Научная статья на тему 'The possibilities of psychotherapeutic intervention in old age'

The possibilities of psychotherapeutic intervention in old age Текст научной статьи по специальности «Психологические науки»

CC BY
75
8
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ГЕРОНТОЛОГИЯЛЫқ ПСИХОТЕРАПИЯ / СКЕПТИЦИЗМ / АРАЛАСУ / ГЕРОНТОЛОГИЧЕСКОЙ ПСИХОТЕРАПИИ / СКЕПСИСА / ИНТЕРВЕНЦИИ / GERONTOLOGICAL PSYCHOTHERAPY / SKEPTICISM / INTERVENTION

Аннотация научной статьи по психологическим наукам, автор научной работы — Құнанбай Қ., Қаирбеков А.Қ., Құдабаев Е.Ш., Мырзабаева Н.А., Нурмаханова А.С.

Значение психотерапевтических методов для лечения психически больных пожилых людей было долгое время весьма незначительным, прежде всего из-за распространенного в среде психоаналитиков скепсиса по отношению к возможностям улучшения и даже выздоровления пожилых пациентов. Цели геронтологической психотерапии заключаются прежде всего в изменении дисфункциональных способов поведения, повышении компетентности, оказании помощи в преодолении внешних жизненных трудностей, а также в проведении бесед о приближении конца жизни.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Возможности психотерапевтической интервенции в пожилом возрасте

The importance of psychotherapeutic methods for the treatment of mentally ill elderly people has been very low for a long time, primarily because of skepticism prevalent among psychoanalysts in relation to the possibilities for improvement and even recovery of elderly patients. The goals of gerontological psychotherapy are primarily to change dysfunctional behaviors, increase competence, assisting in overcoming external life difficulties, as well as in conducting conversations about the approach of the end of life.

Текст научной работы на тему «The possibilities of psychotherapeutic intervention in old age»

ЮыЛяик КМММ №2-2018

Ц. Цунанбай, А.Ц. Цаирбеков, Е.Ш. ^¥Дабаев, А.Б. Ералиева, Д.С. Смайлова, Э.А. Бокаева

Казахский Национальный медицинский университет им С.Д Асфендиярова Кафедра клинической фармакологии и фармакотерапии

КОГНИТИВНО-ПОВЕДЕНЧЕСКАЯ ПСИХОТЕРАПИЯ РАССТРОЙСТВА СНА В ПОЖИЛОМ И СТАРЧЕСКОМ ВОЗРАСТЕ

Резюме: В этой статье мы показали, что когнитивно-поведенческая терапия направлена на развитие навыков управления сном с помощью различных методов, обучающих пациента доступным ему способам нормализации режима сна.

Ключевые слова: когнитивно-поведенческая психотерапия, успешное старение, пожилой возраст, старение, расстройство сна, поздний возраст, когнитивные техники, поведенческие техники

K. Kunanbai, A.K. Kairbekov, E.Sh. Kudabaeb, A.B. Yeralieva, D.S. Smaylova, E.A. Bokayeva

Asfendijarov Kazakh national medical university Department of Clinical Pharmacology and Pharmacotherapy

COGNITIVE-BEHAVIORAL PSYCHOTHERAPY SLEEP DISORDERS IN ELDERLY AND SENILE AGE

Resume: The article is devoted to cognitive-behavioral psychotherapy (CBT) which is the recommended standard non-pharmacological treatment of sleep disorders not only in young ages, but in elderly and senile age.

Keywords: cognitive-behavioral therapy, successful aging, old age, aging, sleep dis-order, late age, cognitive techniques, behavioral techniques

Э9Ж 616.253.53 616(091):378.661(07.07)

Ц. Цунанбай, АД. Цаирбеков, Е.Ш. Цудабаев, Н.А. Мырзабаева, А.С. Нурмаханова,

Р.И. Туматова, У.А. Сейдакбар

С.Ж. Асфендияров атындагы Казац ¥лттыц медицина университетi Клиникалыц фармакология кафедрасы

