CC BY
11
I
BADANIA I ROZWÖJ
prof. dr hab. inz. Stawczo Denczewa)*
a)Szkola Glowna Sluzby Pozarniczej, Zaklad Hydromechaniki i Przeciwpozarowego Zaopatrzenia w Wod$, Katedra Techniki Pozarniczej / The Main School of Fire Service, Institute of Hydromechanics and Firefighting Water Supply, Firefighting Technique Faculty *Autor korespondencyjny / Corresponding author: s.denczew@sgsp.edu.pl
Innowacyjna metoda dostarczania wody do spozycia w sytuacjach kryzysowych
An Innovative Method for Supplying Water for Consumption in Crisis Situations Инновационный метод доставки питьевой воды в кризисных ситуациях
ABSTRAKT
Cel: Doniesienie wst^pne dotyczqce udzielenia prawa ochronnego na wzör uzytkowy pt. „Tymczasowe mobilne stanowisko do uzdatniania wody do spozycia" szczegölnie przydatne w sytuacjach kryzysowych, glöwnie powodzi, kiedy nast^puje skazenie wody w uj^ciach powierzchniowych i gl^binowych. Jest ono koncowym efektem badan statutowych autora w Szkole Glöwnej Sluzby Pozarniczej. Wlascicielem wzoru uzytkowego jest Szkola Glöwna Sluzby Pozarniczej, natomiast twörcq wzoru uzytkowego jest prof. dr hab. inz. Slawczo Denczew. Obecnie w ramach badan podjQto pröbQ wykonania prototypu, nast^pnie realizowane b§dq prace badawcze dotyczqce zastosowania wzoru uzytkowego w warunkach rzeczywistych. Metody: W artykule zaprezentowano aktualny wykaz sposoböw dostarczania wody dla ludnosci w sytuacjach kryzysowych. UwzglQdniajqc obecny stan wiedzy na ten temat w Europie i na swiecie, zaproponowano innowacyjne mobilne stanowisko uzdatniania wody, majqce na celu remedium na problem dostaw wody dla ludnosci w sytuacjach kryzysowych. Stanowic ma ono alternatywne rozwiqzanie przydatne szczegölnie w przypadkach powodzi, kiedy poprzez zalewanie terenöw objQtych stanem powodziowym nast^puje zanieczyszczenie oraz skazenie zrödel wody w systemach zaopatrzenia w wod§. Wyniki: Na podstawie przeglqdu literatury, patentöw i wzoröw uzytkowych w bazach urz^döw patentowych w Europie i na swiecie opracowano wzör uzytkowy pt. „Tymczasowe mobilne stanowisko do uzdatniania wody do spozycia", ktöry posiada prawo ochronne wydane przez Urzqd Patentowy do 2023 roku. Brak takich rozwiqzan na swiecie potwierdza jego innowacyjny i oryginalny charakter.
Wnioski: Opracowanie dokumentacji wzoru uzytkowego pt. „Tymczasowe mobilne stanowisko do uzdatniania wody do spozycia" oraz udzielenie prawa ochronnego stwarzajq mozliwosci wykonania prototypu i zrealizowania badan dotyczqcych dostawy wody dla ludnosci w sytuacjach kryzysowych. Moze ono byc zastosowane zaröwno na terenach miejskich, jaki na niezurbanizowanych, gdzie istnieje rozproszona zabudowa oraz przewazajq duze odleglosci pomi^dzy zagrodami i -co za tym idzie - mobilnosc jest jednym z warunköw szybkiego dotarcia do zabudowan i dostarczenie wody niezb^dnej do zycia. Stowa kluczowe: dostawa wody, wzör uzytkowy, sytuacja kryzysowa, bezpieczenstwo dostaw wody, powödz, skazenie wody. Typ artykutu: doniesienie wst^pne
PrzyjQty: 05.11.2017; Zrecenzowany: 01.03.2018; Zatwierdzony: 10.04.2018;
ProszQ cytowac: BiTP Vol. 49 Issue 1, 2018, pp. 60-65, doi: 10.12845/bitp.49.1.2018.5;
Artykul udostQpniany na licencji CC BY-SA 4.0 (https://creativec0mm0ns.0rg/licenses/by-sa/4.0/).
