CC BY
178
K. ORYNBASSAROVA, L. SAGIDULLINA, G. XETAYEVA, R. DZHEKSEKOVA, A. DUYSEK
OPTIMIZATION OF THE TREATMENT OF ACUTE RESPIRATORY VIRAL INFECTIONS IN CHILDREN
Resume: The article presents the current trends of rational pharmacotherapy of acute respiratoryviral infections in children. Currently, the treatment and prevention of acute respiratory viral infections in children are widely introduced antivirals. The article presents the results of our own clinical studies of recombinant interferon alfa-2b «Nazoferon" in children with acute respiratory viral infections in the outpatient hospital.
Keywords: acute respiratory viral infections, interferon, Nazoferon, children, treatment.
А.М. САДЫКОВА, А.А.КАКЫШЕВА, Ж.Н.КАРАЧАЧЕВА, М.Р. М¥САНОВА, Б.Ж.ЖУНИСОВ, О.Б.ЗАРИПОВ
С.Ж. Асфендияров атындагы К,азац ¥лттыцмедицина yHueepcumemi Алматы цаласы, К,азацстан Жукдалы жэне тропикалыц аурулар кафедрасы
УДК 616.34-008.314.4-022.7-079.4
Ж¥ЦПАЛЫ АУРУЛАР КЕЗ1НДЕГ1 ДИАРЕЯЛЬЩ СИНДРОМ ЖЭНЕ ОНЫН, САЛЫСТЫРМАЛЫ ДИАГНОСТИКАСЫ
Осы мацалада диареялыц синдром мэселеа карастырылган, бул жалпы тэжiрибедегi дэр^ер ушт салыстырмалы диагностика жасау басты циындыцтарга айналды. Диареяныц пайда болуыныц заманауи квз-царастары нэтижеленд1 сонымен катар ол науцастар сырцатнамасынан yлгi реттде келтiрiлдi.
Диарея деп жиыеген дефекация, нэжктщ суйыц консистенцияда болуын айтамыз. Осыган байланысты диареяныц себептерi эртурл1 ягни инфекциялыц жэне инфекциялыц емес турде болады. Ерте диагностикасы шугыл квмект\ жэне ем тактикасын цажет етед1
Диареяныц алуан тyрлi себептерi жэне микробтыц ортадагы агенттердщ салмагыныц жогары тыгыздыгы, эаресе жуцпалы аурулар кезiндегi диареяныц дифференциалды диагностикасында тэжiрибелiкмэнн аныцтайды. Tyürndi свздер: диареялыц синдром, диагностика, дифференциалды диагностика
1ш ету - асказан-шек жолдарынын, кептеген жукпалы жэне жукпалы емес ауруларында жш кездесетш синдром, ол бас;а мушелер мен жуйелер патологиясында да кездеседг Деш сау адамдарда улкен дэреттщ калыпты жишп мен нэжю консистенциясынын, кептеген нускалары кездеседг Гастроэнтерологтардын, кеп белт кунше 3 реттен аптасына 3 ретке дешнп дефекацияны, ал жалпы улкен дэрет келемi 100-ден 300 мл дешн (тагам рационында катты талшыктар кеп болса, 500 мл дешн) болуын калыпты деп есептейдг Калыпты нэж^ курамындагы су мелшерi 60-65%, ш ету кезшде - 95% жэне одан жогары. Калыпты улкен дэреттщ курга; затынын, шамамен жартысын бактериялар курайтынын еске саламыз. 1ш ету деп KYнi бойына бiр реттiк не кайталамалы, келемi 300 мл артык суйык нэж^ болган жагдайда айтамыз. ¥за;тыгы мен басталу сипатына байланысты жедел жэне созылмалы iш ету деп белшедг Жедел iш ету кенеттен басталады жэне узактыгы 2-3 аптага дешн, созылмалы ш ету узактыгы 4-6 аптадан бiрнеше айга дейiн созылады. Жедел iш етудщ абсолюттi кеп жагдайларда себебi жукпалы аурулар, сондыктанда коздыргышты не олардын, маркерлерiн на;ты аньщтауды кажет етедi [ 1]. 1ш втудщ патогенетикальщ механизiмi Непзп патогенетикалык механизмы бойынша iш етудщ секреторлы, осмостык, жэне экссудативтi TYрлерiн карастырады (1 кесте).
«Таза» секреторлы ш етудщ классикалы; мысалы -тырыскак;. 1ш етудщ бул туршде судын, (жэне туздардын,) секрециясы сщршуден жогары, клиникалы; кeрiнiсi ауру сезiмсiз кеп мeлшердегi (1 л кем емес) суйы; сулы нэжiспен сипатталады. 1шек курамыныныц осмолярлы ;ысымы ;ан плазмасындагы ;ысымга Караганда айтарлы;тай темен. Осмостык; ш ету iшекке кеп молшерде осмосты; белсендi абсорбцияланбайтын заттар тускенде (мысалы, магний туздары, лактулоза, сорбитола, ксилит туздары) немесе олардын, дисахаридазалы; жеткiлiксiздiк, мальабсорбция кезiнде шамадан тыс TYзiлуiнен дамиды. Бул кезде шек куысынан андршу ай;ын бузылады. Осмосты; iш ету ашыгу кезшде то;тайды (не азаяды), бiрак; бул белп оны секреторлы iш етуден ажыратады. Секреторлы iш ету ашыгу жэне бас;а да емдэмдiк режимдерде жалгасады. «Таза» осмосты; iш етудщ мысалы - ^мрт ;ыш;ылды магнезия ;олдану кезiндегi iш ету. Осмосты; iш ету кезiнде Yлкен дэрет кеп мелшерде, суйы;, жиi кетршжт ( газдардын, андрк^ бузылуына байланысты), нэжю массаларында - кеп мелшерде жартылай ;орытылган тама; ;алды;тары (стеаторея, креаторея, амилорея). Кеп жагдайларда ш етудщ патогенезi KYPДелi жэне ею механизмнщ - секреторлы мен осмосты; бiрiгуiмен ЖYредi.
Кесте 1 - 1ш eтудщ тYрi жэне негiзгi себептерi
Осмостык
1.Ротавирусты
лямблиоз,
дисбактериоз
инфекция, кокцидоз,
2.Мальабсорбция синдромы (дисахарид, энтерокиназалар жеткiлiксiздiгi, панкреатикалык жеткшказдж), сонымен катар бастан еткен iшек инфекциясы
3.Тиреотоксикоз, бYЙрекYстi безшщ жеткiлiксiздiгi; нэруыз-энергетикалык жеткiлiксiздiк; ;ыск;а iшек синдромы т.б.
4. 1шек лимфа тамырларыныц закымдалуы
(лимфома, лимфоангиоэктазия, амилоидоз, Уиппл ауруы)
5. 1ш айдагыш заттар мен антацидтерд^ Mg+2, дэрiлiк заттарды (холестирамин,
неомицин, левулеза) кабылдау
Секреторлы
1. Токсиндер Staph.aureus,
Clastridium.Bac, cereus,Vibrio cholera, токсигендi iшек таякшалары, компило-
бактериялар,иерсиния,клебсиелла
2. Ауыр металдар, сацыраукулак токсиндерi
мышьяк,
3. 1ш айдагыш заттарды кабылдау (фенолфталеин, бесакодил, сенна, кастор майы, алоэ т.б.)
