Научная статья на тему 'The possibilities of impact of foreign mechanisms in regulation of natural monopoly'

The possibilities of impact of foreign mechanisms in regulation of natural monopoly Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
73
9
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
competition / natural monopoly / state regulation / reforms / privatization / tariff / exchange / regulatory act / конкуренция / естественная монополия / государственное регулирование / реформы / приватизация / тариф / биржа / нормативно-правовой акт.

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Mikayel Soghomonyan

The article discusses the experience of the evolutionary development of the formation and reform of natural monopolies in a number of foreign states, in particular: the USA, Great Britain, and especially the Scandinavian countries. Particular attention have been paid to issues of state regulation in the confrontation of natural monopilia and free competition. Studying the systemic functioning of the energy sector in Norway, Sweden, Finland and Denmark, it is proposed to apply a similar approach for the creation of a wholesale exchange for the sale of electricity of Iran-Armenia-Georgia, which will significantly increase the reliability of supply and use of electricity.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Возможности применения иностранных механизмов в регулировании естественной монополии

В статье обсуждается опыт эволюционного развития формирования и реформирования естественных монополий в ряде иностранных государств, в частности в США, Великобритании и особенно в Скандинавских стран. Особое внимание уделяется вопросам государственного регулирования в противостоянии естественной монопилии и свободной конкуренции. Изучая системное функционирование энергетической сферы Норвегии, Швеции, Финляндии и Дании, предгагается применить похожий подход к созданию оптовой биржи по продаже электроэнергии Ирана-Армении-Грузии, что в значительной степени поднимет надежность поставки и применения электроэнергии.

Текст научной работы на тему «The possibilities of impact of foreign mechanisms in regulation of natural monopoly»



mxßuebL ипопитгьзиъ

АА hшQpшJÇQ íшnшJnlpJnlQQbpp Ïшpqшínpn^

hшQáQшdnцníÇ QшËшqшhÇ шЬЦШ^Ш^

АшJшuшшQÇ шqqшJÇQ шqpшpшJÇQ hшúшluшpшQÇ hшJgnpq

ръиьиъ иъъисъпрAh hUPQ-U*WPUUb ursuuu<ifub3ub himnböuhupq-bpfr Uhnan UlSb АЫ1РЦЩ1РПЬ0-ЗПЬЬЬЬРС AU3UUSUbh AUbPU^bSnb&dnbbnblT

Ащ^ш&Ш-й pQQшpïínlü t шpшшuшhüшQJшQ ÙÇ 2шpß bpïpQbpÇ pQшïшQ übQш2QnphÇ áUшínpüшQ U íbpшфnËüшQ tinunigÇnQ qшpqшgnlüQbpp, üшuQшínpшщbU UUû-Ç, Ub& £pÇшшQÇшJÇ U Ишш^ш-^bu UïшQqÇQшÍJшQ bpïpQbpÇ фnpáp: ЦnшQóQшhшшnlï шЬц t hшшïшgínlü pQшïшQ übQш2QnphÇ U ш^шш üpgшïgnlpJшQ hшïшüшpшnlpJшQ щbшшïшQ ïшpqшínpüшQ hшpgbpÇQ: flшnlüQшuÇpbpí ünp-íbqÇшJÇ, CíbqÇшJÇ, üÇQlшQqÇшJÇ ni ^шQÇшJÇ tQbpqbïÇï nppïÇ hшüшïшpqíш& qnp&niQbnipjniQp* шnш2шpïínlü t QшJQшQüшQ ûnïbgniû gnlgшpbpbÉ ^pшQÇ, АшJшuшшQÇ, ^.pшuшшQÇ ùÇçU tlbïшpшt-QbpqÇшJÇ ^йш^шЁ ^шйшп^ pnpuшJÇ uшbqöúшQp, npQ tl qqшфnpbQ ÏpшpápшgQÇ tlbïшpшtQbpqÇш-jÇ üшшшïшpшpüшQ ni uщшnüшQ hnшшфnlpJшQ шuшÇáшQp:

Apiißiupuinbp - iípgiul¡gmpjmG, püiuljuiü tih(iui¿(inph, iqhimuljiuli Ijujpcjiui/npmü', piupliijinjumü'tihp, uliijiiul]iu(hu¿(inphniü\ ULuljLuqJiü, рприш, Gnpihumpilppuu[iul]iu(i шЦш:

Qшpqшgш& 2nlÏшJшïшQ шQшbunlpJшQ bpïp-Qbpniú úbí фщ0 t ^шшшЩ»! pQшïшQ úbQш2Qnp-hÇ ïшpqшínpúшQ nlqqnlpJшúp: ^pшQg фщ^ ni-unlúQшuÇpnlpJnlQp ËÇuï шQhpшdb2Ш t 2nlïшJш-^Q hшpшpbpnlpJnlQQbpÇ niqÇQ pQшpш& QnpшQ-^шЁ bpïpQbpÇ, шJq píniú QшU АшJшuшшQÇ пш-úшp:

Uju^bu, UUü-niú, npïbq шnш2ÇQ úbQш2-QnphQ шпш^ш0ш4 tLbïшpшtQbpqbшÇïшJÇ ninp-штй qbnUu 20-pq ^pÇ p^^QQbpÇQ

(pbU qbnUu 1887p. îшQqшu QшhшQqnlú qpшQgíbl_ tp bpïшpnlдшJÇQ шpшQuщnpшÇ úbQш2Qnph), 1935p. pQqniQ^bg opbQg hnlдÇQqшJÇQ ïÇ^Ç Ïnûni-QшL pQïbpnipjniQQbpÇ úшuÇQ, npQ ¿é uшhúшQbg q^Qg qnp&nlQbnlpJшQ íbpшhuïnqnlpJшQ U ^p-qшínpúшQ ¿шфшQÇ2Qbpp, ÇUÏ ïшpqшínpúшQ qnp^nnijpp qpíbg шpdbpqpbpÇ ni $nQ^jÇQ pnp-uшQbpÇ hшQáQшdшдníÇ (SEC) ^ш: £шgÇ щш-QÇg, hbшшqшJnlú áUшínpíbgÇQ tQbpqbшÇïшJÇ ÏшpqшínpúшQ, UUb-Ç шшnúшJÇQ tQbpqÇшJÇ ÏшpqшínpúшQ, QшhшQqQbpÇ ^П^ШШ^ uщшuшpï-^Q hшQáQшdшдníQbp: UшïшqQшJÇQ Ïшpqшín-pniúp qïQ^niù t QшhшQqQbpÇ ùÇçU шnUшpÇ ^Qá-QшdnдníÇ íbpшhuïшдnlpJшQ Qbpgn, npnQg niQbQ ифишфшй lyluuitiiiipjuiti qnpdiuqfip ùuipùQJi Ipiip-qiui||iá'iul] :

