Научная статья на тему 'ТРАНСПОРТ ТИЗИМИДА ТАЪЛИМ ИСЛОҲОТЛАРИ ВА ИСТИҚБОЛЛАРИ'

ТРАНСПОРТ ТИЗИМИДА ТАЪЛИМ ИСЛОҲОТЛАРИ ВА ИСТИҚБОЛЛАРИ Текст научной статьи по специальности «СМИ (медиа) и массовые коммуникации»

111
47
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Транспорт / малакали кадрлар сиѐсати / прагматик ѐндашув / Тараққиѐт стратегияси / таълим / самарадорлик / молиявий мустақиллик

Аннотация научной статьи по СМИ (медиа) и массовым коммуникациям, автор научной работы — Рашит Ўсарович Баратов

Ушбу мақолада кейинги йилларда мамлакатимиз иқтисодий тараққиѐтининг драйвер соҳаларидан бири бўлган транспорт тизими учун малакали кадрлар тайѐрлаш муаммолари ҳамда кейинги йилларда соҳада амалга оширилаѐтган кенг қамровли ислоҳотлар илмий таҳлил қилинган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ТРАНСПОРТ ТИЗИМИДА ТАЪЛИМ ИСЛОҲОТЛАРИ ВА ИСТИҚБОЛЛАРИ»

^^pecialists^n^heFie/doiTtantSotM

ТРАНСПОРТ ТИЗИМИДА ТАЪЛИМ ИСЛО^ОТЛАРИ ВА

ИСТЩБОЛЛАРИ

Рашит Усарович Баратов

Тошкент давлат транспорт университети "Ижтимоий фанлар" кафедраси

доценти в. б. фалсафа доктори (PhD) brashitbek76@mail.ru

АННОТАЦИЯ

Ушбу маколада кейинги йилларда мамлакатимиз иктисодий тараккиётининг драйвер сохаларидан бири булган транспорт тизими учун малакали кадрлар тайёрлаш муаммолари хамда кейинги йилларда сохада амалга оширилаётган кенг камровли ислохотлар илмий тахлил килинган.

Калит сузлар: Транспорт, малакали кадрлар сиёсати, прагматик ёндашув, Тараккиёт стратегияси, таълим, самарадорлик, молиявий мустакиллик.

Мамлакатимиз иктисодиётининг тараккиётида мухим бугинлардан бири хисобланган транспорт тизими истиклол йилларида мисли курилмаган бунёдкорлик ишлари билан жадал ривожланиб келмокда. Узбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев 2017 йил 15 январда Вазирлар Махкамасининг 2016 йил якунлари хамда 2017 йилнинг устувор вазифаларига багишланган кенгайтирилган йигилишида сузлаган нуткида "Бугун замон узгармокда, унинг талаби, олдимизга куяётган вазифалари тобора ортиб бормокда. Мана шундай мураккаб шароитда "Сен - менга тегма, мен - сенга тегмайман" деган кайфият билан ишлашнинг даври утди.

Халкимизнинг ишончини козониш, унинг орзу-умидларини руёбга чикариш учун факат тинимсиз мехнат, изланиш ва ташаббус курсатиб яшаш

керак....."[Мирзиёев, 2017 йил, 15 январь;] деб таъкидлаб утдилар. Х,а, узгариш

вакти келди. Бунинг учун инсон онгида янгича карашлар, уз-узига талабчанлик, танкидий тахлил хамда фидоийлик каби фазилатларнинг шаклланиши шарт. Айникса, Узбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 7 февралдаги «Узбекистон Республикасини янада ривожлантириш буйича Хдракатлар стратегияси тугрисида»ги Фармони хамда 2017—2021 йилларда Узбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йуналиши буйича Хдракатлар стратегиясини

April 21-22

90

^^pecialists^n^heFie/doiTtantSotM

амалга ошириш буйича Давлат дастурида белгиланган вазифаларни уз вактида бажарилишидаги баъзи сусткашликлар [ПФ-4947, 2017 йил, 7 февраль;] юкоридаги фикримизни яна бир куллаб-кувватлайди. Узбекистон Республикаси Президентининг 2022 йил 28 январдаги "2022-2026 йилларга мулжалланган Янги Узбекистоннинг тараккиёт стратегияси тугрисида"ги ПФ-60 сонли Фармони инсон кадрини улуглаш, инсон капиталига эътиборни кучайтириш хамда маънавий юксалишга алохида эътибор берилгани билан ахамиятлидир. Шундай экан бугун хар бир мутахассис нафакат уз сохасининг етук билимдони, шу билан бирга юртимизда олиб борилаётган кенг камровли ислохотлар хакида хам юксак билим ва куникмаларни эгаллаш талаб этилмокда. Зеро, мамлакатни хар кандай кийинчиликлардан мардоновор олиб утишнинг асосий омили - илм-фан ва маърифат, касбий малакаларни шакллантиришга каратилган Олий ва урта махсус таълим масканларидаги асосий вазифаларни белгилаб олишдан иборат.

