CC BY
1
Krzysztof Cyganczuka)*, Jacek Roguskia), Jarostaw T^pinski3'
a) Scientific and Research Centre for Fire Protection - National Research Institute / Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpozarowej - Panstwowy Instytut Badawczy
* Corresponding author / Autor korespondencyjny: kcyganczuk@cnbop.pl
Temporary Accommodation Facilities for People Affected by an Emergency or Humanitarian Disaster
Obiekty tymczasowego zakwaterowania dla ludnosci dotkni^tej sytuaj kryzysow^ lub kl^sk^ humanitarn^
ABSTRACT
Aim: This article attempts to provide an insight into the planning and construction of temporary accommodation for those affected by warfare and humanitarian disasters. The damage to housing infrastructure is often very extensive and its reconstruction takes up to several years, during which time it is necessary to provide refugees and disaster victims with minimum living conditions until they are able to move into permanent housing facilities. The article further describes the planning process that should be followed before disasters, as well as the types of temporary accommodation and the use of local resources in disaster recovery.
Introduction: In recent years, we have seen a significant increase in the occurrence of natural disasters and local armed conflicts. In most cases infrastructure in disaster areas is severely damaged or completely destroyed. Houses and residential buildings are very vulnerable to damage and are the most visible consequence after disasters. At the same time, for the people affected by these disasters, they are very traumatic experiences. The article describes the key role of temporary housing during the recovery from humanitarian disasters, identifies common problems and provides some suggestions on how to overcome them.
Methodology: The paper mainly uses theoretical research methods, including literature analysis and the opinions of international experts who have conducted studies of many humanitarian disasters and warfare. The analysis which was carried out made it possible to establish and present directions for the construction methodology and optimal solutions in the refugee accommodation project. It discusses elements that can be classified as common patterns of temporary accommodation and reviews of both successful and unsuccessful solutions.
Conclusions: The article discusses important factors related to humanitarian disaster preparedness and management. In order to assess the preparedness of planning and disaster management, the article answers the following questions: what is good planning and management and what is the role of temporary housing? The answer is based on the results of empirical and behavioural research conducted by international experts and UNDRO - the United Nations Disaster Relief Organization and the United Nations High Commissioner for Refugees (UNHCR). Keywords: UNDRO, UNHCR, humanitarian disasters, temporary accommodation Type of article: review article
Received: 23.03.2022; Reviewed: 03.04.2022; Accepted: 04.04.2022;
Authors" ORCID IDs: K. Cyganczuk - 0000-0003-1550-5880; J. Roguski - 0 0000-0002-7848-053X; J. Tçpinski - 0000-0002-5005-2795; The authors contributed the equally to this article;
Please cite as: SFT Vol. 59 Issue 1, 2022, pp. 42-57, https://doi.org/10.12845/sft.59.1. 2022.2;
This is an open access article under the CC BY-SA 4.0 license (https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/).
ABSTRAKT
Cel: W ramach niniejszego artykulu podjçto prôbç przyblizenia kwestii zwiqzanych z planowaniem i budowaniem tymczasowego zakwaterowania dla osób dotkniçtych skutkami dzialart wojennych i katastrof humanitarnych. Zniszczenia infrastruktury mieszkalnej czçsto sq bardzo duze, a jej rekonstruk-cja trwa nawet kilka lat i w tym czasie konieczne jest zapewnienie uchodzcom i ofiarom katastrof minimalnych warunków zycia do czasu, az bçdq mieli mozliwosc wprowadzenia siç do stalych obiektów mieszkalnych. W artykule opisano ponadto proces planowania, który powinien bye realizowany przed katastrofami, a takze rodzaje zakwaterowania tymczasowego oraz wykorzystanie zasobów lokalnych przy odbudowie po katastrofach. Wprowadzenie: W ostatnich latach obserwujemy znaczny wzrost zjawiska wystçpowania klçsk zywiolowych oraz lokalnych konfliktów zbrojnych. In-frastruktura w rejonach klçsk w wiçkszosci przypadków zostaje powaznie uszkodzona lub ulega calkowitemu zniszczeniu. Domy i budynki mieszkalne sq bardzo podatne na zniszczenia i stanowiq najbardziej widoczny skutek po katastrofach. Jednoczesnie dla ludzi, których te katastrofy dotknçly, sq to
przezycia bardzo traumatyczne. W artykule opisano kluczowq rol? tymczasowych budynków mieszkalnych w czasie trwania odbudowy po katastrofach humanitarnych oraz zidentyfikowano wspólne problemy i zasugerowano pewne wskazówki, jak je pokonac i przezwyci?zyc.
Metodología: W pracy wykorzystano glównie teoretyczne metody badawcze, w tym analiz? literatury oraz opinie ekspertów mi?dzynarodowych, którzy prowadzili badania wielu katastrof humanitarnych i dzialart wojennych. Przeprowadzona analiza pozwolila na ustalenie i zaprezentowanie kierunków metodologii budowy oraz optymalnych rozwiqzart w projekcie zakwaterowania uchodzców. Omówiono elementy, które mozna zaklasyfikowac jako wspólne wzorce tymczasowych obiektów mieszkalnych oraz recenzje rozwiqzart zarówno tych, które zastosowano z powodzeniem, jak i takich, których uzycie okazalo si? porazkq.
Wníoskí: W artykule omówiono wazne czynniki zwiqzane z przygotowaniem si? na wypadek katastrof humanitarnych i zarzqdzaniem nimi. W celu oceny gotowosci planowania i zarzqdzania katastrofami, artykul odpowiada na nast?pujqce pytania: czym jest dobre planowanie i zarzqdzanie oraz jakq rol? spelnia tymczasowe budownictwo mieszkalne? Odpowiedz zostala udzielona na podstawie wyników badart empirycznych i behawioralnych prowadzonych przez mi?dzynarodowych ekspertów oraz UNDRO - Organizacj? Narodów Zjednoczonych ds. Pomocy w Kl?skach Zywiolowych (ang. United Nations Disaster Relief Organization, UNDRO) i Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodzców (ang. United Nations High Commissioner for Refugees, UNHCR).
Stowa kluczowe: UNDRO, UNHCR, katastrofy humanitarne, zakwaterowanie tymczasowe Typ artykutu: artykul przeglqdowy
Przyjçty: 23.03.2022; Zrecenzowany: 03.04.2022; Zaakceptowany: 04.04.2022;
Identyfikatory ORCID autorów: K. Cygartczuk - 0000-0003-1550-5880; J. Roguski - 0 0000-0002-7848-053X; J. T?pirtski - 0000-0002-5005-2795; Autorzy wniesli równy wklad merytoryczny w powstanie artykulu;
Proszç cytowac: SFT Vol. 59 Issue 1, 2022, pp. 42-57, https://doi.org/10.12845/sft.59.1. 2022.2; Artykul udost?pniany na licencji CC BY-SA 4.0 (https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/).
Introduction
The programme for the reconstruction of an area after a humanitarian disaster in particular concerns the reconstruction or rehabilitation of houses damaged or destroyed after natural disasters, industrial accidents or acts of war. Reconstruction work often takes a long time and during this time it is necessary to provide the victims with minimum conditions for a dignified life, privacy and security. The article describes the key role of temporary housing, providing places where injured people can live and gradually return to their former lives until permanent accommodation becomes available for them. The article also aims to identify the main problems associated with temporary accommodation strategies. Several principles were discussed in order to achieve better design solutions. It was stated that temporary accommodation is an issue that goes beyond simply providing housing - space for temporary settlement is important.
Temporary accommodation is a process that should start before a humanitarian disaster occurs as preventive pre-planning. In emergency situations temporary structures in the form of housing are one of the most important elements contributing to more effective recovery and reconstruction efforts.
The incidence of natural and humanitarian disasters has increased significantly in the recent decades. Many buildings were destroyed or bombed, where many of them were totally destroyed. As a consequence, in most situations, disasters result in a high level of homeless people in urgent need of accommodation. The main determinant for victims affected by a humanitarian disaster is the time taken to rebuild these buildings. The sooner this happens, the lesser the consequences of social adaptation
Wprowadzenie
Program odbudowy obszaru po katastrofie humanitarnej dotyczy szczególnie odbudowy lub rekonstrukcji domów uszko-dzonych lub zniszczonych po klçskach zywiotowych, katastrofach przemystowych lub dziataniach wojennych. Prace rekon-strukcyjne trwajq czçsto dtugo i w tym czasie konieczne jest zapewnienie ofiarom minimalnych warunków godnego zycia, prywatnosci i bezpieczenstwa. W artykule opisano kluczowq rolç tymczasowych budynków mieszkalnych, zapewniajqcych miejsca, w których osoby poszkodowane mogq zyc i stopniowo powracac do swojego poprzedniego zycia, do czasu az pojawi siç dla nich mozliwosc statego zakwaterowania.
Artykut ma równiez na celu zidentyfikowanie gtównych pro-blemów zwiqzanych ze strategiami tymczasowego zakwaterowania. Omówiono kilku zasad w celu uzyskania lepszych rozwiq-zan projektowych. Stwierdzono, ze tymczasowe zakwaterowanie to kwestia, która wykracza poza zwykte zapewnienie mieszkan - wazna jest przestrzen do tymczasowego osiedlenia siç.
Tymczasowe zakwaterowanie jest procesem, który powi-nien rozpoczqc siç przed wystqpieniem katastrofy humanitarnej jako prewencyjne planowanie wstçpne. Konstrukcje tymczasowe w postaci budynków mieszkalnych sq w sytuacjach kryzysowych jednym z najwazniejszych elementów przyczyniajqcych siç do efektywniejszych dziatan w sferze naprawczej i odbudowy.