ЦАРТТЬЩ КЕЗЕНДЕГ1 ПСИХОТЕРАПИЯЛЫЦ АРАЛАСУДЫН, МYМКIНДIКТЕРI

Психотерапиялыц эдiстердiц психикалыц егде жастагы науцастарды емдеуге арналган eMdeyi вте узацуацытца созылатын, эаресе егде жастагы науцастарды сауыцтыру мYмкiндiктeрi бойынша психоаналитиктер арасында таралган скептицизм цагидасы бойынша эсeрi вте твмен .Геронтологиялыц психотерапияныц нeгiзгi мацсаттары бiрiншi кезекте дисфункционалды мiнeз-цулыцты взгерту, кузыреттшгт арттыру , сыртцы ортаныц вмiрлiк циындыцтарды ецсеруге квмектесу, сондай-ац вмiрдщ соцына дeйiн цалыпты жагдай жасау туралы насихат ЖYргiзу TyrnHÖi свздер: геронтологиялыц психотерапия, скептицизм, араласу

Психотерапиялыц эд^тердщ а;ыл-ой кем^этп бар егде жастагы адамдарды емдеудеп мацыздылыгы уза; уа;ыт бойы нэтижелИ темен деп келдi эаресе егде жастагы нау;астарды жа;сарту жэне сауы;тыру мYмкiндiктерi бойынша психоаналитиктер арасында кец тараган скептицизмге байланысты тужырымдалды.Сонымен ;атар, аурудыц ;олданыстагы тужырымдамасы жеткшкиз болды жэне ;артты; кезецдеп психикалы; бузылулар мидыц «инволюциялы; езгергане» немесе бас;а да органикалы; себептер бойынша ерiксiз езгер^терге негiзделгенiн жэне соныц салдарынан психотерапия эсерi темен екенiн аны;тады Ал бYгiнгi тацда керганше,;арттык; кезецдегi психикалы; бузылыстар ;арт адамдарга тэн арнайы симптомдарды

керсеткешмен,психопатологиялы;,этиологиялык; тургыдан да жас кезецдеп психикалы; бузылыстардан айырмашлыгы аз деген шшр бар.Геронтологиялы; психотерапияныц ма;саты ец алдымен мшез-;улык;тыц ;ызметшщ езгерулерi, ;уз1реттшжтщ жоFарылауы,емiрлiк ;иынды;тарды ецсеруге кемек керсету,емiрдiц езгерiсi жайлы кецестер ЖYргiзу болып табылады.

Депрессия деменциямен бiрге ;артты;тыц ец мацызды психикалы; бузылыстары болгандьщтан, темендегi психотерапияда осы бузылуларга ерекше назар аудару ;ажет. [1]

Цартты; кезецдегi депрессиялы; бузылыстар созылмалы агымды, нау;ас ретiнде уза; уа;ыт;а созылады жэне ;олайсыз емiр жагдайлары мен о;игаларды тудырадыды.

Дегенмен, ;артты; кезецдеп депрессиялы; бузылыстардыц болжамы Yнемi ;олайсыз болып табылмайды[2] Цартты; кезецдегi психотерапияныц мшдеттерь эдетте, жастармен салыстырганда элде;айда кец [3] Эдiстемеге байланысты кейбiр аны;тамалы; нYKтелер тацдалады. Осылайша, танымды; терапия ойлау мен багалаудыц езгеруше назар аударады. Бул эсiресе тер^ аутостереотиптi нау;астардыц KYту Yлгiлерi мен багалаулардыц езгеруiне байланысты жарамды болып табылады [4]

Аурудыц жедел кезецшде жеке жэне топты; когнитивтiк терапияныц жетiстiгi жа;сы аны;талган,сондай-а; ;алыпты жэне ауыр бузылыстар кезiндегi когнитивтiк терапия да дэршк терапияга сенiмдi балама болып табылады оныц алдын алу эсерi дэлелденбеген.Сонымен бiрге бул ете мацызды, себебi кептеген ;арт адамдар Yшiн профилактикалы; фармакотерапия нэтижесiз болып табылады. [5]

Мшез-;улык; терапиясыныц тшмдшп Депрессиямен ауыратын нау;астарды емдеуде когнитивтж терапиядан айырмашылыгы аз зерттелген.Салыстырмалы зерттеулер керсеткендей, мшез-;улык; терапиясыныц тиiмдiлiгi жецы жэне орташа ауырлы; дэрежедегi депрессиялы; бузылыстарда когнитивтi эдiстермен салыстырылады. Интерперсоналды; терапия назарында, расыменде Германияда кецшен таралмаган, релдер мен рел ;а;тыгыстардыц езгеруi, сондай-а; адамдар арасындагы ;арым-;атынастарда тым кеп ;айгы мен ;иынды;тар