Давлатимиз рахбари Шавкат Мирзиёев Президент лавозимидаги фаолиятининг илк кунлариданок Марказий Осиёни ягона минтака сифатида ривожлантиришнинг ахамияти ва долзарблигини эътиборга олган холда, фаол минтакавий сиёсат юритиш, Марказий Осиёда кулай сиёсий мухит яратиш, минтакадаги мамлакатлар билан барча йуналишларда, жумладан, Узбекистон ташки сиёсатининг устувор тармокларидан булган транспорт сохаси буйича конструктив ва узаро манфаатли муносабатларни йулга куйиш каби вазифаларни белгилаб берган эди. Мамлакатимизда транспорт инфратузилмасини янада ривожлантириш ва транзит юк ташиш хажмини ошириш масалаларига алохида эътибор каратилмокда. Узбекистонда 2015-2019 йилларда мухандислик-коммуникация ва йул-транспорт инфратузилмасини ривожлантириш ва модернизация килиш дастури амалга оширилди. Дастурга кура миллий транспорт тармогини ривожлантириш сохасида халкаро талаблар ва стандартларга жавоб берадиган яхлит комплекс стратегияни ишлаб чикилди хамда махаллий ишлаб чикарувчиларнинг махсулотларини худудий ва жахон бозорига олиб чикишни хисобга олган холда ушбу стратегияни халкаро транспорт тизимига кенг интиграциялашни таъминлашни кузда тутган эди. 2020 йилга келиб транспорт сохасини янада ривожлантириш масаласи давлатимиз сиёсатининг мухим сохаларидан бири сифатида каралмокда. Таъкидлаш жоизки, бугунги кунда мамлакатимизда транпорт-транзит салохиятини янада ривожлантириш учун барча зарур шароитлар яратилмокда. Транспорт тизимининг

April 21-22

91

^^peciaiists^n^heFieidOfTransPorM

утказувчанлик кобилиятини ошириш, Узбекистон худудидан утиш учун мавжуд тусикларни бартараф этиш ишлари амалга оширилмокдаки, бу уз урнида Марказий Осиёда халкаро транспорт йулакларини ривожлантиришда мухим ахамият касб этади.

Маълумки, дунё давлатларида транзит юклар кувур, сув, хаво, автомобиль ва темир йул транспорт коммуникацияларидан фойдаланадилар. Узбекистонда минтакавий имкониятлардан келиб чикилса, темир йул транспорти бугунги транспорт коммуникациялар орасида энг арзон ва атроф-мухитга экологик таъсири жуда камлиги билан ажралиб туради. Узбекистон худудий жихатдан денгиз йулларига туташ булмаганлиги мамлакатда сув транспорти хизматларидан кенг фойдаланиш имкониятини чеклайди. Бу эса мамлакатда куруклик транспорт тизимини тараккий эттиришни таказо этади.

Кейинги йилларда эътибор берилса, мамлакатимиз ички йулларини капитал таъмирлаш, транспорт окимини хисобга олган холда йул утказгичлар ва куприклар курилиши, халкаро йулларни талаб даражасига олиб келиш, йуловчиларга хизмат килиш сифати ва самарадорлигини таъминлаш муаммолари боскичма-боскич хал этилаётганини куриш мумкин. Мазкур курсаткичларни ижобий томонга узгартириш учун бугун малакали кадрлар тайёрлаш тизимида катта ишларни амалга оширишни таказо этмокда.

Бугунги кунда олий таълим муассаси зиммасига сифатли таълимни ташкил этиш билан бирга яна бир канча масъулиятлар хам юкланаётгани бежиз эмас. ЯЪни, хар бир олий таълим муассаси юкори рейтингни эгаллаши учун илмий салохият, таълим самарадорлиги вахаказолар билан бирга битирувчиларини иш билан бандлигини таъминланишига хам эътибор каратилмокда. Бандлик уз йулига. Асосийси, эгаллаган сохаси буйича юкори ташкилот ёки халкаро ташкилотларда фаолият олиб боришига хам диккат каратилса уйлаймизки, юкоридаги карорларда белгиланган вазифаларга муносиб жавоб булади.