ABSTRACT
Aim: Preliminary application for a utility model entitled „Temporary mobile station for the treatment of water for consumption", particularly useful in emergency situations, such as floods, when both surface and deep water is contaminated. It is the final result of statutory research of the author at the Main School of Fire Service. The owner of the utility model is the Main School of Fire Service, while the author of the utility model is Prof. Slawczo Denczew. Currently, research is underway to develop a prototype and then carry out research on the use of the utility model in real life situations. Methods: The article presents current ways of supplying water to the general public in crisis situations. Taking into account the state of the art in Europe and worldwide, an innovative mobile water treatment post has been proposed to tackle the problem of emergency water supply to the public in emergency situations. It is intended to constitute an alternative solution, useful especially during flooding, when water sources within water supply systems are contaminated and polluted.
Results: Based on a review of literature, patents and utility models in the patent offices in Europe and worldwide, we have developed a temporary mobile station for the treatment of water for consumption, which is protected by a utility model granted by the Patent Office until 2023. The lack of such solutions in the world confirms its innovative and original character.
Conclusions: Following the development of utility model documentation for the temporary mobile station for the treatment of water for consumption
and the granting of utility model protection, we are able to build a prototype and carry out studies on the supply of water to the public in crisis situations.
Our invention can be used in both urban and rural areas with dispersed housing and generally large distances between the farms, where mobility is one
of the conditions for quick access to buildings and the supply of water necessary for life.
Key words: water supply, utility model, crisis situation, security of water supply, flood, water contamination
Type of article: preliminary report
RESEARCH AND DEVELOPMENT
Received: 05.11.2017; Reviewed: 01.03.2018; Accepted: 10.04.2018;
Please cite as: BiTP Vol. 49 Issue 1, 2018, pp. 60-65, doi: 10.12845/bitp.49.1.2018.5;
This is an open access article under the CC BY-SA 4.0 (https://creativec0mm0ns.0rg/licenses/by-sa/4.0/).
АННОТАЦИЯ
Цель: Предварительный отчет о предоставлении защиты полезной модели под названием „Временный мобильный стенд для очистки питьевой воды", особенно необходимый в кризисных ситуациях, в основном при наводнениях, когда загрязнены поверхностные и подземные источники воды. Это конечный результат уставного исследования автора из Главной Школы Пожарной Службы. Владелец полезной модели - Главная Школа Пожарной Службы, а создатель - проф. доктор наук инж. Славчо Денчев. В настоящее время в рамках исследования была сделана попытка создать прототип модели, а следующий шаг - исследование по применению полезной модели в реальных условиях. Методы: В статье представлен обновлённый список способов доставки воды населению в кризисных ситуациях. Принимая во внимание текущее состояние знаний по этому вопросу в Европе и в мире, была предложена инновационная передвижная станция очистки воды для решения проблемы водоснабжения населения в кризисных ситуациях. Предполагается, что она будет альтернативным решением, особенно полезным в случае наводнений, когда при затоплении территорий происходит загрязнение источников воды в системах водоснабжения. Результаты: На основе обзора литературы, патентов и полезных моделей в базах данных патентных ведомств в Европе и в мире была разработана полезная модель под названием „Временный мобильный стенд для очистки питьевой воды", которая защищена Патентным ведомством до 2023 года. Отсутствие таких решений в мире подтверждает ее новаторский и оригинальный характер. Выводы: Разработка документации по полезной модели под названием „Временный мобильный стенд для очистки питьевой воды" и получение защитного документа предоставляют возможности для создания прототипа и проведения исследований по снабжению населения водой в кризисных ситуациях. Она может использоваться как в городских районах, так и в не урбанизированных, с рассеянной застройкой и большим расстоянием между хозяйствами, и, следовательно, её мобильность является одними из условий быстрого доступа к зданиям и обеспечения водой необходимой для жизни.