Jinimtuiz ЭСа^ЖМЩ W" 2-20 IS 1

туындауымYмкш.Бул терапия жедел агымды сондай-аадайталануы депрессиялы; бузылыстарды емдеуге де жарамды. Адамдар арасындагы ;арым-;атынастык; терапияныц сонымен ;атар жецiл когнитивтi бузылыстары бар нау;астарга да ЖYргiзуге болатын ;осымша арты;шылык;тары бар.Жас нау;астарга ;олданылуы MYMKrn емнiц тиiмдiлiгi жа;сы дэлелдеген жэне емнiц эсерi терапияныц бас;а тYрлерiне ;араганда жиi уза; болады.Егде жастагы адамдарга ;олданылатын интерперсоналды; терапия мен фармакотерапияныц тиiмдiлiгiн зерттеу жумыстары ЖYргiзiлуде. Нау;астардыц 79% -ы толы; ремиссияга ;ол жеткiзедi, бiра; таза дэрыж заты ;олдану ар;ылы емдеу кезшде 50-60%-ы гана табысты болды. [6]

Кыс;а мерзiмдi психодинамикалык; терапия. Ец алдымен вмiрдiц соцы мен елiмнiц келуi туралы эцгiмелерге багытталган. Бул депрессияныц созылмалы тYрлерiнде ;айгылы болу ;ажеттшгш дэлелдейдШган жа;ын«терапия естелжтерЬ та;ырыбында Батлердiц «Эмiрдi шолу тужырымдамасы» (Butler, 1963) непзшде эзiрленген. Бул емдеу эдiсiнiц элементтерi квбiнесе геронтологиялы; емдеу багдарламаларында топты; терапияда жиi

;олданылады.Бул эдiстiц бiр жанама оц эсерi бар, атап айт;анда: нау;астар ездершщ вмiрлiк тэжiрибелерi мен даналыгын бiр-бiрiмен бвлiсе алады [7]

Осы эд^эт ЖYЙелi тYPде багалау - сонымен ;атар ;ыс;а мерзiмдi психодинамикалы; терапия - элi KYнге дейiн ЖYргiзiлген жо;..

Таяуда салыстырмалы тYPде депрессиямен ауыратын нау;астардыц туыстары терапияга ;атыса бастады. Муныц бэрi тац;аларлы;, себебi отбасылы; ;а;тыгыстар мен ;айталану ьщтималдыгы арасындагы ;атынас дэлелдендi& Цазiр отбасыныц психотерапиялы; Yдерiске ;атыс;ан кезiнен рецидивтщ ыщтималдыгы темен екенi туралы алгашк;ы деректер бар. Цазiргi теориялы; жэне тэжiрибелiк бiлiм децгейiне байланысты психикалы; терапияныц депрессияга (сонымен ;атар алацдаушылы; синдромдарына, фобияга жэне соматоформалы; бузылыстарга араласу мYмкiндiгi KYмэн

тугызбайдыДарттар Yшiн ойлау к;абшеть сынга тYсуi жэне ;айта багытталуы ;абыетаздИмен ерекшеленетiн ;агида езiнiц ^ш-куатын жойды.Деседе , психотерапевта интервенцияда белгiлi бiр езгерiстер жасау ;ажет.Олар егде жастагы адамдардыц соматикалы; аспектiлерде (соматикалы; ауруларга жогары

ы;тималдыгы),психикалы; (кейбiр егде адамдардыц психикалы; бузылыстары бiрнеше жылдар бойы, тiптi ондаган жылдар бойы ;алыптаскан жэне элеуметтж мэселеде (осалдылыада экелетiн жа;ын адамын жогалтудыц жогары ыщтималдылыгы) ерекшелiктерiне байланысты. [8]

Эзгер^тер, ец алдымен, психотерапевта эдiске эсер етедi: мысал ретшде жедел психикалы; дагдарыстар мен жанжалдарга немесе психотерапияныц медициналы; жэне элеуметтж араласуына байланысты KYштi шогырлануы болып табылады.Екiншiден, олар психотерапевтiк мазмунга эсер етедь