W ostatnich dziesiçcioleciach czçstosc wystçpowania klçsk zywiotowych i humanitarnych znacznie wzrosta. Wiele budynków zostato zniszczonych lub zbombardowanych, w tym znaczna czçsc - doprowadzona do catkowitego zniszczenia. W rezulta-cie w wiçkszosci sytuacji efektem katastrof jest wysoki poziom
for the victims by providing them with better living conditions, security and privacy.
This article aims to demonstrate the key role of temporary housing during the period of the disaster recovery programme, identify common problems and suggest guidance on how to overcome them. Later on the article outlines principles for streamlining architectural design through a temporary accommodation solution. The presentation of the main streams describing the methodology of reconstruction of temporary housing after disasters or warfare was based on literature review. Projects that can be classified as common patterns are discussed, highlighting solutions that have been used successfully as well as those that have failed.
liczby bezdomnych, ktörzy pilnie potrzebujq zakwaterowania. Gtöwnym determinantem dla ofiar dotkniçtych skutkami klçski humanitarnej jest czas odbudowy tych budynköw. Im szybciej to nastqpi, tym konsekwencje adaptacji spotecznej poszkodowa-nych bçdq mniejsze poprzez zapewnienie im lepszych warunköw do zycia, bezpieczenstwa oraz prywatnosci.
Niniejszy artykut ma na celu wykazanie kluczowej roli tym-czasowych budynköw mieszkalnych w okresie programu odbudowy po katastrofach, identyfikacjç wspölnych problemöw i zasu-gerowanie wskazöwek, jak je pokonac. W jego dalszej czçsci przedstawiono zasady usprawnienia opracowywania projektöw architektonicznych poprzez rozwiqzanie tymczasowego zakwaterowania. Prezentacjç gtöwnych nurtöw opisujqcych metodologiç odbudowy tymczasowych budynköw mieszkalnych po katastrofach lub dziataniach wojennych oparto na przeglqdzie literatury. Omöwiono projekty, ktöre mozna zaklasyfikowac jako wspölne wzorce, zaznaczajqc rozwiqzania, ktöre zastosowano z powodze-niem, jak i te, ktörych uzycie okazato siç porazkq.
Temporary accommodation
When implementing a programme of reconstruction, e.g. after hostilities, it is important to remember how important temporary accommodation is for the refugees. The end of hostilities/disasters is followed by a very important phase which is the provision of shelter to the affected people. According to UNDRO sources [1], the following types of post-disaster shelters can be identified: tents, imported housing structures, standard structures containing local materials, temporary housing and reconstruction of permanent housing. The shelter strategies presented by UNDRO seem to reflect the approach of the American pioneer of disaster sociology, Enrico Quarantelli [2], whose view is that shelter indicates where to stay in the immediate post-disaster period. In this respect, it defines four distinct post-disaster stages:
- emergency stay - a place where survivors stay for a few days - this can be with family, friends or a shelter organised for example by the Red Cross (see Figure 1);
- temporary accommodation - a short stay of up to several weeks after a disaster, e.g. in a tent (depending on the weather), as well as shelter organised e.g. by the local authorities;
- temporary housing - a stay from six months to three years, ensuring that a person returning to normal activities can function in a similar manner as before the disaster (work, study, etc.). These can include prefabricated houses or rented accommodation;
- permanent housing - returning to a rebuilt home or settling into a new building to restore the pre-disaster or pre-war condition.
Zakwaterowanie tymczasowe
Realizujqc program odbudowy zniszczen np. po dziataniach wojennych, nalezy pami^tac, jak wazne dla uchodzcöw jest tymczasowe zakwaterowanie. Po zakonczeniu dziatan wojennych/ katastrof nast^puje bardzo wazny etap, jakim jest zapewnienie schronienia poszkodowanym. Jak podajq zrödta UNDRO [1], mozna zidentyfikowac nast^pujqce rodzaje schronienia po kata-strofie: namioty, importowane konstrukcje mieszkalne, standardowe konstrukcje zawierajqce lokalne materiaty, tymczasowe mieszkania i odbudowa statych mieszkan. Strategie schronienia przedstawione przez UNDRO wydajq si? odzwierciedlac podejscie amerykanskiego pioniera socjologii katastrof Enrico Quarantelli [2], ktörego zdaniem schronienie wskazuje miejsce pobytu w bezpo-srednim okresie po katastrofie. W tym zakresie definiuje on cztery odr^bne etapy po katastrofie:
- pobyt awaryjny - miejsce, w ktörym osoby, ktöre przezyty, przebywajq przez kilka dni - moze to byc pobyt u rodziny, znajomych lub schronienie zorganizowane np. przez Czerwony Krzyz (zob. ryc. 1);
- zakwaterowanie tymczasowe - krötki pobyt do kilku tygodni po katastrofie np. w namiocie (zaleznie od pogody), a takze schronienie zorganizowane np. przez wtadze samorzqdowe;
- kwatera tymczasowa - pobyt od szesciu miesi?cy do trzech lat, zapewniajqcy osobie powracajqcej do nor-malnej dziatalnosci funkcjonowanie w sposöb podobny, jak przed katastrof^ (praca, nauka itp.). Mogq to byc np. domki zbudowane z prefabrykatöw lub wynaj?te kwatery;
- mieszkania state - powröt do odbudowanego domu lub zasiedlenie w nowym budynku, ktöre pozwoli na przywrö-cenie stanu sprzed katastrofy lub przed wystqpieniem dziatan wojennych.
Figure 1. Tent town at Sktadowa Street in Olkusz, photograph by Pawet Mocny Rycina 1. Miasteczko namiotowe przy ulicy Sktadowej w Olkuszu, fot. Pawet Mocny
Source / Zrodto: https://olkusz.naszemiasto.pl/do-olkusza-przyjedzie-kolejny-pociag-z-uchodzcami-jak/ga/c1-8701681/zd/69295741 dost?p 10.04.2022
Purpose of temporary accommodation
Societies that have survived the nightmare of massive disasters or, worse, warfare on their territory are worried about their future. The loss of the loved ones, friends and neighbours, as well as the loss of property, a house or a flat is one of the most difficult moments in life, which can take a toll on the victims' psyche and cause a lowering of the will to continue living [3].
While reconstruction of the damage may take several years or more, temporary accommodation fills this entire period, providing refugees in a basic way with key functions such as safety and security, privacy and minimum conditions for comfortable living before hostilities [4]. In this way, temporary accommodation contributes to easing the waiting period for permanent housing and also contributes to creating the conditions for success in the planned programme of reconstruction of the country, region or town. Each type of temporary accommodation has different requirements and purposes depending on its function as part of the stages previously described.
Cel zakwaterowania tymczasowego
Spoteczenstwa, ktore przezyty koszmar pot?znych katastrof lub - co gorsza - dziatan wojennych na ich terytorium niepokojq si? o swojq przysztosc. Strata najblizszych osob, znajomych i sqsiadow, a takze utrata mienia, domu lub mieszkania jest jednq z najtrudniej-szych chwil w zyciu, ktore mogq zawazyc na psychice poszkodowa-nych i powodowac obnizenie ch?ci do dalszego zycia [3].
Odbudowa zniszczen moze potrwac kilka lub wi?cej lat, zakwa-terowanie tymczasowe wypetnia caty ten okres, zapewniajqc uchodzcom w sposob podstawowy kluczowe funkcje, takie jak bezpieczenstwo i ich ochrona, prywatnosc i minimalne warunki komfortu zycia sprzed dziatan wojennych [4]. W ten sposob tymczasowe zakwaterowanie przyczynia si? do ztagodzenia okresu oczekiwania na staty pobyt, a takze przyczynia si? do stworzenia warunkow do osiqgni?cia powodzenia w zaplanowanym programie odbudowy kraju, regionu lub miejscowosci. Kazdy rodzaj zakwaterowania tymczasowego ma rozne wymagania i cele w zaleznosci od jego funkcji jako cz?sci wczesniej opisanych etapow.
Emergency shelter
In most cases, the phase of emergency stay does not result in the need to construct or assemble any temporary buildings from the elements as it relates directly to the aftermath of a disaster. In this phase, adapted schools, sports halls and exhibition halls serve as places of refuge (see Figure 2). Therefore - because of the need for greater comfort - a Japanese architect Shigeru Ban constructed privacy zones, which are built with cardboard tubes forming the walls seen in Figure 3.
Schronienie awaryjne
W wi?kszosci przypadkow faza pobytu awaryjnego nie powo-duje koniecznosci budowania lub sktadania z elementow zad-nych tymczasowych budynkow, poniewaz odnosi si? ono bez-posrednio do nast?pstw katastrofy. W tej fazie jako miejsca schronienia stuzq dostosowane do tego celu szkoty, hale sportowe i wystawowe (zob. ryc. 2). Dlatego - ze wzgl?du na potrzeb? wi?kszego komfortu - japonski architekt Shigeru Ban skonstru-owat strefy prywatnosci, ktore zbudowane sq z tekturowych tub tworzqcych scianki widoczne na rycinie 3.
Figure 2. Example of a shelter organised in a sports hall
Rycina 2. Przyktad miejsca schronienia zorganizowanego w hali sportowej
Source: UNHCR. United Nations High Commissioner for Refugees.
Zrodto: UNHCR. Wysoki Komisarz Narodow Zjednoczonych do spraw uchodzcow.
Contemporary shelters
Schronienia wspôtczesne
While in shelter facilities, people affected by a humanitarian disaster should be provided with the minimum means for daily functioning. Nowadays, due to the organisation of such places in large-scale halls, victims should not have difficulties due to lack of space.
