ТРАНСШЕКАРАЛЫқ КЕңіСТіКТЕГі ЛОГИСТИКАНЫң ЦИФРЛЫқ ТРАНСФОРМАЦИЯСЫ Текст научной статьи по специальности «Компьютерные и информационные науки»

ARTICLE HISTORY: Received: January 4, 2022 Accepted: February 24, 2022 Published: March 3, 2022

УДК 656.2

ТРАНСШЕКАРАЛЬЩ КЕЩСТ1КТЕГ1 ЛОГИСТИКАНЬЩ ЦИФРЛЬЩ ТРАНСФОРМАЦИЯСЫ

Жумагалиев Айбек Элмгазин^лы

Логистика жэне квл1к академиясыныц магистранты

Алматы

ЦИФРОВАЯ ТРАНСФОРМАЦИЯ ЛОГИСТИКИ В ПРИГРАНИЦЕ

Жумагалиев Айбек Алимгазинович

магистрант «Академии логистики и транспорта»

г.Алматы РК

DIGITAL TRANSFORMATION OF LOGISTICS IN BORDERLANDS

Zhumagaliev Aibek Alimgazinovich

Master's student at the Academy of Logistics and Transport

Almaty RK

Авдатпа. Б^л макалада темiржол келтнщ интеллектуалды технологияларды поддана отырып тасымалдау процессш женiддету керсетiлген. Орындалатын тасымалдарга байланысты агындарды еткiзетiн келiк кенiстiгiнiн к^рылымы карастырылады: акпараттык, каржылык, материалдык, сондай-ак олардын ету кезендiлiгi белгiленедi. Келш к¥жаттары транзакцияларды Yйлестiрудiн акпараттык к¥рамдас белiгi ретiнде карастырылады. Темiржол келтнде интелектуалды технологияларды колдану ^сыныстар одан эрi гылыми зерттеулерде колданылуы мYмкiн.

Аннотация. В данной статье показано упрощение перевозочного процесса железнодорожного транспорта с использованием интеллектуальных технологий. В зависимости от выполняемых перевозок предусматривается структура транспортного пространства, пропускающего потоки: информационные, финансовые, материальные, а также устанавливается периодичность их прохождения. Транспортные документы рассматриваются как информационная составляющая координации транзакций. Рекомендации по применению интеллектуальных технологий на железнодорожном транспорте могут быть использованы в дальнейших научных исследованиях.

Abstract. This article shows the simplification of the transportation process of railway transport using intelligent technologies. Depending on the transportation carried out, the structure of the transport space that passes through the flows is provided: informational, financial, material, and also the frequency of their passage is established. Transport documents are considered as an informational component of transaction coordination. Recommendations on the use of intelligent technologies in railway transport can be used in further scientific research.

Тушн сездер. Инфрак¥рылым, интеграция, экспоненциал, компьютерлш техника, навигаци .

Ключевые слова. Инфраструктура, интеграция, экспоненциальность, компьютерная техника, навигация.

Keywords: infrastructure, integration, exponential, computer engineering, navigation.

Хальщаральщ бизнес саласындагы логистиканьщ мацыздылыгын асыра багалау киын. Кдорп элемде айкын байкалатын жаhандану YPДiсi логистикалык жуйелердщ дамуына ыкпал етедг Казiргi замангы халыкаралык логистика халыкаралык сауданыц негiзi болып табылатын жэне Yйлестiрiлген ю-кимылдыц кYPделi реттiлiгi болып табылатын мемлекетаралык жеткiзу тiзбектерiн баскарумен тiкелей байланысты. Логистикалык процестер жYк тасымалдауды, койма операцияларын, кедендiк рэсiмдердi, езара есеп айырысуларды жэне баска да косалкы функцияларды ^йымдастыруды камтиды. Логистикалык операцияларды негiзiнен жеке операторлар жYргiзсе де, халыкаралык логистика мэселелерi кептеген мемлекеттердщ Yкiметтерiнiц аландаушылыгы болып табылады, ейткеш мемлекеттiц араласуынсыз жэне логистикалык мэселелердi халыкаралык децгейде шешпей, логистикалык процестердi оцтайландыру жэне тиiмдi ж^мыс ютеу мYмкiн емес.