Мазмуны: ;артты; кезецдегi дагдарыстар психиканыц жедел бузылуын немесе созылмалы бузылыстарды KYшейтедi деп есептелшедЩартты; кезецдеп дагдарысты тудыратын факторлар болып, ец алдымен, созылмалы жэне емiрге ;аушэт жэне созылмалы аурулар, тэуелазджтщ шектелуi жэне жа;ын адамдарын жогалтуы болып табылады. Царт адамныц тэжiрибесi бiршама жогары болгандык;тан, олар психотерапияныц мазмунына айтарлы;таймэн бередь А;ыр соцында, психотерапевтiк ма;саттар езгеред^ ;артты;тыц созылмалы ауруларында

ма;сат - нау;астыц толы; сауыгуы емес, керiсiнше, жедел психикалы; дагдарыстар кезiнде а;ыл-ой врiсiн ;олдайтын а;ыл-ой ;орларын тура;тандыру. Ендi,себебi бас миыцеребральды аурулар болып табылатын бузылыстарга араласудыц мYмкiндiктерi туралы мэселеге то;талу ;ажет. Бiр ;араганда, осы ауруларга психотерапевтiк араласу (эаресе, деменцияныц эртYрлi формалары немесе органикалы; ми ауруларымен туындаган психосиндромдар) пайдасыз болып кврiнедi.Алайда, терец талдау кезшде, мундада араласу тэсiлдердi ;олданудыц мYмкiндiктерi бар екендiгiн керсетед^ра; тиiмдiлiгiн езгерту жэне араласу мYмкiндiктерiнiц барынша ;олдану ;ажет. [9] А) Эсер елшемдерг Альцгеймер ауруы кезiнде аурудыц ерте жэне орта сатыларында деменция болган кезде, когнитивтiк жаттыгулар мен eзiн-eзi ;амтамасыз ету тренинг ар;ылы нау;астардагы когнитивтi жэне практикалы; ;узыреттшгш жогалтуы интервенция ;олданбаган нау;астарга ;араганда темен екеш дэлелденген. КепфункцияМультиинфаркты деменция болтан жагдайда (адекватты терапевтiк жэне

невропатологиялы; емдеу агымында прогредиенттi болмау керек) нау;астарга когнитивтi жэне практикалы; сферада ;орлары бар аталган екi араласу ар;ылы ;олдау керсетiледi. Уа;ытша немесе уза;;а созылган шыгынды азайту, сондай-а; шектеулi децгейге ;арамастан ;узыреттыжт тура;тандыру Yшiн араласуды клиникалы; жэне психологиялы; ;ызметтщ мацызды мiндетi деп тYсiну керек.

Б) Араласу тэсглдердщ спектрг бас миы ауруына шалды;;ан нау;астар кебiнесе шектелулермен жа;сы KYресуге мYмкiндiк беретiн психотерапиялы; ;олдауды ;ажет етедь.Когнитив^ жэне практикалы; салада кептеген шектелулерi бар ,сондай-а; езiндiк ерекшелiк езерулерi бар нау;астар оларга ;атты ;обалжумен немесе YPеймен ;арайды. Мундагы психотерапиялы; ;олдау психикалы; реакцияларды азайтуга багытталган. Тагы да когнитивтiк тренингтер (мысалы, ойлау мен есте са;тау тренингтер^, сондай-а; тэуелсiз болуды са;тау тренингтерi (кYнделiктi емiрде на;ты эрекеттердi езд^шен орындауы) ;ол жетiмдi когнитивтiк жэне практикалы; ресурстарды пайдалануды жогарлатуга жэне бас;ару орындарын ныгайтуга мYмкiндiк беретшдИн айта кету жен. Тренингтiц мундай тYрлерi болаша;та психологиялы; араласу тургысынан одан эрi ескерiлiп,Yнемi ба;ылануы шарт. [14]