Podczas pobytu w obiektach schronienia osoby dotkniçte klç-skq humanitarnq powinny miec zapewnione minimalne srodki do codziennego funkcjonowania. Obecnie w zwiqzku ze zorganizowa-niem takich miejsc w wielkopowierzchniowych halach, poszkodo-wani nie powinni miec trudnosci z powodu braku miejsca.
Figure 3. Paper partitioning system designed by Shigeru Ban at the refugee aid station in Chetm Rycina 3. Papierowy system przegrod wg projektu Shigeru Bana w punkcie pomocy uchodzcom w Chetmie
Source: Photograph by Jerzy tgtka. Zrodto: Fot. Jerzy tgtka.
Temporary shelters help to protect people from the outside elements while providing privacy for rest and psychological regeneration, as well as space for simple daily activities. Such structures can be quickly accessible after a disaster, they are usually smaller and made of lighter materials to make them easier for transport and assembly, while at the same time being very durable so that they can be used again and again.
Tymczasowe schronienia pozwalajq chronic ludzi przed czyn-nikami zewnçtrznymi, a jednoczesnie zapewniajq prywatnosc dla odpoczynku i regeneracji psychologicznej oraz przestrzen do wykonywania prostych codziennych czynnosci. Budowle takie mogq byc szybko dostçpne po katastrofie, sq zwykle mniejsze i wykonywane z lzejszych materiatow, aby utatwic ich transport i montaz, jednoczesnie sq bardzo trwate, aby mozna byto je wyko-rzystywac wielokrotnie.
Contemporary housing
The next step in providing shelter for refugees is temporary housing. This is a solution to bridge the time gap between temporary shelter and the completion of reconstruction work or building from scratch housing for victims. Temporary accommodation solutions have the necessary spatial conditions to allow people to return to normal daily activities carried out before a humanitarian disaster. Therefore, it is an essential stage, as it fosters a return to a time before hostilities or a disaster. We can distinguish two main ways of temporary housing solutions [5]:
- ready-made components which are manufactured at a factory and then transported to their future location; on site they may require some simple assembly work;
- consumables for a housing set, which are the elements that make up a building to be completely assembled on site. Regardless of the type, these buildings are usually similar to permanent houses, they are also larger and more climate resilient than temporary shelters and provide the necessary infrastructure such as water supply, sanitation, electricity, etc. (see Figure 4).
Wspôtczesne mieszkalnictwo
Kolejnym etapem w zapewnieniu schronienia uchodzcom sq mieszkania tymczasowe. Jest to rozwiqzanie pozwalajqce na potqczenie luki czasowej miçdzy tymczasowym schronieniem a zakonczeniem prac odbudowy lub zbudowania od podstaw zasobow mieszkaniowych dla osob pokrzywdzonych. Tymczasowe rozwiqzania zakwaterowania posiadajq niezbçdne warunki przestrzenne, aby umozliwic ludziom powrot do normalnych czyn-nosci codziennych wykonywanych przed katastrofq humanitarnq. Jest to zatem etap zasadniczy, gdyz sprzyja powrotowi do czasu sprzed dziatan wojennych lub katastrofy. Mozemy wyroznic dwa gtowne sposoby tymczasowych rozwiqzan mieszkaniowych [5]:
- gotowe elementy, ktore sq wytwarzane fabrycznie, a nastçp-nie przetransportowane w miejsce ich przysztego usytu-owania, na miejscu rozstawienia mogq one wymagac kilku prostych prac montazowych;
- materiaty eksploatacyjne do zestawu mieszkaniowego, ktore tworzq elementy sktadajqce siç na budynek, ktory ma zostac catkowicie zmontowany w miejscu prze-znaczenia. Niezaleznie od typu budynki te sq zwykle podobne do statych domow, sq takze wiçksze i bardziej odporne na warunki klimatyczne niz tymczasowe schronienia i zapewniajq niezbçdnq infrastrukturç, takq jak zaopatrzenie w wodç, kanalizaj prqd itp. (zob. ryc. 4).
Figure 4. Example of a temporary structure Rycina 4. Przyktad konstrukcji tymczasowej
Source: UNHCR - United Nations High Commissioner for Refugees.
Zrodto: UNHCR - Wysoki komisarz Narodow Zjednoczonych do spraw uchodzcow.
Dilemmas in the organisation of temporary accommodation
Over the past years, many solutions and strategies have been developed and implemented in the area of refugee accommodation, but not all methods have received positive evaluations.
Dylematy w organizacji tymczasowych budynkôw noclegowych
Na przestrzeni ostatnich lat opracowano i wdrozono wiele rozwiqzan i strategii w obszarze zakwaterowania uchodzcow, nie wszystkie jednak metody uzyskaty pozytywne oceny. Wiele
Many of the proposed solutions (see Figure 4) provide conditions similar to permanent housing [4].
Designing a house is a complicated task because it should be the result of social, cultural, religious, political, economic, environmental and technical interactions [11]. In many countries a home is also a source of pride and a certain cultural identity [6]. In crisis situations, the destruction of houses, housing estates can lead to the loss of these symbolic values [7], and the process of restoration is done in a way that depends on the realities of the area. The solutions used to temporarily resettle homeless people following disasters were often culturally unacceptable [8].
Further difficulties associated with the use of temporary accommodation solutions relate to the areas of economics and the environment. The financial resources for temporary buildings are high due to the relationship between the large investment required to purchase them and their short lifespan. These amounts are comparable to the construction of houses and permanent housing, and in some cases two or three times as high [9]. Environmental issues are another problem. Once the accommodation has served its purpose it is no longer needed and, usually in good condition, is dismantled after a period of use. Often local authorities have no idea how to manage them. Buildings are stored in warehouses with no plans for their future use, which unfortunately seems to be a big waste [10]. Moreover, when the tents, modular and temporary homes are dismantled, the installed infrastructure and foundations remain in the area where they were placed, and the area is not cleared to restore the original pre-disaster condition. The economic and environmental problems mentioned above are much more prevalent in temporary housing - probably due to the relatively longest period of residence, the extensive infrastructure and the wear and tear on their resources.
proponowanych rozwiqzan (zob. ryc. 4) zapewnia warunki zbli-zone do statych lokali mieszkaniowych [4].
Zaprojektowanie domu jest zadaniem ztozonym, poniewaz powinien on bye wynikiem interakcji spotecznych, kulturowych, religijnych, politycznych, ekonomicznych, srodowiskowych i tech-nicznych [11]. Dom jest takze w wielu krajach powodem do dumy i pewnej tozsamosci kulturowej [6]. W sytuacjach kryzysowych, zniszczenie domow osiedli moze doprowadzie do utraty tych symbolicznych wartosci [7], a proces ich przywrocenia do stanu pierwotnego dokonuje si? w sposob zalezny od realiow na danym obszarze. Rozwiqzania zastosowane w celu tymczasowego prze-siedlenia osob bezdomnych w wyniku katastrof byty cz?sto kul-turowo nie do zaakceptowania [8].
Kolejne trudnosci zwiqzane z zastosowaniem tymczasowych rozwiqzan w zakresie zakwaterowania dotyczq obszarow ekono-mii i srodowiska. Srodki finansowe przeznaczone na tymczasowe budynki sq wysokie ze wzgl?du na relacj? pomi?dzy koniecznymi duzymi inwestycjami zwiqzanymi z ich zakupem oraz krotkq zywot-nose. Kwoty te sq porownywalne do budowy domow i mieszkan statych, a w niektorych przypadkach dwu- lub trzykrotnie je przewyz-szajq [9]. Nast?pny problem stanowiq kwestie srodowiskowe. Po spetnieniu swojego przeznaczenia kwatery przestajq bye potrzebne i zazwyczaj w dobrym stanie, po okresie ich uzytkowania sq demon-towane. Cz?sto wtadze lokalne nie majq pomystu na ich zagospoda-rowanie. Budowle sq sktadowane w magazynach bez planow na ich przyszte wykorzystanie, co niestety wydaje si? duzym marnotraw-stwem [10]. Ponadto po zdemontowaniu namiotow, domow modu-towych i tymczasowych, na obszarze, na ktorym byty one rozmiesz-czone, pozostaje zamontowana infrastruktura oraz fundamenty, a teren nie jest oczyszczony w celu przywrocenia pierwotnego stanu sprzed katastrofy. Wspomniane ekonomiczne i srodowiskowe pro-blemy wyst?pujq o wiele cz?sciej w tymczasowych mieszkaniach - prawdopodobnie w zwiqzku z relatywnie najdtuzszym okresem przebywania, rozbudowanq infrastruktur? i zuzyciem ich zasobow.
Reasons for problems
Most of the problems with temporary accommodation are the result of some misunderstanding about the circumstances which refugees experience after a disaster [4]. These difficulties are mainly due to the solutions used in formal projects that are developed by the governments, the NGOs, international agencies providing aid, etc. For the most part, these solutions are not implemented in the disaster area, but often in another country and developed by specialists in the area who are not familiar with the local reality. It is not uncommon that local opinions are not taken into account, and consultations to determine the needs and expectations of beneficiaries and cultural differences between them and project developers can cause misunderstandings and result in inappropriate solutions [1].
