы

ТЬЩЫР КЕК1РЕ (Oxytropisglabra Lam.DC) ДЭР1Л1К 0С1МД1К ШИК1ЗАТЫ НЕГ1З1НДЕ CO2 - К0М1РК;ЫШК;ЫЛ ЭКСТРАКТЫСЫН АЛУДЫН, ТЕХНОЛОГИЯЛЫЦ ЕРЕКШЕЛ1КТЕР1

Мацалада тыцыр кетре (Oxytropis glabra Lam.DC) дэршк есшдж шиюзаты негiзiнде алынатын экстрактыныц заманауи эдктертщ бiрi CO2-кeмiрцышцъlл экстрактысынъщ алыну параметрлерiжазылган.

Tyürndi свздер: Oxytropis glabra, экстракт, дэршк есшдж шиюзаты, кeмiрцышцыл экстракты, технологиялыц сызба.

Зерттеу жумысыныц езектШгп Ел1м1здщ фармацевтика рыногында табиги тектес дэршк еамдщ шиюзаттарынан алынатын фитопрепараттар улесш кебейту улкен ;ызыгушылык; тугызып отыр. Дэршк еамдж шикiзаты непзшде жасалынган дэрiлiк препараттар, синтетикалы; препараттармен салыстырганда жагымсыз эсерлерiн темендетедi немесе толыгымен жояды.

Соцгы жылдары экстракциялаудыц заманауи эдютершщ бiрi - ол кем1р;ышк;ылды экртакциялау эдiсi болып табылады. Суйытылган кемiр;ыш;ыл газы эфирлi жэне майлы гидрофобты заттарды белiп алуда ;олданылады. Гидрофильдi заттар суйытылган газбен жа;сы экстракцияланып, жогары диэлектрлiк етюзгшке ие болады. Суйытылган газбен экстракциялау ;ысым ;атысында экстрагент ушып, ал экстрактивт зат таза KYЙiнде ;алады. Кемiр;ыш;ылды экстракцияныц технологиясы - бул шиюзатты кемiр;ыш;ыл газымен ецдеп, жогары концентрацияда эртYрлi биологиялы; белсендi заттарды таза ^шнде белiп алуга MYмкiншiлiк беретiн экстракциялау эдюшщ оцтайландырылган жолы. Кемiр;ыш;ылды экстракциялау эдiсiн дэстYрлi эдютермен салыстырганда бiр;атар ерекшелiктерi бар:

- экстракциялау эдганщ тиiмдiлiгi жэне экологиялы; тазалыгы;

- биологиялы; белсендi заттарды белш алуда тацдамалылыгы;

- терец экстракциялау процесш ЖYргiзу ар;ылы жогары мелшерде биологиялы; белсендi заттарды белу.

СО2 - экстрактылар ;урамы бойынша ете багалы. Онда бас;а заттармен ;атар, липовитоминдер (каратиноидтар, провитаминдер Е, F, D, К) гормоналды шырында (фитогармондар), ащы заттар (шайырлар) турады. СО2 - экстрактылар тасымалдауга ыцгайлы, са;тауга тура;ты толы; мелшердегi концентрат болып табылады [1, 2]. Эдеби шолулар негiзiнде алынган экстрактылардыц микробиологиялы; белсендшп жаца ;аиеттерге ие

болатындыгы аныщталынган. Ты;ыр KeKpie (Oxytropis glabra Lam.DC) дэршк еамдж шиюзаты непзшен алынган экстрактылардыц жаца ;асиеттерш ашуда, кем1рк;ышк;ылды экстракт эдiсi тиiмдi, фамацевтикалы; технологияда алатын орны ерекше.

Зерттеу жумысыныц манаты: Ты;ыр кекiре (Oxytropis glabra Lam.DC) дэршк еамдж шиюзаты негiзiнде кем1р;ышк;ылды экстрактын алу жэне алыну жолыныц технологиялы; сызбасын ;урастыру.

Зерттеу жумысыныц MiHdemmepi: кретикага дейiнгi кемiрк;ышк;ылды экстракт алу параметрлер^ экстрактыны алу жолынын, технологиялы; сызбасын ;урастыру.

Зеттеу эдкетершщ материалдары жэне эдiстерi:

Зерттеу жумысыныц обьектiсi ретiнде ты;ыр кекiре (Oxytropisglabra Lam.DC) дэршк еамдж шиюзатыныц жер усл белiгi алынды. Дэршк еамдж 2016 жылы шiлде - тамыз айларында Алматы облысы, Балхаш ауданы, Бура ауылы, А;кел орманшаруашылыгы № 3, 1ле езеншщ он жа; жагалауынан гулдеу периоды кезшде жиналынды. Дэрiлiк есiмдiк шикiзаты РММ «Ботаника институты жэне фитоинтродукция» КР ГжБМ (№ 01-04/259 Аны;тама), ягни ты;ыр кекiре (Oxytropisglabra Lam.DC) екендт сарапталынды [3.4]. Ты;ыр кетре (Oxytropis glabra Lam.DC) ;ою экстрактын алу ушш гулдеу уа;ытында жиналынган жацадан кептiрiлген есiмдiк шикiзаты алынды. Алынган экстракт ЖШС «Фито-Аромат»

