Научная статья на тему 'ТРАВМАТИКАЛЫҚ ҚАРУ АРҚЫЛЫ БАС СҤЙЕГІ МЕН БАС МИЫНЫҢ ОҚ ТИЯ ЖАРАҚАТЫ КЕЗІНДЕГІ НЕЙРОВИЗУАЛИЗАЦИа'

ТРАВМАТИКАЛЫҚ ҚАРУ АРҚЫЛЫ БАС СҤЙЕГІ МЕН БАС МИЫНЫҢ ОҚ ТИЯ ЖАРАҚАТЫ КЕЗІНДЕГІ НЕЙРОВИЗУАЛИЗАЦИа Текст научной статьи по специальности «Клиническая медицина»

CC BY
118
13
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
бас сүйектің оқты жарақаты / краниография / мидың компьютерлі томографиясы. / Gunshot wounds of the skull / craniography / computed tomography of the brain.

Аннотация научной статьи по клинической медицине, автор научной работы — Т.К.Муханов, А.Н.Ховдаш, А.Е.Жалбагаев

Мақалада травматикалық қарудың (ОСА тапаншасы) салдарынын бассүйек және миының отты оқтан жараланған 32 зардап шегушілердің диагностикалық зерттеу әдісінің анализдері жұргезілген. Тексерілгендердің жасы 17-53 жас аралығында болды. Нәтижелер бойыншаі, ПБ 4 қаруымен бастың оқ жарақаты кезінде бөгде дене (оқ) тек жарты жағдайда тінде қалады, қалған жағдайда нейрорадиологиялық зерттеу кезінде оқ анықталмайды. Диагностикалық аспект кезінде ең маңыздысы: оқтын енген жері үлкен жарақаттанған аймақтың болуы; жарты жағдайда тінде бөгде зат (оқ) болмайды; көп жағдайда бас ми жарақаты кезінде кең ошақ байқалады; сүйектің тесілуі және көптеген сүйек сынықтары миға енеді. Скальп жане көптеген бас қанқа сүйектерінің фрагменттерімен жараның ластануы.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по клинической медицине , автор научной работы — Т.К.Муханов, А.Н.Ховдаш, А.Е.Жалбагаев

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

NEUROIMAGING IN GUNSHOT WOUNDS OF THE SKULL AND BRAIN OF TRAUMATIC WEAPONS

In the article the analysis of diagnostic methods of examination of the 32 victims with gunshot wounds to the skull and brain caused by a traumatic weapon (pistol OSA). Age surveyed ranged from 17 to 53 years. Results of the neuroradiological survey attest that the foreign body (bullet) at gunshot wounds of the head of the pistol PB 4 remains in the tissues in only half the cases. In the diagnostic aspect, it should be considered important: a large area of damage at the entrance of the bullet absence of a foreign body in the tissues of half of the cases; occurring in the majority of observations over vast areas crush zone of the brain; the presence of perforated fracture and multiple bone fragments, which penetrate into the brain substance; contamination of wounds multiple fragments of the bones of the skull and scalp.

Текст научной работы на тему «ТРАВМАТИКАЛЫҚ ҚАРУ АРҚЫЛЫ БАС СҤЙЕГІ МЕН БАС МИЫНЫҢ ОҚ ТИЯ ЖАРАҚАТЫ КЕЗІНДЕГІ НЕЙРОВИЗУАЛИЗАЦИа»

T. MUHANOV, A. ZHALBAGAYEV, A. KULMUHAMETOV

THE RECURRING BRAIN COMPRESSIONIN PATIENTS WITH SEVERE HEAD INJURY

Resume: The article is devoted to learning of recurring brain compression cases in patient with severe head injury. On the basis of the carried out analysis of outcomes a cardinal recurring brain compression substances were detected. A trauma outcomes evaluation in connection with recurring brain compression was made. Keywords: brain injury, intracranial hematoma, dislocation syndrome, cerebral compression.