4. Дэршж заттарды кабылдау (фуросемид, тиазидтер, теофиллин, холиномиметиктер, холинэстераза ингибиторлары, хинин, хинидин, простагландиндер т.б.)
5. Кейбiр гормон TYзушi iсiктер
Экссудативтi
1.Дизентерия, сальмонеллез (сирек), шек туберкулезi т.б.
2.Арнайы емес жаралы колит, Крон ауруы
3.^атерлi iсiктер, шектщ ишемиялык ауруы
Экссудативтi iш ету iшек кабыргасыныц eтiмдiлiгi, акуыздыц сiцiрiлуi жэне су мен электролиттердi iшек куысына бeлуi бузылганда дамиды. Энтероциттерге инвазиямен ЖYретiн жедел бактериялык инфекциялар кезiндегi бул негiзгi механизм. Классикалык мысалдар - жедел Флекснер дизентериясы, эшерихиоз О-124, сондай-ак арнайы емес жаралы колит, Крон ауруы. Экссудативт iш ету кезшде наукастардыц Yлкен дэретi суйык, жиi жэне патологиялык бeлiндiлермен - шырыш, кан, iрiц аралас.
1ш етудщ негiзгi патогенетикалык TYрлерiн ажыратудыц мацызы зор, эсiресе ем тагайындау Yшiн. Секреторлы iш eтудi дер кезшде аныктау мацызды, себебi ол тез дегидратация мен деминерализацияныц дамуына алып келедi жэне уактылы, адекватты су мен электролиттердщ орнын толтыруды кажет етедi.
Кейбiр авторлар iш eтудщ тeртiншi TYрiн ажыратады - ¡шектщ гипермоторикасы салдары жэне iшек транзитшщ жылдамдауы. Бул механизм iш eтудщ барлык TYрiнде кездеседi. Сирек жагдайларда «нейрогендi насостар» кезiнде нэжiс кeлемi 300 г аспайды, сондыктан да бул наукастардагы суйык нэжiс штщ патологиялык eтуi болып есептелмейдi. Арнайы эдебиеттерде ш eтудi жщшке шектж жэне жуан iшектiк деп бeледi (В.Салупере). Бiздiц кeзкарасымыз бойынша бул жжтеме iш eту синдромыныц дифференциалды диагностикасын жендлдетедь
1ш eтудщ жщшке iшектiк типi наукастардыц жщшке шектершщ жэне олармен кызметтес MYшелердщ -асказан, уйкы безi, бауыр, eт жолдарыныц закымдалуы кезiнде пайда болады. Бул наукастарда тэулiгiне Yлкен дэреттщ жиiлiгi 5 реттен аспайды, оларда ^нше 1-2 рет дефекация болуы MYMкiн, бiрак нэжiс кeлемi эркашанда кeп: 1-2 л жэне жогары (тырыскак кезiнде 20 л жэне одан гап). Ток шектщ
катысы болмагандыктан мундай iш eту ауру сезiмсiз болады, егер ауру сезiмi болса, кiндiк мацында орналасады, бiрак интенсивтi жэне дистензионды сипатта болады. 1ш eтудiц жщшке шектж типшщ мысалдары: тырыскак, сальмонеллез, шек таякшасыныц энтеротоксигендi штаммымен шакырылган эшерихиоз, иерсиниоз, лямблиоз. 1ш eтудiц жщшке шектж тит эркашанда энтеритпен ЖYрмейдi. Тырыскак кезiнде шектщ шырышты кабатында кабынулык eзгерiстер болмайды, сондай-ак дисахаридтж жеткiлiксiздiк пен глютендi ауру кезшде де болмауы MYMкiн.
1ш eтудiц жуан iшектiк типi инфекциялык колит, ток iшектегi кабынулык, онкологиялык, токсикалык процесстердщ салдарынан дамиды жэне штеп толгак тэрiздi ауру сезiмiмен, сигма тэрiздi жэне тiк шектщ закымдалуы косылганда - тенезмдер жэне дефекацияга жалган шакырулармен сипатталады. Yлкен дэрет жиi, тэулiгiне 10 реттен артык, тагам кабылдау жэне шек пальпациясымен байланысты; нэжiс массалары ботка тэрiздi, суйык, патологиялык бeлiндiлермен - шырыш, кан, iрiц кeп не аз мeлшерде. Жалпы Yлкен дэрет кeлемi кeп болмайды, кейде 500 мл асады [ 2].
Кейбiр шектщ жукпалы ауруларыныц клиникалык тартанде iш eтудiц екi TYрi де кездесед^ мысалы, Зонне дизентериясы, сальмонеллездщ кейбiр TYрлерiнде. Бiрак ол кезде де клиникалык тартане карап, жш инфекциялык процесстщ эртYрлi фазаларында шектщ кай бeлiгiнiц закымдалганын аныктауга болады.
Наукас суйык нэжiс жэне Yлкен дэретшщ жиiлеуiне шагымданганда, дэрiгер келес сурактарга жауап беруi керек: наукаста iш eту синдромы бар ма; ш eтудiц сипаты кандай - жедел не созылмалы, iш eтудiц кай патогенетикалык TYрi басым - секреторлы, осмостык, экссудативтi; шектщ кай бeлiгi басым
за;ымдалган - 1ш етудщ жщшке шектж не жуан 1шект1к тип1н аны;тау; 1ш етудщ себеб1 ;андай ауру. Жу;палы аурулар кез1ндег1 1ш ету. 1ш етудщ ец жи1 себеб1 - эртурл1 бактериялармен, вирустармен,
;арапайымдылармен, 1шек курттарымен
ша;ырылган жедел шек инфекциясы (2 кесте).
Кесте 2 - Жедел инфекциялы; 1ш етудщ нег1зг1 ;оздыргыштары
Бактериялар
Вирустар Карапайымдылар
Гельминттер
Escherichia coli, Shigella, Campylobaster, Yersinia, Clostridium difficile, Bacilus cereus, Klebsiella
Ротавирус, астровирус, цитомегаловирус
Giardia Lamblia, Cryptosporidium, Entamoeba histolytica
Strongyloides stercoralis, сирек жагдайда бас;а iшектiк TYрлерi Паразиттж курттар (Ascaris lumbricoides, Trichocephalus trichiurus, Diphullobothrium latum)
Жедел бактериялы; 1ш етудщ этиологиясын аньщтауга 72 сагаттан 2-3 аптага дей1н уа;ыт ;ажет (тек тырыс;а; кез1нде жылдамдатылган эд1с 1,5-2 саг шшде жауап алуга мумк1нд1к бередЦ. Б1ра; 1ш ету1 бар нау;ас аны;талганда, б1рден емд1к жэне эпидемияга ;арсы 1с-шараларды бастау ;ажет, сонды;танда жедел 1шек инфекциясыныц синдромалды дифференциалды диагностикасы оларды аны;тауда ;унды клиникалы; эд1с болып табылады [ 3].