кем1р;ышк;ылды ;ондыргыда (КЭАК) 5л, мекеме стандартына сэйкес СТ 27658-1910-ЖШС-02-2011 критикага дешнп жагдайда, ал экстрагент -суйытылган кемiр;ыш;ылы ГОСТ 8050-85. Колданылган шиюзаттыц массасы 2500 г болды. Экстрагенттщ эртYрлi параметрлерiнде

экстракциялау Yрдiстерi ЖYргiзiлдi. Жанасу кещслпн улгайту Yшiн суйытылган СО2 экстракциялау процесi ЖYзеге асырылады, ал шикiзат КДУ - 2 уса;тагышта уса;талынды [5].

Кесте 1- ЭртYрлi параметрдегi алынган экстрактыныц нэтижелерi

Экстрак ияныц ЖYPУ ретi Экстрактыныц параметрлерi Экстрактыныц шыгымы, г (%)

Экстракциялы; масса, г Жумыс ;ысымы, атмосфера Экстракцияпроце сшщ температур-асы, 0С Экстракция-ныц жYPУ уа;ыты

№1 2500 65 22 18 13 (0,52)

№2 2300 60 20 16 11 (0,47)

№3 2000 56 19 14 7 (0,35)

Зерттеу нэтижесi бойынша ты;ыр кетре СО2- оптималды napaMeTpi болып №1 экстракция Yлгiсi

экстрактыныц технологиялы; керсетк^ бойынша болатындыгы кeрсетiлген.

292

Вестник КазНМУ №2-2017

Кесте 2 - Критикага дешнп ты;ыр кеюре (Oxytropis glabra Lam.DC) жер усп бeлiгiнен алынган ;ою экстрактысын алудын, технологиялык; сызбасы.

Шикiзат, аралы; eнiмдер жэне

Дэрiлiк еамдк шиюзаты тыкыр

Суйы; кeмiркышкыл

Д9Ш - нан бел1нд1 алу

(экстракт-шиюзат)

Дайын eHiM

Кутылар жэне тыгындар

О

Кою экстрактыны дайындау

1. Саты Д0Ш дайындау

¥са;тагыш (¥-1),

йще

3. Саты

С¥ЙытылFан i

)MI|)KI>IIIIKI>I. I

4. Сат!

СУзУ

Кою экстрактыны каптау

5. Саты ^утыларды дайындау ( тазалау, кепт1ру)

Жугыш машин°а, кептiргiш

О

2. Саты Экстрагентт1 (УУПЭ-5)

<

<С=

<С=

<5:

9ндiрiстегi Yрдiстi б|кылау

Бeлштктщ eлшемi,

тт/^ттт.............

Экстрагент ж/е шикiзат мeлшерi, экстракция уякыты

1ы сагат, 56-65 атм., жэне

температурасы 22-

Аралы; eнiмдi бакылау

Кутылардыц жэне

тыгындардыц

тазалыгы

Дайын eнiсiдi бакылау

с

Цорытынды: Критикага дейiнгi кeмiрк;ышк;ылды экстрактынын, уш TYрлi Yлгiсi алынды. Алынган экстрактылыар шшен шыгымы жогары ол бiрiншi экстракт Yлгiсi болып табылды. Ты;ыр ке^е (Oxytropis glabra Lam.DC) №1 кем1рк;ышк;ылды экстрактысы атмосфералык; жумыс кысымы 65, экстракция процесшщ температурасы 220С, экстракциянын, ЖYPУ уа;ыты - 18, экстракциянын,

шыгымы - 13 г (0,52%) параметрлерде ЖYргiзiлдi. Критикага дейiнгi ты;ыр кекiре (Oxytropis glabra Lam.DC) ;ою экстрактысын алудын, технологиялык; сызбасы курастырылды.

Алынган ;ою ты;ыр кекiре кeмiрк;ышк;ылды экстракты негiзiнде кабынуга карсы жэне ыстыкты тeмендетiн eсiмдiк тектес дэршк калып шыгару ма;сатталуда.

ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1

1 Устенова Г.О. Применение сверхкритической углекислотной экстракции в фармацевтической технологии. -Алматы: Издательство «Эверо», 2013.-125 с.

2 Силиская С.М. Разработка интенсивной технологии получения купожированных СО2 - экстрактов из растительного сырья методами до и сверхкритической экстракции: дис. ... канд. тех. - Краснодар, 2006. - 25-30 с.

3 Чуешов В.И. и др. Промышленная технология лекарств. ИздательствоНФаУ МТК-Книга, 2013.- Т. 1. - С 478-481.

4 Алимова У.С., Дильбарханов Р.Д., Устенова Г.О. Технология углекислотного экстракта из листьев подорожника большого. //Вестник КазНМУ. - 2014. - №5. - С10-12.