УДК . 616.831-001-053.18: 616.831-036.1

Т.К.МУХАНОВ, А.Н.ХОВДАШ, А.Е.ЖАЛБАГАЕВ

С.Д Эсфендияров атындагы Крза; ¥лтты; Медицина Университет '¡, нейрохирургия кафедрасы

травматикалык; кару арк;ылы БАС СУЙЕП МЕН

БАС МИЫНЫИ о; ТИЮ ЖАРАКАТЫ КЕЗ1НДЕГ1 НЕЙРОВИЗУАЛИЗАЦИЯ

Ма;алада травматикалы; ;арудын (ОСА тапаншасы) салдарынын ба^йек жэне миынын отты о;тан жараланган 32 зардап шегушiлердiн диагностикалы; зерттеу эд'юн'н анализдер'1 жургезшген. Тексерiлгендердiн жасы 17-53 жас аралыгында болды. Нэтижелер бойынша'¡, ПБ 4 ;аруымен бастын о; жара;аты кез'шде бвгде дене (о;) тек жарты жагдайда тiнде ;алады, ;алган жагдайда нейрорадиологиялы; зерттеу кез'шде о; аны;талмайды. Диагностикалы; аспект кез'нде ен маныздысы: о;тын енген жер'1 Yлкен жара;аттанган айма;тын болуы; жарты жагдайда тiнде бвгде зат (о;) болмайды; квп жагдайда бас ми жара;аты кез'тде кен оша; бай;алады; сYйектiн тесшу'! жэне квптеген сYйек сыны;тары мига енед'1. Скальп жане квптеген бас ;ан;а сYйектерiнiн фрагменттерiмен жаранынластануы. ТYйiндi сездер: бас сYйекmiн о;ты жара;аты, краниография, мидын компьютерл'1 томографиясы.

взекттт: Бейбп^шЫк уа^ытында о^ тиюден болган бас ми жара^аты сирек кездеседi ,б1ра^ влiм-жiтiм кврсеткш жогары.[2]. Осы жара^аттардыц непзп ерекшелт о^тыц алгаши^ы жылдамдыгы темен болып табылады.[3]. К^рп кездеп бас суйеп мен бас миыныц о^ тиюден болган жара^атыныц бiр кер^а травматикалык ^арудан болган за^ымданулар. Осы ретте ец кеп таралганы «Оса» (ПБ - 4) тапаншасы. Осы ^аруга арналган о^ , тыгыз резщкемен ^апталган, металл журекшеден дайындалган, пiшiнi гантель тэрiздi жэне улкен влшемдi(2см). Осындай стандартты емес ^арудан болган жара^аттардыц взiне тэн ерекшелттерЫ тэжiрибе кврсетедi. Бул ретте за^ымданулардыц диагностикасы кейбiр жагдайларда ^иын болу мYмкiн. Зерттеу максаты: Травматикалык ^ару ар^ылы бас сYЙегi мен бас миыныц о^ тию жара^аты кезiндегi инструментальды диагностиканыц ерекшелiктерiн бту. Материал жэне эдiстер. Зерттеу объекта ретiнде травматикалык ^ару ар^ылы бас суйеп мен бас миыныц о^ тию жара^атымен 32 зардап шегушл алынган (ОСА тапаншасы ). Зерттелушмлердщ жасы 17 ден 53 жас^а дейiн (орташа алганда 30,3 ±3,6 жас). Зерттелушмлердщ барлыгы ер адамдар болган. Жара^ат алган кезден бастап ^абылдау бвлiмiне тускенге дейiн уа^ыт 30 минуттан 48 сагат^а дейшп уа^ытты ^урады (орташа 3,7±0,9 саг.). Барлыщ жагдайда стандартты клинико-неврологиялыщ зерттеу журпзтдГ Бас ми жара^атыныц ауыр дэрежесiндегi нау^астарды клинико-неврологиялыщ зерттеу неврологиялыщ ^араумен бiрге, естщ бузылу дэрежесiн дэстYPлi эдiспен жэне Глазго шкаласы бойынша команы аны^тау жYPгiзiлдi [1,4]. Краниографияны стандартты эдiспен Philips