Жедел дизентерияныц уа;тылы диагностикасы амбулаторлы; ;ызмет дэр1гершщ кунделжт1 м1ндет1не жатады. Бул инфекцияныц клиникалы; кер1н1с1 ек1 нег1зг1 синдроммен журед1: интоксикациялы; жэне диареялы;. Типт1к классикалы; формада етет1н шигеллез кез1нде то; шектщ за;ымдану симптомдары басым болады: шырышты ;абатыныц ;ан тамырларыныц, мейснер жэне ауэрбах интермуралды ер1мдер1н1ц, экстрамуралды жуйке жуйес1н1ц. Демек диареяга то; шектж тит тэн, патогенез1 бойынша ай;ын моторика бузылысымен журет1н экскреторлы; болып табылады (басым жагдайда
гиперкинетикалы;, аса ауыр жагдайларда гипокинетикалы;). Нэтижесшде то; 1шект1ц аса мацызды ;ызметтер1 за;ымданады - резервуарлы; шыгару жэне сщ1ру.
Дизентериямен ауыратын нау;ас адамдардыц дэрет1н1ц сипаты толыгымен диареяныц сипатына сэйкес келед1 - жш болуы (тэул1г1не 10 реттен кеп, улкен дэрет1н1ц жи1л1г1 30 реттен ас;анда, нау;астар эдетте дефекация неше рет болганына шатаса бастайды), аурудыц басында жэне жец1л, орташа ауыр жагдайларда - нэж1с курамында шырыш, ;ан жэне ¡р1цн1ц (шырыш туны;сыз, жасыл жэне к1р тустес болады) болуы. Нэж1с ;урамында шырыштыц кеп мелшерде болуы ;олайлы белг1 болып табылады, то; шектщ шырышты ;абатыныц бокал тэр1зд1 жасушаларыныц ;ызмет1 са;талганын керсетед1. Нэж1стег1 ;ан мелшер1 диапедездж ;ан кету келем1не байланысты, ал ол ез кезегщде жаралы; процесстщ жайылу келем1не емес, интоксикацияныц ай;ындылыгына байланысты. Б1р нау;астарда суйы; немесе жартылай суйы;, бот;а тэр1зд1 нэжюшде ;ан жола; куй1нде болса, екшшшершде - ;ою лайлы (1р1цд1) шырышта (ректальды немесе дизентериялы; тук1р1к) жагынды тур1нде, ал уш1нш1лер1нде кеп мелшерде белшген ;ан мен суйы; шырышты экссудат араласып, дэрет1 нэж1ст1к сипатын жогалтады. Бундай жагдай дизентерияныц ец ауыр агымында, 1шект1ц кушт1 тура;ты спазмы эсер1нен, эс1ресе, баигуниев ;а;пасы аймагында болады.
Ж1ц1шке 1шект1ц ;урамындагы заттар то; 1шекке туспегенд1ктен, дефекация кезщде ;абынган шырышты ;абатыныц патологиялы; ен1мдер1 шыгады. 1шект1ц булшы;етт1к ;абатыныц кенеттен, тырыспалы жиырылулары аса кушт1 устама тэр1зд1 ауру сез1м1н тудырады. 1шект1ц немесе оныц кеб1рек за;ымданган бел1г1н1ц - дистальд1 бел1г1н1ц, эаресе сигма тэр1зд1 1шект1ц, ай;ын тонусы жогарылайды. Т1к 1шект1ц за;ымдануы дизентерияга тэн симптомдармен кер1нед1 - жалган ша;ырулар, тенезмдар, дефекацияныц жец1лд1к экелмеук Айта кетет1н жайт, дизентериямен ауыратын нау;астардыц то; 1шег1не пальпация жасау спазм, дефекацияга ша;ырылулар тудырады. Кейде бул диагнозды на;тылауга кемектесед1, дэр1гер нау;астыц нэж1с1н кер1п, багалауга мумкшдж алады, locus morbi- 1н аны;тайды.
Жогарыда жазылган дизентерияныц симптомдары -спецификалы; шигеллезд1к токсинемияныц нэтижес1нде болады, сонды;тан кеп жагдайларда интоксикация синдромыныц ай;ындылыгы мен диареялы; синдромныц ауырлыгы арасында ай;ын параллелизм бай;алады. Себеб1 то; 1шект1ц дисталды бел1мдер1н1ц ;атерл1 туз1л1мдер1, то; 1шект1ц ауыр агымды дивертикулит1, спецификалы; емес жаралы колит, уремиялы; колит кез1нде де нау;астардыц дэрет1 дизентериямен ауырган нау;астардыц дэретше у;сас болып келед1. Б1ра; бул ауруларда Флекснер шигеллезындагыдай ай;ын болмайды. Осылайша, амбулаторлы; ;ызмет дэр1гер1 ;ызбасы бар нау;ас;а 1ш пальпациясын жасамай, эдетте грипп диагнозын ;ояды. Диарея пайда болганда дэр1гер ез1н1ц ;ойган диагнозын ;айта езгертет1н болса, еш;андай зияны болмайды. Дэр1герд1ц «шектж грипп» жайлы айтып, ез деген1нен ;айтпауы анагурлым жаман. 1шект1к грипп деген ауру жо;. Егер грипп кезшде алгаш;ы ек1 кунде, ягни интоксикацияныц шыцында кун1не 1-2 рет суйы; нэжю бай;алса (1-2 % жагдайларда аны;талады, аса ауыр грипп эпидемиялары кез1нде, ете сирек эдеттег1, жыл сайышы болатын эпидемиялар кез1нде), бул интоксикацияга жауап рет1нде 1шект1ц гипермоторикасына немесе дэр1л1к препараттарды ;абылдаумен байланысты. Кейде бул микстинфекцияны керсетед1, б1ра; жи1 диагнозды ;айта ;арауды ;ажет етед1, 1шект1к инфекцияныц пайдасына шеш1лед1 (вирусты; мысалы, иерсиниоздар, кампилобактериоздар жэне бас;алары.).
Барлы; сипаты бойынша шигеллезге у;сайтын, б1ра; жецшдеу етет1н диарея 1шек тая;шасыныц энтероинвазивт1 штамдарымен (жи1 E.coli - O-124, O-
156) ша;ыралган эшерихиоз кезiнде бай;алады. Осы ею инфекция арасында клиникалы; дифференциалды диагностика жасау MYмкiн емес жэне мацыздылыгы жо; (емi, эпидемиологиясы, эпидемияга ;арсы ЖYргiзiлетiн шаралар толыгымен сэйкес келед^. Кррытынды нозологиялы; диагноз бактериологиялы; жэне серологиялы; зерттеулердщ нэтижесiмен ;ойылады [4].
Секреторлы типтi жщшке шектж диареямен ЖYретiн типтiк инфекцияныц бiрi тырыс;а; болып табылады. Бул инфекцияныц эндемиялы; айма;тардан (Yндiстан, Пэкiстан, Индонезия), эпидемиялы; таралган Африка, Азия елдершен, Он^стж Еуропадан, соныц iшiнде ТМД елдершен (Азербайджан, Грузия), Ресейдщ он^стж аудандарынан (Дагыстан, Шешенстан, Ингушетия, Ростов облысы, Краснодар жэне т.б.) келушен болуы MYMкiн.