In addition, most of these solutions are based on the design of standardised, mass-produced and prefabricated components. However, the concept of a standard architectural solution may not be appropriate because local specificities and context, climatic conditions, differences in cultural values, differences in
Powody pojawiania si? problemów
Wi?kszosc problemów z tymczasowym zakwaterowaniem jest efektem pewnych nieporozumien dotyczqcych okolicznosci, jakich uchodzcy doswiadczajq po katastrofie [4]. Trudnosci te wynikajq gtównie z rozwiqzan stosowanych w projektach formalnych, które sq opracowane przez rzqdy, organizacje pozarzqdowe, pomocowe agencje mi?dzynarodowe itp. W wi?kszosci rozwiqzania te nie sq realizowane w rejonie katastrofy, lecz cz?sto w innym kraju i opra-cowywane przez specjalistów w tej dziedzinie, którzy jednak nie sq zaznajomieni z lokalnq rzeczywistosciq. Nierzadko bywa, iz miej-scowych opinii nie bierze si? pod uwag?, a konsultacje w celu okre-slenia potrzeb i oczekiwan beneficjentów oraz róznic kulturowych mi?dzy nimi a autorami projektów mogq powodowac nieporozu-mienia i w efekcie dawac nietrafione rozwiqzania [1].
Ponadto wi?kszosc z tych rozwiqzan opiera si? na projektach znormalizowanych, produkowanych seryjnie i prefabrykowanych elementów. Jednak koncepcja standardowego rozwiqzania architek-tonicznego moze nie byc odpowiednia, poniewaz ignoruje si? specy-fik? i kontekst lokalny, warunki klimatyczne, róznice w wartosciach
family size and other issues are ignored [11]. It is likely that these projects emphasise structural safety, rapid production and immediate delivery, but neglect the needs and expectations of the refugees. Due to the production of structures in third countries, they must be imported and deployed at their destination. These procedures increase the price of the product, as it includes the costs of production outside the country, its transport (usually by sea) and assembly on site, and does not use local material resources, labour force. Moreover, the long transport time results in a prolonged stay of the injured in unfavourable field conditions. Lack of pre-planning is another important factor to count as a problem with temporary accommodation. After a disaster, scenarios may not be executed carefully due to the urgency to develop solutions under high pressure and lack of resources [12]. In the absence of a planned strategy, decisions tend to focus on the most important needs, but the effect of obtaining quick results may not be satisfactory for a long-term stay. Disaster victims are often forced to stay longer in temporary buildings and housing estates.
kulturowych, roznice w wielkosci rodziny i inne kwestie [11]. Praw-dopodobnym jest, ze te projekty ktadq nacisk na bezpieczenstwo konstrukcyjne, szybkq produkcjç i niezwtocznq dostawç, ale zanie-dbujq potrzeby i oczekiwania uchodzcow. Ze wzglçdu na produkcjç konstrukcji w krajach trzecich muszq bye one importowane i rozlo-kowane na miejscu ich przeznaczenia. Powyzsze procedury powo-dujq wzrost ceny produktu, gdyz zawiera ona koszty produkcji poza granicami kraju, jego transport (najczçsciej morski) oraz montaz na miejscu i nieskorzystanie z lokalnych zasobow materiatowych, sity roboczej. Ponadto dtugi czas transportu powoduje wydtuzenie pobytu poszkodowanych w niekorzystnych polowych warunkach. Brak planowania wstçpnego jest nastçpnym waznym czynnikiem, ktory nalezy zaliczye do problemow z tymczasowym zakwatero-waniem. Po katastrofie scenariusze mogq bye wykonane niesta-rannie ze wzglçdu na pilnq potrzebç opracowania rozwiqzan pod duzq presjq oraz braki zasobow [12]. W przypadku braku zaplano-wanej strategii, decyzje zwykle koncentrujq siç na najwazniejszych potrzebach, ale efekt uzyskania szybkich rezultatow moze bye nie-zadawalajqcy w przypadku dtugoterminowego pobytu. Ofiary kata-strof czçsto sq zmuszane do pozostawania dtuzej w tymczasowych budynkach i osiedlach.
A way to improve arrangements of temporary accommodation
Identifying common problems and their origins allows the identification of principles that can improve the effectiveness of temporary accommodation solutions. The authors proposed three main planning principles: pre-planning, using local resources and providing more than temporary living quarters.
Sposôb na poprawç rozwiqzan zakwaterowania tymczasowego
Identyfikacja wspolnych problemow, a takze ich genezy, pozwala na okreslenie zasad, ktore mogq poprawic efektywnosc rozwiqzan tymczasowego zakwaterowania. Autorzy zapropono-wali trzy gtowne zasady planowania: planowanie wstçpne, wyko-rzystanie lokalnych zasobow oraz zapewnienie czegos wiçcej niz tymczasowe kwatery mieszkalne.
Pre-planning
The situations that occur after humanitarian disasters have all the determinants that can lead to inappropriate and ineffective strategies for the deployment of refugees in temporary accommodation: scenarios of destruction, poor psychological state of the victims, lack of resources, people working under pressure, absorption of refugees by NGO aid institutions and uncoordinated proposals to start operations, but without coordination with the local authorities. Poor organisation often leads to misunderstandings and choosing the wrong options; many organisations are concerned with achieving the same goal, but the implementation goes in different directions. For this reason, these actions can waste resources and time that could bring greater efficiencies to disaster recovery. Very important for temporary accommodation is the development of a strategic preplan, as it is crucial for decision-making even in the pre-disaster stage [8]. The problems of sustainability and cultural difference discussed earlier would be greatly reduced by a strategic preplan setting out in advance the type of shelter, as well as other priorities and modus operandi and the principles and rules to be followed in the event of a humanitarian disaster. In case of
Planowanie wstçpne
Sytuacje, jakie wystçpujq po katastrofach humanitarnych, posiadajq wszystkie determinanty, ktore mogq prowadzic do nie-wtasciwych i mato skutecznych strategii rozlokowania uchodz-cow w kwaterach tymczasowych: scenariusze zniszczen, staby stan psychologiczny poszkodowanych, brak zasobow, ludzie pra-cujqcy pod presjq, zaabsorbowanie uchodzcow przez instytucje pomocy organizacji pozarzqdowych i nieskoordynowane propo-zycje rozpoczçcia dziatan, jednak bez koordynacji z lokalnymi wtadzami. Staba organizacja czçsto prowadzi do nieporozumien i wyboru ztych opcji, wiele organizacji zajmuje siç osiqgniçciem tego samego celu, ale realizacja nastçpuje w roznych kierunkach. Z tego powodu dziatania te mogq spowodowac marnowanie zaso-bow i czasu, ktore mogtyby przyniesc wiçkszq wydajnosc w odbu-dowie zniszczen. Bardzo istotnym w przypadku tymczasowego zakwaterowania jest opracowanie strategicznego planu wstçp-nego, gdyz ma on kluczowe znaczenie w podejmowaniu decyzji jeszcze na etapie przed katastrofq [8]. Omowione wczesniej pro-blemy trwatosci i odmiennosci kulturowej bytyby znacznie ogra-niczone dziçki strategicznemu planowi wstçpnemu wyznacza-jqcemu z wyprzedzeniem rodzaj schronienia, a takze pozostate
temporary accommodation, for strategic pre-planning to be successful it should address the following issues.
Prior site preparation with planned infrastructure
Determining a suitable location for temporary housing and installing basic necessary infrastructure such as water supply, sewerage and electricity can be difficult due to a poorly designed post-disaster scenario. On the other hand, designating and preparing in advance a safe place with full infrastructure as a temporary settlement is a preventive measure that can successfully provide immediate accommodation for those most in need, i.e. children, the elderly and those slightly injured in a disaster.
If all the infrastructure was in place for temporary buildings, victims could be given shelter quickly in the event of a disaster. Places prepared in this way should not be considered as a crisis use area, but treated as a public space that has all the infrastructure at its disposal. In such an area, any additional architectural structures can be used, for example, for recreational and cultural activities in times of peace and safe from natural disasters [13]. Of course, during a period of so-called calm, it is rational to provide a defined and prepared temporary residence after humanitarian disasters as a public space for the public and at the same time to be prepared for possible natural disasters, industrial disasters or acts of war.
Predicting damage
If it were possible to predict the magnitude of future disasters in terms of damage to the housing stock, the relevant authorities could provide a forecast of the number of homeless people and hence the need for temporary housing units. Moreover, we would gain knowledge in terms of the amount of needed building materials and other investment resources. To achieve these expectations, it is additionally necessary to have up-to-date data on the technical and structural condition of the existing housing stock in the area.
Knowledge of the characteristics of the local population
To properly design temporary housing, one should understand the cultural, social, political, religious, climatic and other qualities that characterise the humanitarian disaster region in question. Recognising certain forms of local housing, including
priorytety i sposoby dziatania oraz zasady i reguty, ktorych nalezy przestrzegac w przypadku katastrofy humanitarnej. W przypadku tymczasowego zakwaterowania, by strategiczne planowanie wstçpne miato szansç odniesc sukces, powinno uwzglçdniac ponizsze zagadnienia.
Wczesniejsze przygotowanie terenu z zaplanowang infrastrukturg
Ustalenie odpowiedniego miejsca do ulokowania tymczasowych budynkow mieszkalnych i zainstalowanie podstawowej niezbçdnej infrastruktury, takiej jak wodociygi, kanalizacja i elek-trycznosc, moze byc utrudnione z powodu zle opracowanego scenariusza dziatan po katastrofie. Z drugiej strony, wyznaczanie i przygotowanie wczesniej bezpiecznego miejsca z petny infrastruktury jako tymczasowe osiedlenie jest dziataniem zapobie-gawczym, ktore moze zapewnic z powodzeniem natychmiastowe zakwaterowanie najbardziej potrzebujycym, tj. dzieciom, osobom starszym i lekko rannym w katastrofie.