Республика транспорт сохаси учун юкори малакали кадрлар тайёрлаш, тизимни илгор хорижий тажриба ва халкаро стандартлар асосида тубдан такомиллаштириш, таълим жараёнига укитишнинг инновацион услублари ва ахборот технологияларини кенг жорий этиш хамда соханинг илмий салохиятини янада ошириш максадида 2020 йилнинг 4 май куни мамлакатимиз Президентининг «Транспорт сохасида кадрлар тайёрлаш тизимини такомиллаштириш чора-тадбирлари тугрисида» ги Карорига кура, Тошкент темир йул мухандислари институти,

April 21-22

92

^^pecialists^n^heFie/doiTtantSotM

TomKeHT aBTOMoSunt HynnapuHu noöuxanam, Kypum Ba экcппyaтaцнacн HHCTHTyTH xaMga TomKeHT gaBnaT TexHHKa yHHBepcHTeTHHHHr aBuaKOCMHK

TexHonoruanapu ^aKyntTeTH acocuga TomKeHT gaBnaT TpaHcnopT yHHBepcHTeTH TamKun этнпgн. [n^-4703, 2020 Hun, 4 MaH;]

3Hr acocuHCH, SyryHru KyHra KenuS TatnuM ^apaëHu Ba umnaS nuKapum TH3HMH ннтerpaцнacнra эpнmнm MaKcaguga aManuëT ®;apaëHnapHHH yTam caMapagopnuruHH aHaga TaKOMunnamTupum umnapu aManra omupunMOKga. XycycaH, Y36eKucToH PecnySnuKacu npe3ugeHTuHuHr 2021 Hun 24 geKaSpgaru "^aBnaT onufi TatnuM MyaccacanapuHuHr aKageMuK Ba TamKunuH-SomKapyB MycTaKu-MuruHu TatMuHnam Syfiuna KymuMna nopa-TagSupnap Tyrpucuga" ru n^-60 [7. 2021 Hun 24 geKaSpt] xaMga "^aBnaT onufi TatnuM Myaccacanapura MonuaBufi MycTaKunnuK Sepum nopa-TagSupnapu Tyrpucuga" ru n^-61 cohhu [8. 2021 fiun 24 geKaöpt] ^apopnapu u^pocuHu TatMuHnam TatnuM cu^araHu xa^Kapo cTaHgapraapra Mocnamrapum ynyH 3aMuH SynuS xu3MaT Kunagu.

npe3ugeHTuMu3 ^apopnapuga TatnuM TrouMura xopu^ Ta^puSanapuHu KeHr ®:anS Ku^um Macanapu Tyrpucuga aHuK Kypcamanap SepunraH SynuS, MaMnaKaraMroga A^ffl, HTanua, BywK BpuTaHua, Poccua, ^aHySufi Kopua, CuHranyp KaSu gaBnaraapgaru onufiroxnapHuHr ^unuarnapu ^aonuaT KypcaTMoKga. MaHa энgн TpaHcnopT TrouMu Ba xa^Kapo Typu3M coxanapura 3aMoHaBuH Kagpnap eTKa3uS SepaguraH onufirox onunumu xaKugaru MeMopaHgyM uM3onaHgu. Kena^aK onufiroxnapu eTyK Kagp Tafiëpnam Sopacuga cooom paKoSaT TaKnu^u SunaH nuKaëTraH Sup naHTga TatnuM cu^ara Ba caMapagopnuruHu SocKuHMa-SocKun omupuS Sopum Ba nupoBapguga SenrunaHraH MaKcagra эpнmнm nopanapuHu Kypum MyMKuH Synagu. By ucnoxoT ocoHnuKna aManra omupunMafigu, anSaTTa. Ma3Kyp ucnoxoraap ^apaëHuga onuörox paxSapuaTugaH TopTuS, Sapna npo^eccop-yKuTyBHunap 3uMMacura yrnaH MactynuaT WKnafigu.

ropTuMu3ga TpaHcnopT тнзнмн ynyH ManaKanu Kagpnap TaôëpnamHuHr ycTyBop Basu^anapu Пpeзнgeнтнмнз ToMoHugaH ^Hru ^SeKucTOHHuHr 20222026 Hunnapra Myn^annaHraH TapaKKuëT cTpaTeruacuHuHr TypraHHu ycTyBop fiyHanumu, 36-MaKcagga aHuK Ku^uS SenrunaS yTunraHnuruHu^] xaM anoxuga ypuH onraH xaMga Tu3uMga 3aMoHaBuH TanaSnapra ^bboS Sepa onaguraH, paKoSaTSapgom Kagpnapra эtтнSopнн omupum Ha3apga TyrnnraH.