Мiнез-;улы; терапиясыныц мацызы ескен сайын, мiнез-;улы; диагностикасы да дамыды, оныц мiндетi - белгш бiр мiнез-;улы;тыц пайда болуы, тYсiндiрiлуi жэне ;ызмет етуi туралы а;парат алу, сондай-а; мэселенiц на;ты талдануы мен оныц керiнiстерi (мiнез-;улы;ты талдау) непзшде оныц езгеру мYмкiндiктерi мшез-;улы;тыц талдау эдiстерiн ;олданган кезде, бул усыныс негiзiнен жарамдылы; критерийлерi бойынша жэне формальды сапа критерийлерi бойынша немесе гылыми тексеру негiзiнде айтарлы;тай дэрежеде орындалатын эвристика жагдайга экеледь [10] Классикалы; сызы;ты модельге CYЙене отырып, Канфер жэне Саслоу (1965) мынадай керсеткiштерден туратын (.1-сурета ;арацыз): «мiнез-;улы; формуласын» усынды: S -ынталандыру шарттары, О - дене айнымалысы, R -реакциялар, КВ - бул ^тпеген жагдайдыц артуы немесе KYшейту жоспары (жауап пен нэтиже арасындагы ;атынас) жэне С - бул салдары. Оц нэтиже (оц ^шейту: С +) немесе тер^ салдардыц жойылуы (тер^ KYшейту: ф -) белгiлi бiр мiнез-;улы;тыц туындау ы;тималдыгын арттырады; оц зардаптардыц (жазалау, жою: ф +) немесе тер^ салдардыц жойылуы (жаза: С-) тшсл мiнез-;улы; ы;тималдыгын азайтады.

Vestnik KazNMU №2-2018

S -» 0 -> R -> С стимул реакция салдары дене айнымалысы

\KV

Кутпеген цатына

Сурет 1 - Мшез-;улык; диагностикасындагы классикалы; мшез-;улык; формуласы

1 мысалында «мшез-;улык; формуласын» ;олдану ар;ылы проблемалы; мшез-;улык;ты талдау тYсiндiрiледi. 1-ескерту. Мысалы: Квцiлсiздiк (iш пысу),^йзел^,жал1ыздык; (S) бiр мезгiлде шамадан тыс жумыс;а ЖYKтелу жэне узаада созылган тама;танбау (O), азы;-тYлiктi шамадан тыс тутынуга экеледi (R) ; бул эртYрлi салдарга экеп со;тырады (C): езш жа;сы сезiну, ойын-сауы; (C +), кецшазджтщ (iш пысудыц) жойылуы (ф -) жэне физикалы; дискомфорттыц жойылуы (ф -); бул ;ыс;а мерзiмдi салдарлар квбiнесе проблемалы; мшез-;улык;к;а (шектен тыс тама;тану) жауап ретшде пайда болады; осылайша, мшез-;улык;ты ай;ындайтын, эсiресе, жойылуына тетеп беретiн Yзiлiссiз кврiнiстер жалгасады.

Мшез-;улык; терапиясыныц мэселесш талдаудыц негiзгi компонентi - мэселенщ пайда болу жагдайларыныц функционалды талдауы, ягни проблемалы; мшез-;улык;к;а жауап беретш осы жагдайларды iздеу (триггерлер). Функциональды талдаулардыц нэтижесiнде шарттардыц гипотезалы; Yлгiсi алынады, сонымен бiрге белгiлi бiр терапевтiк эрекеттерге негiз болады. Шарттыц Yлгiсi ба;ылаулар мен теорияларга непзделген жагдайлар мен мшез-;улык; ;атынастары туралы гипотезаны ;амтиды; бул гипотезалар ;айталанатын эмпирикалы; сынаада жалгасуы тиiс.

Дегенмен, «N=1 эксперименттж жоспарды» ;оспаганда,терапия сэтт болса да);эксперименттж жагдайдыц гипотезалы; моделi аны;талмауы мYмкiн. Функциональды талдаудыц шешушi аспектiсi-- тацдау болып табылады: мэселе ретшде талдау орталыгына ненi ;ою керек (нысананы тацдау), сондай-а; шын мэнiнде бастап;ы механизм (триггер) ретшде немесе шарт Yшiн

елеулi жагдай ретiнде сансыз мYмкiндiк ;арастырылады. Талдау Yшiн бастап;ы нYKтенi тацдау (езгеруi керек мэселе ;андай?) эрине, нормативтж аспектiлерге де эсер етедi. [14] Мшез-;улык; диагностикасын болжау туралы деректер эртYрлi емiрлiк жагдайларга жеке жауап беру ьщтималдыгын тiкелей елшеу болып табылады (мысалы, табиги ортада сырт;ы бай;ау, эксперименталды; у;састы;тар жэне релдж ойындар, табиги жагдайларда мшез-;улык;тыц езiн-езi ;адагалауы жэне т.б.).Эсiресе мшез-;улык; диагностикасындагы сынау мшез-;улк;ы, ;ызыгушылык; мшез-;ул;ыныц келденец ;имасы. Бул тэсiл ар;ылы YPДiстiц диагностикасы, критерийлж-багдарлы; инвентаризация жэне диагностика туралы шешiм ;абылдаудыц негiзi болып табылады[11]

