CC BY
1
Dariusz Piotr Kataa)*
a) University of Economics and Human Sciences in Warsaw / Akademia Ekonomiczno-Humanistyczna w Warszawie * Corresponding author / Autor korespondencyjny: ave10@op.pl
The Cost of Maintaining a Fire Station Transferred to the Volunteer Fire Department by the Local Municipality on a Loan Basis
Koszty utrzymania remizy przekazanej ochotniczej strazy pozarnej przez gmin^ w drodze uzyczenia
ABSTRACT
Aim: The aim of the article is to answer the question whether the municipality or the volunteer fire department bears the normal maintenance costs of the property transferred by the municipality to the volunteer fire department through a lending agreement for the fire station. The purpose formulated in such a manner assumes that the building transferred to the volunteer fire department is the property of the municipality. This is the situation in most municipalities in Poland. Volunteer fire departments owning a fire station are a rarity in Poland. Related to the main problem are specific problems, such as the situation of TSO properties in Poland, the cost of maintaining lending real estate, the cost of maintaining volunteer fire departments, and taxation of volunteer fire departments' properties.
Project and methods: The study uses traditional scientific methods within the legal science such as the dogmatic-legal method, the hermeneutic method, and the argumentative method.
Results: The municipality bears the usual costs of maintaining the properties transferred to the TSO by the municipality through a free lending agreement for the needs of a fire station. This is due to the article 713 of the Civil Code, which is relatively binding and can be excluded from application through contractual arrangements between the municipality and the TSO. In such a case, ordinary maintenance costs in the form of expenses and expenditures necessary to maintain a fire station in a condition as it was before the conclusion of the agreement, i.e. mainly the costs of maintenance, minor repairs and renovations, the costs related to the use of the premises will be borne by the municipality. Concluding an agreement for lending the fire station by the municipality and TSO also removes the obligation to pay the real estate tax (fire station) by the volunteer fire department. The results of the article allow to sort out the relationship between municipalities and volunteer fire departments in Poland in the area of concluding agreements on lending fire stations, which in many municipalities have remained neglected and improperly formed for many years, as indicated, among others, in the report of the Supreme Chamber of Control in 2019 on the financing of volunteer fire departments.
Conclusions: Postulate de lege ferenda can be made, that in order to avoid interpretation disputes related to the interpretation of article 713 of the Civil Code, it would be reasonable to amend the provisions of the Act on Volunteer Fire Departments. It would be worth including a provision that when a municipality lends property to a TSO for a fire station, all maintenance costs, including ordinary costs, are borne by the municipality and article 713 of the Civil Code does not apply in this case.
Keywords: volunteer fire department, fire protection, municipal government, public finance, maintenance costs of the fire station, lending of the fire station Type of article: original research article
Received: 05.07.2022; Reviewed: 14.10.2022; Accepted: 14.10.2022; Author's ORCID ID: D. P. Kata - 0000-0002-2886-9117;
Please cite as: SFT Vol. 60 Issue 2, 2022, pp. 176-186, https://doi.Org/10.12845/sft.60.2.2022.10;
This is an open access article under the CC BY-SA 4.0 license (https://creativecommons.Org/licenses/by-sa/4.0/).
ABSTRAKT
Cel: Celem artykulu jest odpowiedz na pytanie, ktöra ze stron - gmina czy ochotnicza straz pozarna (OSP) - ponosi zwykle koszty utrzymania nieruchomosci przekazanych OSP przez gminç w drodze umowy uzyczenia na potrzeby remizy strazackiej. Tak sformulowany cel zaklada, ze budynek przekazywany ochotniczej strazy pozarnej jest wlasnosciq gminy. Jest to sytuacja, z jakq mamy do czynienia w wiçkszosci gmin w Polsce. Ochotnicze straze pozarne posiadaj^ce remizç na wlasnosc to rzadkie przypadki. Z problemem glöwnym wi^z^ siç problemy szczegölowe, takie jak sytuacja nieruchomosci OSP w Polsce, koszty utrzymywania nieruchomosci uzyczanych, koszty utrzymywania ochotniczych strazy pozarnych, opodatkowanie nieruchomosci ochotniczych strazy pozarnych.
Projekt i metody: W pracy zastosowano tradycyjne metody naukowe w ramach nauk prawnych, tj. metod? dogmatyczno-prawng, metody hermeneu-tyczng i argumentacyjng.
Wyniki: Gmina ponosi zwykle koszty utrzymania nieruchomosci przekazanych przez nig dla OSP na potrzeby remizy strazackiej w drodze bezplatnej umowy uzyczenia. Wynika to z art. 713 kodeksu cywilnego, ktöry ma Charakter wzgl?dnie wigzgcy i moze zostac wylgczony z zastosowania w drodze uzgodnien umownych pomi?dzy gming a OSP. W takim przypadku zwykle koszty utrzymania w postaci wydatköw i nakladöw koniecznych, pozwalajgcych utrzymac remiz? w stanie sprzed zawarcia umowy (czyli przede wszystkim koszty konserwacji, drobnych remontöw i napraw, koszty zwigzane z uzywa-niem lokalu), b?dzie ponosic gmina. Zawarcie umowy uzyczenia remizy przez gmin? i OSP znosi takze obowigzek oplacania podatku od nieruchomosci (remizy) przez ochotniczg straz pozarng. Wyniki zaprezentowane w artykule pozwalajg na uporzgdkowanie relacji pomi?dzy gminami a ochotniczymi strazami pozarnymi w Polsce w zakresie zawierania umöw uzyczenia remizy. W wielu gminach zostaly one niewlasciwie uksztaltowane i od lat pozo-stajg zaniedbane, co zostalo wskazane m.in. w raporcie Najwyzszej Izby Kontroli z 2019 r. dotyczgcym finansowania ochotniczych strazy pozarnych. Wnioski: Mozna zglosic postulat de lege ferenda, ze aby unikngc sporöw interpretacyjnych zwigzanych z wykladnig art. 713 k.c., zasadne byloby znowe-lizowanie przepisöw ustawy o ochotniczych strazach pozarnych. Warto by znalazl si? tam zapis möwigcy, ze gdy gmina uzycza OSP nieruchomosc pod remiz?, wszelkie koszty jej utrzymania - w tym koszty zwykle - ponosi gmina, a art. 713 k.c. nie ma w tym przypadku zastosowania. Stowa kluczowe: ochotnicza straz pozarna, ochrona przeciwpozarowa, samorzgd gminny, finanse publiczne, koszty utrzymania remizy, uzyczenie remizy Typ artykutu: oryginalny artykul naukowy
Przyj?ty: 05.07.2022; Zrecenzowany: 14.10.2022; Zaakceptowany: 14.10.2022; Identyfikator ORCID autora: D. P. Kala - 0000-0002-2886-9117;
Prosz? cytowac: SFT Vol. 60 Issue 2, 2022, pp. 176-186, https://doi.Org/10.12845/sft.60.2.2022.10; Artykul udost?pniany na licencji CC BY-SA 4.0 (https://creativecommons.Org/licenses/by-sa/4.0/).
Introduction
The subject of this scientific study is the issue of the maintenance costs of fire stations transferred by municipalities to volunteer fire departments on a loan basis. So far in legal science and in judicial and administrative jurisprudence this topic has not been addressed. Therefore, this scientific study fills this gap. It also continues the studies initiated and described in the author's publication [1, pp. 129-135].
The subject of the research discussed in this paper is important from the social point of view because there are over 16 thousand volunteer fire departments in Poland. Practically, in each of over 2 thousand municipalities in Poland there is at least one volunteer fire department that owns real estate in the form of a fire station. As a result, virtually every municipality in Poland faces the problem of bearing the cost of maintaining a fire station. In 2021, a public debate began on the reform of volunteer fire departments in Poland [2-6], which ultimately led to the introduction into the legal system of a new law of 17 December 2021 on volunteer fire departments [7].