Ключевые слова: водоснабжение, полезная модель, кризисная ситуация, безопасность водоснабжения, наводнение, загрязнение воды Вид статьи: предварительный отчет
Принята: 05.11.2017; Рецензирована: 01.03.2018; Одобрена: 10.04.2018;
Просим ссылаться на статью следующим образом: BiTP Vol. 49 Issue 1, 2018, pp. 60-65, doi: 10.12845/bitp.49.1.2018.5;
Настоящая статья находится в открытом доступе и распространяется в соответствии с лицензией CC BY-SA 4.0 (https://creativecommons.org/
licenses/by-sa/4.0/).
Wprowadzenie
Zapewnienie w sytuacjach kryzysowych nieprzerwanej dostawy wody dla ludnosci jest niezwykle waznym zagad-nieniem. Majqc na uwadze trójwymiarowy charakter dostaw wody - w aspekcie produktu spozywczego (ustuga komu-nalna), ochrony przeciwpozarowej (podstawowy srodek do gaszenia pozarów), przynaleznosci systemów zaopatrzenia w wodç do infrastruktury komunalnej (produkt strategiczny) - jej znaczenie w sytuacjach kryzysowych sytuuje siç wysoko w hierarchii bezpieczenstwa zycia i zdrowia ludnosci. Stqd tez rozwiqzanie problemu szybkiej dostawy zdatnej do spozycia wody na terenach zalanych na skutek powodzi jest niezmiernie wazne. Obecnie znane sq na swiecie i w Europie dwa sposo-by dostarczania wody do spozycia w sytuacjach awaryjnych bqdz w stanach kryzysowych, w tym takze w przypadku wy-stqpienia powodzi:
- dostarczanie wody butelkowanej dla ludnosci - rozwiq-zanie zastosowane po raz pierwszy w Europie w Szwaj -carii w latach 70-tych ubiegtego wieku,
- dowozenie wody za pomocq beczkowozów przeznaczo-nych do transportu wody pitnej.
Po doktadnym przeanalizowaniu zagadnienia autor opra-cowat koncepcjç wzoru uzytkowego pt. „Tymczasowe mobil-ne stanowisko do uzdatniania wody do spozycia", któremu po procedurach badawczych i weryfikujqcych Urzqd Patentowy udzielit prawo ochronne, obowiqzujqce do 2023 roku [9]. Zale-tq omawianego wzoru uzytkowego jest zestawienie elementów,
w szczegolnosci wozu strazackiego ze zbiornikiem wodnym, fil -tra przenosnego do uzdatniania wody oraz zbiornika wody czy -stej. Jest nowosc w skali swiatowej. Posiada on rowniez cech? uzytecznosci. Te dwa elementy - nowosc i uzytecznosc - zgod -nie z obowiqzujqcym prawem stanowiq podstaw? do udzielenia prawa ochronnego [5, 9]. Dodatkowq zaletq wzoru uzytkowego jest mobilnosc (szybka zmiana miejsca) - tam, gdzie istnieje potrzeba dostarczania wody dla ludnosci, tam lokalizowane jest stanowisko.