Мшез-;улык; диагностикасыныц негiзiн шолу, атап айт;анда, Нельсон мен Хайз (Nelson & Hayes,2015)) жэне Хайнз бен О'Брайнмен (Haynes & O'Brien,2009) усынылган.

Тамырлардыц атеросклероздануы

жиа as;

ГКС гормон

Д не цнр ку лято р л ы /

атер о скл ер оз дык

АК

Аяктамырларыныц атеросклерозы

Остеопороз

Мез ентер ал ь ды та мырл ард ьщ атеросклероз дануы.1шекгердщ шпемиясы

Гипергликемия (етероидты диабет)

Асказан ойык жара ауруы

Сызба 2.1 - Бiртектi патогенетикалы; принцип бойынша полиморбидтшжтщ дамуы Кесте 2.3 - Царт адамдардагы дэрiлiк заттарды медициналы; ;абылдау кезiндегi атопиялы; реакциялар

Дэрiлiк заттар Жанама эсерлерi

Новокаинамид Перифериялы; нейропатия

Папаверин Бауырдыц за;ымдалуы,АЦ жогарылауы

Хлорпропамид Гемолитикалы; анемия

Пропранолол Ауыр диарея,галлюцинация

Дигиталистж дэрыж заттар Анорексия,аритмия,керудщ бузылуы

Фуросемид Электролиттiк дисбаланс,естудiц бузылуы,бауыр ;ызметшщ бузылуы,панкреатит,лейкопения,тромбоцитопения

СЕКДЗ Нефротикалы; синдром,естудiц бузылуы,гастрит,нефротоксикалы; эсер

Метилдопа Бауыр ;ызметшщ бузылуы,депрессия,тахикардия,тремор

Леводопа Нефротоксикалы; синдром,васкулит

Прокаинамид Аритмия,депрессия,лейкопения,агранулоцитоз,тромбоцитопения,терiлiк реакциялар

Теофиллин Анорексия,ас;азан-шектж ;ан кету,тахикардия,аритмия,устамалар,зэр шыгудыц кешеуiлдеуi

Клонидин Псориаздыц ас;ынуы

Кесте 3.1 -

Вестник Кй^НМУ № фармакотерапия ЖYргiзу кезiндегi жш кездесетiн жанама эсерлер

Жедел делирийлар Глаукоманыц жедел устамалары

Кимыл-;озгалыс бузылыстары Гипокалиемия

Кврудiц взгерiстерi Ортостатикалы;

Брадикардия гипотензия

Аритмия Парестезия

Хорея Психикалы; бузылыстар

Естщ бузылыстары 8кпе iсiнуi

1ш;атулар Ауыр ;ан кетулер

Кома Дискинезия

Шаршагыштык; Зэр шыгарудыц бузылуы

№2-2018

Кесте 3.2 - 60 жастан ас;ан тулгалар ушм уза; ;абылдауга усынылмайтынн дэрiлiк заттар

Дэрiлiк заттар (фармакологиялы; тобы) Жагымсыз эсер

Антигистаминдж (Н2-рецептордыц блокаторлары):дифенгидрамин,хлоропирамин,кле мастин жэне т.б. Бул топтыц дэрiлiк заттары аллергиялы; жагдайларда жэне аллергияныц алдын алуда,уй;ыны жа;сарту Yшiн кецiнен ;олданылады.Жагымсыз эсерлерi ОЖЖ (уй;ышылдыу,естщ нашарлауы,ориентацияныц бузылуы),эсiресе дисциркуляторлы энцефалопатиясы бар тулгалар Yшiн

Дипиридамол Дезагреганттар эртYрлi ишемиялы; Yрдiстерде кецiнен ;олданылады.Дипиридамол ЖИА кез келген тYрiнде ;аушт болып табылады(урлау синдромы).ЖYрек ;а;пак;шаларыныц протезделуiнен кейiнгi жагдайда гана ;олдануга болады.