Тырыс;а; ауруы тез таралуымен, жедел басталуымен, ете тез ^р сагаттын, iшiнде немесе минут) клиникалы; кершюшщ ай;ындалуымен, нау;астын, eмiрiне ;ауш тeндiруiмен сипатталады. Тырыс;а; кезшде энтерит болмайды, бас;а ас ;орыту агзаларында да ;абыну процесстерi болмайды. Тырыс;а; вибрионы цАМФ жиналуын ша;ыратын, iшек ;уысына су мен электролиттердщ келуiн ынталандыратын энтероцит-жасушалардыц аденилатциклазаны белсендiретiн ;урамы KYPДелi энтеротоксин (холероген) белш шыгарады. 1 сагат iшiнде нау;астар 1 л-ден кеп суйы;ты; жогалтуы MYMYкiн, оныц эр миллилитрiнде 107-108 вибрион болады. Жедел жасушасыртылы; изотониялы; дегидратация дамиды, оныц ай;ындылыгы тырыс^;™« агымыныц ауырлы; критерийi болып табылады. Сусызданудыц I дэрежесiнде (тырыс;а;тыц жендл формасы) нау;ас дене салмагыныц 1-3%-ын жогалтады, II дэрежесiнде (орташа ауыр формасы) 4-6%-ын, III дэрежесiнде (ауыр формасы) 7-9%-ын, IV дэрежесiнде (алгид, гиповолемиялы; шок) - 10% жэне одан кеп. Дегидратация мен деминерализация тырыс;а;тын мацызды клиникалы; кертстерш аны;тайды -шелдеу, ауыздыц ;ургауы, терi тургорыныц тeмендеуi, дауыстыц ;арлыгуы, содан сон афония, булшы;ет тонусыныц жогарылауы, жеке булшы;ет топтарынын тырысулары, цианоз, гипотензия, тахикардия, олигурия. Дене температурасы ;алыпты, кейде субфебрильдi болады. Кдте немесе жеткiлiксiз ем-шара ;олданган кезде нау;астардыц есi са;талып турып, жагдайы нашарлайды. Дене температурасы 35-34о С-ке дейiн тeмендейдi, терi жабындысы муздап, ЖYрек ;ызмет баяулап, ;ан тамыр тонусы азайып, ент^у мен олигоурия KYшейедi. Бауыр мен кекбауыр еш;ашан улгаймайды. Тырыс^;™« басталуы жедел, тiптен кенеттен басталады, эдетте TYнгi уа;ытта немесе тацертец: ште ауру сезiмсiз императивтi дефекацияга ша;ырулар, «перистальтикалы; мазасыздану» (шурылдау) болады. Yлкен дэретi кеп мелшерде, нэж^тщ алгаш;ы порциялары нэжiстiк сипатта, ;урамында ;орытылмаган ас ;алды;тары болуы mym^, кейiн олар сулы, сары, жапала;тарымен болып, артынан а;шылданып, балы;тын, немесе шикi картоп иiстi, ^рш ;айнатпасы TYстес болып eзгередi. Yлкен дэретшщ жиiлiгi эртYрлi, жендл формаларында тэулiгiне 3-10 рет. Адекватсыз ем ЖYргiзгенде Yлкен дэретшщ жиiлiгi артып, ;айталамалы кеп мeлшерлi сулы ;усу пайда болады [5].
Эпидемиялы; аурудыц жайылуы кезiнде тырыскэ; диагнозын ;ою ;иын емес. Киындьщтар инфекцияныц алгаш;ы жагдайын диагностика жасаганда туындайды. Эпидемиологиялы; шараларды eTKÎ3y Yшiн, алдын алу ма;сатында бiздiц елiмiзде диарея синдромымен келген нау;астарды тырыс;а;;а тексеру ЖYргiзу кэбылданган (нэжiстi бактериологиялы; себiндiге алу 30 форма ) Сальмонеллездщ гастроинтестинальдi формасыныц кeрiнiсi тырыск;ак;тыц жецш жэне ауыр дэрежесшщ кeрiнiсiне у;сас. Бул жагдайда да диарея жщшкешектж тип жэне секреторлы; сипат;а ие. Нэж^ кеп мелшерде, ;орытылмаган ас ;алды;тарымен, кейде кeпiршiктi болады. Шыгарылымдар эдетте ;оцыр (нэжютж) TYсте болады, б1ра; кей жагдайда жасыл, «шалшы;» TYстен ^цпрт жасыл TYске дейiн немесе сары, тырыс;а;ты; «^рш ;айнатпасы» тэрiздi де болуы MYмкiн. Нэжiс шыгару жиiлiгi кеп жагдайда 10 реттен аспайды, эдетте жедел дегидратация мен деминерализацияга алып келетiн Yлкен мелшерде 3-5-7 дефекация болады [ 6]. .
Сальмонеллез агымыныц тырыс;а;тан ец негiзгi айрымашылыгы (эпидемиологиялы; жагдайдан бас;а) сальмонеллез кезiнде дене температурасыныц ;атты кeтерiлуi (кейде гиперпиретикалыкда дешн), бауыр мен гакбауырдыц улгаюы болып табылады. Сальмонеллез кезшде абдоминальдi ауыру сезiмi болуы MYмкiн, ауыру сезiмi элаз, туйы;, тырысулы;, кiндiк айналасында орналасады, кейде илеоцекальдi айма;та, бiра; шекл босат;ан сон ;айтатын болады [7]. Ересектерде аз кездесетш шек тая;шасыныц энтеротоксигендi штаммдарымен ша;ырылатын эшерихиозбен у;сас клиникалы; кeрiнiс бередi. «Саяхатшылар диареясынын» этиопатогенетикалы; негiзi дэл осы эшерихиоздар екенiн есте са;таган жeн.
