CC BY
15
Вестник КазНМУ №4-2017
167
M.M. Muradov1, E.S. Uteuliev2, K.B. Mukhamedkerim1, A.A. Bayguzeva1, K.Y.Kazantayev3, D.Zh. Koshkarbaev1, A.M. Esembekova1
National Scientific Center of Surgery named A.N. Syzganov1 Kazakhstan's medical university "KSPH"2 Asfendiyarov KazNMU3
WAYS TO IMPROVE THE MECHANISMS FOR PROVIDING MEDICAL ASSISTANCE IN THE ARTHROPLASTY OF THE FIRST METATARSOPHALANGEAL JOINT WITH USING CERAMIC PROSTHESES
Resume: The article describes the method of endoprosthetisis replacement of the first metatarsophalangeal joint. The effectiveness of treatment of deforming, posttraumatic osteoarthritis of the first metatarsophalangeal joint was assessed by applying high-tech methods of treatment - arthroplasty. The peculiarities of surgical technique was presented, the analysis of treatment of 10 patients on the scale AOFAS was carried out. The results have been monitored for up to 12 months. The above mentioned procedure is a relatively simple, highly effective surgical treatment, which allows full restitution of joint function. Keywords: first metatarsus-phalangeal joint, osteoarthritis, arthroplasty.
Т1РЕК-КИМЫЛ ЖУЙЕСШЕ СКАНДИНАВИЯЛЫК (СОЛТYСПК)
ЖУРУ ЭД1С1НЩ ЭСЕР1
Г.К. Есимова, Ж.Ч. Каташева
С.Ж. Асфендияров атындагы К,азац ¥лттыц Медициналык yHueepcumemi
Гистология кафедрасы
Болашак, дэрггерлерге mipeK- кимыл жуйеан калыптастыратын ет тшдершщ суйек жуйестен байланысын жэне жалпы буын курылысыныц курылым элементтерт быу аса мацызды, соцгыуакыттарда mipeк- кимыл жуйестщ курамындагы буындык шeмipшeкmepдiц жукарып, тозуына байланысты буын алмастыру эдктертен Kern^i калпына кeлmipу кeзeцiндeгi скандинавиялык журу тэсш табылмайтын KeMe^i курал.
Tyurndi свздер: mipeк-кимъiл жуйеа, аутотрансплантация, скандинавиялык таякшалар, буын, шeмipшeк ттдерь
УДК 611.71/.73-08-039.7:796.421
^рек-;имыл жуйей - агза непзш курайтын кацка суйектер! мен -булшы; ет Tim, KYрделi жэне карапайым буындар, буындардыц курылым элементтерi жэне байламдар мен йщрлер. Жалпы организмде 200-ден аса уса; CYЙектер бар. Адам агзасын TYзушi CYЙек тiндерi кабыршакты жэне ерескел талшьщты болып белшедь ал булшы; ет Tim келденец жолакты, тш, бойлы; орналаскан жэне тегiс салалы немесе бiрыцFай салалы ет тiндерiнен калыптасады, ересек адамныц салмагыныц 40 тек дайын ет тiндерiнен турады. Кептеген сыркаттардает, CYЙек, шемiршек тiндерiнiц ультрамикроскопиялы; курылысы мен гистохимиялы; ерекшелiктерiн бiлу дэр^ерлер Yшiн аса мацызды.
^рек-;имыл ЖYЙесiне шемiршек тiндерiнiц iшiнде кек, гиалиндi шемiршек кiредi. СYЙек тiндерi сыны; кезшде механикалык; ;ызмет атк;арады, есiп келе жат;ан CYЙек к;алк;аларына багыттаушы элемент ретшде жаца CYЙек тiнiнiц дамуын KYшейтiп, стимульдеушi релiн атк;арады. Ал ет тшдершщ гистофизиологиясы ет тшдершщ курылысын арттырумен катар гистохимиялы; ерекшелштерд терец TYсiнуге MYMкiндiк бередi.
Елiмiзде кейiнгi кезецдерде CYЙек тiнiнiц бYтiндiгiн калпына келтiретiн табысты жаца багыт кец етек алып келедi,- ол остеогенез индукциясы, осы YPДiске синдесмоздар, синхондроздар, синостозды; байланыстар кiредi. Сонымен к;атар бул ЖYЙенiц мацызды курылым бiрлiгi - ол буын жэне оныц курылым элементтерiн бiлу, буындардыц курылысын жетш мецгеру кажет.