U"b& ^pÇшшQÇшJnlú pQшïшQ úbQш2QnphÇ щbшшïшQ Ïшpqшínpnlúp &шqbg 1882p. U hшuшí Çp qшpqшgúшQ pшpápшqшJQ шuшÇ6шQÇQ' 20-pq qшpÇ 50-70-шïшQ p^^QQbpÇQ: UpqJnlQшpbpnl-PJшQ pшqшJÇQ ôjniqbpÇ шqqшJQшgúшQ pQpшg-

gniú 1947p. uïbq&^bgÇQ пшшт^ Ïшpqшínpnq úшpúÇQQbp' îbQшpnQшïшQ tQbpqbïÇï ^p¿ni-pjniQ, ш&ËшpqJnlQшpbpnlpJшQ ïbQшpnQшïшQ íшp¿nlpJnlQ U шл^ ^pшQg íbpшïшqúшínpnlúp t pQшïшQ úbQш2QnphÇ' 1990-шïшQ píш-^QQbpÇ íbpшïшnnlgшínpúшQ hbï:

UïшQqÇQшí^шQ bpïpQbpniù ïшpqшínpúшQ qnp&шnnlJpQbpní bQ щbшшïшQ ïmpm-

шbuшï ïшnnlJgQbp' UnUïpÇ U шpщnlQшpbpnl-PJшQ QшËшpшpnlpJnlQp (üÇQLшQqÇш), Cp2шïш ùÇ^^jpÇ U tQbpqbшÇïшJÇ qÇpbïшnpшшp (Ünp-íbqÇш), tQbpqbшÇïшJÇ шqqшJÇQ íшp¿nlpJnlQp (CíbqÇш): üpшQuÇшJnlú U ^bLqÇшJnlú шп^ш bQ ÏшpqшínpúшQ QúшQ hшúшïшpqbp: Ujq bpïpQb-pniú 1986p.-Çg qnp&niú bQ úpgшïgnlpJшQ ^uÇQ opbQgQbp, npnQg hшúшáшJQ' 2nlÏшQbpÇ íbpшhu-ÏnqnipjniQQ ÇpшïшQшgQnlú bQ úpgшïgnlpJшQ щЬ-шш^шй ËnphnipqQbpp, pшJg qpшQg ÇpшínlQgQb-pp uшhúшQшфшï bQ шQшbunlpJшQ пшшт^ n^npïQbpÇ hшúшp, npnQg 2шpgÇQ bQ ^u^niú щЬ-шш^шй Ën2np pQ^bpnipjniQQbp. úbQш2QnphQbpp' «ФnuшшJÇQ &шnшJnlpJnlQQbp», «^шqp U tlb^ï-pшïшQnlpJnlQp», «bpïшpnlqшJÇQ pbnQшфnËшq-

pniùQbpfi», «-ibmiiuuiiuljiiü'ni ti|nul]C]|iiiti cnunmjni-

2

pjniQQbp» :

ßшщnQÇшJnlú, npïbq шQшbunlpJшQ ЩЬШШ- ! ÏшQ úÇ2шúшnlpJшQ úшïшpqшïp шíшQqшpшp pшpáp t, gшQ UpUúшJшQ bípnщшJnlú U UUb-niú, t pшíшïшQÇQ ö^niQ úbËшQÇqú, ÇQ^p hQшpшínpnlpJnlQ t шш^ шpшq шpáшqшQgbL шQшbunlpJшQ U pÇqQbuÇ íbpшфnËnlúQbpÇQ: 0ш-

иг'шгц'шзпьтюь ь

^nQ^jniú шQшbunlpJшQ pшpbфnËnlйQbpp, npQ hpшïшQшgíbg QшËnpq ^pÇ ibpçniù, pQqqpïb-gÇQ Qшb pQшïшQ йbQш2Qnphh щ^шр: UшïшJQ шJuшbд щшhщшQïnlй t UpшшghQ шnbшph b шpq-JnlQшpbpnlpJшQ QшËшpшpnlpJшQ hn^Qni Qbpgn qnp&nq Ьшшт^ ïшpqшïnpйшQ йшpйhQQbpp, ÇQ^-^bu Qшb pQшïшQ nbuinpuQbpÇ ni tQbpqbшhïшJh q^^^L^^n^n:

äbшшïшQ ïшpqшínpnlúQ hpшïшQшgïnlй t шшppbp úbpnqQbpní' ^p^^Q b шQшbuшïшQ, тццш^ b шQnlqqшïh: Qшpqшgш& bpïpQbpniù, np^bu ^QnQ, ^p^^Q ùbpnqQbpp ïhpшnïnlй bQ uшhйшQшфшï ¿шфп^' npbt ^^^Ьш ËQ^ÇpQb-pÇ (ËQqpÇ) Lnl&üшQ Qщшшшïnï, шJq píniü Qшb pQшïшQ úbQш2Qnphh: ^pшQg hpшgínlú bQ ïnQï-pbш opjb^Ç qnp&nlQbnlpJшQ ïшpqшïnpйшQ niq-дш^ úh2шúшnlpJшúp, шnш2hQ hbppÇQ' LhgbQqш-ínp^Q Óbní: ^bpçÇQ шшphQbphQ шnш2Qшhbp-pnipjniQp шpínlú t шQшbuшïшQ ùbpnqQbpÇQ' Qnp-úшшhíшJhQ, hшpïшJhQ, щшJÚшQшqpшJhQ, um-ÏшqQшJhQ ïшpqшínpnlúQbphQ: frhшpïb, ùbpnqQb-pÇ prndrnQniÚQ ïpniù t щшJйшQшïшQ pQnijp, npÇ ophQшï t hшQqhuшQnlú qQbpÇ íbprnhu^nqnipjni-Qp:

Ubp ^p^pn^, pQшïшQ ùbQrn2QnphÇ цЬшш-^Q ïшpqшínpúшQ Ьшшт^ шbuшï t hшúшpínlú щbшnlpJшQ йшuQшïgnlpJnlQp, qprnQg шQшbuш-^Q qnp&nlQbnlpJшQp, bpp щЬшпщпШр й^^ш-йшQшï hшQqbu t qrniÇu b nшqйшïшpшïшQ ubфш-ÏшQшшhpn2 b nrnq^^rnprn^rnQ ùbQbçbpÇ qbpniù: Uju ^шй шJQ ^nqüQnpnßniün, ш^ь^ 6h2Ш^ pQшpnl-pjniQp qpшQg oщшhйшL hшpшpbpnlpJnlQQbpnlй, ÏrnËÎrnfr t ÙÇ 2шpg qnp&nQQbpÇg, prnjg щшшйш-^Q щп2ш^ шïшQqшjpQbpp ^rnh^rnQ^niü bQ:

SQшbuшïшQ qшpqшgйшQ шpqh ^шйшЕш-Ïш2P2шQQ pQnpnßiniü t 2шш bpïpQbpniù ^nnig-íш&gшJhQ pшpbфnËnlйQbpní, npnQp pQqqpïniù bQ Qшb pQшïшQ йbQш2Qnphp: ^Qrn^rnQ йbQш2Qnp-hÇ QщшшшïQbph pQqhшQpnlpJnlQp Qïшшínlй t pnLnp bpïpQbpniù, b шpшшhшJшínlй t &шËubph ni qQbpÇ Q^rnqùrnQ áqшnlйní pшpbфnËínq ôjniqbpÇ шpqJnlQшíbшnlpJшQ prnpáprngürnQ hш2ÍhQ:

^nLnp pшpbфnËnlйQbpnlй pQqq&ïniù t öjni-I qшJhQ йbQш2Qnphh шqшшшïшQшgnlйp b йpgшï-Ц gшJhQ 2niïrnQbpÇ uшbq&nlйp, ЩШЬД шnшçшшшp ^ qbpp qpш hpшïшQшgйшQ qnp&niù щшшïшQnlй t 1 щbшnlpJшQp: UQibfibib t, np pшpbфnËйшQ ùnnbL-Qbpp pnLnp bpïpQbpÇ hшйшp йhшшbuшï ¿bQ ^ш-I pnq LÇQbL:

S, Пpщbu ophQшï, qhшшpïbQg pQшïшQ ùbQrn2-I QnphÇ nLnpшh шnшíbLшщbu ïrnpqrninpùrnQ bQ-pшpïínд tLbÏшpшtQbpqbшhïшJh öjniqn: Qшpшp, b шJq щшшйшпп^ шQшbunlpJшQ Ùbç qpш

ÏшpbnpnlpJшйp t щшJйшQшínpíш&, np шí^шL öjniqn qrnpární 2nlÏшJшïшQ íbpшфnËnlйQbph шnшçшшшpn:

UUü-niü tLbÏшpшtQbpqbшhïшQ, шJL bpïpQb-pÇ hшйbйшш, niQÇ ш^»!^ gш&p йbQш2QnphйшQ шuшh6шQ, prnjg qpш 2nlïшJшïшQ pшpbфnËnlй-QbpÇ щшhшQ2Íш&nlpJnlQQ qqшgíbL t 4шдп10: Ujq bpïpniù tLbÏшpшtQbpqbшhïшJh qшpqшgnlйQ hpшïшQшgíbL t 3 фnlLbpní' 20-pq qшph 20-40-ш-ÏrnQ píшïшQQbphQ, 50-70-шïшQ píшïшQQbphQ b 80-90-rn^rnQ píшïшQQbphg ÙÇQ^ opu: UUû-Ç tQbp-qbшhïшJh ^шпп104ш&рп QbpïшJшgíш& t 2 шbuш-ÏÇ QQÏbpnipjniQQbpÇ' ïnйnlQшL b n¿ ïnйnlQшL tQbp-qnQQïbpnipjniQQbpÇ ùÇçngni: înйnlQшL tQbpqnpQ-ÏbpnipjniQQbpn uшnpшpшdшQínlй bQ ürnuQrn^np tLbÏшpшtQbpqhшJh шpшшqpnlpJшQ' 68,1% шbuш-Ïшpшp Ï2nni, фbqbpшL tLbÏшpшtQbpqbшhïшQ' 7.6%, rnjL щbшшïшQ QQïbpnipjniQQbp, шJq p^niü' QшhшQqQbph, йnlQhghщшL h2ËшQnlpJnlQQbp' 9,1%, Ïnnщbpшшhí QQïbpnipjniQQbp' 4,0%: ü¿ Ïn-ùniQrnL tQbpqnQQïbpnipjniQQbpQ йшuQшïnp qQï»-pnipjniüübp bQ, npnüg puidfitip 1. | blj uyi и 11. ti Ь p q и ij uipuiuii]jiiiipjiii tiniii Ijuiqü'niü' t 11,2% :

1978p. pQqniQ^bg opbQg ïnйnlQшL tQbpqnpQ-ÏbpnipjniQQbpÇ ïшpqшïnpйшQ йшuhQ, npщbu rnp-áшqшQg 70-шïшQ pïшïшQQbph 6qQшdшйhQ, bpp Q^rnqbg n¿ йhшJQ 6Jnlqh шpщnlQшïbшnlpJnlQQ, шJL ÙÇ 2шpg QшhшQqQbpnlй ш»^ nlQbgшï tLbïш-pшtQbpqhшJh qшqQïш&шJhQ шQ2шшnlйQbp: Ujq opbQgp n¿ ïnйnlQшL (ürnuQrnínp) pQïbpnipjniQQb-pÇQ hQшpшïnpnlpJnlQ ùb&rn&rnË 2nlÏшQb-

pniü ábng pbpbL tLbïшpшtQbpqhш b ïbpшïш6ш-nbL:

^шpbфnËnlйQbph pQpшggnlй Qbpqp^bgÇQ Qшb йhшuQшïшQ uшïшqQbp, ÇQ^p hQrnprnïnpni-pjniQ шpшшqpnдQbphQ шpшq rnpárnqrnQgbL

щшhшQ2шpïh фnфnËnlpJшQp: ^npuшJhQ qQbpÇ b ü^uQrn^Q uшïшqQbph ïbpшpbpJШL шbqbïшш-ínipjniQ uшшQшLnl hшйшp 1997p. uшbq&ïbg ÙÇ-шuQшïшQ tLbïшpnQшJhQ шbqbïшшïnlpJшQ gшQg' hQшbpQbш pшqшJh ípш (OASIS): 2002p. uïu^bg tLbÏшpшtQbpqhшJh йшQpш&шË qQbpÇ ш^шшш-ÏrnQrngniù' uщшnnдQbphQ hQшpшïnpnlpJnlQ шш-Lní ÇQgQnipnijQ pQшpbL йшшшïшpшpQbphQ:

UUû-Ç tLbÏшpшtQbpqbшhïшJh pшpbфnËnlй-QbpÇ шpqJnlQgQbph oqшшqnp&nlйp hQшpшïnp t oqQÇ ËnluшфbL npn2шïh uËшLQbphg: U'rnuQrnin-pшщbu, Ùb& qqnl2шïnpnlpJшйp ïшpbLh t ïbprnpb-pbL щbшшïшQ ïшpqшïnpйшQ qnp&rnnnijpQbpÇ шщшïbQшpnQшgйшQp 4шJшuшшQh 4шQpшщb-шnlpJnlQnlй: UшïшqQшJhQ ïшpqшïnpйшQ фп-ËшQgnlйp шшpш&ш2P2шQшJhQ ïrnnnijgQbpÇQ ïшpnд t pbpbL шпш^»! Lnipç b йшu2ШшpшJhQ hÇù-