фирмасыныц аппаратымен жYPгiзiлдi. Тус^ру барлыщ жагдайда алдыцгы жэне бYЙiрлiк проекцияда жYPгiзiледi, ал ^ажет болган жагдайда арнаулы жагдай жасалуы керек (алдыцгы жэне арт^ы жарты аксиальды проекциялар). Philips аппаратымен бас миыныц компьютерлт томографиясы (КТ) жYPгiзiлдi. Квп жагдайларда стандартты жагдайлар жасалып, 4,8,10 жэне 20 мм интервалда 10-15° бурыштан параллель^ орбитаментальды сызыщ алынган. . Нэтижелерi жэне оны сараптау: Зардап шегушллердщ тYскен кездегi жагдайы ауыр деп багаланды (26 ^аралган -81,2%), 2 (6,25%) зардап шегушл - вте ауыр жэне 4 (12,5%) жагдай - орташа дэрежелГ Естщ бузылысы 25 (78,1 %)нау^аста орын алды, 3 (21,8 %) нау^аста тYскен кезде есi аныщ болган . Зерттелушмлердщ 5-де (15,6 %) бет аймагындагы бiр немесе квптеген о^ тиюден болган жара^аттар табылды, ал нау^астардыц 27-де (84,1 %) бас ми аймагындагы жара^аттар аны^талган. 100% жагдайда жара^аттардыц к^ру тест жулдызша немесе Yшбурыш пiшiнде болган, сонымен бiрге ешбiр жагдайда интенсивт тYPде ^ан кету болмаган. Бул жагдайлардыц барлыгында жара^ат аймагындагы мYжiлулер аны^талган. Ал нау^астардыц 6-да (18,7 %) милыщ детриттщ жара^аттан шыгуы бай^алган.

Краниография (n=29) ар^ылы барлыщ жагдайда бет сYЙектерi жэне (немесе) бас миыныц травматикалык за^ымдануыныц бар екенiн аны^тады. Бул ретте краниограммада 19 (59,3 %) нау^аста бвгде дене (о^) аны^талган. О^ сацырау^ула^ тэрiздi пiшiнде, 2,5 см дейшп влшемде, жогары тыгызды^ты нысана ретiнде рентгенде контрастталган (1сурет). Краниограммада бас

168

суйек за^ымдануы бас сYЙектерiнil^ тесiктiк сыны^тары болуымен 20 (62,5 %) нау^аста, 5-де (15,6 %) батман сыны^тар болуымен ерекшеленед^ ал 7 (21,8 %)

нау^астыц краниограммасында бас сYЙек сYЙектерiнil^ за^ымдануы аны^талмаган. Осы ретте кеп жагдайда 2 см диаметрдегi теактт сыны^тар аны^талган.

1сурет - Нау^ас Т., 25 ж. шолу краниографиясы 2 проекцияда.

ПБ - 4 тапаншасы ар^ылы о^ тиюден болтан жара^ат. Миды| ма|дай жэне самай аймагы проекциясында бегде дене (о^) контрасталган.

КТ-графия ар^асында, стационарга тYскен (п= 32) нау^астыц, 25-де бас сYЙегi жэне бас миыны| о^ тиюден болган етiмдi жара^атымен ^оса милыщ затты| за^ымдануы жэне 2-кi жагдайда - ^арыншалыщ жYЙесi за^ымдалуы аны^талды (2-сурет).

Айта кететiн жайт, кейбiр жагдайларда

нейрорентгенологиялыщ зерттеулерде мига ^атынасты

сYЙектерiнi| за^ымданулары аны^талмаган. Бет сYЙектерi, кез, мурын ^уысы жара^аттары бай^алган. Осы ретте барлыщ ^аралгандарда клинико-неврологиялыщ тексеру кезiнде бас миы за^ымдалуыныц жедел кезе|Ыщ же|т жэне орташа ауырлыщ дэрежесiне тэн функционалды -

неврологиялыщ бузылыстар бай^алган, бул о^тъщ Yлкен серпiмдi кYшi бас миыны| жалпы за^ымдалуын тугызатынын айга^тайды.