Буын мен CYЙек байланысы бiр-бiрiмен тыгыз байланыскан курылымдар. Бала дYHиеге келгенде организмдеп TYтiктi CYЙектердiц буындык; беткейлерi шемiршек тiндерiне тiкелей емес калыптасу YPДiсi бойынша ЖYредi. Алгашк;ы 3 жылда интенсивтi TYPДе дамып, 9-14 жаска келгенде гана гиалиндi шемiршек толы; калыптасады. Буын алмастырушы хирургтар мен травматологтар буындык шемiршекте регенерациялык; YPДiс жок; деп санайды, бунды; шемiршектiц регенерациясы бар, тiптi суйек Tim де
жаракаттан кейiн калпына келедь Бiрак бул Yрдiс жогары т0зiмдiлiктi жэне уза; уакытты, Yздiкriз кешендi емдi талап етедi. Буындагы гиалиндi шемiршек буындагы CYЙекпен тыгыз байланысады. Ересек адамда гиалиндi шемiршек TYтiктi CYЙектердiц жiлiк басында орналасады. ТYсi к0гiлдiр, шыны тэрiздi мелдар, сыртынан шемiршек кабымен капталган. Перихондрий ею кабаттан: курамында кан тамырлары бар сырткы талшыкты дэнекер тшд (осы кабатта орналаскан жiп тэрiздi, перихондрийге параллель орналаскан хондробласттар нагыз регенерациялык жасушалар)жэне iшкi жасушалы кабаттардан TYзiлген, шемiршек жасушалары хондробластар, шемiршектщ негiзгi затына жакындау аймакта ол жш тэрiздi, ал терецiрек кабатта ол сопакша не децгелек болып орналасады. Мундай жасушалар бiр бiрiне жакын орналасып шемiршек жасушаларыныц изогендi топтарын курайды. Шемiршек кабы буындагы CYЙекке караган бетiнде гана болады, ал буын куысына караган бетшде перихондрий болмайды, агзага тагам курамымен жеткiлiксiз келген микроэлементтер мен минералдар шемiршек тiнiнiц тозып, жукаруына экеледъ мiне осы YPДiстi дэрiгерлер остеопороз деп атайды. Буын шемiршегiнiц Yш TYрлi аймагын ажыратады: Yстiцгi аймагы аз маманданган майда, пiшiндерi жш тэрiздi хондроциттер, к0бiнесе ауыспалы болып келедъ келесi аралык аймак, ол шемiршек тiнiнiц ец калыц аймагы, мунда хондроциттер баган TYзеп орналасады, изогендi топтарды калыптастыратын коллаген талшьщтары шецбер TYзедi. Соцгы базальды аймакта жасушалар кебешп, жасуша аралык затты 0ндiредi. Дэрiгерлердiц бiр назарына сактайтыны ол TYтiктi CYЙектердiц жiлiк басы ягни эпифиз 0суiн токтатканда шемiршек тiнi де дамуын токтатады.
Буын кабыныц iшкi синовиальдi кабыкшасында эпителий тшшен TYзiлген катпарлар мен бYрлер бар, олар нерв есiндiлерiмен, кан тамырларымен жабдыкталады, 3 пен 8 жас аралыгында буын капшыгы мен буынга берiк касиет беретiн байламдарда коллаген синтезi ЖYредi. Жасеспiрiм
168
Вестник КазНМУ №4-2017
кезецшде буын ;абы жуандайды, 15-16 жаста буын iшiлiк элементтер толы; шемiршек TiHiHe ауысады. TyTiKTi суйектер, буынныц курылым элементтерi 22-25 жаста толыгымен дамып ;алыптасады.
Соцгы 10 жыл K0лемiнде бiздiц хал;ымыз тсрек-;имыл жуйесшщ ауруларымен ете жиi ауыратын болып жур. Ревматизмдiк Yрдiстерге тимегенде, буындардыц iсiнуi, инфекциялы; за;ымдалуы (туберкулез,бруцеллез), буынды; шемiршектiц жу;аруы (остеопороз) белец алуда, осылайша мэселелi дерттер ;атарлас Yдемелi TYPДе дамуда. Буынды; шемiршектiц жу;аруына ;атысты буын алмастыру жиi жасалатын жэне ;арапайым ота ретiнде жасалып ЖYр. Осы мэселенi шешу немесе отадан кешнп реабилитациялы; кезецде дэр^ерлердщ K0мегiнен бас;а, СолтYCтiк ЖYрiстiц пайдасы да ез Yлесiн ;осуда. СолтYCтiк ЖYрiс немесе Скандинавиялы; ЖYрiс, ол (агылшын тiлiнен аударганда Nordic Walking or Finland Walking) физикалы; белсендщкп ;алыптастыруга арналган тая;шаларды пайдаланатын арнайы эдiстер мен тэсiлдер. Бул эдк жаца эдiс емес, бiздiц елде буын алмастыру отасы кец жасалынбай турганда ешкiм есiне алмаган едь бiра; к^р отадан кейiнгi ;алпына келу кезецiнде солтYCтiк тая;шалардыц кемеп тиiп ЖYр. Бул эдiстiц тшмдШп-дененщ барлы; б0лiктерiндегi булшы; еттердiц тонусын бiркелкi устап турады, TYсетiн устеме к0лемiн азаайтады, жэй кэдушп ЖYрiске ;араганда ете кеп калорияны жагады (эсiресе арты; салма;тан зардап шегетш адамдарда таптырмайтын курал).