Зонне жедел дизентериясыныц дебют кезiнде жщшкешектж диареялы; синдром дамуы MYMкiн жэне бул сальмонеллез бен дизентерияны ауыр немесе ;иын жагдайлардан айырады [8]. Сальмонеллездщ клиникалы; ай;ын колитпен кeрiнетiн TYрi кездеседi. Жалпы тэжiрибелiк дэрiгер нау;ас;а бiлiктi гамек кeрсету мен ;ажетп эпидемияга ;арсы шараларды ЖYргiзу Yшiн диареяныц типш аны;тап жэне бактериологиялы; жэне серологиялы; зерттеулер тагайындап, нозологиялы; диагнозга ;адам жасауы керек. Лямблиоз протозойлы; инфекциялардыц арасында диареяныц жiнiшкеiшектiк TYрiнiн типтж мысалы болып табылады. Оныц аны;талуы кездесуiнен аз. Халы;тыц 10% -дан кем емс бeлiгi лямблиозден зардап шегетш кeрiнедi. Профузды сулы диарея бул жагдайда кездеспейдi, эдетте ^н бойы ;айталамалы, ;орытылмаган ас ;алды;тарымен, кейде кeбiктi полифекалия болады. Этиологиялы; диагноз ;ою Yшiн мiндеттi TYPДе ;оздыргышты iздеу керек. Лямблиозды шетел галымдары «Саяхатшылар диареясыныц» себептерiнiн бiрi ретiнде ;арайды, криптоспоридиоз сия;ты. Споралылар класына жататын криптоспоридий энтероциттердщ
микробYрлерiн за;ымдап, мальабсорбция мен мальдигестия синдромдарына (осмотикалы; диарея) алып келедь Осындай диареялардан соц гиперсекреторлы; компонент пайда болады. Криптоспоридиозбен ауыратын нау;астардыц нэжiсi кeп мeлшерлi, сулы, кейбiр жагдайда гана KYнiне 10 реттен гап шышырсыз жэне ;ансыз дефекация
КазНМУ
№2-2016
болуы мумк1н. К1нд1к айналасында аздаган ауыру сез1м1 болуы мумкш. Диарея ;ызбамен, ;алтыраумен, журек айну, ;усу, анорексия, элс1зд1кпен журед1. Диагноз ;оюда осы инфекциямен аурушылды; профессиялы; сипат;а ие, онымен кеб1несе ветеринарлар, ферма, ет комбинаты ;ызметкерлер1 ауырады. Криптоспоридиоз ауыр етет1н
иммунокомпетирленгендерд1ц саныныц кебею1мен инфекцияныц актуальдылыгы артуда. Бас;а протозооз-амебиаз, то;1шект1к, экссудативт1 1шетумен кершедь Аурудыц бастап;ы кундер1нде нэж1с кепмелшерл1, кун1не 5 реттен болуы мумкш, жщшке 1шект1ц за;ымдалуына тэн емес нэжютщ мелд1р шырышпен аралас болуын керуге болады. Ары ;арай дефекация жишп кун1не 10-20 ретке дешн кебей1п, нэж1ст1к сипатын жогалтады, шырыш айнатэр1здес, ;ан араласып тацкурай желесше у;сас турге ие болады. Аурудыц жедел кезецшде нау;астарды 1ш айналасындагы тура;ты,
толга;тэр1зд1 ауыру сез1м1, кейде тенезмдер мазалайды. Арнайы ем шаралардыц кемег1нс1з процесст1ц удеу1 кез1нде ауыру сез1м1 басылады. Осы кундер1 амебиаз - экзотикалы; инфекция, сонды;тан оны тропикалы; жэне субтропикалы; белдеулерде , орталы; Азия, Закавказьеде болып ;айт;ан нау;астардан кутуге болады.
Сощы он жылды;та балаларда жэне ересектерде ;ыс-кектем маусымында жедел 1шек инфекциясын ша;ыратын вирусты; агенттерд1ц тобы ай;ындалды. Оларга ротавирус жатады. Ротавирусты; инфекциямен ауыратын ересектерд1ц 85 %-га жуыгында ауыр жэне орташа ауырлы;тагы формада етед1. 7%-ында ай;ын емес ж1ц1шке шектж диареялы; синдроммымен ;оса 1ште ;атты ауыру сез1м1 болады, ол «жедел ш»-ке куд1к тудырып, дэлелс1з операция жасалуымен ая;талады. Диарея синдромы бас;а да инфекциялар кез1нде кездесед1, оларды клиникалы; ажырату уш1н симптомдар жиынтыгы кемектесед1, ал верификация дурыс, ерте журпзшген бактериогиялы; (вирусологиялы; паразитарлы;) зерттеулерд1 талап етед1. Жалпы тэж1рибел1к дэр^ердщ диарея аны;талган нау;аспен жург1зет1н ец б1ршш1 жэне ец басты мшдет - 1шек инфекциясын аны;тау, госпитализация немесе уй жагдайында тексер1л1п, емделу ;ажеттшгш аны;тау болып табылады. Айта кететш б1р жайт, секреторлы; диарея кеп жагдайда инфекцияныц улес1не шешшед1 жэне интенсивт1 регидратация жэне реминерализация журпзу уш1н нау;ас;а стационарга жолдама бершед1 . Жщпалы аурулар кезiндегi диареялардыц дифференциальдi диагностикасы. Вирусты гепатит пен жедел гастроэнтероколиттщ дифференциальдi диагностикасы. Сощысыныц вирусты гепатиттен айырмашылыгы жагымсыз тагамды ;абылдаган соц ;ыс;а уа;ыт аралыгында жедел басталуы, жи1 на;ты локализациясыз 1штег1 ;ар;ынды ауру сез1м1, б1рнеше рет ;усу мен патологиялы; ;оспалармен 1ш етумен жэне сусызданудыц тез дамуымен, индикаторлы ферменттердщ езгермеу1 жэне ;ан мен нэж1сп бактериологиялы; зерттеуд1ц оц нэтижес1, сонымен ;атар, аурудыц этиологиясы бактерологиялы; екенд1г1н на;тылайтын серологиялы; дэлелдер болуымен б1рге журед1.
Келес1 диагностикалы; ;ателжтердщ мысалы, дэр1герлерд1ц осы айырмашылы;тарды эрдайым есте устамайтындыгын керсетед1.