Кептеген елдердiц дамуыныц бiркелкi емес децгейi халыкаралык логистиканыц тиiмдi дамуына кедергi келтiредi. ЖYк агындарын баскаруды ^йымдастыратын логистикалык сала мамандары ез кызмеп барысында кептеген мемлекеттердщ шектеулерш жецiп, эртYрлi акпараттык жYЙелердi колдануга мэжбYр. Халыкаралык логистиканыц дамуы элемдiк нарык YPДiстерiмен пкелей байланысты. Дамыган елдерде келiк логистикасыныц Yлесi орта есеппен ЖЮ-нiц 13-14% - ын к¥райды. Ирландияда б^л керсеткiш 14,2% — га, Гонконгта-13,7% - га, Сингапурда-13,9% - га, Германияда-13% - га жетедi. Келш логистикасыныц элемдiк нарыгы 2,7 триллион АКШ

долларына багаланады, ягни элемдiк IЖв-нiн шамамен жетi пайызы. Бул кептеген елдер улитык табыс квздерiнiн 6ipi репнде осы секгордын дамуына ерекше назар аударатынын кврсетедг ЖаИандык логистикалык тужырымдамаларды eнгiзe отырып, ipi компаниялар eндipicтi онтайландыру, енбек внiмдiлiгiн арттыру жэне дайын внiмдi саралау аркылы бэсекелеспк артыкшылыктарга ие болады деп Yмiттeнeдi. Халыкаралык логистика бeлгiлi бip каркынмен дамуда. Логистикалык пpоцecтi онтайландыру саласында эpтYpлi eлдepдiн кYшiмeн квп нэрсе жасалганына карамастан, жаИандык логистика жолында кептеген кeдepгiлep бар. Кдржылык кедергшерге, жекелеген мeмлeкeттiн втк1зу нарыктары мен бэсекелесттнщ бipeгeй epeкшeлiктepiнe байланысты проблемалар барынша втк1р тур. Кдржылык кедергшер, ен алдымен, халыкаралык саяси жагдайдьщ кYPдeлi болжамдылыгымен жэне халыкаралык нарыкта калыптаскан Ypдicтepмeн байланысты. Кейде белгш бip мeмлeкeттiн экономикалык саясатты калай жYpгiзeтiнiн, кeдeндiк pэciмдep мен ережелер калай взгepeтiнiн болжау киын. ЭpтYpлi eлдepдiн сырткы экономикалык кызмeтiнiн ерекшелжгершщ ipi заннамалык жэне ¥лтт^1к айырмашылыктары халыкаралык логистиканы дамыту Yшiн eлeулi кeдepгiлep болып табылады. Крсымша киындыктар логистикалык операторлардын банктер, жYк тасымалдаушылар, сактандыру жэне конcалгинггiк компаниялар сиякты косалкы делдалдармен взара эрекеттесу кажеттшпн косады. Твлeмдepдiн эр тYpлi мepзiмдepi, инфляциянын тураксыз каркынымен катар, логистикалык пpоцecтiн жYЙeлi жумысына айтарлыктай нуксан кeлгipуi мYмкiн.

Орнатылган датчиктерден алынган деректер онтайлы маршруттар куру жэне оларды агымдагы жол жагдайларын ескере отырып кайта жоспарлау, сондай-ак отын шыгынын баскару Yшiн де пайдаланылуы мумк1н.

