Научная статья на тему 'ТЕЛЕКОММУНИКАЦИЯ ЙЎНАЛИШИДА РАҲБАР КАДРЛАРНИ УЗЛУКСИЗ КАСБИЙ РИВОЖЛАНТИРИШ: ТАРИХИЙ БОСҚИЧЛАРИ ВА МЕХАНИЗМЛАРИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ'

ТЕЛЕКОММУНИКАЦИЯ ЙЎНАЛИШИДА РАҲБАР КАДРЛАРНИ УЗЛУКСИЗ КАСБИЙ РИВОЖЛАНТИРИШ: ТАРИХИЙ БОСҚИЧЛАРИ ВА МЕХАНИЗМЛАРИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
287
23
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
рақамли иқтисодиёт / телекоммуникация соҳаси / ахбороткоммуникация технологиялари / раҳбар кадрлар / малака ошириш тизими / даврийлик / узлуксиз касбий ривожлантириш. / цифровая экономика / телекоммуникация / информационнокоммуникационные технологии / руководящие кадры / система повышения квалификации / периодичность / непрерывное профессиональное развитие.

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Ашуров Исомиддин Бахриддинович

Ушбу мақолада, “Ўзбектелеком” акциядорлик компанияси раҳбар кадрларининг малакасини ошириш жараёнларини таҳлил натижалари, малака ошириш даврийлиги, раҳбар кадрларнинг ўз вақтида малакасини ошириб турмасликнинг салбий оқибатлари ҳамда телекоммуникация соҳасида раҳбар кадрларининг узлуксиз касбий ривожлантириш механизмларини такомиллаштиришнинг аҳамияти ҳақида сўз боради.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

НЕПРЕРЫВНОЕ ПРОФЕССИОНАЛЬНОЕ РАЗВИТИЕ РУКОВОДЯЩИХ КАДРОВ В ОБЛАСТИ ТЕЛЕКОММУНИКАЦИЙ: ИСТОРИЧЕСКИЕ ЭТАПЫ И СОВЕРШЕНСТВОВАНИЕ МЕХАНИЗМОВ

В данной статье рассматриваются результаты анализа подготовки руководящих кадров АК «Узбектелеком», периодичность повышения квалификации, негативные последствия несвоевременного обучения руководящих кадров и важность совершенствования механизмов непрерывного профессионального развития руководящих кадров в сфере телекоммуникаций.

Текст научной работы на тему «ТЕЛЕКОММУНИКАЦИЯ ЙЎНАЛИШИДА РАҲБАР КАДРЛАРНИ УЗЛУКСИЗ КАСБИЙ РИВОЖЛАНТИРИШ: ТАРИХИЙ БОСҚИЧЛАРИ ВА МЕХАНИЗМЛАРИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ»

Ашуров Исомиддин Бахриддинович,

"Узбектелеком" акциядорлик компанияси "Телекоммуникация ва персонални ривожлантириш маркази" филиали директори уринбосари, мустакил тадк,ик,отчи

ТЕЛЕКОММУНИКАЦИЯ ЙУНАЛИШИДА РАЗВАР КАДРЛАРНИ КАСВИЙ РИВОЖЛАНТИРИШ: ТАРИХИЙ ВОСКИЧЛАРИ ВА МЕХАНИЗМЛАРИ

УУК: 378 : 621.395

АШУРОВ И.Б. ТЕЛЕКОММУНИКАЦИЯ ЙУНАЛИШИДА РАЦБАР КАДРЛАРНИ УЗЛУКСИЗ КАСБИЙ РИВОЖЛАНТИРИШ: ТАРИХИЙ БОСЦИЧЛАРИ ВА МЕХАНИЗМЛАРИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ

Ушбу маколада, "Узбектелеком" акциядорлик компанияси рах,бар кадрларининг малакасини ошириш жараёнларини тах,лил натижалари, малака ошириш даврийлиги, рах,бар кадрларнинг уз вактида малакасини ошириб турмасликнинг салбий окибатлари х,амда телекоммуникация сох,асида рах,бар кадрларининг узлуксиз касбий ривожлантириш механизмларини такомил-лаштиришнинг ах,амияти х,акида суз боради.