2 сурет - Нау^ас А., 28 ж. Бас миыны| компьютерлт томографиясы. ПБ - 4 тапаншасы ар^ылы о^ тиюден болган жара^ат. Сыныщ ^алды^тарыны| сол жа^ самай аймагына енуiмен, самай сYЙегiнi| тестген сыныгы. Бегде дене (о^) 3-^арынша аймагында контрасталган. Сол бYЙiр жэне 3-^арыншага ^ан кету.

Бас миыны| компьютерлiк томографиясын жасау за^ымдану жагдайын верификациялау, бас сYЙек ^уысына енген жара^аттарды терiске шыгару, бегде дененщ (о^) орналасу орнын жэне оны| беттщ анатомиялыщ структурасы мен бас сYЙек непзЫщ ара ^атынасын аны^тау мYмкiндiгiне ие. Бул хирургиялыщ араласуларды| тактикасын на^ты аны^тауга, сонымен ^атар ауру агымын болжауга мYмкiндiк бередi. Соган ^арамастан, айта кететш жайт, бас миыны| компьютерлiк томографиясы субъективт ^атынасты^ «стерео-сезiмталдьщ» о^тъщ локализациясы туралы

хирурга толыщ мэлiмет бермейдк Сол бiр мезетте жасалган краниография Yлкен субъективтi сенiмдiлiк бередi. Б1здщ зерттеу нэтижелерiмiз бойынша бегде дене (о^) ПБ-4 - тапаншасы ар^ылы басты| о^ тиюден болган жара^атында зерттелген жагдайлардыц жартысында Гана тшде ^алган , ал ^алган жагдайларда нейрорадиологиялыщ зерттеулерде о^

аны^талмагандыгын айга^тайды. Осы жагдайларда о^ тиюден болган жара^ат деген диагноз тек анамнез мэлiметтерi ар^ылы ^ойылган.

169

6 сурет - Нау^ас Ш., 23 ж. ПБ - 4 тапаншасы ар^ылы orç тиюден болган бас суйепнщ жэне мидык жара^аты. (жара^аттан кейЫ 4 саг). Диаметрi 2 см артыщ болатын тебе сYЙеriнiк теактт сыныгы . Кептеген майда суйек сыны^тарынык тYзiлуi жэне онык тебе сYЙегi аймагына 4 см дей терецдтке енуi , бул жагдайда бегде дене аны^талмайды.

Корытынды: Алынган мэлiметтер ОСА тапаншасы ар^ылы orç тиюден болган жара^аты макызды медициналыщ мэселе екендiгiн айга^тайды . Караулардык аз саны эпидемиологиялыщ аспектiдегi сура^тарды дэйектi тYPДе ай^ындай алмайды , б^ра^ бiр клиникада 2 жыл iшiндегi 32 ^аралгандардык болуы бул жара^аттык таралгандыгы туралы мэлiмдейдi . Макызды жагдай болып табылатыны: жара^аттык осындай тYрлерi бурын аны^талмаган . ЖYPгiзiлген зерттеу нэтижелерi бойынша, травматикалыщ ^ару кемегiмен отты о^ тиюден болган жара^аты, бас сYЙек ми жаракатынык ерекше турi деп есептеген жен. ОСА тапаншасы ар^ылы о^ тиюден болган жара^атта диагностика кезшде бегде дененщ (о^тык) болмауы диагностика Y^1^ де жэне сот- медициналыщ сараптама Yшiн де мэселе тудыруы мYмкiн. МYмкiндiгiнше осы жара^ат^а Гана тэн диагностикалыщ критерии ^урастыру керек . Осыларга тэн жэне диагностикалыщ аспектiдегi негiзгi ерекшелiктерi болып табылатын, бiздiк кез^арасымыз бойынша келесiлердi жат^ызуымызга болады:

1. О^тык к^ру аймагындагы Yлкен жара^ат;

2. Жарты жагдайларда тшде бегде дененщ (о^тык) болмауы;

3. Зерттеу кезшде кеп жагдайда бас миында Yлкен оша^тыщ мYжiлулер кездесуi ;

4. Теактт сыны^тардык болуы жэне милыщ зат^а енетiн кептеген сYЙектiк сыны^тардык аны^талуы;

5. Жара^аттык кептеген бас сYЙек сыны^тары фрагменттерiмен ластануы.