Podstawowe poj^cia z zakresu omawianego problemu
Do najwazniejszych poj?c z zakresu wodociqgow (syste-mow zaopatrzenia w wod?) oraz zarzqdzania kryzysowego, przydatnych dla zrozumienia omawianego problemu, nalezq [1-4, 6, 10-12]:
- wodociqg (system zaopatrzenia w wod^) - „jest to zbior obiektow budowlanych, urzqdzen i instalacji, usytuowa -nych i potqczonych w sposob uporzqdkowany, majqcych za zadanie ujmowanie, uzdatnianie i rozprowadzanie wody do odbiorcow w sposob nieprzerwany, dtugoter-minowy i bezpieczny w potrzebnej ilosci, pod wystar-czajqcym cisnieniem oraz o wymaganej jakosci o kaz-dej porze doby" [1, 2],
- sytuacja kryzysowa - „jest to sytuacja wptywaj^ca negatywnie na poziom bezpieczenstwa ludzi, mienia
ИССЛЕДОВАНИЯ И РАЗВИТИЕ
w znacznych rozmiarach lub srodowiska, wywotujqca znaczne ograniczenia w dziataniu wtasciwych organow administracji publicznej ze wzglçdu na nieadekwatnosc posiadanych sit i srodkow" [1, 3, 6, 10-12], zarzqdzanie sytuacja kryzysowg - „jest to przygotowa -nie siç na nadejscie sytuacji kryzysowej, jak rowniez w przypadku jej wystqpienia opanowanie i przejçcie kon-troli nad niq - tzw. reagowanie - oraz likwidacjç - od-budowç - przywracanie stanu pierwotnego urzqdzen, obiektow, terenu itp. W odniesieniu do infrastruktury ko-munalnej zarzqdzanie sytuacjq kryzysowq opiera siç na planowaniu ciqgtosci dziatania procesow eksploatacyj-nych celem podtrzymania ich funkcjonowania w czasie sytuacji kryzysowej oraz planowaniu awaryjno-odtwo-rzeniowym zmierzajqcym do odbudowy infrastruktury komunalnej i przywrocenia prawidtowego funkcjonowania urzqdzen" [1, 3, 6, 12],
zarzqdzanie kryzysowe - „jest to dziatalnosc organow administracji publicznej bçdqca elementem kierowania bezpieczenstwem narodowym, ktora polega na zapobie-ganiu sytuacjom kryzysowym, przygotowaniu do przej-mowania nad nimi kontroli w drodze zaplanowanych dziatan, reagowaniu w przypadku wystqpienia sytuacji kryzysowych, usuwaniu ich skutkow oraz odtwarza-niu zasobow i infrastruktury krytycznej" [1, 3, 6, 11, 12], powodz - „jest to czasowe pokrycie przez wodç terenu, ktory w normalnych warunkach nie jest pokryty wodq, powstate na skutek wezbrania wody w ciekach natu-ralnych, zbiornikach wodnych, kanatach oraz od strony morza, powodujqce zagrozenie dla zycia i zdrowia ludzi, srodowiska, dziedzictwa kulturowego oraz dziatalnosci gospodarczej, ze wzglçdu na przyczynç wyroznia siç po -wodzie opadowe - przyczynq sq silne opady nawalne, inaczej o duzym natçzeniu lub rozlewne, wystçpujqce na duzym obszarze. Jednym z grozniejszych, coraz czçsciej wystçpujqcych w Polsce rodzajow powodzi opadowej, jest tak zwana powodz btyskawiczna, okreslana takze jako nagta powodz lokalna, ktora powoduje szybkie
zalanie lub podtopienie terenu w wyniku wystqpienia in-tensywnego, krotkotrwatego opadu deszczu, najczçsciej burzowego, powodzie roztopowe - przyczynq jest gwat-towne topnienie sniegu, powodzie sztormowe - przyczynq sq silne wiatry (najczçsciej potnocno-zachodnie) powodujqce wezbrania sztormowe wod morskich, wle-wajqcych siç do wod srodlqdowych i utrudniajqcych od -ptyw wody z rzek, powodzie zatorowe - przyczynq jest powstanie zatorow sryzowych lub sryzowo-lodowych powodujqcych czçsciowe lub catkowite zmniejszenie przepustowosci koryta rzeki, powodzie roztopowo-opa-dowe - przyczynq jest topnienie sniegu spotçgowane opadami deszczu, powodzie wywotane awariami budowli hydrotechnicznych lub niewtasciwym gospodarowaniem wodq na zbiornikach wodnych" [3, 10], - skazenie wody - polegajqce na dyskwalifikacji jej przy-datnosci do spozycia o charakterze zamierzonym (np. akty terrorystyczne, sabotaze itp.) oraz niezamierzo-nym (np. skazenie promieniotworcze, chemiczne i bio-logiczne) [1, 7].
W niniejszym opracowaniu ograniczono siç do podstawo-wej, skrotowej terminologii pojçc. Nawet ten pobiezny przeglqd teoretyczno-prawny wydaje siç wystarczajqcy w zakresie roz-patrywanego zagadnienia.