The main problem of this study is to answer the question of whether the municipality or the volunteer fire service bears the ordinary costs of maintaining a property transferred to the TSO by the municipality based on a lending agreement for the needs of the fire station. The main problem is connected with detailed problems such as the situation of TSO property in Poland, the costs of maintaining the lending property in general, the costs of maintaining volunteer fire departments, and taxation of the property of volunteer fire departments.
The paper uses traditional scientific methods of legal science such as the dogmatic-legal method, the hermeneutic method, and the argumentative method.
Wprowadzenie
Przedmiotem niniejszego opracowania naukowego jest zagad-nienie kosztow utrzymania remiz przekazywanych ochotniczym strazom pozarnym przez gminy w drodze uzyczenia. W nauce prawa oraz w orzecznictwie sqdowym i administracji temat ten nie zostat dotychczas podj?ty. Niniejsze opracowanie ma na celu wypetnienie tej luki. Stanowi takze kontynuacj? badan zapoczqt-kowanych i opisanych w publikacji autora [1, s. 129-135].
Kwestie omawiane w artykule majq znaczenie w kontekscie spotecznym, poniewaz w Polsce funkcjonuje ponad 16 tysi?cy jednostek ochotniczych strazy pozarnych. Praktycznie w kazdej z ponad 2 tysi?cy gmin w Polsce istnieje przynajmniej jedna ochotnicza straz pozarna, ktora posiada nieruchomosc w postaci remizy strazackiej. W zwiqzku z tym wtasciwie w kazdej gminie w Polsce pojawia si? problem ponoszenia kosztow utrzymywania takiego obiektu. W 2021 r. rozpocz?to debat? publicznq na temat reformy ochotniczych strazy pozarnych w Polsce [2-6], co finalnie skut-kowato wprowadzeniem do systemu prawa nowej ustawy z dnia 17 grudnia 2021 r. o ochotniczych strazach pozarnych (Dz.U. 2021 poz. 2490) [7].
Gtownym celem niniejszego opracowania jest odpowiedz na pytanie, ktora ze stron - gmina czy ochotnicza straz pozarna - ponosi zwykte koszty utrzymania nieruchomosci przekazanej OSP przez gmin? na potrzeby remizy strazackiej w drodze umowy uzyczenia. Z celem gtownym wiqzq si? zagadnienia szczegotowe dotyczqce sytuacji nieruchomosci OSP w Polsce, kosztow utrzymywania nieruchomosci uzyczanych w ogolnosci, kosztow utrzymywania ochotniczych strazy pozarnych oraz opodatkowania nieruchomosci ochotniczych strazy pozarnych.
W pracy zastosowano tradycyjne metody naukowe w ramach nauk prawnych jak metoda dogmatyczno-prawna, metoda herme-neutyczna, metoda argumentacyjna.
Problems of property of volunteer fire departments
In accordance with art. 1, par. 1 of the Act on Volunteer Fire Departments, volunteer fire departments are fire protection units which are associations within the meaning of the Act of 7 April 1989 - Law on Associations [8]. Volunteer fire departments are uniformed fire protection units with specialised equipment, designed to fight fires, natural disasters or other local threats, including those conducting specialised rescue activities. It can be concluded from the above legal regulations that volunteer fire departments operate in the form of associations as legal entities.
Performing fire protection tasks, volunteer fire departments have their own structures as an organisation, create their own internal law [9], define the directions of their own activities and gather assets needed to maintain their potential and activities. The assets of TSOs include, among others, real estate, means of transportation, facilities and equipment.
The main burden of maintaining volunteer fire departments in Poland is borne first by the local government units (local municipal government) and second - by the state (government administration). In accordance with art. 32 par. 1 of TSO law the functioning costs of volunteer fire departments are covered in particular from:
- budgets of local government units;
- funds from the state budget transferred to the Chief Commander of the State Fire Service;
- the revenues of insurance institutions referred to in art. 38 and art. 39 of the Act of 24 August 1991 on Fire Protection;
- funds from natural persons and legal entities, transferred in particular in the form of voluntary contributions or donations;
- funds from public collections;
- own funds.
As part of performing its own task in the area of fire protection, the municipality, according to its forces and resources, provides the volunteer fire departments with:
- facilities, grounds, vehicles and specialised equipment, personal protection equipment, uniforms and means of communication and their maintenance;
- insurance of TSO rescue firefighters and candidates for TSO rescue firefighters, as well as members of youth fire-fighting teams and children firefighting teams, including group insurance, civil liability and accident insurance while performing the assigned tasks;
- medical examinations of firemen rescuing TSO members carried out in order to establish the absence of contraindications to participation in rescue operations;
- medical examinations of TSO rescue firefighters carried out in order to determine the absence of contraindications to participation in the rescue operations (art. 10 par. 1 of TSO Law).
Problematyka nieruchomosci ochotniczych strazy pozarnych
Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o ochotniczych strazach pozarnych OSP to jednostki ochrony przeciwpozarowej bçdqce stowa-rzyszeniami w rozumieniu ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach [8]. Ochotnicze straze pozarne sq umunduro-wanymi jednostkami ochrony przeciwpozarowej, wyposazonymi w specjalistyczny sprzçt, przeznaczonymi do walki z pozarami, klç-skami zywiotowymi lub innymi miejscowymi zagrozeniami, w tym prowadzqcymi dziatania w zakresie ratownictwa specjalistycz-nego. Z powyzszych regulacji prawnych wynika, ze ochotnicze straze pozarne dziatajq w formie stowarzyszen jako osoby prawne.
Ochotnicze straze pozarne, wykonujqc zadania zwiqzane z ochronq przeciwpozarowq, posiadajq wtasne struktury jako orga-nizacja. Tworzq rowniez swoje wewnçtrzne prawo [9], okreslajq kierunki wtasnego dziatania oraz gromadzq majqtek potrzebny do utrzymania potencjatu i funkcjonowania. Majqtek OSP obejmuje m.in. nieruchomosci, srodki transportu, urzqdzenia i sprzçt.
Gtowny ciçzar utrzymywania ochotniczych strazy pozarnych w Polsce ponoszq w pierwszej kolejnosci jednostki samorzqdu terytorialnego (samorzqd gminny), a w drugiej - panstwo (admi-nistracja rzqdowa). Zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy o ochotniczych strazach pozarnych koszty funkcjonowania ochotniczych strazy pozarnych sq pokrywane w szczegolnosci z:
- budzetow jednostek samorzqdu terytorialnego;
- srodkow z budzetu panstwa przekazywanych Komendan-towi Gtownemu Panstwowej Strazy Pozarnej;
- wptywow instytucji ubezpieczeniowych, o ktorych mowa w art. 38 i art. 39 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochro-nie przeciwpozarowej;
- srodkow pochodzqcych od osob fizycznych i osob prawnych przekazywanych w szczegolnosci w formie dobro-wolnych sktadek lub darowizn;
- srodkow pochodzqcych ze zbiorek publicznych;
- srodkow wtasnych.
W ramach realizacji zadania wtasnego w zakresie ochrony przeciwpozarowej gmina - stosownie do posiadanych sit i srod-kow - zapewnia ochotniczym strazom pozarnym:
- obiekty, tereny, pojazdy i sprzçt specjalistyczny, srodki ochrony indywidualnej, umundurowanie i srodki tqczno-sci oraz ich utrzymanie;
- ubezpieczenie strazakow ratownikow OSP i kandydatow na strazakow ratownikow OSP oraz cztonkow mtodziezo-wych druzyn pozarniczych i dzieciçcych druzyn pozarni-czych, w tym ubezpieczenie grupowe, od odpowiedzial-nosci cywilnej i od nastçpstw nieszczçsliwych wypadkow podczas wykonywania powierzonych zadan;
- badania lekarskie strazakow ratownikow OSP przepro-wadzane w celu stwierdzenia braku przeciwwskazan do udziatu w dziataniach ratowniczych;
- badania lekarskie kandydatow na strazakow ratownikow OSP przeprowadzane w celu stwierdzenia braku przeciwwska-zan do udziatu w szkoleniu podstawowym przygotowujq-cym do bezposredniego udziatu w dziataniach ratowniczych (art. 10 ust. 1 ustawy o ochotniczych strazach pozarnych).