Осы ерекшелiктер кебiнесе емдiк жэне диагностикалы^ тактикаларды аны^тайды,клинико-неврологиялы^

езгерiстерiн жэне ас^ынулардык туу себептерi мен жара^аттан кейiнгi жагдайды ай^ындайды . Сезаз, о^тык к^ру аймагындагы Yлкен жара^ат о^тык диаметршщ Yлкен болуы жэне жылдамдыгынык темен болуына байланысты. Осындай жагдайлар барлыщ нау^аста бас миынык за^ымдану симптомдарымен бiрге диффузды травматикалыщ эсер етедi . Тiнде бегде дененщ аны^талмауымен нау^астык стационарга ес аныщ емес кYЙiнде жат^ызылуы диагностикалыщ ^ателттщ себебi болып табылады . Сонды^тан бас ми жара^атын алган нау^асты зерттеу кезiнде травматикалыщ ^арудан болган за^ымданулардык ерекшелiктерiн ескеру ^ажет. Зерттеу нэтижелерi травматикалыщ ^ару ар^ылы бас сYЙегi мен бас миынык о^ тию жара^аты кезiнде комплекса нейрорадиалогиялыщ зерттеу,сонымен ^атар шолу краниографиясы жэне бас миынык компьютерлiк томографиясын жYPгiзудi ай^ындайды. Осындай нау^астарды жYPгiзу кезiндегi диагностикалыщ алгоритм келесi непзп этаптарды ^урайды:

1. Жергiлiктi ^арау (о^тык к^ру орны, жара^ат аймагын бас сYЙегi за^ымдалуынык бар жогын мануальды тексеру );

2. Бет сYЙегiмен ^оса шолу краниографиясы;

3. Арнайы жагдайларды ^олдану ар^ылыкраниография;

4. Бас миынык компьютерлт томографиясы; Тужырымдар:

1. Сэулелт диагностика о^ тиюден болган бас сYЙегi жэне бас миы жара^аты кезiндегi негiзгi диагностикалы^ процесс болып табылады;

2. Бул категориядагы нау^астарды жYPгiзу кезiнде диагностикалыщ алгоритмге компьютерлт томография ^осылып, мiндеттi тYPде жYPгiзiлуi керек.

ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1

1 Коновалов, А.Н. Основные итоги отраслевой научно-технической.

2 программы С. 09 «Травма центральной нервной системы» (1986 - 1990 г.г.).

3 А.Н. Коновалов, Л.Б. Лихтерман // Вопр. Нейрохир, 1992. - № 4-5. - С. 39.

4 В.В.Лебедев, В.В. Крылов. Неотложнаянейрохирургия. - М.: 2000. - С. 289-325.

5 Greenberg M.S. // Handbook of neurosurgery // Fifth edition, Thieme, 2001.

6 Teasdaile G., Jennet B. Assessment of coma and impaired consciouness.

7 practical scale / G. Teasdaile, B. Jennet // Lancet,1974. - № 2. - Р. 81-84.

170

Т.К. МУХАНОВ, А.Н. ХОВДАШ, А.Е. ЖАЛБАГАЕВ

Казахский Национальный медицинский университет имени С.Д. Асфендиярова, кафедра нейрохирургии

НЕЙРОВИЗУАЛИЗАЦИЯ ПРИ ОГНЕСТРЕЛЬНЫХ РАНЕНИЯХ ЧЕРЕПА И ГОЛОВНОГО МОЗГА ИЗ ТРАВМАТИЧЕСКОГО ОРУЖИЯ

Резюме: В статье проведен анализ диагностических методов обследования 32 пострадавших с огнестрельными ранениями черепа и головного мозга, нанесенных с помощью травматического оружия. Результаты свидетельствуют, что инородное тело (пуля) при огнестрельных ранениях головы из пистолета ПБ - 4, остается в тканях только в половине случаев, в остальных наблюдениях пуля при нейрорадиологическом обследовании не была обнаружена. В диагностическом аспекте, важным следует считать: большая площадь повреждения на входе пули; отсутствие инородного тела (пули) в тканях в половине случаев; встречающиеся в большинстве наблюдений обширные очаги размозжения головного мозга; наличие дырчатого перелома и множественных костных отломков, внедряющихся в мозговое вещество; загрязнение раны множественными фрагментами кости черепа и скальпа.