Opis elementow sktadowych innowacyjnego mobilnego stanowiska dostawy wody w sytuacji kryzysowych
Wytqczenie wodociqgow lub inaczej systemow zaopatrzenia w wodç moze nastqpic w wyniku sytuacji kryzysowych, w szczegolnosci w przypadku powodzi (np. w 1997 roku we Wro-ctawiu), skazenia wody ujmowanej lub juz uzdatnionej itp. Sektor wodociqgow jest elementem infrastruktury technicznej, ale - jako system zaopatrzenia w wodç - wchodzi rowniez w sktad infrastruktury krytycznej. Potrojnq rolç systemow zbiorowego zaopatrzenia w wodç prezentuje rycina 1.
Rycina 1. Potrojna rola systemow zaopatrzenia w wod^ Figure 1. Triple role of water supply systems Zrodto: Opracowanie wtasne. Source: Own elaboration.
Potrójna rola systemów zbiorowego zaopatrzenia w wodç w konsekwencji powoduje, iz ustugi realizowane przez sektor wodociqgów lub system zaopatrzenia w wodç takze majq po-trójny charakter (rycina 2):
BADANIA I ROZWÓJ
- ustuga komunalna - woda jako produkt spozywczy,
- ustuga strategiczna - woda pierwszej potrzeby w sytu -acjach kryzysowych,
- ustuga spoteczna - woda do gaszenia pozarów [1].
UStUGA PUBLICZNAI PUBLIC SERVICE
O CHARAKTERZE PRODUKT
KOMUNALNYM I к SPOZYWCZY I
COMMUNE FOOD PRODUCT
O CHARAKTERZE STRATEGICZNYM / STRATEGIC PRODUKT PIERWSZEJ _ POTRZEBY/ FIRST NEED PRODUCT
' —
PODSTAWOWE ZRODtO
O CHARAKTERZE L DO GASZENIA
SPOtECZNYM I SOCIAL POZARÓW/ BASIC
EXTINGUISHING SOURCE
—
Rycina 2. Potrojny charakter ustug swiadczonych przez systemy zbiorowego zaopatrzenia w wodç Figure 2. The triple character of services provided by public water supply systems Zrodto: Opracowanie wtasne na podstawie [1]. Source: Own elaboration based on [1].
Jezeli wodociqgi w wyniku sytuacji kryzysowej nie sq w sta -nie zapewnic dostawy wody dla mieszkanców, wówczas majq zastosowanie opisane wczesniej sposoby (woda butelkowana lub dostarczana beczkowozami, przy czym temperatura powie-trza nie moze byc nizsza niz -4°C) oraz dostawa wody za po-mocq tymczasowego mobilnego stanowiska uzdatniania wody do spozycia o charakterze innowacyjnym (temperatura powie-trza nie moze byc nizsza niz -4°C, przy czym woda nawet przy nizszych temperaturach nie powinna zamarznqc w zbiorniku wodnym wozu strazackiego, gdyz transport wody ma charakter krótkotrwaty, a w akcjach ratowniczo-gasniczych czy sytuacjach kryzysowych woda jest szybko zuzywana). Obecnie pra-ce zwiqzane z realizacjq tego stanowiska sq na etapie rozmów z producentami filtrów do uzdatniania wody (mogq byc zastoso -wane filtry np. FPW 50, FPW 350 itp.). W niedalekiej przysztosci
prototyp wzoru uzytkowego prawdopodobnie zostanie zrealizo-wany w Szkole Gtównej Stuzby Pozarniczej. Stworzy to mozli-wosci badania przydatnosci prototypu w warunkach rzeczywi -stych, w szczególnosci w sytuacjach kryzysowych.
Tymczasowe stanowisko do uzdatniania wody do spozycia ma zastosowanie zwtaszcza w sytuacjach kryzysowych, a w szczególnosci w stanach powodziowych powodujqcych zanieczyszczenie i skazenie wód powierzchniowych i podziem-nych na obszarze, na którym wystqpity. W takich przypadkach pobór wody z ujçc wtasnych oraz z lokalnych wodociqgów, gtów-nie na terenach niezurbanizowanych, jest uniemozliwiony.