Xynoca ypHuga aHTum KepaKKu, raoSarnamyB uMKoHuaTnapugaH caMapanu ^oöganaHum mapTu Ba 3apyparn MyxuM Ba3u^a SynuS Kongu. fflyHgaH KenuS hukuS KyHugaru TaKnu^nap umnaS nuKu^gu.

^apaëHuHuHr

April 21-22

93

DOI: 10.24412/2181-1385-2022-1-90-95

p

ort

Биринчидан, бугун етук кадрлар тайёрлаш вазифаси олийгохнинг вазифаси деб каралишининг узи нотугри талкин. Булажак мутахассисдаги касбий билим ва тажрибани шакллантиришда манфаатдор ишлаб чикариш секторлари хам уз имкониятларини ишга солиши керак булади.

Иккинчидан, олийгохда иктидорли талабалар орасида том маънодаги устоз-шогирд тизимини шакллантириш хамда керак булса хориж олийгохлари билан илмий ва инновациялар буйича тажриба алмашинишни доимий йулга куйиш. Бунда чет тилларини мукаммал билиш хам талаб этилади.

Учинчидан, талабаларда танлаган йуналишига мотивацияни оширишнинг оптимал вариантларини ишлаб чикиш, амалиёт ишларини янгича ташкил этиш талаб этилмокда.

Юртимизда бугунги кунда етук мутахассис кадрлар тайёрлаш тизимини тубдан ислох этиш масаласида алохида дастурлар ишлаб чикилди. Бугун маррани баланд олиб ишлайдиган давр келди. Зеро, ракобатбардош кадрлар тайёрлаш йулида мавжуд имкониятлардан самарали фойдаланишимиз шарт ва зарур.

REFERENCES

1. Мирзиёев Ш. Мамлакатимизни 2016 йилда ижтимоий-иктисодий ривожлантиришнинг асосий якунлари ва 2017 йилга мулжалланган иктисодий дастурнинг энг мухим йуналишларига багишланган Вазирлар Махкамасининг кенгайтирилган мажлисидаги маърузаси. 2017 йил, 14 январь.

2. Узбекистон Республикаси Президентининг "Узбекистон Республикасини янада ривожлантириш буйича Хдракатлар стратегияси тугрисида»ги Фармони. Тошкент, 2017 йил 7 февраль.

3. Узбекистон Республикаси Президентининг "Олий таълим тизимини такомиллаштириш чора-тадбирлари тугрисида"ги ^арори. Тошкент, 2017 йил 20 апрель.

4. Узбекистон Республикаси Президентининг "Олий маълумотли мутахассислар тайёрлаш сифатини оширишда иктисодиёт сохалари ва тармокларининг иштирокини янада кенгайтириш чора-тадбирлари тугрисида" ги ^арори. Тошкент, 2017 йил, 27 июль.

5. Узбекистон Республикаси Президентининг "Транспорт сохасида кадрлар тайёрлаш тизимини такомиллаштириш чора-тадбирлари

тугрисида" ги ^арори. Тошкент, 2020 йил 4 май.

April 21-22

6. Узбекистон Республикаси Президентининг "Янги Узбекистоннинг 20222026 йилларга мулжалланган Тараккиёт стратегияси тугрисида" ги ПФ-60 сонли фармони. 2022 йил, 28 январь.

7. Узбекистон Республикаси Президентининг "Давлат олий таълим муассасаларининг академик ва ташкилий-бошкарув мустакиллигини таъминлаш буйича кушимча чора-тадбирлар тугрисида" ги ПК-60 сонли Карори. 2021 йил 24 декабрь.

8. Узбекистон Республикаси Президентининг "Давлат олий таълим муассасаларига молиявий мустакиллик бериш чора-тадбирлари тугрисида" ги Щ-61 сонли Карори. 2021 йил 24 декабрь.

April 21-22

95

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.