Ец бастысы тая;шалардыц комепмен жургенде омырт;алар мен буындарга TyceTÎH устемелер азаяды. Адам ;ацк;асын дурыс формада устап, мойын жэне иы; буынын ;алыпта устап турады. Тепе-тецдiк пен координацияны жа;сартады. Организмде т0зiмдiлiктi ;алыптастырады, тiрек- ;имыл ЖYЙесiнiц ;ызметш ЖYЙелi турде ретке кел^руге к0мектеседi. СолтYCтiк ЖYрiстiц бiр ерекшелiгi, ол тая;шаларга суйену,буынга Yстеме TYсiрмейдi, эсiресе буын алмастырганнан кешнп ;алпына келу кезецiнде тая;шаларга CYЙене отырып узагыра; журуге MYMкiндiк алады, бул тая;шалар арты; салма;тан келетш Yстемелердi азайтады,. Тiптi бул тая;шаларды ;ацк;а формасын дурыс ;алыптастыру Yшiн балалар да ;олдануды усынады, ягни Скандинавиялы; журiс тепе-тецдiктi са;тау барысындагы тецестiрiлген журiс деп ;арастырылады, спортты; медицинада типтiк аэробика деп те саналады. Тек ;ана журген кезде гана емес, отырып туруга, ецкеюге, сонымен ;атар жогарыдан темен тускенде де таптырмайтын к0мекшi ;урал.
Корытынды: Тiрек ;имыл ЖYЙесiнде туындаган мэселелерге бул скандинавиялы; тая;шалар пациенттiц бойына, жасына, салмагына жэне буындагы езгерктерше байланысты тацдалынып алынады, бул тая;шалардыц K0мегiмен журу эдiстерiн арнайы жаттьщтырушылар YЙретедi. Буын алмастырганнан кейiн ;алпына келу кезецiнде тецдесi жо; кемекшi ;урал.
ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1
1 Р.И. Юй, С.Калинина, Ж.О.Аяпова, С.А.Семченкова, Т.Ф.Кругликовская, Т.А.Батурина, Л.И.Наумова. «Гистология-2» курсы бойынша оку-эдктемелш курал. - Алматы: Эверо, 2010. - 192 б.
2 Заворзин А.А. Сравнительная гистология. - СПб.: 2008. - 520 б.
3 Г.Н.Докучаева. Здоровье опорно-двигательной системы. - Алматы: НЦ-Энос, 2007. - 242 с.
4 Цветной Атлас по цито-диагностики японское агентство международного сотрудничества. - М.: 2005. - 56 с.
5 Шубникова Е.А. Мышечные ткани. - М.: 2001. - 240 с.
6 Ю.А.Чалышева, Н.В. Байчук Гистология: Атлас для практических занятий. Учебное пособие. - М.: 2008. - 160 с.
7 Алмазов И.В., Сутулов Л.С Атлас по гистологии и эмбриологии. - М.: Медицина, 1978. - 550 с.
8 Токешева А.М., Узбекова С.Е. Вопросы общей гистологии для самостоятельного изучения студентов. Учебно-методическое пособье. - Семипалатинск: 2007. - 57с.
9 Э.Г.Улумбекова, Ю.А.Чалышева. Гистология. Цитология. Эмбриология. - М.: 2007. - 3 издание. - 480 с.
10 MalinSvensson. Nordic Walking // Human Kinetics. - 2009. - P. 6-7.
11 Walter. Nordic Walking: The Complete Guide to Health, Fitness, and Fun. — London: Hatherleigh Press, 2009. — 208 p.
12 Пуликов А.С. Возрастная гистология: учебное пособие. - Ростов на дону: Феникс, 2006. - 63 с.
13 О.Д.Мяделец Основы общей гистологий: учебное пособие. - Н. Новгород: МГМА, 2002. - 71 с.
Г.К. Есимова, Ж.Ч. Каташева
ВЛИЯНИЕ СКАНДИНАВСКОЙ ХОДЬБЫ НА СТРОЕНИЕ ОПОРНО-ДВИГАТЕЛЬНОЙ СИСТЕМЫ
Резюме: Для будущих врачей важно знать связь между мышечной и костной тканью, которая восстанавливает костно-мышечную систему и элементы общей структуры суставов. Недавно связанные хрящевые суставы истощаются, после замены суставов в течение периода восстановления палки для скандинавской ходьбы.
Ключевые слова: опорно-двигательная система, аутотрансплантация, скандинавская ходьба, сустав, хрящевой ткань.
G.K. Esimova, Zh.Ch. Katasheva
THE INFLUENCE OF SCANDINAVIAN WALKING ON THE STRUCTURE OF THE MUSCULOSKLETAL-SYSTEM
Resume: For future doctors it is important to know the connection between the muscular and bone tissue which restores the musculoskeletal system and the elements of general structure of joints. Recently related cartilage joints are depleted, after joint replacements during the recovery period, sticks for Scandinavian walking.
Keywords: musculosceletal system, autotransplantation, scandiavian walking, joint, cartilaginous tissue.