Gdyby cata infrastruktura byta gotowa do zamieszkania w tymczasowych budynkach, w przypadku katastrofy ofiarom mozna szybko udzielic schronienia,. Tak przygotowane miejsca nie powinno byc uznane za obszar wykorzystania kryzysowego, ale traktowane jako przestrzen publiczna, ktora posiada do dys-pozycji caty infrastrukturç. Na takim terenie wszelkie dodatkowe budowle architektoniczne mogy byc wykorzystywane np. do zajçc rekreacyjnych i kulturalnych w czasach pokoju i bezpiecz-nych ze wzglçdu na klçski zywiotowe [13]. Oczywiscie w okre-sie tzw. spokoju racjonalnym jest udostçpnienie zdefiniowanego i przygotowanego miejsca tymczasowego pobytu po katastro-fach humanitarnych, jako przestrzeni publicznej dla spoteczen-stwa i jednoczesnie bycie przygotowanym na ewentualne katastrofy zywiotowe, przemystowe lub dziatania wojenne.
Prognozowanie zniszczen
Gdyby mozliwe byto przewidzenie wielkosci przysztych kata-strof pod wzglçdem zniszczen zasobow mieszkaniowych, odpo-wiednie wtadze mogtyby przedstawic prognozç liczby osob bezdom-nych, a co za tym idzie - takze potrzeby tymczasowych jednostek mieszkaniowych. Ponadto uzyskalibysmy wiedzç pod wzglçdem ilosci potrzebnych materiatow budowlanych oraz pozostatych zaso-bow inwestycyjnych. Aby osiygnyc te oczekiwania, konieczne jest dodatkowo posiadanie aktualnych danych dotyczycych stanu tech-nicznego i konstrukcyjnego istniejycych zasobow mieszkaniowych na danym terenie.
Znajomosc lokalnej charakterystyki spoteczenstwa
Aby wtasciwie zaprojektowac tymczasowe budynki miesz-kalne, powinno siç zrozumiec kulturowe, spoteczne, polityczne, religijne, klimatyczne oraz inne przymioty, ktore charakteryzujy dany region katastrofy humanitarnej. Rozpoznanie pewnych form
the way of life of their residents, can be the key to defining the right format for temporary accommodation. Homes, buildings and apartments will be better formatted to people's needs and expectations, through respect for their culture, knowledge of traditions, customs and other socio-cultural values. Therefore, the refugee community should be involved in assessing their own needs so that the proposed solutions are acceptable to their lifestyles [11]. The characteristics of the population are also necessary to assess the local capacity for reconstruction and re-housing to permanent residences. Depending on the available resources and manpower, we may assess our ability to rebuild as greater or lesser, which may mean a quicker rebuild and a shorter stay in the temporary accommodation. Conversely, their stay in the temporary accommodation will be longer, which does not create acceptable comfort for the victims both in the psychological sphere and in the area of everyday life. Similarly, the local manpower should be assessed for its ability to be involved in the work of raising temporary structures. This may have an impact on choosing a solution according to the mounting system and type of materials. Such a dataset should be comprehensive, detailed and of good quality due to the likelihood of its use in pre-planning activities [14]. With the data collected from previous tasks, it is possible to prioritise the works, the type of temporary accommodation solutions, the uses and the choice of materials to be used for the construction of new facilities, together with the spatial distribution. Pre-planning should also take into account other issues such as the long-term assessments of the results of exploitation and their locations [15]. Pre-planning can also indicate actions to be taken in existing buildings prior to disaster or warfare, such as strengthening and consolidation of elements and their maintenance. Not only can these measures protect lives, but they also reduce the level of damage to the area and the number of homeless people. Through pre-planning, the number of temporary housing units can be minimised while improving the standard and reducing expenditure. In conclusion, pre-planning allows decisions to be made as part of a coherent local strategy, but should be flexible, allowing it to be modified and improved according to the post-disaster situation.
mieszkalnictwa lokalnego, w tym sposobu zycia ich mieszkancow, moze byc kluczem do zdefiniowania wtasciwego formatu tymczasowego zakwaterowania. Domy, budynki i mieszkania bçdq lepiej sformatowane do potrzeb i oczekiwan ludzi, poprzez szacunek do ich kultury, znajomosc tradycji, zwyczajow i pozostatych wartosci spoteczno-kulturowych. Dlatego spotecznosc uchodzcow powinna byc zaangazowana w ocenç wtasnych potrzeb, tak aby zapropono-wane rozwiqzania byty akceptowalne dla ich stylu zycia [11]. Charak-terystyka spoteczenstwa jest rowniez niezbçdna do oceny lokalnej zdolnosci odbudowy i przekwaterowania do statych miejsc pobytu. W zaleznosci od dostçpnych zasobow i sity roboczej mozemy oce-nic nasze mozliwosci odbudowy jako wiçksze lub mniejsze, co ozna-czac moze szybszq odbudowç i krotszy czas pobytu w kwaterach tymczasowych. Odwrotnie zas - ich przebywanie w lokalach tymczasowych bçdzie dtuzsze, co nie stwarza akceptowalnego kom-fortu poszkodowanym zarowno w sferze psychicznej, jak i w obsza-rze zycia codziennego. Podobnie nalezy poddac ocenie lokalnq sitç roboczq pod kqtem mozliwosci ich zaangazowania w prace zwiq-zane ze wznoszeniem konstrukcji tymczasowych. Moze miec to wptyw na wybor rozwiqzania zgodnie z systemem montazu i rodza-jem materiatow. Taki zbior danych powinien byc obszerny, szcze-gotowy i dobrej jakosci ze wzglçdu na prawdopodobienstwo wyko-rzystania go w dziataniach planowania wstçpnego [14]. Posiadajqc zebrane dane z poprzednich zadan, mozliwe jest ustalenie prioryte-tow w zakresie prac, rodzaju tymczasowych rozwiqzan lokalowych, sposobow uzytkowania i wybor materiatow, z jakich bçdq budowane nowe obiekty wraz z rozmieszczeniem przestrzennym. Planowanie wstçpne powinno uwzglçdnic takze inne kwestie, takie jak dtugo-terminowe wyniki ocen eksploatacji i ich lokalizacje [15]. Wstçpne planowanie moze rowniez wskazywac dziatania, ktore nalezy pod-jqc w istniejqcych budynkach przed katastrofq lub dziataniami wojennymi, takie jak wzmocnienie i konsolidacja elementow oraz ich konserwacja. Te dziatania nie tylko mogq ochronic zycie, ale takze zmniejszajq poziom zniszczen terenu i liczbç bezdomnych osob. Dziçki planowaniu wstçpnemu mozna zminimalizowac liczbç tymczasowych jednostek mieszkalnych, jednoczesnie podnoszqc ich standard i zmniejszajqc wydatki. Podsumowujqc, planowanie wstçpne umozliwia podejmowanie decyzji w ramach spojnej lokalnej strategii, powinno jednak byc elastyczne, zaktadajqce jego mody-fikacjç i ulepszenie zgodnie z zaistniatq sytuacjq po katastrofie.
Using housing resources
Using local resources is certainly preferable to importing them from third countries. They are culturally and socially closer. Moreover, they are familiar to the locals and, in addition, as a local product they are not burdened by high transport costs. At the same time, using local materials allows the involvement of local manpower. Local communities often have building and construction knowledge and skills [7]. Previous research has shown that the first shelters were built by the victims and survivors themselves [11]. Furthermore, the active participation of victims triggers a sense of pride and inter-neighbourly connection, which is of great importance after traumatic events, disasters or warfare. However, participation of the local community may not always
Korzystanie z zasobów mieszkaniowych
Wykorzystanie lokalnych zasobów jest z pewnosciq lepszym rozwiqzaniem niz ich import z krajów trzecich. Sq one blizsze kulturowo i spotecznie, ponadto sq znane mieszkancom i dodat-kowo jako produkt lokalny nie sq obarczone wysokimi kosztami transportu. Jednoczesnie wykorzystanie lokalnych materiatów pozwala zaangazowac miejscowq sitç roboczq. Lokalne spotecz-nosci czçsto posiadajq wiedzç i umiejçtnosci budowlano-konstruk-cyjne [7]. Wczesniejsze badania wykazaty, ze pierwsze schronienia zostaty zbudowane przez samych poszkodowanych i ocalatych z katastrofy [11]. Ponadto aktywny udziat ofiar wyzwala poczu-cie dumy i zwiqzki miçdzysqsiedzkie, które majq duze znacze-nie po traumatycznych wydarzeniach, katastrofie lub dziataniach
lead to positive results. For instance, there may be massive consumption of local materials, serious environmental damage through deforestation [16]. In the same way, some indigenous and local construction techniques may be more disaster-resistant compared to some modern construction methods [17] as the knowledge gained has been developed and passed on over the years among the local population and is adapted to the given natural environment [18]. Even in a temporary location, construction seems to be evolving - it is developing in line with the needs and possibilities of its users [8]. Therefore, users often make changes to buildings (see Figure 5) to adapt them to the needs and expectations of the victims [19].
wojennych. Jednak nie zawsze udziat miejscowej spotecznosci moze doprowadzic do pozytywnych rezultatow. Moze siç zda-rzyc np. masowe zuzycie lokalnych materiatow, powazne naru-szenie srodowiska poprzez wylesianie [16]. W ten sam sposob niektore rodzime i lokalne techniki budowlane mogy byc bar-dziej odporne na katastrofy w porownaniu z niektorymi nowo-czesnymi metodami budowania [17], gdyz zdobyta wiedza byta rozwijana i przekazywana przez lata wsrod miejscowej ludno-sci i jest dostosowana do danego srodowiska naturalnego [18]. Nawet w tymczasowej lokalizacji budownictwo wydaje siç ewa-luowac - rozwija siç zgodnie z potrzebami i mozliwosciami jego uzytkownikow [8]. Dlatego uzytkownicy czçsto wprowadzajy zmiany w budynkach (zob. ryc. 5), aby dostosowac je do potrzeb i oczekiwan poszkodowanych [19].