Науцас А., 30 жаста, кэсшкер, жалпы тэж1рибелж дэр1герге ауруыныц б1р1нш1 кун1 тес астындагы аймагында элс1з ауру сез1мше, ;айталама кусуга, метеоризм, б1р реттж суйы; нэж1ске шагымданган, дэр1гер соныц нег1з1нде «тагамды;
токсикоинфекция» диагнозы ;ойылып диеталы; режим бойынша кецестер бершп, ас;азанды жуу тагайындалган. 3 кун аралыгында нау;астыц жагдайы нашарлаган, элс1зд1к артып, журек айну пайда болган, тэбет1н1ц ай;ын темендеу1 бай;алган, нэж1ст1ц болмауын дэр1герге терт1нш1 куш гана айт;ан, ал зэр1н1ц куцпрттенуш диетасын езгертумен байланыстырады. Нау;астыц шагымдары тагамды; токсикоинфекцияныц нэтижес1 деп багаланып, ;айта емдэм тагайындалды. Ары ;арай нау;ас ез1н1ц жумыс;а ;аб1летт1л1г1н1ц темендеуш, ;айталанатын бас ауруы мен бас айналуын бай;аган; аурудыц 9-шы куш нэж1стщ тусс1здену1н нау;ас сут-ес1мджт1 диетамен байланыстырды. Жагдайыныц нашарлаганына ;арамастан, жумыс жасауды жалгастырган. Аурудыц 11-куншде нау;астыц жубайы кез1н1ц шырышты ;абатыныц саргыштануын бай;аган, ал 12-кун1 тер1 жабындылары да саргыштанган. Тек осыдан соц гана вирусты гепатит диагнозы ;ойылган жэне нау;ас жу;палы аурулар ауруханасына жат;ызылган. Кабылдау бел1мшес1нде айтылган нэрселерге ;оса нау;астыц б1рге туратын бауыры 3 апта бурын вирусты гепатит диагнозымен ауруханага жат;ызылгандыгы аны;талды. Карап тексеруде орташа интоксикация белгшер1, жабындылардыц орташа саргыштыгы, брадикардия мен артериалды гипотония, бауырдыц улгайгандыгы, ауру сез1мд1 жиег1 ;абырга догасынан 4 см темен пальпацияланган. Канныц лабораторлы тексер1с1нде: жалпы билирубин 85,5 мкмоль/л; АЛТ активтшп 24,8 БЕ/л; сулемалы; титр 1,6 мл; л.4*109/л; н.50%; лимф.41%; ЭТЖ 2мм/саг. Несептег1 уробилин +++, жэне ет пигменттер1 ++. Диагноз: вирусты гепатит А, саргаю мен ететш тур1, орташа ауырлы;та. Нау^ас А. да бай;алган 3-4 кундер1 ай;ын кер1нген аурудыц клиникалы; белгшер1 дер кез1нде кеп жагдайда тэж1рибеде кездесет1ндей вирусты гепатит пен гастроэнтероколитл дифференциальд1 диагностикалауды шын мэншде ;ажет етт1. Бул жагдайда б1з вирусты гепатитт1 ерте диагностика жасалмаудыц ек1н1шке орай ец жи1 кездесетш себеб1-дэр1герд1ц осы инфекцияга ;атысты са;ты; танытпауымен кездес1п отырмыз. Соныц салдарынан нау;асты амбулаторлы тексерген кезде б1ршшщен, эпидемиологиялы; анамнез аны;талмады, жалпы тэж1рибел1к дэр1гер рет1нде уйдеп болган вирусты гепатит жагдайын есте са;тауга жэне нау;аста дэл осы ауруды аны;тау (не жо;;а шыгару) ма;сатында оны тексеру1 ;ажет ед1. Ек1нш1ден, дэр1гер нау;астыц шагымдарын тыцдаумен шектелд1, ауруга тэн 4-кун1 белгш болган уробилинурия мен гепатомегалия сия;ты на;ты белг1лерд1 аны;тамады. Yшiншiден, жогары сезiмталды жэне салыстырмалы турде ;арапайым лабораторлы тесттер ЖYргiзiлмедi: вирусты гепатиттщ инкубациялы; кезецiнiц соцында немесе продромальдi кезецiнiц алгаш;ы KYндерi езгерiске ушырайтын АЛТ белсендiлiгi, зэрдегi уробилин ;урамы.
Жедел дизентерияныц атип^ TYрлерiнiц болуы оны ас;азан iшек жолдарыныц бас;а инфекциялы; ауруларымен дифференциальдi диагностикасын ;иындатады. Атиптi форманыц пайда болуыныц
непзп себептершщ iшiнде атап айтатындар ;оздыргыштыц биологиялы; ;асиеттершщ eзгеруi, преморбидтi фон ауруыныц берiлу факторлары мен жолдарыныц ерекшелiктерi, табиги тос;аулар мен шектщ эпителиальдi жасушаларыныц жагдайы жэне агзаныц жалпы реактивтiлiгi. Дизентерияныц ;ате диагноздар ;урылымында бас;а жедел iшек ауруларыныц алдыцгы ;атарында сальмонеллез тур. Осыган у;сас жагдайлар кeп кездесуi MYMкiн едi, бiра; емхана дэрiгерлерi eздершщ диагноз ;оюдагы ;иыншылыгын жасырып, бейтарап жэне ;олайлы синдромальдi «жедел (гастро) энтероколит» диагнозын ;олданады, ол жайлы белгiлi отанды; жу;палы аурулар маманы А.Ф.Билибин арамшeп-диагноз деп эдш айт;ан болатын. Оны ;олдана отырып, дэрiгерлер eзiн нозологиялы; диагноз ;оюдан босатады.
^п жагдайларда, дэрiгерлер инфекцияныц диагностикасына нозологиялы; тараптан келсе, олар этиологиялы; диагнозды ауруханага дейiнгi кезецде аньщтай алады. Бiра; бiр;атар жагдайларда дизентерия мен сальмонеллездщ клиникалы; диагностикасы ;иынга согады, жэне ;орытынды диагноз нау;асты бактериологиялы; жэне серологиялы; тексерген соц ;ойылады. Мысал ретiнде ауру тарихынан шыгару жайлы ;ужаттар келтiрiлген.
Нау^ас С., 21 жаста, студент, 07.05.2014ж. кешке жедел ауырган. Тушпара жегеннен соц, 12 сагаттан кейiн, ЖYрек айну мен ;айталама ;усу пайда болган. Тэбетi болмаган, аузыныц кургауы мен бас ауруы мазалаган. Yш сагаттан соц iштегi жайылган ауру сезiмiнiц ;ыс;а уа;ытты, ;ар;ынды, бурап, кейде толга; тэрiздi ауру сезiмдерi пайда болган. 07.05 нен 08.05 к;араган TYнi ауру сезiмi эпигастральдi жэне кiндiк айналасында орналас;ан. Ауру сезiмiмен бiрге бот;а тэрiздi, сосын суйы; кeп мeлшерде, ;орытылмаган аспен, гап мeлшердегi газбен, жагымсыз шсп, шырыш жабындысымен жэне элсiз ;ан ;оспаларымен нэжiс аурудыц алгаш;ы 4 тэултнде пайда болды. Дене температурасын алгаш рет 08.05.2014ж. eлшедi-38,2С.
08.05 жэне 09.05 нау;астыц жагдайы жа;сармады: тэбетi жогалган, элсiздiк ары ;арай мазалаган, ауыздыц ;ургауы, бас ауруы, аздаган ;алтырау, тацертец - кусу 1-2 рет, штеп ауру сезiмi бурынгыдай, бiрак сэл басылган, Yлкен дэретi -тэулiгiне Yш-тeрт рет, дене температурасы 37,6-37,8 С.
10.05 дэртерге ;аралган, ол нау;астыц жата;ханада бiр бeлмеде туратын кeршiсiмен бiрге тама;танатындыгын жэне 7.05 кeршiсi де элаздж, ЖYрек айну, ;алтырау, бас ауруына шагымдангандыгын бiлдi. Нау;ас С. «Жедел дизентерия» диагнозымен жу;палы аурулар ауруханасына жат;ызылды.
Кабылдау бeлiмiнде ;арап тексеруде нау;астыц дене температурасы 37,5С, нау;астыц жагдайы - орташа ауырлы;та. Терi жэне шырышты ;абаттары ;алыпты TYсте, ылгалды, жут;ыншагы таза. Тiлi кeбiне TYбiрiнде жабындымен жабылган, ;урга;тау. Iшi жумса; мезогастрий аймагында ауру сезiмдi, то; шек бойымен сезiмтал. Нау;аста бауыр мен гак бауырдыц улгаюы бай;алады. «Жедел дизентерия» диагнозымен мамандандырылган бeлiмщеге жат;ызылды. 10.05 жалпы ;ан анализшде: л-7,2х10 9/л; э-0%; т-3%; с-68%; лимф-24%; мон-5%; ЭТЖ-14мм/саг. Несеп анализi патологиясыз.