Gtównq zaletq rozwiqzania, wedtug wzoru uzytkowego, jest mozliwosc szybkiego dostarczania wody pitnej w rózne miej-sca, w zaleznosci od potrzeb w rejonie zaistniatej sytuacji kryzysowej. Istotq wzoru uzytkowego jest to, ze sktada siç z wozu
RESEARCH AND DEVELOPMENT
strazackiego wyposazonego w zbiornik wodny o pojemnosci od 3000 do 6000 litrow, do ktorego podtqczony jest filtr do uzdat-niania wody. Pobiera on wod? ze zbiornika wodnego za pomocq zespotu pompowo-filtracyjnego z w?zami ssawnymi i ttocznymi,
a nast^pnie jq oczyszcza. W dalszej kolejnosci woda uzdatnio-na doprowadzana jest do zbiornika wody czystej, skqd pobie-rana jest przez potrzebujqcych. Schemat dziatania wzoru ilu-struje rycina 3.
Rycina 3. Uproszczony schemat mobilnego stanowiska uzdatniania wody do spozycia: 1. woz strazacki ze zbiornikiem wodnym, 2. filtr do uzdatniania wody, 3. zbiornik wody oczyszczonej
Figure 3. Simplified diagram of a mobile station for the treatment of water for consumption: 1. fire engine with water tank, 2. water treatment filter, 3. purified water tank Zrodto: Opracowanie wtasne. Source: Own elaboration.
Woda zgromadzona w zbiorniku wodnym wozu strazackiego moze bye pobrana z dowolnych uj?c naturalnych lub z uj?c systemow zbiorowego zaopatrzenia w wod?. Moze byc transportowana do miejsc, gdzie wyst?puje jej deficyt. Podtq-czenie urzqdzenia do oczyszczania wody pobranej nie wyma-ga wiele czasu. Filtr do uzdatniania wody zasilany jest wodq ze zbiornika wozu strazackiego, natomiast uzdatniona woda odprowadzana jest do zbiornika wody czystej, bezposrednio z ktorego ludnosc moze jq pobierac. W ten sposob za pomo-cq mobilnego stanowiska uzdatniania wody nast?puje szybka dostawa wody dla ludnosci w roznych miejscach na terenach, na ktorych wystqpita sytuacja kryzysowa. Po zrealizowaniu prototypu wzoru uzytkowego zostanq przeprowadzone bada-nia jakosci wody w terenie. W procesie uzdatniania stosowana jest koncowa dezynfekcja wody za pomocq roztworu 16% pod-chlorynu sodu (NaClO).
Mobilne stanowisko do uzdatniania wody powinno byc ob-stugiwane przez przeszkolonych strazakow, przy czym jakosc wody jest monitorowana w sposob ciqgty i powinna odpowia-dac warunkom zgodnie z obowiqzujqcymi aktami prawnymi [7]. Nalezy dodac, ze wspomniane przyktadowe filtry do uzdatniania sq stosowane w Polsce, w szczegolnosci w wojsku w warunkach polowych.
Sytuacje powodziowe wyst?pujq gtownie na terenach niezurbanizowanych, gdzie odlegtosci od budynkow sq cza-sami duze - od 300-500 metrow do 1 km. Stanowisko za-pewnia mobilnosc w danym rejonie, natomiast woda do zbiornika wodnego wozu strazackiego moze byc pobierana z roznych punktow np. z sieci wodociqgowej, z naturalnych zrodet wody itp.
Przyktadowe obliczenia mozliwosci zaspokojenia potrzeb wodnych ludnosci w przypadku zastosowania mobilnego stanowiska do uzdatniania wody w sytuacjach kryzysowych
Obliczen dokonano na podstawie danych literaturowych doty-czqcych zapotrzebowania na wod? w sytuacjach kryzysowych [8]:
- potrzeby fizjologiczne - 2,5 dm3/Mkd,
- potrzeby minimalne - 7,5 dm3/Mkd,
- potrzeby niezb?dne - 15 dm3/Mkd,
- potrzeby wystarczajqce - 30 dm3/Mkd.