Таянч сузлар ва тушунчалар: ракамли иктисодиёт, телекоммуникация сох,аси, ахборот-коммуникация технологиялари, рах,бар кадрлар, малака ошириш тизими, даврийлик, узлуксиз касбий ривожлантириш.

АШУРОВ И.Б. НЕПРЕРЫВНОЕ ПРОФЕССИОНАЛЬНОЕ РАЗВИТИЕ РУКОВОДЯЩИХ КАДРОВ В ОБЛАСТИ ТЕЛЕКОММУНИКАЦИЙ: ИСТОРИЧЕСКИЕ ЭТАПЫ И СОВЕРШЕНСТВОВАНИЕ МЕХАНИЗМОВ

В данной статье рассматриваются результаты анализа подготовки руководящих кадров АК «Узбектелеком», периодичность повышения квалификации, негативные последствия несвоевременного обучения руководящих кадров и важность совершенствования механизмов непрерывного профессионального развития руководящих кадров в сфере телекоммуникаций.

Ключевые слова и понятия: цифровая экономика, телекоммуникация, информационно-коммуникационные технологии, руководящие кадры, система повышения квалификации, периодичность, непрерывное профессиональное развитие.

ASHUROV I.B. CONTINUOUS PROFESSIONAL DEVELOPMENT OF MANAGEMENT CADRES IN THE FIELD OF TELECOMMUNICATIONS: HISTORICAL STAGES AND IMPROVEMENTS OF MECHANISMS

This article discusses the results of the analysis of the training of management cadres of JSC "Uzbektelecom", the periodicity of professional development, the negative consequences of untimely training of management cadres and the importance of improving the mechanisms of continuous professional development of management cadres in the field of telecommunications.

Key words and concepts: digital economy, telecommunications, information and communication technologies, management cadres, qualification enhancement system, periodicity, continuous professional development.

Кириш.

Мамлакатимизда ракамли иктисодиётни фаол ривожлантириш максадида иктисодиёт-нинг барча тармоклари ва сохаларига, энг аввало, давлат бошкаруви, таълим, соFликни саклаш ва кишлок хужалигида замонавий ахборот-коммуникация технологияларини кенг жорий этиш буйича комплекс чора-тадбирлар амалга оширилмокда.

Хусусан, электрон хукумат тизимини тако-миллаштириш, дастурий махсулотлар ва ахбо-рот технологияларининг махаллий бозорини янада ривожлантириш, республиканинг барча худудларида 1Т-паркларни ташкил этиш, шунингдек, сохани малакали кадрлар билан таъминлашни кузда тутувчи 220 дан ортик устувор лойихаларни амалга ошириш бош-ланган. Бундан ташкари, 40 дан ортик ахбо-рот тизимлари билан интеграциялашган гео-портални ишга тушириш, жамоат транспорти ва коммунал инфратузилмани бошкаришнинг ахборот тизимини яратиш, ижтимоий сохани ракамлаштириш ва кейинчалик ушбу таж-рибани бошка х,удудларда жорий килишни назарда тутувчи «Ракамли Тошкент» комплекс дастури амалга оширилмокда1.

Узбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 5 октябрдаги «Ракамли Узбекистон — 2030» стратегиясини тасдиклаш ва уни самарали амалга ошириш чора-тадбирлари туFрисида»ги ПФ-6079-сон фармони билан «Ракамли Узбекистон — 2030» стратегияси кабул килинган2.