Ключевые слова: огнестрельные ранения черепа, краниография, компьютерная томография головного мозга.

T.K.MUHANOV, A.N.HOVDASH, A.E.ZHALBAGAYEV

Kazakh National Medical University named after SD Asfendiyarov, Department of Neurosurgery

NEUROIMAGING IN GUNSHOT WOUNDS OF THE SKULL AND BRAIN OF TRAUMATIC WEAPONS

Resume: In the article the analysis of diagnostic methods of examination of the 32 victims with gunshot wounds to the skull and brain caused by a traumatic weapon (pistol OSA). Age surveyed ranged from 17 to 53 years. Results of the neuroradiological survey attest that the foreign body (bullet) at gunshot wounds of the head of the pistol PB - 4 - remains in the tissues in only half the cases. In the diagnostic aspect, it should be considered important: a large area of damage at the entrance of the bullet absence of a foreign body in the tissues of half of the cases; occurring in the majority of observations over vast areas crush zone of the brain; the presence of perforated fracture and multiple bone fragments, which penetrate into the brain substance; contamination of wounds multiple fragments of the bones of the skull and scalp.

Keywords: Gunshot wounds of the skull, craniography, computed tomography of the brain.

УДК 616.831-002-08

Е.С. НУРГУЖАЕВ, Д.А. МИТРОХИН, Р.Т. ЦОЙ, Т.Ж. МУКАШЕВА

Казахский Национальный медицинский университет им. С.Д. Асфендиярова, Городская клиническая больница № 1

ПОДХОДЫ К ЛЕЧЕНИЮ БОЛЬНЫХ С ДИСЦИРКУЛЯТОРНОЙ ЭНЦЕФАЛОПАТИЕЙ

С целью оценки клинической эффективности препарата нимотоп у пациентов с когнитивными нарушениями при дисциркуляторной энцефалопатии гипертонического генеза, исследованы 39 больных в возрасте от 45 до 75 лет. Для лечения применяли препарат нимотоп (нимодипин) на протяжении месяца в суточной дозе 90 мг. Установлена достаточная высокая терапевтическая эффективность нимотопа, проявлявшаяся как улучшением общего клинического состояния, так и уменьшением когнитивных и астенических проявлений.

Ключевые слова: дисциркуляторная энцефалопатия, когнитивные нарушения, лечение, нимотоп (нимодипин).

Введение:

У значительной части пациентов с дисциркуляторной энцефалопатией гипертонического генеза (ДЭП) возникают когнитивные расстройства, проявляющиеся различными нарушениями высших корковых функций. Когнитивный дефицит в этом случае нередко обусловлен дисфункцией лобных отделов и варьирует от минимальных расстройств до деменции, при этом определяется целым рядом до конца не изученных факторов, в том числе и возрастом больных. Когнитивные нарушения при ДЭП проявляются нарушениями памяти по типу повышенной тормозимости следов, замедлением и быстрой истощаемостью мнестических функций, нарушением

процессов обобщения понятий, апатией, астеническими проявлениями [ 1, 2, 3, 4 ].

В основе когнитивных расстройств у большинства пациентов с ДЭП является не первичное поражение тех или иных корковых зон или систем, а нарушение связей между различными корковыми отделами и субкортикальными структурами, приводящее к их разобщению. При этом ведущая роль в патогенезе ДЭП в большинстве случаев принадлежит поражению белого вещества головного мозга, особенно связям лобных отделов с другими структурами центральной нервной системы. Клиническим выражением патологического процесса является возникновение не изолированного синдрома, а комплекса неврологических и

171

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.