Na podstawie zaprezentowanych wartosci zapotrzebowania na wod? tatwo obliczyc, ze w przypadku wozu strazackiego o obj?tosci od 3000 l do 6000 l, zasilajqcego filtr do uzdatniania wody, jest on w stanie zapewnic potrzeby fizjologiczne dla 1200-2400 osob, natomiast biorqc pod uwag? potrzeby minimalne - dla 400-800 osob. W zaleznosci od obszaru ob-j?tego sytuacjq kryzysowq do zaspokojenia potrzeb wodnych ludnosci na tymze obszarze wystarczy prawdopodobnie kilka wozow strazackich wraz z filtrami i zbiornikami wody czystej. Badania, ktore zostanq zrealizowane w ramach prac statuto-wych w Szkole Gtownej Stuzby Pozarniczej po wykonaniu pro-totypu, pozwolq na szczegotowe odpowiedzi dotyczqce zasi?gu dziatania tymczasowego mobilnego stanowiska do uzdatniania wody, sposobu i stopnia przeszkolenia strazakow w zakresie obstugi urzqdzen do uzdatniania wody, jak rowniez wymagan odnosnie jakosci wody po filtrowaniu, zgodnie z obowiqzujqcymi przepisami [7]. Przeanalizowania wymaga takze mozliwosc butelkowania wody po jej uzdatnieniu w warunkach polowych.
ИССЛЕДОВАНИЯ И РАЗВИТИЕ
Na podstawie przeglqdu literatury, jak równiez doswiad-czenia i wiedzy autora opracowania, ( przez wiele lat kie-rujqcego systemem zaopatrzenia w wodç w duzej aglo-meracji miejskiej), mozna stwierdzic, ze normy dziennego zapotrzebowania na wodç w stanach normalnych oraz w wa -runkach kryzysowych wykazujq rozbieznosci i zalezq od wielu czynników. W stanach normalnych wahajq siç one od 1 dm3/ Mkd do 2,9 dm3/Mkd, a w przypadku wysokich temperatur do 4,9 dm3/Mkd [14]. Natomiast w sytuacjach kryzysowych, rów -niez na podstawie danych literaturowych, za normç dzienne -go zapotrzebowania na wodç przyjmuje siç od 0,5 dm3/Mkd (potrzeba minimalna) do 2,5 dm3/Mkd (potrzeba fizjologicz-na) [13]. Opisane wczesniej rózne potrzeby wodne w stanach normalnych i sytuacjach kryzysowych podawane w zródtach krajowych i swiatowych nie stanowiq istoty niniejszego opra -cowania i zostaty przytoczone na tle waznego zagadnienia, jakim jest innowacyjny sposób dostarczania wody do spozycia w sytuacjach kryzysowych.
Nawet ta pobiezna analiza przypadku uwidacznia zalety wzoru uzytkowego, jakim jest mobilne stanowisko do uzdatniania wody do spozycia przez ludzi w sytuacjach kryzysowych.
Podsumowujqc, wykonanie prototypu wzoru uzytkowego, przeprowadzenie badan terenowych (polowych) w konkretnych sytuacjach kryzysowych w celu oceny zalety takiego rozwiqza -nia w Polsce i popularyzowania go w Europie i na swiecie, wy-daje siç niezbçdne. Wedtug wstçpnych opinii i rozmów autora opracowania przeprowadzonych z funkcjonariuszami Panstwo-wej Strazy Pozarnej biorqcych udziat w akcjach ratowniczo-ga -sniczych w kraju i na swiecie (szczególnie w sytuacjach powo-dziowych), mozna wywnioskowac, ze rozwiqzanie to moze byc bardzo przydatne i warte jest propagowania ze wzglçdu na innowacyjny, oryginalny charakter.
Kierunek dalszych badañ i wnioski
Realizacja prototypu omawianego mobilnego stanowiska uzdatniania wody do spozycia - wzoru uzytkowego, jego uru-chomienie i praca w warunkach rzeczywistych powinno do-starczyc nowych informacji technicznych oraz naukowych dotyczqcych stosowania innowacyjnego rozwiqzania w Pol-sce. Zaawansowanie prac w tym zakresie rokuje dobre efekty w aspekcie wdrozenia prototypu w Polsce w warunkach rze-czywistych.