The main property at the disposal of the TSO consists mainly of the fire station (watchtower). This is a building of the TSO headquarters, where the seat of the board is located, fire vehicles are garaged, the TSO equipment is stored, general meetings of members are held, etc. It is not uncommon for the TSO to run an additional business in the property it owns, such as a store or renting rooms for celebrations such as First Communions, weddings, etc.
TSO fire stations have different legal and ownership statuses in Poland. In fact, there is usually one of three forms of ownership:
1. TSO fire station is owned by the local municipality and it is given to the TSO rent-free.
2. The owner of the fire station is the TSO. The ownership is usually acquired through independent construction of a firehouse by a firefighting asset on an acquired plot of land, or by way of an inheritance [10-12].
3. The properties of TSOs, which do not have a regulated legal and ownership status. It is not clearly defined whether the owner of the fire station is a municipality, a TSO, or the State Treasury, or whether there is joint ownership. In some cases court or administrative proceedings are in progress to regulate the legal status of the fire stations [13]. The 2019 report of the Supreme Chamber of Control on the financing of TSOs indicates explicitly: "Half of the inspected municipalities transferred their assets (real estate, equipment) to TSO units without regulating the legal forms of ownership of these assets, allowing for their non-contractual use and without specifying the obligations of TSOs in the manner of managing these assets" [14, p. 32].
When a fire station is owned by a municipality, as a rule, a long-term agreement is concluded between the municipality and the volunteer fire department for free lending of the building. Such lending is based on regulations of Article 710-719 of the Civil Code. According to article 710 of the Civil Code, by a lending agreement the lender undertakes to allow the borrower, for a definite or indefinite period of time, to use the object of lending given to him free of charge. The object of lending may be real estate [15-16].
The presented situation of the property of volunteer fire departments is not fully acceptable in social reality. Where the legal situation of fire stations has not been yet regulated, steps should be taken to lead to a situation where the ownership of a fire station will be clearly defined, no matter if it belongs to a municipality or to a volunteer fire department or if it is joint ownership. No orderly legal situation always causes problems in resolving the issue of maintaining the property, paying taxes or disposing of the property. Ultimately, it may contribute to the degradation and destruction of the property, which is not a socially desirable phenomenon.
Gtownq nieruchomosciq bçdqcq w dyspozycji OSP jest remiza (straznica), czyli budynek, w ktorym znajduje siç siedziba zarzqdu OSP Tu takze odbywajq siç walne zebrania cztonkow. Pomieszczenia wykorzystywane sq takze do garazowania samo-chodow pozarniczych, sktadowania sprzçtu OSP Nierzadko OSP w posiadanej nieruchomosci prowadzi dodatkowo dziatalnosc gospodarczq, np. sklep lub wynajem pomieszczen na uroczysto-sci typu komunie, wesela itp.
Remizy OSP majq w skali kraju rozny status prawny i wta-snosciowy. W rzeczywistosci wystçpuje z reguty jedna z trzech form wtasnosci:
1. Remiza OSP jest wtasnosciq miejscowej gminy i zostaje ona przekazana OSP w bezptatne uzyczenie (model naj-czçsciej spotykany w Polsce).
2. Wtascicielem remizy jest OSP Do nabycia wtasnosci zwykle dochodzi poprzez samodzielne wybudowanie remizy przez aktyw strazacki na uzyskanej dziatce gruntu lub w drodze zasiedzenia [10-12].
3. Nieruchomosci OSP bez uregulowanego stanu praw-nego i wtasnosciowego - nie jest jasno okreslone, czy wtascicielem remizy jest gmina, OSP lub skarb panstwa, czy mamy do czynienia ze wspotwtasnosciq. W niekto-rych przypadkach toczq siç postçpowania sqdowe lub administracyjne w kierunku uregulowania statusu praw-nego remizy OSP [13]. W raporcie Najwyzszej Izby Kon-troli z 2019 r. dotyczqcym finansowania OSP wskazano wprost: „Potowa kontrolowanych gmin przekazata jed-nostkom OSP swoje sktadniki majqtkowe (nierucho-mosci, wyposazenie) bez uregulowania prawnych form wtadania tymi sktadnikami, dopuszczajqc do ich bezu-mownego wykorzystania oraz bez okreslenia obowiqz-kow OSP w zakresie sposobu gospodarowania tymi sktadnikami majqtkowymi" [14, s. 32].
W przypadku kiedy wtascicielem remizy jest gmina, co do zasady zawierana jest pomiçdzy gminq a ochotniczq strazq pozarnq wieloletnia umowa bezptatnego uzyczenia budynku. Podstawq takiego uzyczenia sq regulacje art. 710-719 kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 710 k.c. przez umowç uzyczenia uzycza-jqcy zobowiqzuje siç zezwolic biorqcemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezptatne uzywanie oddanej mu w tym celu rzeczy. Przedmiotem uzyczenia moze byc nieruchomosc [15-16].
Przedstawiona sytuacja nieruchomosci ochotniczych strazy pozarnych jest trudno akceptowalna w rzeczywistosci spotecz-nej. Tam gdzie nie uregulowano dotychczas statusu prawnego remiz strazackich, nalezy podjqc kroki w celu jasnego okreslenia statusu wtasnosci remizy, bez wzglçdu czy bçdzie ona przypa-dac gminie, czy ochotniczej strazy pozarnej lub bçdziemy miec do czynienia ze wspotwtasnosciq. Brak uporzqdkowanej sytuacji prawnej zawsze rodzi problemy w rozstrzyganiu kwestii utrzymy-wania nieruchomosci, ponoszenia optat podatkowych czy w kwestii dysponowania nieruchomosciq. W ostatecznosci moze siç to przyczyniac do degradacji i niszczenia danej nieruchomosci, co nie jest pozqdanym spotecznie zjawiskiem.
Maintenance costs of the lending property
The recipient of the loan shall bear the ordinary costs of maintaining the rental property. If he has made other expenditures or outlays on the property, the provisions on managing other people's affairs without commission shall apply accordingly (article 713 of the Civil Code). There is no consensus among legal scholars as to the classification of certain costs as ordinary maintenance costs of a lent item, or as to whether such costs are to be borne by the lender.
According to one view the ordinary maintenance costs include, e.g. minor repairs and renovations, and costs connected with the use of the property [15-18]. According to another view, the determination of which costs are to be borne by the recipient depends on the particular case and - among others - on the subject of the lending. It may be assumed, however, that the recipient of the loan is charged with the necessary expenses and expenditures [19], "allowing to maintain the substance of the thing in the condition from before the conclusion of the agreement". This, however, excludes the cost of maintaining things in a condition fit for the agreed use [17]'. According to another position, which is not unanimous in the legal doctrine: "ordinary costs do not include those burdens, which are independent of the use of an object, and therefore connected with the very existence of an object, and therefore related to the very fact of the existence of the thing, e.g. taxes and other public burdens or insurance of the object. These are fixed costs, connected with the very existence of the item and independent of the legal relationship between the parties. These costs cannot be charged to the one who takes the property for use. If these costs were transferred to the recipient of the property for use, the lending agreement would lose its gratuitous character. They would in fact constitute an equivalent for making a thing available for use" [20], [21]2, [22]. The opposite position was expressed by the Supreme Administrative Court in its judgment of 17 March 1999 [23], which held that: "In the Court's opinion, the tax authorities reasonably infer that charging the recipient of a thing for use with the obligation to pay insurance and road tax, as well as property tax, cannot constitute that we are dealing with an equivalent agreement, e.g. a lease, as these are only additional benefits (apart from rent) referred to in article 10 par. 1 point 8 let. "a" of the Act of 31 January 1989 on stamp duty (Polish Journal of Laws: Dz.U. Nr 4, poz. 23, as amended), which is taken as the basis for calculating the duty. Therefore, the payment by the "taker in use" of the cars and buildings of the due insurance premium and taxes could not prejudge the nature of the concluded agreements, which by their very nature are non-equivalent in nature, unlike a lease agreement, the equivalence of which is manifested in the form of rent".