ОЖЖ эсер ететш гипотензивтi (метилдопа,клонидин) жэне ;урамында резерпин бар дэрыж заттар Шектен тыс седативт эсер квцiл-KYЙдiц твмендеуiмен,депрессияныц пайда болуымен немесе KYшеюiмен кершед^ортостатикалы; гипотензия

Антиаритмиялы; заттар 1класс (барлыгы) ЖИА-мен ауыратын нау;астарда проаритмогендi эсердщ эсерiнен летальдыльщтыц жогарылауы.Антиаритмиялык; дэрiлiк зат ретшде b-адренорецепторлар блокаторларын (II класс) жэне амиодарон ;абылдау ;ажет.

СЕККЗ СЕККЗ -дыц ;ан кетумен кврiнетiн гастропатияны ша;ыруга ;абшеттшп бар.Будан бас;а,бул топ дэршк заттары натрий мен судыц усталуына эсер етiп,гипотензивтi жэне ЖYрек дэрiлiк заттарыныц эффективтiлiгiн твмендетедi.

Кесте 3.3

Клиникалы; жагдайы Дэрiлiк зат Эсерi

8ткерiлген МИ,тура;сыз жэне тура;ты стенокардия,перияфериялы; артериялардыц атеросклерозы,ми ;анайналымыньщ бузылуынан кейiнгi жагдай (тiкелей емес антикоагулянттар кврсетiлмегендер Yшiн) Ацетилсалицил ;ыш;ылы 75-100 мг\тэулж ЖYрек-;антамырлы; жагдайлардыц даму ;аушнщ темендеу^эаресе 3 жылдан астам ;абылдагандаДорганыс эсерi ;абылдау барысында вмiр бойы са;талады деп болжанады

МИ кешнп жагдай b-адренорецепторлар блокаторлары Кайталамалы МИ жэне кенеттен болатын влiм ;аушнщ темендеуь b-адренорецепторлармен емдеу стационарда басталып кемiнде 1 жылга жалгасады,оптимальд^;арсы кврсетiлiмдердiц немесе жанама эсердщ пайда болганына дейiн.Максимальды ;органыс 65 жастан ас;ан тулгаларда жэне iрi оша;ты (трансмуральды) МИ аны;талды

ААФ тежегiштерi Миокард инфарктшен кейiнгi аньщталган немесе клиникага дейiнгi ЖСА- да,уза; жылдар бойы ;олдануда вмiр CYPу децгейiн жогарылатады

АГ систоликалы; жагдаймен Тиазидтi диуретиктерь b-адренорецепторлар блокаторлары,ААФ тежегiштерi 8мiр CYPу децгейiнiц жоFарылауы,ЖYрек-;антамырлы; ас;ынулардьщ даму ;аушнщ твмендеуi

ЖСА ААФ тежегiштерi 8лiмшiлдiк пен госпитализация жиiлiгiнiц твмендеуi

Спиронолактон 12,5-25 мг\тэул. ЖСА III-IV ФК нау;астардьщ летальдылыгыньщ ;осымша твмендеуi

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

Гиперхолестеринемия Статиндер (емдi бастаганда жарты дозасынан ) 50-80 жас аралыгындагы ХС ТТЛП>3,35 ммоль\л тулгалар Yшiн бiрiншiлiк профилактика,сондай-а; екiншiлiк

ЮыЫ1к КаМММ №2-2018

профилактикада емiр CYPу децгейiн жогарылатады

ЖYрекшенiц фибрилляциясы (жYрек а;ауынсыз) Тiкелей емес антикоагулянттар (варфарин) Бас миы ;анайналымы бузылысыныц ;ауiпiнiц темендеуi

Цорытынды:

Психотерапиялы; эдiстердiц психикалы; егде жастагы нау;астарды емдеуге арналган емдеуi ете уза; уа;ыт;а созылатын, эсiресе егде жастагы нау;астарды сауы;тыру мYмкiндiктерi бойынша психоаналитиктер арасында таралган скептицизм ;агидасы бойынша эсерi ете темен .Геронтологиялы; психотерапияныц негiзгi ма;саттары бiрiншi кезекте дисфункционалды мiнез ;улы;ты езгерту, ;узыреттiлiгiн арттыру, сырт;ы ортаныц емiрлiк ;иынды;тарды ецсеруге кемектесу, сондай-а; емiрдiц соцына дешн ;алыпты жагдай жасау туралы насихат ЖYргiзу,нау;астыц салауатты емiр салтын устануга дагдыландыруга бейiмдеу.