Мазкур Стратегия Узбекистон Республи-касининг ракамли иктисодиёт ва электрон хукуматни ривожлантиришнинг стратегик максадлари, устувор йуналишлари хамда урта ва узок муддатли истикболли вазифаларини белгилайди, шунингдек, БМТнинг Баркарор ривожланиш максадлари ва Электрон хукуматни ривожлантириш рейтингида бел-гиланган устувор вазифалардан келиб чикиб,

ракамли технологияларни янада кенг жорий этиш учун асос булиб хизмат килади3.

Ракамли иктисодиётни жадал ривожла-ниши телекоммуникация тармоклари ва компьютер технологияларини жадал ривожла-нишига боFлик. Телекоммуникация сохасини ривожлантирмай туриб, ракамли иктисодиёт асосини ташкил этувчи электрон хукумат хамда электрон давлат хизматларини ривож-лантириб булмайди4.

Шу сабабли, Стратегияда белгиланган ракамли инфратузилмани ривожлантиришнинг устувор йуналишларини амалга ошириш доирасида оптик толали алока линияла-рини куриш, халкаро коммутация марказла-рини модернизация килиш ва ривожлантириш, такдим этилаётган хизматлар хажмини ошириш, захиралаш, тизимларнинг ишончли-лигини таъминлаш, шунингдек, барча ахоли пунктлари ва ижтимоий объектларни оптик ва мобил кенг полосали хизматлардан фой-даланиш тармоклари билан камраб олиш, автомагистраль ва темир йуллари, тури-стик объектларни мобил алока тармоклари билан коплашни таъминлаш, «булутли» хисоблашлар асосида маълумотларни саклаш ва кайта ишлаш марказларини ривожлантириш, барча давлат органлари, уларнинг тар-кибий ва худудий булинмаларини идорала-раро маълумотлар узатиш тармоFига улаш хамда ракамли технологияларни жорий этиш оркали транспорт логистикаси, шахар инфра-тузилмаси, шахар мухитининг сифати, шахар ривожланишини бошкариш самарадорлиги, жамоат, бизнес ва яшаш жойлари билан боFлик муаммоларни хал килиш учун «аклли» ва «хавфсиз» шахар лойихаларини изчил амалга оширишни такозо этади5.

Мазкур лойихаларни амалга ошириш, телекоммуникация тармокларини изчил ривожлантириш, шунингдек уларни бошкариш,

1 Узбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 5 октябрдаги «Ракамли Узбекистон — 2030» стратегия-сини тасдиклаш ва уни самарали амалга ошириш чора-тадбирлари туFрисида»ги ПФ-6079-сон фармони. 1-2 бет

2 Узбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 5 октябрдаги «Ракамли Узбекистон — 2030» стратегиясини тасдиклаш ва уни самарали амалга ошириш чора-тадбирлари туррисида»ги ПФ-6079-сон фармонига 1-илова «Ракамли Узбекистон — 2030» стратегияси

3 Цели устойчивого развития в Узбекистана - https:// uzbekistan.un.org/ru/sdgs

4 O'zbekistonda е1е^гоп Ьшкита^ joriy

va rivojlantirish - https://mitc.uz/uz/pages/

egovemment/2074

5 Узбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 5 октябрдаги «Ракамли Узбекистон — 2030» стратегиясини тасдиклаш ва уни самарали амалга ошириш чора-тадбирлари туFрисида»ги ПФ-6079-сон фармонига 1-илова «Ракамли Узбекистон — 2030» стратегияси.

7-15-бет

узлуксиз ва баркарор ишлашини таъминлаш телекоммуникация сох,асидаги рах,бар кад-рларнинг интеллектуал салох,ияти ва мала-касига них,оятда боFлик булиб, уларни мала-касини узлуксиз касбий ривожлантириб боришни такозо этади1.

Мацоланинг мацсади:

Телекоммуникация йуналишида рах,бар кадрларнинг узлуксиз касбий ривожланти-ришнинг илмий-педагогик муаммо сифатида урганиб чикиб, хулоса килиш ва асосланган таклифлар беришдан иборат.