1 Authors supporting this position: J. Gudowski; J. Golaczynski; A. Kazmierczyk.
2 The publication refers also to the following positions: J. Gudowski, w: Komentarz, J. Gudowski (red.), Warszawa 2013, Ks. III, cz. 2, art. 713, Nb 1; Z. Gawlik, w: Komentarz, A. Kidyba (red.), Warszawa 2014, t. III, cz. 2, art. 713 KC, Nb 3; P Nazaruk, w: Komentarz, J. Ciszewski (red.), Warszawa 2014, art. 713, Nb 4, Judgment of the Supreme Administrative Court of 28 August 1995, SA/Wr 2612/94, Legalis nr 51973. Otherwise A. Kazmierczyk, Umowa uzyczenia w polskim prawie cywil-nym, s. 114-115, Warszawa 2008, cites the NSA's judgment of 17 March 1999, I SA/Gd 1866/97, Legalis.
Koszty utrzymania nieruchomosci uzyczonej
Biorqcy do uzywania ponosi zwykte koszty utrzymania rze-czy uzyczonej. Jezeli poczynit inne wydatki lub naktady na danq rzecz, zastosowanie majq odpowiednio przepisy o prowadzeniu cudzych spraw bez zlecenia (art. 713 k.c.). W nauce prawa nie ma zgodnosci co do zakwalifikowania danych kosztów jako zwy-ktych kosztów utrzymywania rzeczy uzyczonej oraz uznania, ze dane koszty ponosi biorqcy do uzywania.
Wedtug jednego ze stanowisk do zwyktych kosztów utrzymania zalicza siç np. konserwacjç, drobne remonty i naprawy, koszty zwiqzane z uzywaniem lokalu [15-18]. Wedtug innego - ustalenie tego, jakie koszty obciqzajq biorqcego, zalezne jest od konkretnego przypadku i m.in. od przedmiotu uzyczenia. Mozna jednak przyjqc, ze biorqcego obciqzajq wydatki i naktady konieczne [19], „pozwalajqce utrzymac substancjç rzeczy w sta-nie sprzed zawarcia umowy", z wytqczeniem kosztów utrzymywania rzeczy w stanie zdatnym do umówionego uzytku [17]'. Wedtug kolejnego stanowiska, które nie jest jednolite w doktry-nie prawa, „do zwyktych kosztów nie sq zaliczane te ciçzary, których ponoszenie jest niezalezne od uzywania danego przedmiotu, a wiçc zwiqzane sq z samym faktem istnienia rzeczy, np. podatki i inne ciçzary publicznoprawne lub ubezpieczenie rzeczy. Sq to bowiem koszty state, zwiqzane z samym faktem ist-nienia rzeczy i niezalezne od stosunku prawnego tqczqcego strony. Koszty te nie mogq obciqzac biorqcego rzecz do uzywania. Gdyby bowiem obciqzenia te przerzucic na biorqcego rzecz do uzywania, umowa uzyczenia tracitaby swój nieodptatny charakter. Stanowityby one w istocie ekwiwalent za oddanie rzeczy do uzywania" [20] [21]2, [22]. Przeciwnq opiniç wyrazit Naczelny Sqd Administracyjny w wyroku z dnia 17 marca 1999 r. [23]: „W ocenie Sqdu organy podatkowe zasadnie wywodzq, ze obciqze-nie biorqcego rzecz do uzywania obowiqzkiem ptacenia ubezpiecze-nia i podatku drogowego, jak równiez podatku od nieruchomosci nie moze stanowic o tym, ze mamy do czynienia z umowq ekwiwa-lentnq, np. najmu, gdyz sq to tylko dodatkowe swiadczenia (poza czynszem), o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt B lit. a) ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. o optacie skarbowej (Dz.U. Nr 4, poz. 23 z pózn. zm.), przyjmowanym za podstawç obliczenia optaty. Stqd tez zaptata przez »biorqcego w uzywanie« samochody i budynki nalez-nej sktadki ubezpieczeniowej i podatków nie mogta przesqdzic o zmianie charakteru zawartych umów, które ze swej istoty majq charakter nieekwiwalentny, w przeciwienstwie do umowy najmu, której ekwiwalentnosc przejawia siç w postaci czynszu".
Zgodnie z kolejnym stanowiskiem doktryny, „za zwykte koszty utrzymania rzeczy uzyczonej uznac nalezy te wydatki i naktady, które pozwalajq zachowac rzecz w stanie niepogorszonym, zgod-nym z jej wtasciwosciami i przeznaczeniem" [24].
1 W gronie autorow popierajqcych to stanowisko znajdujq si?: J. Gudowski; J. Gola-czynski; A. Kazmierczyk.
2 W publikacji powolywane sq rowniez nast^pujqce pozycje: J. Gudowski, w: Komentarz, J. Gudowski (red.), Warszawa 2013, Ks. III, cz. 2, art. 713, Nb 1; Z. Gawlik, w: Komentarz, A. Kidyba (red.), Warszawa 2014, t. III, cz. 2, art. 713 KC, Nb 3; P Nazaruk, w: Komentarz, J. Ciszewski (red.), Warszawa 2014, art. 713, Nb 4, Wyrok NSA z dnia 28 sierpnia 1995 r., SA/Wr 2612/94, Legalis nr 51973. Odmiennie A. Kazmierczyk, Umowa uzyczenia w polskim prawie cywilnym, s. 114-115, Warszawa 2008, powoluje si? na wyrok NSA z 17.3.1999 r., I SA/Gd 1866/97, Legalis.
According to another position of the doctrine, "the ordinary maintenance costs of a lent thing should be considered to be those expenses and expenditures which allow to keep the thing in a non-deteriorated condition, consistent with its properties and purpose" [24].
In view of the divergent opinions of the legal sciences it should be considered that the ordinary maintenance costs, which are borne by the lender, are the expenses and expenditures necessary to maintain the substance of the property in the condition that existed before the conclusion of the agreement. Therefore, the costs of maintenance, minor repairs and renovations, and costs connected with the use of the premises should be included here.
Ordinary maintenance costs borne by the recipient of the property for use cannot include taxes and other public law charges or insurance of the property. The standpoint of NSA from 1995 remains valid and the argumentation presented in this judgment is reasonable and quite complete and does not require further elaboration.
Wobec przedstawionych powyzej rozbieznosci nalezy uznac, ze zwykte koszty utrzymania rzeczy, ktore ponosi biorqcy do uzy-wania, to wydatki i naktady konieczne, pozwalajqce utrzymac sub-stancjç rzeczy w stanie sprzed zawarcia umowy. Wobec powyz-szego zaliczyc tu nalezy koszty konserwacji, drobnych remontow i napraw, koszty zwiqzane z uzywaniem lokalu.
Do zwyktych kosztow utrzymania ponoszonych przez biorq-cego do uzywania nie mozna zaliczyc podatkow i innych ciçzarow publicznoprawnych lub ubezpieczenia rzeczy. Stanowisko NSA z 1995 r. zachowuje aktualnosc i argumentacja przedstawiona w tym orzeczeniu jest zasadna i dosyc zupetna i nie wymaga dalszego jej rozwijania.
Costs of maintaining the property of volunteer fire departments
In the case of maintaining the property of volunteer fire departments, the fundamental legal regulation of relevance is art. 10 par. 1 of the Act on volunteer fire departments. according to which - as part of implementing its own task in the area of fire protection - the municipality shall provide volunteer fire departments, according to its forces and resources, with facilities, grounds, vehicles and specialised equipment, personal protective equipment, uniforms and means of communication, as well as their maintenance. The regulation does not explicitly identify real property as an object of funding. The category of 'objects' is the category under which it is possible and necessary to finance the maintenance of real estate (fire stations) of volunteer fire departments.