Figure 5. A temporary facility, adapted to the needs and expectations of the victims Rycina 5. Obiekt tymczasowy, dostosowany do potrzeb i oczekiwan poszkodowanych
Source: https://mobilnekontenery.pl/kontener/kontener-mieszkalny-2/#gallery-1 [access: 18.03.2022]. Zrodto: https://mobilnekontenery.pl/kontener/kontener-mieszkalny-2/#gallery-1 [dost?p: 18.03.2022].
Using local building materials and technologies allows residents to make modifications that make the operation of the building easier and more economical. The negation of modern production methods used in the construction of temporary residential buildings and the emphasis on the use of local resources does not mean that there is no room for innovation in temporary solutions. Properly combined innovations and technologies - that is, culturally and locally integrated - can make a useful contribution to temporarily improvement of the accommodation solution [20].
Korzystanie z miejscowych materiatow i technologii budow-lanych pozwala mieszkancom wprowadzic modyfikacje, ktore sprawiajy, ze eksploatacja budynku jest tatwiejsza i bardziej eko-nomiczna. Negowanie nowoczesnych metod produkcji wykorzysty-wanych do budowy tymczasowych budynkow mieszkalnych i nacisk na wykorzystanie lokalnych zasobow nie oznacza, ze na innowacje nie ma miejsca w tymczasowych rozwiyzaniach. Wtasciwie poty-czone - to znaczy kulturowo i lokalnie zintegrowane - innowacje i technologie mogy przyczynic siç w uzyteczny sposob do tymczasowej poprawy rozwiyzania zwiyzanego z zakwaterowaniem [20].
Something more than temporary accommodation
A temporary shelter is more than a building that can house people. Even in a temporary location, a house is not just a cubic space, but a necessary element for people to feel socially integrated and to have a sense of national belonging and cultural identity [6]. Here social, spiritual and psychological needs are realised [9], reflecting the personality of its inhabitants [21]. In solving a temporary housing problem, it is the potential tenants who are most important, not the technical aspects. Therefore, residential buildings should be designed from the point of view of future users rather than just functional and structural solutions [11].
Cos wi^cej niz tymczasowe kwatery
Tymczasowe schronienie to cos wi?cej niz budynek, w ktorym mogq przebywae ludzie. Nawet w tymczasowej lokalizacji dom to nie tylko przestrzen kubaturowa, ale niezb?dny element, aby ludzie czuli si? zintegrowani spotecznie i mogli miee poczucie przynalez-nosci narodowej i tozsamosci kulturowej [6]. Tu realizowane sq potrzeby spoteczne, duchowe i psychologiczne [9], odzwierciedla-jqce osobowose jego mieszkancow [21]. W rozwiqzaniu tymcza-sowego problemu mieszkaniowego najwazniejsi sq potencjalni lokatorzy, a nie aspekty techniczne. Dlatego budynki mieszkalne powinny bye projektowane raczej z punktu widzenia przysztych uzytkownikow, a nie tylko rozwiqzan funkcjonalnych i konstruk-cyjnych [11].
On the other hand, the outdoor spaces surrounding temporary accommodation should be thoughtfully designed and provide a so-called buffer zone between public and private spaces, which is necessary to create a certain intimacy between sectors, neighbourhoods and should encourage integration [3]. Providing public space gives the community a chance to maintain their social ties from the run-up to a disaster and even develop new ones, which is particularly important during reconstruction [22].
Therefore, it is necessary to design architectural spaces such as squares, plazas, gardens, parks, etc. [23], so that refugees will be able to use places that provide opportunities to meet, talk with others, where activities are organised for interaction between residents of temporary housing estates. Depending on the size of the temporary housing estate, facilities such as schools, hospitals, post offices, etc. are essential for these areas to function. Even in small housing estates it is important that there are shops, cafés, because the use of these services brings a sense of normality and a better future.
Design guidance for temporary accommodation, houses and buildings
Based on the facts, problems and principles described above, it seems that one of the most important tasks to be carried out after a disaster should be to guarantee temporary accommodation as soon as possible. However, the timing of accommodation should not overlook key aspects concerning the quality and sus-tainability of temporary accommodation. The following are the steps that need to be followed to achieve this goal.
1. Implementing solutions that take into account the users' point of view, so-called design for people - it is necessary to shift the focus from technical aspects of the buildings to friendly solutions, thinking more about creating "homes" than designing a shelter or building.
2. Locally oriented design - the starting point should be local housing forms [24]. The design should be based as much as possible on site-specific materials and construction techniques. This treatment will strengthen local and economic integration.
3. Using simple construction systems - work to raise temporary housing should also be as simple and quick as possible. Preference is given to uncomplicated construction systems to speed up the process and also to allow the involvement of local workers with fewer skills in this area. This will also make it easier to dismantle them later for the next use.
4. Applying transport facilitation solutions - where local construction resources are limited or non-existent and materials have to be imported, the solution should be based on small and lightweight elements to facilitate transport, mainly to places that are difficult to access.
5. Choosing durable applications - construction solutions and assembly and building materials must function properly over their planned lifetime; they may only require a few maintenance operations.
Z drugiej strony, zewnçtrzne przestrzenie otaczajqce zakwa-terowanie tymczasowe powinny byc zaprojektowane w sposob przemyslany i stanowic tzw. strefç buforowq pomiçdzy przestrze-niq publicznq i prywatnq, ktora jest niezbçdna do stworzenia pew-nej intymnosci miçdzy sektorami, dzielnicami i powinna zachç-cac do integracji [3]. Zapewnienie przestrzeni publicznej daje spotecznosci szansç na utrzymanie wiçzi spotecznych sprzed katastrofy, a nawet na wypracowanie nowej, co jest szczegolnie wazne podczas odbudowy [22].
Dlatego konieczne jest zaprojektowanie przestrzeni architek-tonicznych, takich jak skwery, place, ogrody, parki itp. [23], dziçki czemu uchodzcy bçdç mogli korzystac z miejsc, ktore stwarzajq okazjç do spotkan, rozmow z innymi, w ktorych organizowane sq zajçcia w celu interakcji miçdzy mieszkancami osiedli tymczasowych. W zaleznosci od wielkosci tymczasowego osiedla, obiekty, takie jak szkoty, szpitale, poczty itp. sq niezbçdne, aby obszary te funkcjonowaty. Nawet w matych osiedlach wazne jest, aby ist-niaty sklepy, kawiarnie, poniewaz korzystanie z tych ustug wpro-wadza poczucie normalnosci i lepszej przysztosci.
Wskazowki dotyczqce projektowania kwater tymczasowych, domow i budynkow
Na podstawie opisanych powyzej faktow, problemow i zasad wydaje siç, ze jednq z najwazniejszych zadan do realizacji po katastrofie powinno byc jak najszybsze zagwarantowanie tymczasowego zakwaterowania. Jednak termin zakwaterowania nie powinien pomijac kluczowych aspektow dotyczqcych jakosci i trwatosci tymczasowych kwater mieszkalnych. Ponizej przed-stawiono czynnosci, ktore nalezy wykonac, aby osiqgnqc ten cel.
1. Wdrazanie rozwiqzan uwzglçdniajqcych punkt widzenia uzytkownikow, tzw. projektowanie dla ludzi - konieczne jest przeniesienie uwagi z technicznych aspektow budyn-kow na przyjazne rozwiqzania, myslenie bardziej o tworze-niu „domöw" niz o projektowaniu schroniska lub budynku.
2. Projektowanie zorientowane lokalnie - punktem wyjscia powinny byc lokalne formy mieszkaniowe [24]. Projekt powinien byc w jak najwiçkszym stopniu oparty o wta-sciwe dla danego miejsca materiaty i techniki budownic-twa. Zabieg ten wzmocni integracjç lokalnq i ekonomicznq.
3. Stosowanie prostych systemow konstrukcyjnych - prace przy wznoszeniu tymczasowych domow mieszkalnych powinny byc rowniez tak proste i szybkie, jak to jest moz-liwe. Preferowane sq nieskomplikowane systemy kon-strukcyjne, aby przyspieszyc proces, a takze umozliwic zaangazowanie miejscowych pracownikow o mniejszych kwalifikacjach w tym zakresie. Utatwi to rowniez pozniej-szy proces ich demontazu do nastçpnego uzycia.
4. Aplikowanie rozwiqzan utatwiajqcych transport - w przy-padku gdy lokalne zasoby budowlane sq ograniczone lub nie istniejq, a materiaty muszq byc importowane, rozwiqza-nie powinno byc oparte na matych i lekkich elementach utatwiajqcych transport, gtownie do miejsc trudno dostçpnych.
5. Wybor trwatych zastosowan - rozwiqzania konstruk-cyjne oraz materiaty montazowe i budowlane muszq pra-widtowo dziatac w zaplanowanym okresie uzytkowania;
6. Using protective measures - the resources of buildings should be long enough. Its durability and long service life will ensure adequate protection against external factors such as rain, snow, wind, high temperatures, etc.
7. Creating living spaces adapted to the needs of the residents - these should meet the needs of each family in terms of space, offering a choice of different architectural patterns so that the layout of the rooms meets the needs of the residents depending on the size of the families.
8. Ensuring the comfort of the tenants - this refers to appropriate conditions for the privacy of people, room temperature, natural and artificial lighting, ventilation, etc.