Тадцицот объекти:

"Узбектелеком" Акциядорлик компанияси "Телекоммуникация ва персонални ривожлан-тириш маркази" филиали (Филиал) томонидан 2018 - 2020 йиллардаги малака ошириш дав-рларида кадрларни укитиш жараёни.

Тадцицот предмети:

Малака ошириш укув курслари режа-сини тайёрлаш жараёни, ички ва ташки укитувчиларни жалб этиш, ходимлар х,акидаги маълумотларни жамлаш ва тах,лил килиш, укув курсларини шакллантириш ва утказиш, укитишнинг усул ва воситалари, укув-услубий таъминот.

Тадцицот усуллари:

Макола мавзусига доир тадкикот жараё-нининг статистик тах,лил, методик адабиёт-лар тах,лили, социометрик (электрон суров, сух,бат), педагогик кузатув, киёсий тах,лил усулларидан фойдаланилиб, макола муаллифи ва Филиалнинг педагог ходимлари иштиро-кида олиб борилди.

Мацоланинг илмий мо^ияти:

1. Телекоммуникация сох,асида амалга оширилаётган лойих,аларнинг чукур ва сама-рали кечишини таъминловчи омил сифатида рах,бар кадрларнинг урни очиб берилган;

2. Телекоммуникация сох,асида кадрларнинг 2000-2020 йиллардаги малакасини ошириш жараёнлари илмий-педагогик тах,лил килинган;

3. Телекоммуникация сох,асида рах,бар кадрларнинг узлуксиз касбий ривожланти-

1 Telekommunikatsiya tuzilmasi - https://mitc.uz/uz/ pages/communication

риш жараёнларини бошкариш механизмла-рини такомиллаштириш юзасидан асосланган таклифлар берилган.

Мацола мавзусининг урганилганлик дара-жаси:

Республикамизда таълимда самарадор-ликни таъминлаш х,амда малака ошириш тизимида ахборот - коммуникация техноло-гияларини жорий этиш сох,асида илмий изла-нишларни фалсафий, сиёсий, социологик, тарихийлик нуктаи-назаридан А.Абдукодиров, К.Абдуллаев, Ш.Адашбоев, М.Акилбаева, У.Бегимкулов, Ф.Закирова, Н.Муслимов, А.Обидов, Т.Шоймардонов, С.Fуломов, Р.Хамдамов, У.Юлдашевлар томонидан урганилган.

Бу борада, 2020 йил 24 январдаги Узбекистон Республикаси Президенти Шав-кат Мирзиёевнинг Олий Мажлисга Мурожаат-номасида «Тараккиётга эришиш учун ракамли билимлар ва замонавий ахборот технология-ларини эгаллашимиз зарур ва шарт. Бу бизга юксалишнинг энг киска йулидан бориш имко-ниятини беради. Зеро, бугун дунёда барча сох,аларга ахборот технологиялари чукур кириб бормокда» деб таъкидлаган эди2.

Амалдаги коидага кура, ахборот технологиялари ва телекоммуникация сох,аси дунёда энг жадал ривожланаётган сох,алар сирасига кирсада, телекоммуникация сох,асида юкори буFин рах,бар кадрларни малакасини ошириш даврийлиги бир йилда бир маротаба, урта буFин рах,бар кадрларни малакасини ошириш даврийлиги икки йилда бир маротаба х,амда куйи буFин рах,бар кадрларни малакасини ошириш даврийлиги уч йилда бир маротаба амалга оширилади. Бундай даврийликка асосланган анъанавий малака ошириш тизими х,озирги замон талабларига тулик жавоб бер-майди3.