Article 10 par. 1 of TSO Act in no way addresses the issue of ownership of TSO property and does not resolve whether the municipality is to finance the cost of maintaining all fire stations regardless of the ownership issues.
The maintenance of the property of volunteer fire departments can occur in two variants. In the first case the municipality can be the owner of the fire station and in the second case the volunteer fire department can be the owner. The variant of financial maintenance of the volunteer fire department has been already discussed in the publications [25, pp. 131-135], [26]3.
In order for a volunteer fire department to carry out its statutory tasks, it has to own the property (a fire station) where the board of the TSO will have its seat and where the firefighting equipment will be stationed. If the owner of the fire station is a municipality, the municipality concludes with the TSO board an agreement for the lease of the property for the fire station pursuant to art. 710-719 of the Civil Code. In this case, paid
3 The second article of the author [26] focuses on solving the problem of bearing the costs of maintaining a fire station when it is owned by a commune.
Koszty utrzymywania nieruchomosci ochotniczych strazy pozarnych
W przypadku utrzymywania nieruchomosci ochotniczych strazy pozarnych zasadniczq regulacjq prawnq jest art. 10 ust. 1 ustawy o ochotniczych strazach pozarnych, zgodnie z ktorym
- w ramach realizacji zadania wtasnego w zakresie ochrony prze-ciwpozarowej - gmina zapewnia ochotniczym strazom pozar-nym, stosownie do posiadanych sit i srodkow, obiekty, tereny, pojazdy i sprzçt specjalistyczny, srodki ochrony indywidualnej, umundurowanie i srodki tqcznosci oraz ich utrzymanie. Regulacja ta wprost nie wskazuje na nieruchomosci jako przedmiot finan-sowania. Kategoria „obiektow" jest kategoriq, w ramach ktorej mozna i nalezy finansowac utrzymywanie nieruchomosci (remiz) ochotniczych strazy pozarnych.
Art. 10 ust. 1 ustawy o ochotniczych strazach pozarnych w zaden sposob nie odnosi siç do kwestii wtasnosci nieruchomosci OSP i nie rozstrzyga, czy gmina ma finansowac koszty utrzymywania wszystkich remiz strazackich bez wzglçdu na kwe-stie ich wtasnosci.
Utrzymywanie nieruchomosci ochotniczych strazy pozarnych moze wystçpowac w dwoch wariantach. W pierwszym przypadku wtascicielem remizy moze byc gmina, a w drugim
- ochotnicza straz pozarna. Wariant ponoszenia kosztow utrzymania remizy, kiedy jej wtascicielem jest OSP zostat juz omo-wiony w publikacjach [25, s. 131-135], [26]3.
Aby ochotnicza straz pozarna mogta wykonywac swoje zadania ustawowe i statutowe, musi posiadac nieruchomosc (remizç), w ktorej siedzibç bçdzie miat zarzqd OSP oraz gdzie bçdzie sta-cjonowac sprzçt przeciwpozarowy. Jezeli wtascicielem remizy jest gmina, to ona zawiera z zarzqdem OSP umowç uzyczenia nieruchomosci na remizç zgodnie z art. 710-719 kodeksu cywilnego. Nie stosuje siç w tym przypadku umow odptatnych
Druga z przywotanych publikacji autora [26] koncentruje siç na rozwiqzaniu pro-blemu ponoszenia kosztow utrzymania remizy, kiedy jej wtascicielem jest gmina.
agreements such as rent or lease are not used because volunteer fire departments are non-profit organisations and in a vast majority in Poland do not have the means to use the municipality property on commercial terms. It would also be inconsistent with the fact that de facto the TSO performs its own task on behalf of the municipality, i.e. fire protection activities in the municipality. It is difficult for an entity that 'relieves' the municipality of the performance of its tasks to pay money to the municipality for making the premises available for the fire station.
In this variant of the ownership of the fire station and making it available to the TSO by means of lending, a collision of two legal regulations arises. On the one hand we have art. 10 par. 1 of the TSO Act. On the other hand we have article 713 of the Civil Code, which orders the lending party to bear the ordinary maintenance costs (in this case the maintenance costs would be borne by the volunteer fire department).
A certain collision of the legal regulations may cause legal conflicts between a municipality and a volunteer fire department. The commune, when lending its building for a fire station, can invoke article 713 of the Civil Code and oblige a TSO to bear the ordinary costs of maintaining the fire station. The TSO, on the other hand, may invoke art. 10 par. 1, with the TSO claiming that it is the commune that finances TSOs and therefore it should cover the maintenance costs of the TSOs, including the ordinary maintenance costs of the firehouse.
As indicated in the previous studies, one of the ways to solve this legal conflict is to exclude the application of article 713 of the Civil Code in the lending agreement concluded between the municipality and the volunteer fire department [1, p. 130].
The doctrine of law does not indicate whether the norm contained in article 713 of the Civil Code, concerning the obligation of the lender to bear ordinary maintenance costs, has the character of a relatively or absolutely binding norm [15, 22, 24, 17, 27, pp. 111-112]. It is indicated, however, in the legal science that the lending relationship within the framework of the Civil Code has been introduced to it primarily with a view to movable property [27, p. 116] and that the principle of freedom of agreement applies to the lending agreement [27, p. 30].
The legal science points to the principles of determining whether a norm has the character of a relatively or absolutely binding norm. "However, not only on the basis of the express provisions of the law that the dispositive character of legal norms is determined. This feature can also be determined using a functional interpretation of the law (...). The determination of the peremptory - as well as the relatively binding - character of a legal norm does not necessarily require that it be explicitly stated in the legal provisions. If they do not contain terms that unambiguously indicate these characteristics, the possibility of resolving this issue on the basis of extra-linguistic directives of interpretation is open. Important indications in this respect come from the positioning of the given provision among others (...). In addition, the functional directives of interpretation are important. They require first and foremost that the protection of the public interest and consequently of the task performed by the public authorities be taken into account. The protection of the interests of third parties not participating in the legal action, and sometimes also the
np. najmu czy dzierzawy, poniewaz ochotnicze straze pozarne sq organizacjami non-profit i nie posiadajq srodków (w zdecydowa-nej wiçkszosci w Polsce), aby korzystac z nieruchomosci gminy na zasadach komercyjnych. Któcitoby siç to takze z tym, ze OSP wykonuje zadanie wtasne gminy, jakim jest ochrona przeciwpo-zarowa na jej terenie. Trudno aby podmiot, który „wyrçcza" gminç w realizacji jej zadan, ptacit jej srodki za udostçpnienie pomiesz-czenia wykorzystywanego na tç potrzebç.
W takim wariancie wtasnosci remizy i udostçpnienia jej OSP w drodze uzyczenia powstaje kolizja dwóch regulacji prawnych. Z jednej strony mamy art. 10 ust. 1 ustawy o ochotniczych strazach pozarnych, który nakazuje gminie utrzymywac remizç, z drugiej - art. 713 k.c., który nakazuje biorqcemu w uzycze-nie ponosic zwykte koszty utrzymania (w tym przypadku koszty utrzymania miataby ponosic ochotnicza straz pozarna).
Powyzsza sprzecznosc przepisów prawnych moze powodowac konflikty prawne na linii gmina - ochotnicza straz pozarna. Gmina, uzyczajqc swój budynek pod remizç, moze powotywac siç na art. 713 k.c. i obligowac OSP do ponoszenia zwyktych kosztów utrzymania remizy. OSP z kolei moze powotywac siç na art. 10 ust. 1 u. OSP twierdzqc, ze to gmina finansuje OSP i w zwiqzku z tym powinna pokrywac koszty utrzymania OSP w tym takze zwykte koszty utrzymania remizy OSP
Jak wskazano w dotychczasowych badaniach, jednym ze sposobów rozwiqzania tej kolizji przepisów jest wytqczenie w umowie uzyczenia zawartej pomiçdzy gminq a ochotniczq strazq pozarnq zastosowania art. 713 k.c. [1, s. 130].