иг'шгц'шзпьтюь ь

QrnËQqÇpQbpÇ:

Ubi ^phшшQhшJnlй ùÇQ^b tQbpqbшhïшJh pш-pbфnËnlйQbph hpшïшQшgnlйp ^щшр шnшQáQш-Qniü tp pQшïшQ ùbQrn2QnphÇ щbшшïшQ ïшpqш-ïnpйшQ pшpáp Ùrnïrnpqrnïnï: ^pш pшpbфnËйшQ шQhpшdb2шnlpJnlQQ Ç hшJШ b^ï qbnbu 1960-70-шïшQ pïrnïrnQQbpÇQ: îшnшïшpnlpJnlQp ábnQшp-ïbg ÙÇ 2rnpg фnpábp, npnQg шQhш2nq uшшдïbдhQ rnjQ щшшйшпп^, np pQшï¿nlpJnlQp ¿tp uшшшpnlй pшpbфnËnlйQbpp: 1970-Çg йhQ¿b 1980 p^rn^Qp bpïÇpp pbшïnËbg шQшbuшïшQ шQïйшQ •пшё hQ¿p pшgшшpïnlй tp шQшbunlpJшQ ¿шфhg ш^Ь^ щbшшïшQ йh2шйшnlpJшйp: ^2ËшQnlpJшQ qrnLn^ щшhщшQnqшïшQ UШpqшpbш Âbш¿bph ^пш-írnpnipjniQp uïubg hpшïшQшgQbL qшQqïш&шJhQ щphïшшhqшghш (ubфшïшQnlpJшQ йшuQшïnpb-gniÙ) шQшbuшïшQ ôjniqbpniÙ, шJq piniÙ'

qшqh b щnдщшшшánlLnlpJшQ шpqJnlQшpbpnlpJnl-QniÙ, шïhшghшJh ni шbLbïnйnlQhïшghnQ nLnpшQb-pniÙ: 1983p. opbQg pQqniQ^bg tLbïшpшtQbpqbшh-^jÇ йшuhQ, npní шщшhnïïnlй tp шqшш йnlшg шqqшJhQ tQbpqbшhïшJh дшQдbp (tLbÏшpшtQbp-qbшhïшJh шQïшË шpшшqpnqQbphQ)' qbQbphqшg-Qnq pQïbpnipjniQQbpÇQ, Çuï 1988p.-ÇQ hpшщш-pшïïbg ïшnшïшpnlpJшQ &pшqhpp' «tLb^prnt-QbpqbшhïшJh йшuQшïnpbgйшQ Uщhшшï qÇpg»: ^prnQniÙ шйpшqpïш& tp щbшшïшQ gшqшgшïш-QnipjniQQ шJq ôjniqniÙ b pшpbфËnlйQbph ÙnqbLp, npniÙ шnш2шшшp шЬд t hшшïшдïnlй tQbpqbшhï pQÏbpnipjniQQbpÇ йшuQшïnpbgйшQp, npnQg qnp-iniÙ bQ tQbpqhшJh шpшшqpnlpJшQ ni ÇprngÙrnQ nLnpшnlй, Çuï tLbÏшpшtQbpqhшJh фnËшQgnlйQ ni qhuщbш¿bpшgnlйp йQшg pQшïшQ ÙbQrn2QnphÇ qnp&nlQbnlpJшQ шbuшï: "Ъ24ш& &pшqph hÇÙQrn-ÏшQ qpnijpQbpQ шйpшqpïш& tÇQ hшшnlï opbQg-Qbpní b bQpшopbQuqpшïшQ QnpÙbpn^:

1990-шïшQ pïшïшQQbph ibpçniÙ Q2шQшïnp-íbg ^йш^ШЁ 2nlÏшJh hbшшqш шqшшшïшQшg-ÙrnÙp, hQ¿p щшhшQ2bg фnфnËnlpJnlQQbp йшgQbL tLbÏшpшtQbpqbшhïшJh щbшшïшQ ïшpqшïnp-йшQ йшuhQ opbQuqpnipjrnQ Ùbç: îшpqшïnpйшQ йшpйhQQbph hhйQшïшQ qnp&rnnnijpQbpÇ gшQïnlй hшшnlï шЬд t hшшïшgïш& uщшnnqQbph 2шhbph щш2ШщшQnlpJшQ щшpшшïшQnlpJшQp qQrnqn-JшgйшQ nLnpшnlй, tQbpqшйшшшïшpшpйшQ шQpQqhшшnlpJшQp b ïrnjniQnipjrnQ шщшhnïйш-Qp, йшшnlgïnд &rnnrnjnipjniQQbpÇ ^ш^ щп2ш^ йшïшpqшïh шщшhnïйшQp: ^pшïшQшgïш& pш-pbфnËnlйQbph шpqJnlQgnlй tLbÏшpшbQbpqhшJh ÙrnQprn&rnË uшïшqhQp 1990-Çg йhQ¿b 2000 p^rn-ÏшQp Q^qbg шQшJhQ шQшbunlpJnlQQbph hrnÙrnp 22, [lui] фпрр и i p i y 111 ti и ip Ь pu 11] и i ti uiqmnnqübpji h uni tup 39 uinlpiuni| :

ЦJuщhunï, QnijQÇuï qQшqnJшgйшQ 2nlïшJш-ÏшQ ïшnnlgшïшpqbph щшJйшQQbpnlй, puш шQh-pшdb2шnlpJшQ, щbшnlpJшQQ hpшïnlQg t ïbpш-щшhïnlй hpшïшQшдQbL 62qpшnlйQbph йh2ngш-nniÙQbp:

^QшïшQ ÙbQrn2QnphÇ pшpbфËnlйQbpp шQh-pшdb2шnlpJnlQ t шQшbuшïшQ qшpqшgйшQ шpqh фтф hшйшp: Srnppbp bpÏpQbpÇ pшpbфnËnlйQb-pÇ фnpáh ïbpLni&nipjniQp hQшpшïnpnlpJnlQ t шш-LÇu шbuQbL шJq qnp&pQpшgh opJbïшhï ophQш¿ш-фпщпШр: ûnijQÇuï ШJQ bpïpQbpniÙ, npшbq öjni-qÇ йnQnщnLшgйшQ йшïшpqшïp b ïrnpqrnïnpÙrnQ qnp&pQpшgQbpQ tшïшQnpbQ шшppbpïnlй bQ Çprn-pÇg, ophQшï, UïшQqhQшÍJшQ bpïpQbpniÙ Ù2rnï-4ш& t tLbÏшpшtQbpqbшhïшJh pшpbфnËnlйQbph frprnqÇp UïшQqhQшí^шQ bpïpQbpÇ йhшuQшïшQ tQbpqbшhï 2niïrnjÇ ábшïnpйшQ 2P2шQшïQbpnlй:

tLbÏшpшtQbqbшhïшJh 6Jnlqh qnp&niQbni-PJшQ ïшpqшïnpйшQ ïшnnlgшïшpqbpp tшïшQn-pbQ uшhйшQшфшïnlй bQ щbшnlpJшQ йh2шйшnl-pjrnQ шuшh6шQp: Üpш hhйQшïшQ ËQ^ÇPP ïrnjrn-QniÙ t opbQuqpшïшQ hÇÙgbpÇ шщшhnïnlйp, qnp-&шnnlJpQbph b ïbpшhuïnqnlpJшQ hpшïшQшдnlйp' Qnpйшшhï-hpшïшïшQ шnш2шqpшQgQbph ïш-шшpйшQ hrnÙrnp:

Uju hшpдnlй 4шJшuшшQh 4шQpшщbшnlpJшQ hrnÙrnp ophQшï ïшpnq t &шnшJbL UïшQqhQшÏJшQ bpÏpQbpÇ фnpáp: Ujq bpÏpQbpniÙ tLb^rntQbpqb-шhïшJh nLnpшh pшpbфnËnlйQbpQ niqïbgibgÇQ Qnpйшшhï-hpшïшïшQ hÇÙgÇ фnфnËnlpJnlQQb-pní: UïшQqhQшí^шQ pnnp bpÏpQbpÇ щшп!ш-йbQшQbpp pQqniQbgÇQ ÙÇ 2шpg opbQuqpшïшQ шï-шbp' niqqïrnfr tLbÏшpшtQbpqbшhïшJh hpшïшïшQ hÇÙgbpÇ ïbpшфnËnlйQbphQ: Unrnprnqpirnfr ËQ-qÇpQbpÇ hpшïшQшдйшQ Qщшшшïnï Ù2rnïïbg 2ni-ÏшJh hшJbgшïшpq, uшhйшQïbg ôjniqÇ unlpJbïш-QbpÇ щшшшuËшQшшïnlpJшQ шuшh6шQp ищш-nnqQbpÇQ tLbïшpшtQbpqhшJh шQËшфшQ ni hni-uшLh йшшшïшpшpйшQ hшйшp: ^шJg qprn hbш йhшuhQ JnlpшgшQ¿Jnlp bpïÇp niQbgbL t pшpbфn-ËniÙQbpÇ шшppbpшïïш& шnшQáQшhшшïnlpJnlQ-Qbp:

UJuщbu, ünpïbqhшJnlй pшpbфnËnlйQbpQ uïuibgÇQ hÇQ Qnpйшшhï-hpшïшïшQ hÇÙgÇ фп- 1 фnËйшQ b QnpÇ ábшïnpйшQ йnшbдnlйQbpnï: Ü 1991p. opbQg pQqniQ^bg tQbpqbшhïшJh йшuhQ, ^

npní pQrnïrnQ йbQш2Qnphh b йpgшïgnlpJшQ qnp- |

■S

&niQbnipjniQQbpp pшdшQïbghQ hpшphg: UpqbQ 1992p. UqqrnjÇQ tQbpqbшhï pQïbpnipjniQp ïbprn- | фпё^Ь0 hhйQшïшQ шqqшJhQ grnQgrnjÇQ pQïbpni- S^ PJшQ (Statnett), npp qшpáшï Qшb ünpïbqhшJh ^ tQbpqbшhï hшйшLhPh oщbpшшnpp: 4ш2npq grnjLQ s ЬДШ^ фngp шpшшqpnqQbph йnlшgh pnlJLшшpnlйp

up'wrwwsnbmmt b

mjq pQïbpnipjniQ: Împbnp pmji hmQqÇumgmi mjQ, np tibïmpmtQbpqÇm u^mnnqQbpp hQmpm^n-pnipjniQ ummgmQ ^nËb ÙmmmïmpmpQbpÇQ mnmQg npbt ^pmgnigÇ^ imËubpÇ, ÇQ^Q ¿é ttqwu-uibg quipquigGbpii ü'pc]iul]c]iuj|iti huipuipbpnipjniG-ûbpp :

tlbïmpmt QbpqbmÇ^mjÇ pmpb^n^niÙ Qbpp OibqÇmjniÙ QnijQ^bu u^u^bg 1991p., npÇ mnmçÇQ pmjip bqmï tibïmpmtQbpqÇmjÇ mpmmqpnipjmQ b pmß^mQ unipjbïmQbpÇ mnmQdQmgniÙQ ÇpmpÇg: Ujumbq opbQpQ nidÇ Ùbç Ùmmi 1998p. hniQ^mpÇ 1-Çg, npQ tmïmQ Ùbi ^n^n^nipjniQQbp Ùmgpbg tlbïmpmtQbqÇmjÇ imômnpÇ ïmpqm^npÙmQ b u^mnnqQbpÇ Çpm^niQpQbpÇ ^mh^mQÙmQ hmp-gniü: U^qpQm^mQ ßp^mQniü u^mnnqQbpQ Çpm-ÎniQp ummgmQ pQmpbi ÙmmmïmpmpQbpÇQ mjQ ^mjÙmQni, np mbqmqpbQ m^biÇ pmpq b pmQïmp-dbp hm2ÏÇ^Qbp, npnQp m^mhn^niÙ bQ dmÙmjÇQ ¿m^niÙQbp: UjQnihbmb, 1999p. QnjbÙpbpÇ 1-Çg qm-qmpbg^bg mjq ^mhmQçQbpp b pninp u^mnnqQb-pÇQ pnijimmpibg Ùnimp qnp&bi tibïmpmtQbqÇmjÇ ßni^m:

1996p. ÛÇQimQqÇmjniÙ pQqniQ^bg tQbpqbmÇ-ÏmjÇ ÙmuÇQ opbQp: U^qpQm^mQ ßpgmQniü 2niïmjÇ ÙmuQmïÇgQbp qmpdmQ mjQ mpmmqpnqQbpp, npnQp pnqmp^niÙ tÇQ 500î^m-Çg m^bi; 1999p. Qn-jbÙpbpÇQ pnijimmpibg pninp mpmmqpnqQbpÇQ ÙÇ-mjQ mjQ ^mjÙmQni, np ¿bQ Çpm^mQmgQniÙ dmÙm-jÇQ hmß^mp^:

^mQÇmjniÙ tibïmpmtQbpqÇmjÇ ümrnm^m-pmpÙmQ ÙmuÇQ opbQp pQqniQ^bg 1999p.-ÇQ: Oni^m ÙmQbini pnijiminipjniQ ummgmQ ÙÇmjQ ^nßnp mp-mmqpnqQbpQ ni u^mnnqQbpp (100 hmq. Î^m-Çg m^biÇ): UjQnihbmb mjq Q2mqÇ&Q Ççbgibg üÇQ¿b 10 hmq. Î^m-Ç: OpbQpÇQ hmümqmmmu^mü' 2003p.-Jig quiCifiiiilpiiCi tiblpnpuitûbpq]iuij]i ßnilpiiCi puig t|i uipqbû uipuiuipjiû b ûbppjiû ûpguilijigûbpji huiüuip : ^¿^bu mbuQniÙ bQp, UïmQqÇQm^jmQ bpïp-QbpniÙ hmümmbq tibïmpmtQbqbmÇïmjÇ pmqm-pm^mQnipjmQ Çpm^mQmgÙmQ Q^mmm^n^ pQ-qniQibi t hmùmiÇp QmpÙmmÇi-Çpm^m^mQ mï-mbp, npnQp ïmpqminpniû bQ tibïmpmtQbpqbmÇ-ÏmjÇ ninpmniù hmpmpbpnipjniQQbpp: Ünp opbQuq-I pnipjniQniÙ hÇÙp t pQqniQibi tibïmpmtQbpqbmÇ-H ÏmjÇ mQ^mmQqnipjmQ b m2ËmmmQpÇ hniumiÇni-■Sj pjmQ, 2p?m^m ÙÇçm^mjpÇ ^mßm^mQnipjmQ Qnp-

1 ÙmmÇi-ÇpmimïmQ wmjÙmQQbpp:

•S

GQqniQim& QnpÙmmÇi-Çpm^m^mQ mïmbpÇ | tnipjniQp ïmjmQniù t tQbpqbmÇ^mjÇ Ùpgmïgni-■S, pjmQ ninpmniÙ ÙpgmïgnipjmQ b ûbQm2QnphÇ pm-| dmQbjp, npp mmpm&^niü t tibïmpmtQbpqbmÇïmjÇ ^ mpmmqpnipjmQ, ^n^mQgümQ b Ùmmmïmpmp-ùmQ hmpmpbpnipjniQQbpÇ ipm:

Uß^mphniü mnmçÇQp tibïmpmtQbpqÇmjÇ ÙÇ-çmqqmjÇQ m^pmQpmjÇQ pnpumQ umbq&^bi t Ünp-ÎbqÇmjniù, 1993 p^m^mQÇQ' ùmuQmqÇmmgim& «Nord Pool» pQïbpnipjmQ ïnqùÇg: U^qpQm^mQ ßp-çmQniù mnbmpÇQ ùmuQmïgniù tÇQ ùÇmjQ Ünpib-qÇmQ b C^bqÇmQ, 1998-ÇQ QpmQg ùÇmgmQ ÛÇQ-imQqÇmQ b ^mQÇmQ: «Nord Pool»-p qmpdm^ tlbïmpmtQbpqÇmjÇ mnmçÇQ pQïbpnipjniQp, npp ùÇm^npbg ÙÇ ßmpp bpïpQbpÇ ßni^mQbp: Ünp^bqm-ÏmQ b ß^bqm^mQ pQïbpnipjniQQbpÇg JnlpmpmQ¿-jnipQ ÇpmïmQmgQniù bQ 50-mïmQ mn^nu' qnp&mn-QmïmQ hmùm^mpq^mô o^bpmmnpQbpn^:

tLbÏmpmtQbpqÇmjÇ ùÇçmqqmjÇQ ßnlïmJÇ dbm^npùmQp QmËnpqbi t qqmiÇ mß^mmmQpQbp Qnp ùnmbgniùQbpÇ ùßmïùmQ niqqnipjmùp' ïm^-Îm& pQmïmQ ùbQmßQnphmJÇQ ôjniqbpÇ ^bmm^mQ Ïmpqm^npùmQ hmpgbpÇ hbm: UÇQ¿ mjq, UïmQqÇ-QmijmQ bpïpQbpp pm^m^mQÇQ bpïmp dmùmQmï hmùmqnp&mïgbi bQ Çpmp hbm, Eqmmmï niQbQm-ini pQqhmQnip qniùmpmjÇQ tQbpqnnbunipuQbpÇ o^mÇùmi oqmmqnp&ùmQ ßQnphÇí pmpdpmgQbi tlbïmpmùmmmïmpmpùmQ hniumiÇnipjmQ mumÇ-6mQp mmpm&mßp2mQnlù: tLbÏmpmtQbpqbmÇïmjÇ pmpb^n^niùQbpÇ pQpmgpniù ûnp^bqÇmQ, ^mQÇ-mQ, C^bqÇmQ b ÛÇQmiQqÇmQ n¿ ÙÇmjQ umbq&bgÇQ tlbïmpmtQbpqÇmjÇ QbppÇQ ßni^mQbp, mji ÙÇm^n-pbgjiû qpuiûg' uuiLi]ôli]nL| Ul]iutii]|itiiui|jiuti bplpiûb-p]i tiblpnpuitûbpq]iuij]i pûqhuiûnip ßiuljui :

UïmQqÇQmijmQ tibïmpmtQbpqbmÇïmjÇ pQq-hmQnip ßnlïmJÇ umbq&niÙp hQmpminpnipjniQ m^bg mmpm&mßp2mQÇ bpïpQbpÇ ÙÇçb Çpmïm-QmgQbi tibïmpmtQbpqÇmjÇ ^n^mQm^nipjniQ, ÇQ-¿p pmpdpmgpbg U^mQqÇQm^^mQ bpïpQbpÇ tQbp-qiihiuü'iul]iupq|i uiuui]iiSuiûp, Ijpôuiuibg qnp&nq qûb-pji uiuippbpnipjniûp uinuiûdjiû ßpguiGGbpniü :

tLbÏmpmtQbpqÇmjÇ pmpb^n^niÙQbpÇ UïmQ-qÇQmijmQ bpïpQbpÇ, UQqiÇmjÇ b ûibiuÇ ^npdp hÇÙp hmQqÇumgmi °ipmÙÇnipjmQ ïnqÙÇg 1996p. qbïmbÙpbpÇ 19-Ç hpmhmQqn^ tibïmpmtQbpqÇmjÇ ûbppjiû ßniliuiübpji uißluuiuiuiti])|i i|bpuipbpjuiL uljq-pniûpûbpji üßuilpluiüp : bilpuiûjinipjuiû puipdpui-qnijQ ÙmpÙÇQQbpÇ ïmp&Çpn^' ÙpgmïgnipjmQ dbm^npÙmQ pQqhmQnip ÙnmbgniÙQbpp ^bmp t Q^mumbQ bpïpÇ tQbpqnhmÙmïmpqÇ ÙÇm^npÙmQp b qniqmhbn mßËmmmQpQbpÇ ÇpmïmQmgÙmQp: ÀQq npniÙ, ^mh^mQ^niÙ t ÙmuQmïÇg ^bmni-pjniQQbpÇ npnßmïÇ mqmmnipjniQp ub^m^mQ tQbpqnhmÙm^mpqÇ pmpb^n^niÙQbpÇ Qqmmm-ïni ïmqÙm^bp^mïmQ-mbËQÇÏmïmQ ÙÇçngm-nniÙQbpÇ pQmpnipjniQp' ^mh^mQbini Qmb tQbp-qbmÇïmjÇ qnp&niQbnipjmQ ÙÇmuQmïmQ mQmbum-ÏmQ ^mjÙmQQbpp, ßnlïmJÇ pmgnipjmQ mumÇômQp b hm^mump Ùnimpp pninp u^mnnqQbpÇ hmÙmp:

^.bpp ^2шшшЩш& hpшhшQqní uшhúшQíbL t 2ni^jÇ úpgшïgnlpJшQ QщшшшïQbpÇ 2шpgp^

- úÇшínpíш& 2nlÏшJшïшQ ^nnijgniú tQbp-qÇшJÇ шpшшqpnlpJшQ, pш2ËúшQ, фnËшQgúшQ U ÇpшgúшQ шщшИп^ш^ шúpnц2 2nlÏшJшïшQ шш-pш&nlpJшQ ùbç,

- pn^np bpÏpQbpÇ, шшpш&ш2P2шQQbpÇ ïQïb-uшïшQ qnp&niQbnipjniQ ÇpшïшQшgQnц unipjbïï-QbpÇ, pQшï¿nlpJшQ ИпшшФ tQbpqшúшшшïшpш-pniú,

- tLbïшpшtQbpqÇшJÇ qQшqnJшgúшQ pшфшQ-gÇÏnlpJшQ pшpápшgnlú,

- ùÇ^^jpÇ úÇшuQшïшQ щшhшQ2-QbpÇ щшhщшQnlú:

AшúшQúшQ qnp&pQpшgQbp ÇpшïшQшgíbgÇQ Ubi £pÇшшQÇшJÇ bp^pni^jÇQ шpшQuщnpшÇ bQpшïшnnlgíш&gQbpÇ ninpïniù: Ujq qnp&pQpшg-QbpÇ 2P2шQшïQbpnlú bp^pniqÇQbpÇ bQpшïш-nnlgíш&gQbpp (bpïшpnlqшJÇQ 6шQшщшphQbp, ÏшщÇ hшúшïшpqbp, шqqшQ2шQQbp U шJLQ) hmï-^gíbg «èbjiïpbï» pQïbpnlpJшQp, шJQnlhbшU шJQ úшuQшínpbgíbg:

UÇ2шqqшJÇQ фnpáÇ nlunlúQшuÇpnlpJnlQÇg ^pbiÇ t ^Qqbii шJQ bqpшïшgnlpJшQ, np цш ^ш-шшpíbL t bpïni фш^п^: Unш2ÇQ фт^тй hÇúQш-^Qniú ^2ÎÇ t шnQíbk np pQшïшQ úbQш2QnphÇ íbpшïшnnlgшínpnlÚQ щЬшр t шшQÇ úpgшïgnl-PJшQ nldbцшgúшQp, ÇUÏ шJQnlhbшU úpgшïgnlpJnl-Qp ïïшpqшínpÇ 2ni^Q: UшïшJQ, шnш2ÇQ шpq-jniQgQbpÇg щшpq qшpáшí, np úpgшïgnlpJnlQQ ÇQ-gp ^pÇg niQÇ uшшшpúшQ, Çuï ïшpqшínpúшQ qnp^nnijpp ¿Ç uшhúшQшфшïínlú úÇшJQ 2ni^jÇ uïbq&niùni: ^ш ¿L hшQqÇuшдшí pQшïшQ úbQш2-QnphÇ pшpbфnËnlúQbpÇ qnp&nlQbnlpJшQ Ïшpqш-ínpúшQ bpïpnpq фт^ tin^nigÇnQ uïÇqpp:

^bpini&nipjniQp gnijg t шш^ QшU, np шJQ щшшïbpшgnlúp, pb tLbÏшpшtQbpqbшÇïшJnlú úшuQшínpbgnlúp, шщшïшpqшínpnlúp U шqшшш-ÏшQшgnlúp ÇQgQÇQ ïшщшhníbQ шpщnlQшpbpnl-PJшQ ni ^pnqnipjniQQbpÇ pшpúшдúшQ ^^p шQhpшdb2Ш QbpqpniúQbp, ¿Ç qïQniù Çp hшuшш-ïniùp pQшïшQ úbQш2QnphQbpÇ pшpbфnËnlúQbpÇ ^^ïïÇ^jniù :

Üïшpшqpíш& фnpáÇg ^pbiÇ t bqpшïшgnl-pjniQ шQb^ np pQшïшQ úbQш2QnphÇ pшpbфnËíш& 2ni^jniú ÇQшbqpшgÇnQ qnp&pQpшgQbpQ pQpш-Qniú bQ pшgшpáшïшщbu 2nlïшJшïшQ nidbpÇ шq-qbgnlpJшQ Qbpgn U pшpbфnËnlúÇд hbïn qqшllÇ ¿шф^ Qщшuшnlú bQ pÇqQbuÇ шpщnlQшíbшnl-PJшQ pшpápшgúшQp: UJqnlhшQqbpá, npn2шïÇ щшJÚшQQbpnlú úpgшïgшJÇQ hшpшpbpnlpJnlQQbpÇ qшpqшgúшQ hшúшp ^pnq bQ шnшçшQшL шp-qbigQbp U ùÇ2ï ¿L 4bïg t hшQqÇuшQшQ щЬшш-

^Q ïшpqшínpúшQ opjb^ï:

^QшïшQ úbQш2QnphÇ pшpbфnËnlúQbpÇ íbp-LniínipjniQp hÇúQшínpnlú t, np'

1. úpдшïдnlpJnlQp úшguÇúшL шpщnlQшíbш t шJQ dшúшQшï, bpp úÇшdшúшQшï qnp&niú t U шp-шшqpnlpJшQ, U íш6шngÇ ninpïQbpniù: ^pш шщшhníúшQ hшúшp шQhpшdb2Ш t, np qnp^-nnijpQbpp pшdшQíш& iÇQbQ QpшQд ùÇçU, Çuï 2ni-ÏшJÇ pn^np unipjbïïQbpQ nlQbQшQ bQpшïшnnlg-íш&gQbp шqшш ùniïg qnp&bini ÇpшínlQg (¿Lb^ï-pшдшQдbp, bp^pni^jÇQ q&bp, qшqшJÇQ Иш2-íÇ¿Qbp U шJLQ),

2. pQшïшQ úbQш2QnphÇ pninp ninpïQbpniù pшpbфnËnlúQbpÇ шpqJnlQшíbшnlpJшQ pшpápшg-^Q U QbpqpniùQbpÇ QbpqpшíúшQ hшúшp, шпш-çÇQ hbppÇQ, щbшg t ËPшQbL 2nlïшJшïшQ qQшqn-JшдúшQ ïшnnlgшïшpqbpÇ áUшínpnlúp:

UшïшJQ, щpшïшÇï фnpáÇ íbpini&nipjniQp gnijg t шшLÇu, np шQhpшdb2Ш t ËQшúgní ùnïb-QшL pQшïшQ úbQш2QnphÇ öjniqbpniü úpдшïдшJÇQ hшpшpbpnlpJnlQQbpÇ QbpqpúшQ npn2niùQbpÇQ, qQшhшшbLní nÇu^bpp U uщшuínq oqniïQbpQ шJq QbpqpniùQbpÇg, ÇQ¿щbu QшU hшuïшQшL úpgшïgш-jÇQ qnp&nlQbnlpJшQ ïшpqшínpúшQ ^^p hQш-pшínpnlpJnl Q QbpÇ uшhúш QшфшïnlpJnl Qp:

^QшïшQ úbQш2QnphÇ pшpbфnËnlúQbpÇ фnp-áp gnijg t шш^ QшU, np úpgшïgшJÇQ hшpшpb-pnipjniQQbpÇ qnp&niQbnipjniQp ¿Ç Ïшpnд lÇQ»é ùÇ-шQqшÚJш qnp&niQbnipjniQ: CnlïшJÇ QшËшqíüшQ uËшLQbpp, ôjniqbpÇ ïшnnlgíш&gшJÇQ фпфп^ш-pjniQQbpÇ hQшpшínpnlpJnlQQbpÇ uшhúшQшфш-ÏnipjniQp U шл qnp&nQQbpÇ шqqbдnlpJnlQp pbpniú bQ QpшQ, np pQшïшQ úbQш2QnphÇ qnp&nlQbnlpJшQ pшpbфnËnlúQbpÇ hÇúQшïшQ ËQqÇpQbpp qшnQnlú bQ úpgшïgшJÇQ hшpшpbpnlpJnlQQbpÇ qшpqшg-úшQ ni uшшшpúшQ ^pUnp hшpgbpÇg úb^p:

UJuщÇuní, íbpLni&biní шшppbp bpÏpQbpÇ pQшïшQ úbQш2QnphÇ pшpbфnËnlúQbpÇ qnp&niQb-nlpJшQ pQpшggp' ïшpbLÇ t Q2»l np qpш nlunlúQш-uÇpnipjniQp АшJшuшшQÇ hшúшp щшhшQ2Íш& t, ÇQ¿Q шnш2ÇQ hbppÇQ ïïnqùQnpn2Ç hшQpшщbшnl-PJшQ pQшïшQ úbQш2QnphÇ qnp&niQbnipjniQQ niq-qnpqbi 6Ç2ï 6шQшщшphní, pniji ¿mmi шíbLnpq ^ËubpÇ ÇpшïшQшдnlú, nipÇ2QbpÇ uËшLQbpÇ ÏPÏQnipjniQ U hшúbúшшшpшp Ïшp6 dшúшQшïш-hшшíш&nlú qpшQg qnp&niQbnipjniQp qpшáQbL ШПШ^»1 шpqJnlQшíbш: АшJшuшшQÇ hшúшp nluш-Q»lÇ ïlÇQÇ UïшQqÇQшÍJшQ bpÏpQbpÇ фnpáp' ^шщ-tLbÏшpшtQbpqÇшJÇ pQqhшQnlp 2nlÏшJÇ áUшínpúшQ hbï, npp ^pbilÇ t oqшшqnp&bL ^pшQ, AmjmuïmQ U ^pmuïmQ hшúшQúшQ 2nlÏшJÇ uшbцMшQ hшpgnlú:

Губананов С., Системная уязвимость энергетики США: причины и условия, М.: Экономист., 2003, N 3.

2

Сергеева О., Европейская энергетическая хартия: pro и contra ддя России, М., Мировая политика, 2002, N 4. Международный опыт реформирования электроэнергетики: РАО «ЕЭС России», 2003, с. 8. Экономика России в 2004 году. - Прогноз Фонда перспективных исследований и инициатив Института МЭиМО РАН, 29.12.2003.

Колодей Л.Г., Реформирование электроэнергетики как шаг к экономическому росту (на примере России и Норвегии) // Э О, 2006, N 4. с. 144-155.

Баландин Д.В., Структура и особенности рынка электроэнергии: международный анализ (на примере ряда стран-членов ОЭСР) // Вестник СПБЕУ, 2005, Сер. 8, Вып. 3, с. 182-191.

Гительман Л.Д., Ратников В.И., Реформа электроэнергетики: оценка эффективности и корректировка курса // Энергорынок, М., 2009, N 2.

Трычук A.B., Оценка состояния конкурентной среды на оптовом рынке электроэнергии // Экономические науки, М., 2010, N5(66), с. 124-129.

Директива 96/92 ЕК Европейского парламента и Совета Европейского Союза от 19 декабря 1996, по вопросам общих правил внутреннего рынка электроэнергии.

а .о

Микаэл Согомонян Заместитель председателя комиссии по регулированию общественных услуг Республики Армения, Соискатель Национального аграрного университета Армении

РЕЗЮМЕ

Возможности применения иностранных механизмов в регулировании естественной монополии В статье обсуждается опыгг эволюционного развития формирования и реформирования естественный монополий в ряде иностраннык государств, в частности в США, Великобритании и особенно в Скандинавских стран. Особое внимание уделяется вопросам государственного регулирования в противостоянии естественной монопилии и свободной конкуренции. Изучая системное функционирование энергетической сферы Норвегии, Швеции, Финляндии и Дании, предлагается применить похожий подход к созданию оптовой биржи по продаже электроэнергии Ирана-Армении-Ерузии, что в значительной степени поднимет надежность поставки и применения электроэнергии.

Ключевые слова: конкуренция, естественная монополия, государственное регулирование, реформы, приватизация, тариф, биржа, нормативно-правовой акт.

Mikayel Soghomonyan Deputy chairman of public services regulatory commission of the Republic of Armenia, The PhD student of the Armenian National Agrarian University

SUMMARY The possibilities of impact of foreign mechanisms in regulation of natural monopoly The article discusses the experience of the evolutionary development of the formation and reform of natural monopolies in a number of foreign states, in particular: the USA, Great Britain, and especially the Scandinavian countries. Particular attention have been paid to issues of state regulation in the confrontation of natural monopilia and free competition. Studying the systemic functioning of the energy sector in Norway, Sweden, Finland and Denmark, it is proposed to apply a similar approach for the creation of a wholesale exchange for the sale of electricity of Iran-Armenia-Georgia, which will significantly increase the reliability of supply and use of electricity.

Keywords: competition, natural monopoly, state regulation, reforms, privatization, tariff, exchange, regulatory

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.