9. Using pragmatic measures - solutions that are flexible in terms of space and multiple configurations will allow refugees to use the temporary premises as a multi-functional space, and facilitate change and modification. It will also be easier for victims to personalise their rooms, which can help them feel "at home".
10. Including outdoor spaces in the design - outdoor areas associated with housing units serve to provide privacy, but should also provide opportunities to socialise and even use leisure time such as working in the back garden.
11. Using long term options - provision should be made for the use of elements of temporary housing structures beyond their useful life. The alternatives to reuse for the same purpose or use in a building structure for another purpose are extremely advantageous, among other things, in terms of economics [26-27].
12. Selecting pro-environmental solutions - it is recommended to use greener construction techniques and materials to avoid environmental pollution.
Conclusion
Solutions for temporary accommodation are required to bridge the temporary gap between the loss of one's home or flat until permanent relocation [28]. Consequently, with regard to re-housing in one's own home, one of the most important issues in disaster recovery is the provision of buildings or facilities for temporary accommodation for those affected. There are three distinct stages with different and specific objectives, improving the complexity and possibilities of their construction depending on the stage in question.
Although these buildings are temporary and often impermanent, the notion of temporariness is nevertheless linked here to a certain stage of stabilisation, a period of gradual return to normality. While emergency solutions are often based on basic
mogy wymagac jedynie kilku czynnosci konserwacyjnych.
6. Uzywanie srodkow ochronnych - resurs budynkow powi-nien byc wystarczajyco dtugi. Jego wytrzymatosc i dtugi termin eksploatacji zapewniy odpowiednie srodki ochrony przed czynnikami zewnçtrznymi, takimi jak deszcz, snieg, wiatr, wysokie temperatury itp.
7. Tworzenie powierzchni mieszkalnych dostosowanych do potrzeb mieszkancow - powinny one odpowiadac potrze-bom kazdej rodziny pod wzglçdem przestrzeni, oferu-jyc wybor roznych wzorcow architektonicznych, tak aby uktad pomieszczen odpowiadat potrzebom mieszkancow w zaleznosci od wielkosci rodzin.
8. Zapewnienie komfortu lokatorom - dotyczy on odpowied-nich warunkow dla prywatnosci osob, temperatury w pomieszczeniach, naturalnego i sztucznego oswietlenia, wentylacji itp.
9. Stosowanie pragmatycznych dziatan - rozwiyzania ela-styczne pod wzglçdem przestrzeni i roznorodnych kon-figuracji pozwoly uchodzcom na wykorzystanie lokalu tymczasowego jako przestrzeni wielofunkcyjnej, a takze utatwiy zmiany i modyfikacje. Poszkodowanym prosciej bçdzie rowniez spersonalizowac pomieszczenia, co moze pomoc im poczuc siç „jak u siebie w domu".
10. Uwzglçdnienie w projekcie przestrzeni zewnçtrznych - tereny zewnçtrzne zwiyzane z lokalami mieszkanio-wymi stuzy zapewnieniu prywatnosci, ale powinny tez stwarzac sposobnosc do nawiyzywania kontaktow towa-rzyskich, a nawet wykorzystania czasu wolnego np. na pracç w przydomowym ogrodku.
11. Uzywanie opcji dtugoterminowych - nalezy przewidziec mozliwosc wykorzystania elementow konstrukcji tymczasowych mieszkan po okresie ich uzytkowania. Alter-natywy dla ponownego uzycia do tego samego celu lub wykorzystania w konstrukcji budowlanej dla innego prze-znaczenia sy niezwykle korzystne m.in. pod wzglçdem ekonomicznym [26-27].
12. Dobor rozwiyzan prosrodowiskowych - zaleca siç stosowanie bardziej ekologicznych technik i materiatow budowlanych, aby uniknyc zanieczyszczenia srodowiska.
Podsumowanie
Do wypetnienia czasowej luki pomiçdzy utraty swojego domu lub mieszkania do momentu statej relokacji wymagane sy rozwiyzania w postaci tymczasowego zakwaterowania [28]. W zwiyzku z tym, w odniesieniu do ponownego zamieszkania we wtasnym domu, jedny z najwazniejszych kwestii zwiyzanych z odbudowy po katastrofie jest zapewnienie poszkodowanym budynkow lub obiektow do tymczasowego zakwaterowania. Ist-niejy trzy odrçbne etapy z roznymi i specyficznymi celami, polep-szajycymi kompleksowosc i mozliwosci ich budowy w zalezno-sci od danego etapu.
Mimo ze sy to budynki prowizoryczne i czçsto nietrwate, pojç-cie tymczasowosci tyczy siç tu jednak z pewnym etapem stabi-lizacji, okresem stopniowego powrotu do normalnosci. Podczas
survival needs, temporary ones should indeed provide conditions for a return to normal life, even in an ad hoc location. The process of returning to daily life in most cases involves not only living in makeshift buildings to provide each family with the necessary space and privacy, but also the construction of appropriate infrastructure, facilities, amenities, utilities and common outdoor areas necessary to maintain normal daily order and social interaction.
Despite the undeniably important role of these buildings and facilities, as well as the many other available solutions, some significant problems remain. The strategies put in place can be misguided and sometimes - taking into account cultural and local aspects - even inappropriate, resulting in unsustainable economic and environmental outcomes. These problems arise mainly due to misunderstanding and misconceptions about the post-disaster situation and the local specificities of the place, which, combined with the crisis, the tension and the lack of resources, often lead to wrong decisions.
The conclusions of the article indicate that what matters more than developing new solutions and technological innovations is the need to change the approach to the problem:
- instead of developing solutions and strategies after a disaster has occurred, it is very important to be well prepared and to have proven strategies already in place before a possible disaster occurs;
- instead of focusing on standardised and borrowed solutions from other places, preference should be given to using local resources and solutions that are appropriate to the place and situation;
- instead of a technocratic approach, it would be much more effective to draw on more flexible strategies tailored to the local labour market, its material resources and the needs of the local people.
At present, a steady increase in various disasters and armed conflicts is to be expected, so the aspect of temporary housing for the population will certainly remain a key issue in the reconstruction programmes following humanitarian disasters. The purpose of this article was to describe useful methods to develop and design better solutions and strategies.
gdy rozwiqzania awaryjne sq czçsto oparte na podstawowych potrzebach przetrwania, tymczasowe powinny zapewniac istot-nie warunki powrotu do normalnego zycia, nawet w doraznej loka-lizacji. Proces powrotu do codziennego zycia w wiçkszosci przy-padków wiqze siç nie tylko z zamieszkaniem w prowizorycznych budynkach, które majq zapewnic kazdej rodzinie niezbçdnq prze-strzen i prywatnosc, ale takze z budowq odpowiedniej infrastruk-tury, obiektów, udogodnien, mediów oraz wspólnych zewnçtrz-nych terenów, koniecznych do utrzymywania normalnego porzqdku w ciqgu dnia oraz kontaktów spotecznych.
Pomimo niepodwazalnie waznej roli tych budynków i obiektów, jak równiez wielu innych dostçpnych rozwiqzan, nadal pozostajq pewne istotne problemy. Realizowane strategie bywajq nietrafne, a czasem - uwzglçdniajqc aspekt kulturowy i lokalny - nawet nie-odpowiednie, powodujqc niezrównowazone efekty w sferze eko-nomicznej i srodowiskowej. Problemy te pojawiajq siç gtównie w zwiqzku z niezrozumieniem i btçdnymi wyobrazeniami o sytu-acji po katastrofie oraz o lokalnej specyfice danego miejsca, co w potqczeniu z kryzysem, napiçciem oraz brakiem zasobów nie-rzadko prowadzi do podejmowania niewtasciwych decyzji.
Wnioski wynikajqce z artykutu wskazujq, ze bardziej od opra-cowywania nowych rozwiqzan i nowinek technologicznych liczy siç potrzeba zmiany podejscia do problemu:
- zamiast opracowywania rozwiqzan i strategii po nastaniu katastrofy, bardzo wazne jest odpowiednie przygotowa-nie i posiadanie sprawdzonych strategii juz przed nasta-niem ewentualnej katastrofy;
- zamiast skupiania siç na rozwiqzaniach standardowych i zapozyczonych z innych miejsc, preferowane powinno byc korzystanie z zasobów miejscowych oraz rozwiqzan adekwatnych dla danego miejsca i sytuacji;
- zamiast podejscia technokratycznego, duzo skuteczniej-sze bytoby czerpanie z bardziej elastycznych strategii dopasowanych do lokalnego rynku pracy, jego zasobów materialnych i potrzeb miejscowych ludzi.
Obecnie nalezy spodziewac siç statego wzrostu róznych kata-strof i konfliktów zbrojnych, dlatego aspekt tymczasowego zakwaterowania ludnosci z pewnosciq pozostanie kluczowq kwestiq w programach odbudowy po katastrofach humanitarnych. Zato-zeniem niniejszego artykutu byto opisanie uzytecznych metod do rozwijania i projektowania lepszych rozwiqzan i strategii.
Literature / Literatura
[1] UNDRO, Shelter after Disaster. Guidelines for Assistance, [4] New York 1982.
[2] Quarantelli, E.L., Patterns of sheltering and housing in US disasters, „Disaster Prevention and Management" 1995, 4, 43-53, https://doi.org/10.1108/09653569510088069. [5]
[3] Caia, G., Ventimiglia, F., Maass, A., Container vs. dacha: The psychological effects of temporary housing characteristics on earthquake survivors, „Journal of Environmental Psychology" [6] 2010, 30, 60-66, https://doi.org/10.1016/jjenvp.2009.09.005
Kronenburg R.H., Mobile and flexible architecture: solutions for shelter and rebuilding in post-flood disaster situations, Blue in architecture 09 Proceedings IUAV Digital Library, 2009.