Копрограммада: шырыш, шырышта жиналган лейкоциттер, эритроциттер кeру алацында, лейкоциттер 5-15. 10.05, 11.05 жэне 17.05 KYндерi нэжiс себiндiсiнде S.enteritidis аны;талган. Дизентериялы; топ микробтарына ;айтадан себiндiлер терiске шы;ты.
Бул сальмонеллездщ колиттж синдромымен ЖYретiн гастроинтестинальдi формасыныц ба;ылау мысалы. Нау;ас C. дагы аурудыц клиникалы; кeрiнiсiн ретроспектива багалауда ай;ын интоксикация бола тура нэжютщ салыстырмалы TYPДе жиiлiгi аз болуы (тэултне 4 ретке дешн), жэне де аш шектщ за;ымдануын гарсететш оныц сипаты (кeп мeлшерде, кeпiршiктi, жагымсыз иiстi, кeп мeлшерде газбен) назарды аудартады. Муныц барлыгы сальмонеллезге кeбiрек тэн. Алайда, дизентерия мен сальмонеллездщ дифференциальдi диагностикасын нау;аста осы симптомдармен негiздеу MYMкiн емес ед^ себебi сол не бас;а клиникалы; кeрiнiстер дизентериясы бар нау;астарда, эсiресе тагамды; токсикоинфекциясына у;сас TYрiнде кездеседi. Бул зерттеуде кeкбауыр мен сезiмтал бауырдыц улгаюына мацызды мэн бершмеген. Гепато- жэне спленомегалия дизентерияга MYлдем тэн емес жэне бул инфекцияда кездеспейдi деп айтуга болады. Керiсiнше, сальмонеллез кезiнде патологиялы; YPДiске бул агзалардыц ;атысуы патогенетикалы; непзделген, экспериментальдi тэжiрибеде дэлелденген жэне клиникада сирек болып табылмайды. Сальмонеллездiц гастроинтестинальдi формасында пальпация кезiнде бауырдыц сезiмталдыFы мен аздаган Yлкеюi нау;астардыц жартысынан кeбiнде кездеседi [ 9]. Кeкбауырдыц Yлкеюi сирек кездеседi, бiрак; сальмонеллездщ дизентериядан жэне бас;а жедел шек инфекциясымен диференциалды дигностика жасауда мацызды орын алады.
Айтылгандар бурыннан жэне жа;сы белгш, бiрак; тэжiрибеде дэрiгерлермен лайы;ты TYPДе ;олданылмайды. Мысалы, жедел iшек инфекциясы бар нау;астардыц басым кeпшiлiгiнде госпитализацияга жолдамаларында бауыр мен кeкбауыр пальпациясы нэтижесiнiц болмауы дэлелдейдi.
Жедел шек инфекциясы тобынан дизентерияны дурыс аны;тамаудан бас;а, дизентерия мен бас;а жу;палы аурулардыц дифференциалды
диагностикасын ЖYргiзуде ;иынды;тар ;ателжке алып келедь Шигеллез кезiнде интоксикация синдромы ай;ын немесе аздаган дэрежеде Yнемi кездеседь Кeп жагдайда бул ауру интоксикацияныц пайда болуымен басталады, соган ;арамастан iшектiц за;ымдалу белгiсi бiрнеше сагаттан соц кeрiнедi. Егер нау;ас осы кезецде дэр^ерге ;аралса, онда диагностикалы; ;ателж жiберу ;аут жогары болуы MYMrn^
Нау^ас М., 39 жаста, муFалiм, 13.01.14 жылы жедел ауырды. Катты ;алтырау, дене температурасы 39,8 С гатершу^ элсiреу, бас айналу, ЖYрек айну, ло;су бай;алды. Сол ^ш кешке ;арай учаскiлiк дэр^ер ша;ырылды, тумау диагнозын ;ойды жэне ецбекке жарамсызды; парагы берiлдi. 13.01 ден 14.01-не ;араган TYнi 17 жастагы, аспазды; училищеде о;итын нау;астыц ;ызы - К ауырды. Оныц ауру агымы анасыныц ауырганы секiлдi басталды. 04.01. KYнi тацертец, ягни ауру басталганнан 12 сагаттан кейiн ;ызына ша;ырылган дэрiгердiц келуше дейiн, М. да iштiц ;атты ауру сезiмi, ;айталамалы шырышты
суйы; нэж^ пайда болды, бiра; нау;ас бул жаца симптомдарды дэрiгерге хабарламады жэне дэрiгердiц ;арауы болмады. Кызына тумау диагнозы ;ойылды, соган сэйкес ем тагайындалды. Ауру басталганнан 10 сагаттан кейiн нау;ас М. да шшщ толга; тэрiздi ауруы жэне шектщ за;ымдалыуыныц толы; симптомокомплексi пайда болды. Алдагы инфекцияныц агымы ею нау;аста да ауыр жэне жогары дэрежелi керiндi. Бiр тэулiктен соц ;айта ша;ырылган дэрiгер iшек симптомын дурыс аны;тап, анасы мен ;ызын жу;палы аурулар ауруханасына жедел дизентерия диагнозымен жат;ызылды.
Керсетiлген екi жагдай жайлы ;ыс;а а;паратта дизентерия ездiгiнен кершбеген, аурудыц клиникалы; керiнiсiн бiренеше сагатта аны;тайтын жедел шигеллездiц ай;ын интоксикация белгiлерiмен басталуыныц MYмкiн болатындыгына мысал ретiнде керсетiлген.
Керсетiлген ба;ылауда дурыс диагноз ;оюда анамнездегi мацызды а;парат екi нау;астыц да ауырудан алдын кеп мелшерде арахис жегендерi жэне жемеген отбасы MYшесiнiц ауырмаганы. Эрине, олар шешiмдi диагностикалы; мацыздылы; болмаганымен, дэрiгер нау;астарды алгаш;ы ;арауда шек пальпациясын ЖYргiзу мiндеттi едi. Сол уа;ыттыц iшiнде то; iшектегi дизентерияга сэйкес езгерiстердi: тыгыздалу, ;имылдыц шектелуi жэне сигма тэрiздi немесе шектщ бас;а белiктерiндегi ауру сезiмi, штеп шурыл жэне т.б. аны;тауга болатын едi. Кейде iш пальпациясы нау;астарда дефекация ша;ыратынын диагностикалы; мацызды белгi екенiн жогарыда айт;ан болатынбыз. Нэжiстiц пайда болуы диагностикалы; ;иынды;ты толы;тай жояды.