W doktrynie prawa nie precyzuje siç, czy norma zawarta w art. 713 k.c., a dotyczqca obowiqzku biorqcego w uzyczenie do ponoszenia zwyktych kosztów utrzymania, ma charakter normy wzglçdnie lub bezwzglçdnie obowiqzujqcej [15, 22, 24, 17, 27, s. 111-112]. Wskazuje siç jednak w nauce prawa, ze stosunek uzyczenia w ramach kodeksu cywilnego zostat do niego wprowadzony przede wszystkim z myslq o rzeczach ruchomych [27, s. 116] oraz, ze do umowy uzyczenia stosuje siç zasadç swobody umów [27, s. 30].
W nauce prawa przywotuje siç zasady ustalania, czy dana norma ma charakter normy wzglçdnie czy bezwzglçdnie wiq-zqcej. „Nie tylko jednak na podstawie wyraznych postanowien ustawy ustala siç dyspozytywny charakter norm prawnych. Cechç tç mozna równiez stwierdzic wykorzystujqc funkcjo-nalnq wyktadniç prawa (...). Ustalenie bezwzglçdnie wiqzqcego - podobnie jak wzglçdnie wiqzqcego - charakteru normy praw-nej niekoniecznie wymaga wyraznego stwierdzenia tego w prze-pisach prawnych. Jezeli nie ma w nich okreslen jednoznacznie wskazujqcych na te wtasciwosci otwarta jest mozliwosc roz-strzygania tej kwestii na podstawie pozajçzykowych dyrektyw wyktadni. Wazne wskazania w tym wzglçdzie ptynq z usytuowa-nia danego przepisu wsród innych (...). Poza tym, doniostosc majq funkcjonalne dyrektywy wyktadni. Nakazujq one przede wszystkim miec na wzglçdzie ochronç interesów publicznych, a w konsekwencji zadanie realizowane przez organy wtadzy publicznej. Takze ochrona interesów osób trzecich nieuczest-niczqcych w czynnosci prawnej, a niekiedy i ochrona interesów jednej strony wymagajqcej szczególnej ochrony powinny byc tu brane pod uwagç (...). Z drugiej strony, w obrçbie stosun-ków zobowiqzaniowych funkcjonalne reguty wyktadni raczej
protection of the interests of one party requiring special protection should be taken into account here (...). On the other hand, in the area of contractual relations, the functional rules of interpretation are more likely to support the recognition of relatively binding character of the norms, due to the principle of freedom of shaping the content of the contractual relations, expressed in article 353(1) of the Civil Code" [28, pp. 382-386].
In the light of the cited position of the legal science as to the qualification of the norm as binding or not, it should be considered that the norm contained in Article 713 of the Civil Code has a relatively binding character and can be excluded by a legal act such as the conclusion of a lending agreement between the municipality and a volunteer fire department. This results from the fact that this standard has the character of a private-law standard and is included in the law of obligations, and that the parties to the lending relationship, due to the principle of freedom of contract, may shape the content of their mutual obligations. In the present case the issue first of all is to protect the interest of the volunteer fire department as a private-law organisation, which, acting not for profit and carrying out a public task of fire protection on behalf of a municipality, as a rule has no other income than the income from the local government budget or the state budget. Lack of funds does not allow the TSO to bear ordinary costs of maintaining a fire station. Obliging the TSOs to bear such costs would expose TSOs to material damage. Therefore, the municipality will have to bear the ordinary costs of maintaining a fire station if the municipality transfers it to the TSO on a free of charge basis.
If, however, a different position is taken and the norm of article 713 of the Civil Code is deemed to be a mandatory norm, the conflict between article 10 par. 1 of the TSO and article 713 of the Civil Code would arise. The collision between art. 10 par. 1 of the TSO and art. 713 of the Civil Code may also be resolved in an alternative way. In such a case, both the municipality and the TSO should perform their obligations under those provisions. Therefore, the municipality should perform its obligation under art. 10 par. 1 of the TSO Act and provide the TSO with the necessary funds to cover the ordinary costs of maintaining the fire station. At the same time, the TSO should fulfil its obligations under art. 713 of the Civil Code and use the financial means received from the municipality to cover the ordinary maintenance costs of the fire station lent by the municipality free of charge. Such a variant of solving the collision between art. 10 par. 1 and art. 713 of the Civil Code. However, this variant of solving the collision between art. 10 par. 1 of the TSO and art. 713 of the Civil Code results in a 'bureaucratic' turnover of cash, which 'goes out' from the municipality and comes back to it, not bringing any real income to the municipality and not being a real financial burden for the TSO. This makes it necessary for the municipality to plan such an expenditure in the municipality budget and to transfer it to the TSO, and for the TSO to transfer money back to the municipality and account for it. Thus, it results in bureaucratic financial activities which are inefficient and 'unproductive'.
An important issue from the point of view of ordinary costs of the fire station is the question of property tax payment. Volunteer fire departments, as owners of municipal properties allocated for fire stations, in the light of the Act on local taxes and fees are obliged
przemawiac bçdq na rzecz uznawania wzglçdnie wiqzqcego charakteru norm, a to ze wzglçdu na zasadç swobody ksztat-towania tresci stosunkow zobowiqzaniowych, wyrazonq w art. 3531 KC" [28, s. 382-386].
W swietle przywotanego cytatu co do kwalifikowania danej normy jako wiqzqcej lub nie, nalezy uznac, ze norma zawarta w art. 713 k.c. ma charakter wzglçdnie wiqzqcy i moze zostac wytqczona w drodze czynnosci prawnej, jakq jest zawarcie umowy uzyczenia pomiçdzy gminq a ochotniczq strazq pozarnq. Wynika to z faktu, ze norma ta ma charakter normy prywat-noprawnej i zawarta jest w prawie zobowiqzan oraz, ze strony stosunku uzyczenia z racji na zasadç swobody umow mogq ksztattowac tresc wzajemnych zobowiqzan. W niniejszym przypadku chodzi o ochronç przede wszystkim interesu ochotniczej strazy pozarnej jako organizacji o charakterze prywatnopraw-nym, ktora dziatajqc non-profit i realizujqc zadanie publiczne ochrony przeciwpozarowej w imieniu gminy, nie posiada z reguty innych dochodow niz te pochodzqce z budzetu samorzqdu tery-torialnego lub budzetu panstwa. Brak srodkow finansowych nie pozwala OSP na ponoszenie zwyktych kosztow utrzymania remizy. Zobligowanie OSP do ponoszenia takich kosztow narazatoby tç formacjç na szkody materialne. W zwiqzku z tym ponoszenie zwyktych kosztow utrzymania remizy w przypadku przekazania jej OSP przez gminç w drodze bezptatnego uzyczenia bçdzie spoczywac na gminie.
W sytuacji zajçcia odmiennego stanowiska i uznania, ze norma z art. 713 k.c. ma charakter normy bezwzglçdnie obo-wiqzujqcej, kolizjç art. 10 ust. 1 ustawy o ochotniczych strazach pozarnych oraz art. 713 k.c. mozna rozwiqzac takze w alterna-tywny sposob. W takim przypadku zarowno gmina, jak i OSP powinny wykonac swoje obowiqzki wynikajqce z tych przepi-sow: gmina - z art. 10 ust. 1 ustawy o ochotniczych strazach pozarnych powinna przekazac OSP srodki finansowe konieczne do pokrycia zwyktych kosztow utrzymania remizy, a OSP - z art. 713 k.c. powinna z otrzymanych od gminy srodkow finansowych pokrywac zwykte koszty utrzymania remizy uzyczanej bezptatnie od gminy. Taki wariant rozwiqzania kolizji pomiçdzy art. 10 ust. 1 ustawy o ochotniczych strazach pozarnych oraz art. 713 k.c. powoduje jednak biurokratyczny obrot gotowki, ktora „wycho-dzi" z gminy i z powrotem do niej wraca, nie przynoszqc gminie realnych dochodow i nie stanowiqc dla OSP realnego obciqze-nia finansowego. Powoduje to koniecznosc podejmowania dzia-tan ze strony gminy, tj. planowania takiego wydatku w budzecie gminy oraz transferowania go do OSP oraz dziatan ze strony OSP tj. wnoszenia tych srodkow niejako z powrotem do gminy i ich roz-liczania. Dziatania te sq zatem nieefektywne i „bezproduktywne".