А.Ш. Амирханова, Г.О. Устенова, А.А. Тургумбаева

Казахский Национальный Медицинскийунверситет имени С.Д. Асфендиярова, кафедра «Технологии лекарств и инженерных дисциплин»

ТЕХНОЛОГИЧЕСКИЕ ХАРАКТЕРИСТИКИ ПОЛУЧЕНИЯ СО2 - ЭКСТРАКТА НА ОСНОВЕ ЛЕКАРСТВЕННОГО РАСТИТЕЛЬНОГО СЫРЬЯ ОСТРОЛОДОЧНИКА ГЛАДКОГО (Oxytropis glabra Lam.DC)

Резюме. В данной статье приведено получение С02-углекислого экстракта инновационным методом эктрагирования на основе лекарственного растительного сырья (Oxytropis glabra Lam.DC).

Ключевые слова: Oxytropis glabra, экстракт, лекарственное растительное сырья, углекислый экстракт, технологическая схема.

A.Sh. Amirkhanova, G.O. Ustenova, A.A. Tyrgymbaeva

Kazakh National Medical University, head of the department «Drug technology and engineering disciplines».

TECHNOLOGICAL CHARACTERISTICS OF PRODUCING CO 2 - EXTRACT ON THE BASIS OF MEDICINAL PLANTS

(Oxytropis glabra Lam.DC)

Resume. In this article, the parameters of innovative methods for the extraction of CO2-carbon dioxide extract based on medicinal plant material (Oxytropis glabra Lam.DC) are given.

Keywords: Oxytropis glabra, extract, medicinal plant raw material, carbonic extract, technological scheme.

УДК 54.057:547.781

О.А. Завада 1, И.А. Журавель 2

Украина, г. Харьков 1Харьковский национальный медицинский университет, 2Харковькая медицинская академия последипломного образования

ОСТАТОЧНЫЕ КОЛИЧЕСТВА ОРГАНИЧЕСКИХ РАСТВОРИТЕЛЕЙ КАК ОДИН ИЗ ПОКАЗАТЕЛЕЙ КАЧЕСТВА АФИ

В данной работе приведена методика определения остаточных количеств органических растворителей в новой субстанции 3-(трифтороацетил)имидазо[1,2-а]пиримидина методом газовой хроматографии.

Ключевые слова: показатель качества, активный фармацевтический ингредиент, раствор, хроматографическая система.

Введение. В последние годы в Украине наблюдается процесс реформирования системы нормативно-правового и нормативно-технического упорядочения в фармацевтическом секторе, который направлен на создание законодательной базы адаптированной к требованиям Европейского Союза (ЕС). Значительные успехи достигнуты в вопросах гармонизации в сфере регулирования контроля качества лекарственных средств.

Особое место в контроле качества занимает стандартизация новых биологически активных соединений, которые перспективны как потенциальные лекарственные средства. Под стандартизацией лекарственных препаратов понимают процесс определения качественных или количественных показателей, характеризующих их свойства. Следует отметить, что одним из самых важных этапов в разработке и внедрении в производство новых лекарственных средств является разработка методик контроля их качества, которая обеспечивает их безопасность.

Одним из основных показателей качества активных фармацевтических ингредиентов (АФИ) является показатель «остаточные количества органических растворителей». Содержание остаточных количеств органических растворителей должно

контролироваться во всех действующих и вспомогательных веществах лекарственных препаратов. Это обусловлено тем, что в процессе производства субстанций и лекарственных препаратов (ЛП) используют различные органические растворители, остаточные количества которых, как правило, присутствуют и в конечном продукте. В связи с тем, что многие из органических растворителей имеют токсические свойства, содержание их в лекарствах подлежит обязательной регламентации, что отражено в монографиях фармакопеи.

ГФУ содержит статью «Остаточные количества органических растворителей», в которой регламентируется данный показатель для субстанций и ЛП, в процессе производства которых используют органические растворители. Данная монография устанавливает пределы предельного содержания органических растворителей, которые чаще всего применяются в процессе синтеза биологически активных веществ. Для производителей АФИ обязательным является включение этого показателя контроля качества в спецификацию методик контроля качества ЛП, либо обоснование в случае отсутствия данного показателя.

Целью данной работы было определение остаточных количеств органических растворителей в новой субстанции 3-(трифтороацетил)имидазо[1,2-а]пиримидина методом газовой хроматографии. Материалы и методы. Методы контроля качества АФИ проводили согласно рекомендаций, приведенных в ГФУ [1-4], раздел «СУБСТАНЦИИ^. Определение остаточных количеств органических растворителей проводили методом газовой хроматографии.

Объектом исследования является субстанция, которая обладает противогрибковым действием - 3-(три-1фторо-1ацетил)имидазо[1,2-а]пиримидин. Результаты. В спецификацию проекта методик контроля качества на субстанцию внесен показатель качества «Остаточные количества органических растворителей». Заключительной стадией синтеза субстанции 3-(трифтороацетил)имидазо[1,2-

а]пиримидина является дополнительная очистка, перекристаллизацией из 2-пропанола, поэтому в данном тесте целесообразно контролировать лишь 2-пропанол. В соответствии с требованиями общей статьи ГФУ 2-пропанол относится к растворителям 3 класса (малотоксичные растворители),

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.