Техникалык жуйелер тургысынан казipгi уакытта GPS квмeгiмeн жабдык айтарлыктай вcтi. Автоквлiк куралдарында, тeмipжол пойыздарында (GSM-R), компьютepлiк техникада жэне уялы байланыста GPS-тiн квп таралуын ескере отырып, жолаушылар тасымалы мен жук тасымалы туралы eгжeй-тeгжeйлi акпарат алу Yшiн осы технологияны пайдалану мумкiндiктepiн багалау кажет. Азаматтык максаттарда GPS жэне GLONASS жаИандык навигациялык спутникпк жуйeлepiн (ГНСС) пайдалану ИКЖ пайдалануда жана дэуip ашты: стационарлык жэне мобильдi объeктiлepдiн орналаскан жepi туралы акпаратты кез келген жерде жэне кез келген уакытта алу мYмкiндiгi пайда болды. Мунда Galileo еуропалык cпутниктiк навигациялык жYЙeciн пайдалануга берудщ Yлкeн перспективалары ашылуда.

Осылайша, халыкаралык логистиканын манызды мiндeтi-таcымалдау шыгындарын азайтуга жэне вндipушiдeн тутынушыга дeйiнгi тауардын жуpу уакытын eдэуip кыскартуга мумкiндiк бepeтiн ceнiмдi логистикалык тiзбeктepдi куру. Осы аспекпде тиiмдi шeшiмдepдi жузeгe асыру Yшiн эpтYpлi мeмлeкeттepдiн eкiлдepi осы мiндeттepдi халыкаралык денгейде шешу^ тауарлардын Yлкeн сапасын тасымалдау жэне сактау жвнiндeгi кызмeттi жузeгe асыру кeзiндe логистикалык операцияларга, взара есеп айырысуларга, коршаган ортага укыпты карау мэceлeлepiнe байланысты бipынFай стандарттарды эзipлeуi жэне eнгiзуi кажет. Халыкаралык логистика проблемаларын шeшудiн манызды факторы логистикалык процестерге катысатын барлык дeнгeйдeгi мамандардын бiлiм сапасын арттыру болып табылады. Будан баска, сырткы экономикалык кызмет саласындагы барлык жаналыктар логистикалык процеске жедел eнгiзiлуi тиic. Адпараттык жуйeлepдi дамыту мен жeтiлдipу, бизнес-процестер жуйeciнiн икeмдiлiгi мен бeйiмдiлiгi, сондай-ак акпараттык технологиялардын логистиканын квп кырлы кeзeндepiмeн Yздiкciз байланысын камтамасыз eтeтiн сауатты жэне уактылы ic-кимылдар казipгi элемде элi де бар халыкаралык логистиканын квптеген проблемаларын шешуге ыкпал етедг

ПайдалынылFан эдебиеттер

1. Индикаторы цифровой экономики [Электронный ресурс] // Статистический сборник ВШЭ. - Режим доступа: https://www.hse.ru/primarydata/ice2017.

2. https://www.elibrary.ru/item.asp?id=46450098

3. Озун А. Интервью «ТР» директора по информационным технологиям ОАО «РЖД» Е. Чаркина [Электронный ресурс]. - Режим доступа: http://transportrussia.ru/item/3819-lokomotiv-tsifrovoj-ekonomiki.html.

4. Цифровая гонка: какие технологические решения изменят мировую экономику и как России не остаться в прошлом [Электронный ресурс]. - Режим доступа: https://iq.hse.ru/digital/.

5. https://www.researchgate.net/publication/336604880 Cifrovye tehnologii na zeleznodoroznom transporte

References

1. Indicators of the digital economy [Electronic resource] // HSE Statistical Collection. - Access mode: https ://www .hse. ru/primarydata/ice2017.

2. https://www.elibrary.ru/item.asp?id=46450098

3. Ozun A. Interview "TR" director of information technology JSC "Russian Railways" E. Charkin [Electronic resource]. - Access mode: http://transportrussia.ru/item/3819-lokomotiv-tsifrovoj-ekonomiki.html.

4. Digital race: what technological solutions will change the world economy and how Russia will not be left in the past [Electronic resource]. - Access mode: https://iq.hse.ru/digital/.

5. https://www.researchgate.net/publication/336604880_Cifrovye_tehnologii_na_zeleznodoroznom_transporte