Бiздiц тэжiрибеде дизентерия бет пердеамен ЖYретiн туберкулездiц iшектiк TYрiмен ауыратын нау;астарда дизентерияныц ;ате клиникалы; диагностикасы болу MYMкiндiгiн куэландыратын жагдай болды. Бул сия;ты ;ателжтердщ ;ауш сирек кездесетiн, табигаты туберкулездж YPДiс болатын оц жа;ты; жергшкт немесе тотальдi колит кезiнде жогарылайды. Туберкулездi урдiс жиi илеоцекальдi белiмде орналасады (85-95% жагдайда) жэне нэж^тщ айтарлы;тай жиiлеуi жэне нэжiс массасындагы (бот;а тэрiздi жэне суйы; ) шек за;ымдалуыныц жаралы формасы жагдайында Yнемi шырыш, iрiц, ;ан табылуы MYMкiн. Интоксикация синдромы мен абдоминальдi ауру сезiмi бiрге керiнсе,
мундай нау;астарды инфекционды стационарга дизентериямен жат;ызуга алып келедi. Бул тэрiздi жагдайлар сирек болуына ;арамастан, туберкулезбен аурушацды;тыц эсiресе сощы жылдары елiмiзде элеуметтж жагдайы темен адамдарда едэуiр кебеюш назарга ала отырып, бiр нау;асымыздыц ауру тарихынан шыгарылу туралы ;агазын келтiрудi жен санаймыз. Нау^ас Р., 46 жаста, кепжылды; ;иын ететш iш ;атудан соц нэжiстiк массада шырыш жэне ;анмен аралас;ан кеп реттж iш ету дамыды. Жагдайы нашарлады, элсiздiк дамыды, дене температурасы бiртiндеп 38,5 С дейiн жогарылады. Стационарда дизентерия диагнозы клиникалы; жэне ректоромоноскопиялы; тексерудi жэне
бактериологиялы;, серологиялы;, аллергиялы; мэлiметтердiц терiс болуын есепке алына отырып тез эрi оцай терiске шыгарылды. Нау;астыц анамнезiнен балалы; шагында екпе туберкулезш басынан еткергендiгi жэне диспансерлж ба;ылауда туратындыгы белгiлi болды. Стационарда болган кезецде екпедегi туберкулездi процесстщ нашарлауы аны;талмады. Нау;ас Р-га шек ауруыныц диагностикасы жо;;а шыгару эдiсiмен ЖYргiзiлдi жэне диагностикалы; ;иынды;тар уза; уа;ыт шешiмi жо; болып кершдь
Соцында, iштiц терец пальпациясын му;ият жасауда мезентериялды лимфатикалы; TYЙiндердегi ауыру сезiмдi улгаю тiзбегi аны;талды. Нау;ас арнайы стационарга ауыстырылды, ол жерде диагнозы дэлелдендь
1шек туберкулезi кезшде мезадениттщ эр;ашан аны;талмайтындыгына кецiл аудару ;ажет, бул жагдай дэрiгердiц диагностикалы; сэттшп. Жалпы алганда екпе немесе бас;а агзалардыц анамнестикалы; туберкулездi YPДiсi бар нау;аста белгiсiз жэне уза; уа;ытты; iшектiц за;ымдануыныц себебi туберкулез болуы mym^ деп айтуга болады. Осылайша, диареялы; синдром - салыстырмалы диагностиканы ауруханага дейiнгi кезецде де, стационар жагдайында да ;ажет ететш кептеген аурулар ;атарыныц жиi керша. Диареялы; синдромы бар нау;астар жш шугыл кемектi ;ажет етедi. Нау;астарды мамандандырылган ауруханага ез уа;ытында жат;ызбау, оларга дер кезiнде кемек корсетпеу, дурыс ем тагайындамау жэне нау;асты бiр ауруханадан бас;а мекемеге артыгымен тасымалдау ;олайсыз жагдайларга экеп согуы MYMкiн.
ЭДИБИЕТТЕР Т1З1М1
1 Шувалова Е. П., Змушко Е.И. Синдромная диагностика инфекционных заболеваний. - СПб.: Питер, 2001.-157 б.
2 Казанцев А.П., Зубик Т.М., Иванов К.С., Казанцев В.А. Дифференциальная диагностика инфекционных заболеваний: руководство для врачей. - М.: 1999. - 482 б.
3 Ивашкин В.Т., Шептулин А.А., О.А., Склянская. Синдром диареи. - М.: ГЭОТАР Медицина, 2008. - 348 с.
4 Васильев В.С., Комар В.И., Цыркунов В.М. Практика инфекциониста. - М.: Выш.шк., 1994. - 495 б.
5 Ющук Н.Д., Венгеров Ю.Я. Лекции по инфекционным болезням. - М.: 1999. - Т. 1,2.. - 178 с.
6 Шувалова Е. П. Инфекционные болезни: Учебник. - 4-е изд., перераб. и доп. - М.: Медицина, 2005. - 656 б.,
7 Шувалова Е. П., Белозеров Е.С., Беляева Т.В. Инфекционные болезни: Учебник. - Ростов на Дону: 2001. - 259 с.
8 Покровский В.И., Пак С.Г., Брико Н.И., Данилкин Б.К. Инфекционные болезни и эпидемиология: Учебник.- 2-е изд., испр. - М.: ГЭОТАР - Мед, 2004. - 816 б.
9 Ющук Н.Д., Бродов Л.Е. Острые кишечные инфекции: диагностика и лечение. - М.: Медицина, 2001. - 304 б.
А.М. САДЫКОВА, А.А. КАКЫШЕВА, Ж.Н. КАРАЧАЧЕВА, М.Р. М¥САНОВА, Б.Ж. ЖУНИСОВ, О.Б. ЗАРИПОВ
Казахский Национальный медицинский университет им.С.Д.Асфендиярова гАлматы, Казахстан
ДИАРЕЙНЫЙ СИНДРОМ ПРИ ИНФЕКЦИОННЫХ ЗАБОЛЕВАНИЯХ И ИХ ДИФФЕРЕНЦИАЛЬНАЯ ДИАГНОСТИКА
Резюме: В данной статье рассмотрены проблемы диарейного синдрома, дифференциальная диагностика которой становится главной проблемой для врача общей практики. Проанализированы современные взгляды на природу происхождения диарей, также приводятся примеры из историй болезни пациентов.
Под диареей понимают учащенную дефекацию, при которой испражнения имеют жидкую консистенцию. При этом диарея может быть обусловлена многими причинами как инфекционного, так и неинфекционного характера. Ранняя диагностика определяет необходимый объем неотложной помощи и дальнейшую тактику лечения. Многообразие причин диареи и большой удельный вес среди них микробных агентов определяют практическое значение дифференциальной диагностики, прежде всего инфекционных диарей. Ключевые слова: диарейный синдром, диагностика, дифференциальная диагностика.
A.M. SADYCOVA, A.A. KAKYSHEVA, J.N. KARACHACHEVA, M.R. MUSANOVA, B.J. ZHUNISOV, O.B. ZARIPOV
S.D.Asfendiyarov Kazakh National medical university Almaty city, Kazakhstan
DIARRHEA DIFFERENTIAL DIAGNOSES IN INFECTIONS DISEASES Resume: This article discusses the problem of diarrhea syndrome, differential diagnosis which becomes the main problem of a general practitioner. We analyzed the current views on the nature of the origin of diarrhea, as examples of patient records. By diarrhea realize quickening of defecation, in wich bowel movements core licuid consistency. With diarrhea can be caused can by many reasons such as infectious and non - infectious. Early diagnosis determines the required volume of the emergency and subsequent treatment strategy.
The variety of causes of diarrhea, and a large proportion of them microbial agents determine the practical value of the differential diarrhea in the first place.
Keywords: diarrhea syndrome, diagnostics, differential diagnosis.