Sprawq istotnq z punktu widzenia zwyktych kosztow utrzymania remizy jest kwestia optacania podatku od nieruchomosci. Ochotnicze straze pozarne jako posiadacze nieruchomosci gmin przeznaczanych na remizy, w swietle ustawy o podatkach i opta-tach lokalnych, sq zobowiqzane do optacania podatku od tych nieruchomosci. Przepisy pozwalajq jednak na zwolnienie OSP z ptacenia podatku od nieruchomosci [1, s. 215-217]. Przepisami pozwalajqcymi na uzyskanie zwolnienia przez OSP jest art. 7 ust. 1 pkt 14 oraz art. 7 ust. 3 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i optatach lokalnych (Dz.U. 2022 poz. 1452).
to pay tax on these properties. However, the law allows TSOs to be exempted from paying property tax [1, pp. 215-217]. The provisions granting the right of exemption to volunteer fire departments are art. 7 par. 1 pt 14 and art. 7 par. 3 of the Local Taxes and Charges Act of 12 January (Polish Journal of Laws: Dz.U. 2022 poz. 1452).
As it was said before, in accordance with the line of rulings of the Supreme Administrative Court and the position of the majority of the legal doctrine, the ordinary costs of maintenance borne by the recipient of the property for use cannot include taxes and other public law charges or insurance of the property. Therefore, volunteer fire departments that have received from the municipality the property for a fire station by way of a free lending agreement are not obliged to pay real estate tax on the fire station, regardless of the obligations arising from the Local Taxes and Charges Act. The TSO concluding an agreement for lending a fire station with a municipality and the possibility to exclude the application of Article 713 of the Civil Code by means of this agreement, abolishes the tax obligations of TSOs arising from the Act on Local Taxes and Fees.
Tak jak to zostato juz wczesniej powiedziane, zgodnie liniq orzeczniczq NSA oraz stanowiskiem wiçkszosci doktryny prawa, do zwyktych kosztow utrzymania ponoszonych przez biorqcego do uzywania nie mozna zaliczyc podatkow i innych ciçzarow publicznoprawnych lub ubezpieczenia rzeczy. W zwiqzku z tym ochotnicze straze pozarne, ktore otrzymaty od gminy nierucho-mosc pod remizç w drodze bezptatnej umowy uzyczenia, nie sq zobowiqzane do optacania podatku od nieruchomosci od tej remizy. Zawarcie przez OSP umowy uzyczenia remizy z gminq i mozliwosc wytqczenia w ramach tej umowy stosowania art. 713 k.c., znosi obowiqzki podatkowe OSP wynikajqce z ustawy o podatkach i optatach lokalnych.
Summary
In solving the main problem of this article it should be considered that the municipality bears the ordinary costs of maintenance of the real estate transferred by the municipality to the TSO by means of a free lending agreement for a fire station. This is due to the nature of article 713 of the Civil Code, which is relatively binding and may be excluded from application by contractual arrangement between the municipality and the TSO. In such a case, ordinary costs of maintenance in the form of expenses and expenditures necessary to maintain a fire station in the condition as it was before the conclusion of the agreement, i.e. mainly the costs of maintenance, minor repairs and renovations, and costs related to the use of the premises will be borne by the municipality. The conclusion of the agreement on lending a fire station by the municipality and the TSO also abolishes the obligation to pay the real estate tax (on the fire station) by the volunteer fire department.
De lege ferenda, it can be postulated that in order to avoid interpretation disputes related to the interpretation of article 713 of the Civil Code, it is reasonable to amend the provisions of the Act on Volunteer Fire Departments. It can be unequivocally written in the Act that in the event that the municipality lends property to a TSO for a fire station, all maintenance costs, including ordinary costs, are borne by the municipality and that article 713 of the Civil Code does not apply in this case.
Podsumowanie
Rozwiqzujqc gtowny problem niniejszego artykutu, nalezy uznac, ze gmina ponosi zwykte koszty utrzymania nieruchomosci przekazanych OSP przez gminç w drodze bezptatnej umowy uzyczenia na potrzeby remizy strazackiej. Wynika to z art. 713 k.c., ktory ma charakter wzglçdnie wiqzqcy i moze zostac wytqczony z zastosowania w drodze uzgodnien umownych pomiçdzy gminq a OSP. W takim przypadku zwykte koszty utrzymania w postaci wydatkow i naktadow koniecznych, pozwalajqcych utrzymac remizç w stanie sprzed zawarcia umowy, czyli przede wszyst-kim koszty zwiqzane z uzywaniem lokalu, a takze konserwacji, drobnych remontow i napraw, ponosic bçdzie gmina. Zawarcie umowy uzyczenia remizy przez gminç i OSP znosi takze obowiq-zek optacania podatku od nieruchomosci (remizy) przez ochot-niczq straz pozarnq.
Mozna zgtosic postulat de lege ferenda, aby w celu unikniç-cia sporow interpretacyjnych zwiqzanych z wyktadniq art. 713 k.c. dokonac nowelizacji przepisow ustawy o ochotniczych strazach pozarnych. Jednoczesnie warto wprowadzic zapis, mowiqcy ze gdy gmina uzycza OSP nieruchomosc pod remizç, wszelkie koszty jej utrzymania - w tym koszty zwykte - ponosi gmina i ze art. 713 k.c. nie ma w tym przypadku zastosowania.
Literature / Literatura
[1] Kata D.P., System finansowania ochotniczych strazy pozarnych wPolsce, Wyd. ODDK, Gdansk 2020.
[2] Kata D.P., Zakres finansowania ochotniczych strazy pozarnych przez gminq do korekty, https://www.prawo.pl/samo-rzad/zakres-finansowania-ochotniczych-strazy-pozarnych--przez-gmine-do,508940.html [dostçp: 21.06.2022].
[3] Kata D.P., Wójt nie narusza dyscypliny finansówpublicznych, wypfacajqc wynagrodzenia kierowcom OSP, https://samo-rzad.pap.pl/kategoria/prawo/ekspert-wojt-nie-narusza--dyscypliny-finansow-publicznych-wyplacajac-wynagro-dzenia [dostçp: 21.06.2022].
[4] Kata D.P., Projekt ekwiwalentu dla strazaka ochotnika do poprawki, https://www.prawo.pl/samorzad/ekwiwalen-t-dla-strazaka-ochotnika-projekt-zmian-w-ustawie-o--osp,508555.html [dostçp: 21.06.2022].
[5] Kata D.P., Przepisy o majqtku ochotniczych strazy pozarnych trzeba poprawic, https://archiwum.rp.pl/artykul/ 1453688-Przepisy-o-majatku-ochotniczych-strazy-po-zarnych-trzeba-poprawic.html [dostçp: 21.06.2022].
[6] Kata D.P., Komentarz w sprawie projektu ustawy o OSP, https://strazacki.pl/artyku%C5%82y/komentarz-w-spra-wie-projektu-ustawy-o-osp [dostçp: 21.06.2022].
[7] Ustawa z dnia 17 grudnia 2021 r. o ochotniczych strazach pozarnych (Dz.U. 2021 poz. 2490).
[8] Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzysze-niach (Dz.U. 2020 poz. 2261).