Félix D., Branco J.M., Feio A., Temporary housing after disasters: A state of the art survey, „Habitat International" 2013, 40, 136-141, https://doi.org/10.1016/jhabitatint.2013.03.006. Barakat S., Housing Reconstruction after conflict and disaster, Overseas Development Institute, London 2003.
[7] Bedoya F.G., Hábitat transitorio y vivienda para emergencias, „Tabula Rasa" 2004, 145-166.
[8] Gulahane K., Gokhale V.A., Design criteria for temporary shelters for disaster mitigation in India [w:] Lizarralde G., Jigyasu R., Vasavada R., Havelka S., Duyne Barenstein J. (red.), Participatory design and appropriate technology for disaster reconstruction, conference proceedings, International i-Rec Conference 2010.
[9] Hadafi F., Fallahi A., Temporary Housing Respond to Disasters in Developing Countries - Case Study: Iran-Ardabil and Lorestan Province Earthquakes, „World Academy of Science, Engineering and Technology" 2010, 66, 1536-1542.
[10] Arslan H., Cosgun N., The evaluation of temporary earthquake houses dismantling process in the context of building waste management, International Earthquake Symposium, Kocaeli, Turkey 2007.
[11] UNHCR, Shelter after Disaster: Guidelines for Assistance. New York 1982.
[12] Johnson C., What's the big deal about temporary housing? Planning considerations for temporary accomodation after disasters: example of the 1999 turkish earthquakes, TIEMS Disaster Management Conference, Waterloo 2002.
[13] Bologna R., Strategic planning of emergency areas for transitional settlement, International Conference and Student Competition on post-disaster reconstruction "Meeting stakeholder interests" Florence, Italy 2006, http://www.grif. umontreal.ca/pages/BOLOGNA_Roberto.pdf Accessed in 04-10-2012 [dost^p: 17.03.2022].
[14] Alexander D., Planning for post-disaster reconstruction, International Conference and Student Competition on post-disaster reconstruction "Planning for reconstruction" Coventry, UK 2004, http://www.grif.umontreal.ca/pages/ papers2004/Paper%20-%20Alexander%20D.pdf [dost^p: 18.03.2022].
[1 5] Johnson C., Strategic planning for post-disaster temporary housing, „Disasters" 2007, 31, 435-458, https://doi. org/10.1111/j.1467-7717.2007.01018.x.
[16] Shelter Centre, Transitional shelter guidelines, 2012, www.sheltercentre.org/library [dost^p: 18.03.2022].
[17] Twigg J., Post-Disaster Housing Reconstruction And Livelihood Security, Disaster Studies Working Paper No.1 5, Ben-field Hazard Research Centre 2006.
[18] Boen T., Pribadi K.S., Engineering the non-engineered houses for better earthquake resistance in Indonesia, Proceedings of the DRH Contents Meeting-EDMNIED, Kobe, Japan 2007, http://drh.edm.bosai.go.jp/files/6cc5597e-09050a9b482d9f257c5f256ec28f6e50Z7_PT8_P.pdf [dostçp: 20.03.2022].
[19] Sener S.M., Altum M.C., Design of a post disaster temporary shelter unit, „A|Z ITU Journal of the Faculty of Architecture" 2009, 6, 58-74.
[20] Shaw R., Indigenous knowledge: disaster risk reduction, policy note, UNDRR, New York 2009, http://www.unisdr. org/we/inform/publications/8853 [dostçp: 20.03.2022].
[21] Kellett P., Tipple A.G., The home as workplace: a study of income-generating activities within the domestic setting, „Environment & Urbanization" 2000, 12, 203-214, https:// doi.org/10.1630/095624700101285190.
[22] Johnson C., Impacts of prefabricated temporary housing after disasters: 1999 earthquakes in Turkey, „Habitat International" 2007, 31, 36-52, https://doi.org/10.1 016/j. habitatint.2006.03.002.
[23] Weia L., Lib W., Lia K., Liu H., Cheng L., Decision Support for Urban Shelter Locations Based on Covering Model, „Procedia Engineering" 2012, 43, 59-64, https://doi.org/10.1016/j. proeng.2012.08.011.
[24] Hamilton N., Post-disaster shelter: A studio-based response to emergency shelter in natural disaster zones, Architecture and Urbanism in the Global South, Kampala, Uganda 2012.
[25] Arslan H., Cosgun N., Reuse and recycle potentials of the temporary houses after occupancy: example of Duzce, Turkey, „Building and Environment" 2008, 43, 702-709, https://doi.org/10.1016/j.buildenv.2007.01.051.
[26] Félix D., Monteiro D., Branco J.M., Bologna R., Feio A., The role of temporary accommodation buildings for post-disaster housing reconstruction, „Journal of Housing and the Built Environment" 2015, 30 (4), 683-699, https://doi. org/:10.1007/s10901-014-9431-4.
COL. RET. KRZYSZTOF CYGAÑCZUK, PH.D. ENG.- he completed his master's studies at the University of Szczecin and doctoral studies at the War Art Academy in Warsaw, as well as postgraduate studies in foreign service at the National Defense Academy, data protection and information security at the Cardinal Stefan Wyszynski University in Warsaw and crisis management at NATO Defense College (Rome) and NATO School (Oberammergau). In 2004-2008 he was a liaison officer of the NATO Office (NLO) in Kyiv, in 2008-2010 he was a consul at the Consulate General of the Republic of Poland in Lviv. He is an assistant professor at the Department of Studies and Scientific Projects at CNBOP-PIB in Józefów. Specialty - environmental engineering, safety science. Representative of the Technical Committee No. 176 for Military Technology and Supply in the Polish Committee for Standardization.
PtK REZ. DR INZ. KRZYSZTOF CYGANCZUK - ukonczyt studia magisterskie na Uniwersytecie Szczecinskim oraz studia doktoranckie w Akademii Sztuki Wojennej w Warszawie, a takze studia podyplomowe z zakresu stuzby zagranicznej w Akademii Obrony Narodowej, ochrony danych i bezpieczenstwa informacji na Uniwersytecie Kardynata Stefana Wyszynskiego w Warszawie oraz zarzydzania kryzysowego w NATO Defence College (Rzym) i NATO School (Oberammergau). W latach 2004-2008 byt oficerem tycznikowym Biura NATO (NLO) w Kijowie, z kolei w latach 2008-2010 byt konsulem w Konsulacie Generalnym RP we Lwowie. Jest adiunktem w Dziale Prac Studialnych i Projektow Naukowych w CNBOP-PIB w Jozefowie. Specjalnosc - inzynieria srodowiska, nauki o bezpieczenstwie. Przedstawiciel Komitetu Technicznego nr 176 ds. Techniki Wojskowej i Zaopatrzenia w Polskim Komitecie Normalizacyjnym.
JACEK ROGUSKI, PH.D. ENG. - Professor of the Scientific and Research Centre for Fire Protection - National Research Institute (CNBOP-PIB). A graduate of the Warsaw University of Technology and the State Fire Academy of EMERCOM of Russia. He deals with aspects related to the issues of safe use of technical equipment in fire brigades and the problems of using technical devices. An author of several dozen publications, speaker and member of scientific committees at numerous conferences - national and international. Creator of four patents and designs. His scientific achievements have been honoured with nineteen international and national awards at exhibitions for inventiveness.
JAROStAW TfPINSKI, PH.D. ENG.- in 2008 graduated from the Faculty of Electrical Engineering of the Warsaw University of Technology with a specialization in Automation and Computer Engineering. In 2016, at the same faculty, he obtained a doctoral degree in technical sciences. Currently, he is an assistant professor at Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpozarowej - Panstwowy Ins -tytut Badawczy (CNBOP-PIB) in Jozefow and a head of a research and scientific project entitled "A program for assessing the risk of accidents in industrial facilities posing a threat outside their premises". Specialty - electrical engineering, automation and technical fire protection systems.
DR INZ. JACEK ROGUSKI, PROF. CNBOP-PIB - absolwent Politech-niki Warszawskiej oraz Akademii Panstwowej Strazy Pozarniczej w Moskwie (State Fire Academy of EMERCOM of Russia). Zajmuje siç aspektami zwiqzanymi z zagadnieniami bezpieczenstwa uzytko-wania wyposazenia technicznego w strazy pozarnej oraz problemami eksploatacji urzqdzen technicznych. Autor kilkudziesiçciu publikacji, prelegent oraz cztonek komitetow naukowych na licznych konferen-cjach - krajowych i zagranicznych. Tworca piçciu patentow i wzorow. Jego osiqgniçcia naukowe zostaty uhonorowane dziewiçtnastoma miçdzynarodowymi i krajowymi wyroznieniami na wystawach zwiq-zanych z wynalazczosciq.
DR INZ. JAROStAW TÇPINSKI - w 2008 r. ukonczyt studia o specjalno -sci Automatyka i Inzynieria Komputerowa na Wydziale Elektrycznym Politechniki Warszawskiej. Na tym samym wydziale w 2016 r. uzyskat stopien naukowy doktora nauk technicznych. Obecnie jest adiunktem w Centrum Naukowo-Badawczym Ochrony Przeciwpozarowej - Pan -stwowym Instytucie Badawczym w Jozefowie oraz kierownikiem pro -jektu badawczo-naukowego pt. „Program do oceny ryzyka wystqpienia awarii w obiektach przemystowych stwarzajqcych zagrozenie poza swoim terenem". Specjalnosc - elektrotechnika, automatyka oraz techniczne systemy zabezpieczen przeciwpozarowych.