Вестник Ка^НЖУ №2-2018

ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1

1 Анцыферова Л. И. Поздний период жизни человека: типы старения и возможности поступательного развития личности // Психологический журнал. - 2014. - Т.17., №6. - С. 88-97.

2 Корсакова Н. К., Балашова Е. Ю. Опосредование как компонент саморегуляции психической деятельности в позднем возрасте // Вестн. Моск. ун-та. - 2015. - №14. - С. 148-157.

3 Корсакова Н. К. Нейропсихология позднего возраста: обоснование концепции и прикладные аспекты // Вестн. Моск. ун-та. -2011. - №2. - С. 301-308

4 Краснова О.В Социальная психология старения как основная составляющая социальной геронтологии // Мир психологии. -2011. - №2. - С. 208-219.

5 Марцинковская Т. Д. Особенности психического развития в позднем возрасте // Психология зрелости и старения. - 2012. - №3. -С. 158-164.

6 Рощак К. Психологические особенности личности в пожилом возрасте: Автореф. дис. ... канд. психол. Наук - М., 1990. - 57 с.

7 Стюарт-Гамильтон Я. Психология старения. - СПб.: 2012. - 147 с.

8 Фролькис В. В. Физиологические механизмы старения // Физиологические механизмы старения. - Л.: 2012. - С. 122-127.

9 Холодная М. А. Когнитивные стили. - М.: 2013. - 242 с.

10 Шахматов Н. Ф. Психическое старение. - М.: 2016. - 325 с.

11 Albert M. S. Cognitive Function // Geriatric Neuropsychology. - N.Y.: 2011. - Р. 56-62.

12 Baltes P. B., Baltes M. M. Successful Aging: Perspectives from the Behavioral Sciences. - Cambridge: 2013. - 157 р.

13 Baltes P. В. and al. Life-span Developmental Psychology. - Wadsworth, Belmont, CA: 2012. - 217 р.

14 Psychology. - 2013. - Vol. 46. - 134 р.

15 Salthouse T. Adult Cognition. - N.Y: 2014. - 206 р.

К. Кунанбай, А.К. Каирбеков, Е.Ш. Кудабаев, Н.А. Мырзабаева, А.С. Нурмаханова, Р.И. Туматова, У.А. Сейдакбар

Казахский Национальный медицинский университет им С.Д Асфендиярова Кафедра клинической фармакологии и фармакотерапии

ВОЗМОЖНОСТИ ПСИХОТЕРАПЕВТИЧЕСКОЙ ИНТЕРВЕНЦИИ В ПОЖИЛОМ ВОЗРАСТЕ

Резюме: Значение психотерапевтических методов для лечения психически больных пожилых людей было долгое время весьма незначительным, прежде всего из-за распространенного в среде психоаналитиков скепсиса по отношению к возможностям улучшения и даже выздоровления пожилых пациентов. Цели геронтологической психотерапии заключаются прежде всего в изменении дисфункциональных способов поведения, повышении компетентности, оказании помощи в преодолении внешних жизненных трудностей, а также в проведении бесед о приближении конца жизни. Ключевые слова: геронтологической психотерапии, скепсиса, интервенции

K. Kunanbai, A.K. Kairbekov, E.Sh. Kudabaeb, N.A. Myrzabaeva, A.S. Nurmakhanova, R.I. Tumatova, U.A. Seydakbar

Asfendijarov Kazakh National medical university Department of Clinical Pharmacology

THE POSSIBILITIES OF PSYCHOTHERAPEUTIC INTERVENTION IN OLD AGE

Resume: The importance of psychotherapeutic methods for the treatment of mentally ill elderly people has been very low for a long time, primarily because of skepticism prevalent among psychoanalysts in relation to the possibilities for improvement and even recovery of elderly patients. The goals of gerontological psychotherapy are primarily to change dysfunctional behaviors, increase competence , assisting in overcoming external life difficulties, as well as in conducting conversations about the approach of the end of life. Keywords: gerontological psychotherapy, skepticism, intervention

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.