[9] Kata D.P., Prawo wewnqtrzne OSP jako stowarzyszenia, „Strazak" 2019, nr 3.
[10] Postanowienie SO w Kielcach z dnia 31 pazdziernika 2013 r., II Ca 1484/12, http://www.orzeczenia.kielce.so.gov.pl/con-tent/$N/152005000001003_II_Ca_001484_2012_Uz_2013-10-31_001 [dostçp: 21.06.2022].
[11] Postanowienie SR w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 29 wrzesnia 2000 r., I Ns 1203/99; dostçp: Portal orze-czen sqdów powszechnych, http://orzeczenia.ms.gov.pl, [dostçp: 21.06.2022].
[12] Kata D.P, Zasiedzenie nieruchomosci na rzecz OSP, „Strazak" 2013, nr 7.
[13] Kata D.P., Problemy prawne posiadania remiz strazackich, „Strazak" 2019, nr 11.
[14] Raport Najwyzszej Izby Kontroli „Finansowanie dziatalnosci
ochotniczych strazy pozarnych", Warszawa 2019, https:// www.nik.gov.pl/aktualnosci/bezpieczenstwo/osp-osp-nie-rowna.html [dostçp: 21.06.2022].
[15] Gorecki J., Komentarz do art. 710, w: Kodeks cywilny. Komentarz, K. Osajda (red.), Warszawa 2021, (z odwota-niem siç do Wyroku NSA z 27 lipca 2005 r., OSK 1797/04, Legalis; Wyrok SA w Szczecinie z 9 kwietnia 2013 r., I ACa 35/13, niepubl.).
[16] Popiotek W., Komentarz do art. 710, w: Kodeks cywilny. Tom II. Komentarz do art. 450-1088. Przepisy wprowadzajqce, K. Pietrzykowski (red.), Warszawa 2021.
[17] Popiotek W., Komentarz do art. 713, w: Kodeks cywilny. Tom II. Komentarz do art. 450-1088. Przepisy wprowadzajqce, K. Pietrzykowski (red.), Warszawa 2021.
[18] Orlicki M., Komentarz do art. 713, w: Kodeks cywilny. Tom III. Komentarz. Art. 627-1088, M. Gutowski (red.), Warszawa 2019.
[19] Gawlik Z., w: Komentarz, A. Kidyba (red.), Warszawa 2014, t. III, cz. 2, art. 713, Nb 2, cyt. za: J. Gorecki, Komentarz do art. 710, w: Kodeks cywilny. Komentarz, K. Osajda (red.), Warszawa 2021.
[20] Wyrok SA w Warszawie z 27 marca 2013 r., I ACa 1166/12.
[21] Gorecki J., Komentarz do art. 710, w: Kodeks cywilny. Komentarz, K. Osajda (red.), Warszawa 2021.
[22] Gotaczynski J., Komentarz do art. 713, w: Kodeks cywilny. Komentarz, E. Gniewek, P. Machnikowski (red.), wyd. 9, Warszawa 2019.
[23] Wyrok Naczelnego Sqdu Administracyjnego w Gdansku, I SA/Gd 1866/97.
[24] Horosz P., Komentarz do art. 713, w: Kodeks cywilny. Komentarz, M. Zatucki (red.), Warszawa 2019, dostçp: Legalis.
[25] Kata D.P, System finansowania ochotniczych strazy pozarnych w Polsce, Gdansk 2020.
[26] Kata D.P, Postulaty de lege ferenda w zakresie finansowania ochotniczych strazy pozarnych przez gminy, „Samorzqd Terytorialny" 2020, nr 12, s. 10-11.
[27] Kazmierczyk A., Umowa uzyczenia wpolskim prawie cywil-nym, Warszawa 2008.
[28] Radwanski Z., Zielinski M., Normy i przepisy prawa cywilnego, w: Prawo cywilne - czqsc ogôlna, tom 1., M. Safjan (red.), System Prawa Prywatnego, Z. Radwanski (red.), Warszawa 2012.
DARIUSZ KAtA, PH.D. - Ph.D. in law, an owner of the LexKata Law Firm and the LexFire.pl Fire Protection Law Portal. Assistant professor at the University of Economics and Humanities in Warsaw. A trainer and monographic author of a professional website for local government employees and firefighters of the Volunteer Fire Department and the State Fire Service in the area of fire protection law, received a scholarship from the Minister of Science and Higher Education and the Rector of the Catholic University of Lublin, author of numerous books, articles and research and popular science papers, and guidelines in the area of law, including civil and administrative law (also regarding fire protection). A delegate to the Congress of the Provincial Branch of the ZOSP RP. Representative of the OSP Edward Prusniewski, in a famous case won before the Supreme Court. He was awarded the bronze medal "For merits to firefighting".
Selected publications by the author: Sto pytan do prawnika o Ochotnicze Straze Pozarne. Poradnik praktyczny (One hundred questions to a lawyer about Volunteer Fire Brigades. Practical guide), part 1 vol. 2, Gdansk 2012, Gdansk 2014; Ekwiwalentpieniqzny dla czfonkow Ochotniczych Strazy Pozarnych. Orzecznictwo, wzory pism, tablice (Cash equivalent for the members of Volunteer Fire Brigades. Case law, templates of letters, tables), Zielonka 2013; ed. 2, Gdansk 2018, Dotacje dla Ochotniczych Strazy Pozarnych (Subsidies for Volunteer Fire Brigades), Zielonka 2015; System finansowania ochotniczych strazy pozarnych w Polsce (z suplementem elektronicznym) (Funding system for voluntary fire brigades in Poland (with an electronic supplement)), Gdansk 2020. Author of articles on training courses on internet portals, as well as in the pages of "Strazak", "Przeglgd Pozarniczy", "W Akcji", "Rzeczypospolita", www.remiza.pl, in C.H. Back Publication House.
DR DARIUSZ KALA - doktor nauk prawnych, wtasciciel Kancelarii Prawnej LexKata oraz Portalu Prawa Ochrony Przeciwpozarowej LexFire.pl. Adiunkt w Akademii Ekonomiczno-Humanistycznej w Warszawie. Trener i autor monograficznych szkolen zawodowych dla pracowników samorzqdowych i strazaków OSP oraz PSP z zakresu prawa ochrony przeciwpozarowej oraz finansów publicznych, stypendysta Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyzszego oraz Rektora KUL, autor licznych ksiqzek, artykutów i opracowan naukowych, popularnonaukowych i poradnikowych z zakresu prawa, m.in. cywilnego, administracyjnego (takze dot. ochrony przeciwpozarowej). Cztonek Ochotniczej Strazy Pozarnej oraz przewodniczqcy komisji rewizyjnej oddziatu powiatowego Zwiqzku Ochotniczych Strazy Pozarnych RP, delegat na Zjazd Oddziatu Wojewódzkiego ZOSP RP. Petnomocnik dh OSP Edwarda Prusniewskiego, w gtosnej sprawie wygranej przed Sqdem Najwyzszym. Odznaczony brqzowym medalem „Za zastugi dla pozarnictwa".
Wybrane publikacje z dorobku autora: Sto pytan do prawnika o Ochotnicze Straze Pozarne. Poradnik praktyczny, t. 1 i t. 2, Gdansk 2012, Gdansk 2014; Ekwiwalent pieniçzny dla czlonków Ochotniczych Strazy Pozarnych. Orzecznictwo, wzory pism, tablice, Zielonka 2013; wyd. 2, Gdansk 2018, Dotacje dla Ochotniczych Strazy Pozarnych, Zielonka 2015; System finansowania ochotniczych strazy pozarnych w Polsce (z suplementem elektronicznym), Gdansk 2020. Autor artykutów na specjalistycznych portalach internetowych, jak równiez na tamach „Strazaka", „Przeglqdu Pozarniczego, „W Akcji", „Rzeczypospolitej", www.remiza.pl, w wydawnictwie C.H. Beck.