Literatura
[1] Denczew S., Infrastruktura komunalna i jej zarzqdzanie w sytuacjach kryzysowych, Szkota Gtówna Stuzby Pozarniczej, Warszawa 2016.
[2] Denczew S., Eksploatacja wodociqgówikanalizacji. Podstawypraw-neinaukowe wrazzprzykladamipraktycznymi, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2014.
[3] Wróblewski D. (red.), Zagadnienia ogólnezzakresuzarzqdzania ryzy-kiem i zarzqdzania kryzysowego. Analiza wybranych przepisów, wyd. CNBOP-PIB, Józefów 2014.
[4] Roguski E.W.l Planowanie cywilne, matryca bezpieczenstwa, zarzqdzanie skutkami, w: Zarzqdzanie bezpieczenstwem na poziomie
lokalnym, cz. 2, Szkota Gtówna Stuzby Pozarniczej, Warszawa 2002, 55-57.
[5] Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo wtasnosci przemystowej (Dz. U. 2017 r. poz. 776).
[6] Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarzqdzaniu kryzysowym (Dz. U. 2017 r. poz. 209).
[7] Rozporzqdzenie Ministra Zdrowia w sprawie jakosci wody przezna-czonej do spozycia przez ludzi (Dz. U. 2017 r. poz. 2294).
[8] Zielinski K.R., Woda wkryzysie, https://www.ppoz.pl/ratownictwo--i-ochrona-ludnosci/1342-woda-w-kryzysie [data publikacji: wrze-sien 2016].
[9] Podstawowe dane bibliograficzne: RWU.068660, Witryna Urzçdu Patentowego RP, http://regserv.uprp.pl/register/application?num-ber=W.121992 [dostçp: 01.03.2018].
[10] Powódz w obliczu zagrozenia, Rzqdowe Centrum Bezpieczenstwa, Wydziat Analiz RCB 2013, [dok. elektr.] http://rcb.gov.pl/wp-con-tent/uploads/2011/01/poradnik_powodz1.pdf [dostçp: 01.03.2018].
[11] I SA/Gd 1171/12 - Wyrok WSA w Gdansku z 2012-11-28, Portal Orze -czenia NSA, http://www.orzeczenia-nsa.pl/wyrok/i-sa-gd-1171-12 [dostep: 01.03.2018].
[12] Hasto Crisis management, Portal Wikipedia, https://en.wikipedia. org/wiki/Crisis_management [dostçp: 01.03.2018].
[13] Marjanski A., Logistyka w sytuacjach kryzysowych potrzeby logistycz-ne w zakresie wyzywienia ludnosci poszkodowanej w sytuacjach kry-zysowychi prezentacja elektroniczna, http://www.amarjanski.san. edu.pl/userfiles/file/Bezpiecze%C5%84stwo%20Narodowe%20/ LSK-07W_%20Specyfika%20pot_%20zyw_%20ludnosci.pdf [do-stçp: 01.03.2018].
[14] Hasto Odwodnienie, Portal Wikipedia, https://pl.wikipedia.org/wiki/ Odwodnienie [dostçp: 01.03.2018].
PROF. DR HAB. INZ. StAWCZO DENCZEW - profesor zwyczajny SGSP polski naukowiec, specjalista w zakresie wodociqgów i ka-nalizacji (dyscyplina naukowa - inzynieria srodowiska). Otrzymat cztery nagrody ministerialne za osiqgniçcia dydaktyczne oraz dwie rektorskie I stopnia, nagrodç MSWiA za catoksztatt dorobku nauko-wego, dydaktycznego i organizacyjnego. Opracowat oryginalny wzór uzytkowy pt. „Mobilne stanowisko do uzdatniania wody do spozycia", posiada kilkadziesiqt wdrozen w zakresie eksploatacji wodociqgów i kanalizacji.