Президентимиз Шавкат Мирзиёев раис-лигида 2020 йил 30 октябрда "Мамлакатда таълим-тарбия тизимини такомиллаштириш, илм-фан сох,аси ривожини жадаллашти-

2 "Узбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг Олий Мажлисга Мурожаатномаси" - https:// president.uz/uz/lists/view/3324

3 Уч ёки беш йилда малака ошириш энди талабга жавоб бермайди - https://uza.uz/uz/posts/3-eki-5-yilda-malaka-oshirish-endi-talabga-zhavob-bermaydi-video

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2021, 8 (105)

риш масалалари мухокамаси"га баFишланган видеоселектор йиFилишида педагог кад-рлар малакасини ошириш масалаларига алохида тухталиб, "Бугунги кунда педагоглар хар 5 йилда, рахбар кадрлар эса хар 3 йилда малака оширмокда. Лекин бу тула камров учун етарли эмас" - деб таъкидлаб утди1.

Турли сабаблар билан уз вактида малакасини ошириш йулга куйилмаган юкори, урта ва куйи буFин рахбар кадрларнинг интеллектуал салохияти, малакаси ва креативлиги сусайиши окибатида мехнат унумдорлиги, махсулот ва хизматлар сифати, иктисодий самарадорлик курсаткичларининг пасайишига олиб келади, бизнесни ривожланиши, янги технологиялар ва хизматларни жорий этиш ва бозорда ракобатбардош булишга салбий таъсир этади.

Бундан ташкари, рахбар кадрларнинг малакаси оширилмаган шу даврда ишлаб чикилган курилмалар, ускуналар, дастурий махсулотлар ва йулга куйилган хизматлар хакидаги билими оксайди, улардан самарали фойдаланишда узилишлар пайдо булади, телекоммуникация тармоFини узлуксиз ва баркарор ишлаши-нини таъминлаш ва уни бошкаришда муам-молар пайдо булади, кибермаконда ахборот ва киберхавфсизликни таъминлаш заифла-шади.

"Узбектелеком" акциядорлик компанияси (кейинги уринларда - Компания) Узбекистон Республикасининг телекоммуникация хизмат-ларини курсатиш бозорида етакчи уринларни эгаллайди, шу билан бирга, унинг худудидан ташкари хизматларни курсатиб, Марказий Осиёда йирик телекоммуникация оператор-ларидан бири хисобланади, унда 17 минг нафардан зиёд ходимлар мехнат килади2.

Замонавий технологиялар асосида курилган узининг телекоммуникация тармоFидан фойдаланиб, Компания куйидаги хизматларни такдим этади3:

1 https://daryo.uz/k/2020/10/30/shavkat-mirziyoyev-raisligida-talim-sohasidagi-muammolar-ularni-hal-etish-va-taNm-sifatiш-osЫrishga-bagisЫangan-videoselektor-otkazildi/

2 "O'zbektelekom" AKning sifat bo'yicha siyosati - https:// uztelecom.uz/uz/kompaniya-haqida-1 /котрашуашпд-sifat-boyicha-siyosati

3 Umumiy та'^т^ - https://uztelecom.uz/uz/

kompaniya-haqida-1/umumiy-malumot-1

махаллий, шахарлараро ва халкаро алока хизматлари;

мобил алока, интернет, булутли ва видеоконференцалока хизматлари;

овозли алока ва маълумотлар узатишнинг барча хизмат турлари;

кайд этилган ва мобил алока операторлари хамда провайдерларига каналларни ижарага бериш;

телевизион ва радиоэшиттириш дастурла-рини узатиш учун каналлар ажратиш.

Бундан ташкари, Компания давлат ва хужалик бошкарув органларининг ахборот тизимлари оркали курсатилаётган электрон давлат хизматларини ахоли ва бизнес субъ-ектлари билан боFловчи энг йирик телекоммуникация тармокларига эга оператордир.

Компаниянинг телекоммуникация

тармокларини модернизация килиш ва мун-тазам ривожлантириб бориш, тармокларда ахборот хавфсизлиги, унинг узлуксиз ва баркарор ишлашини таъминлаш, респу-бликада ракамли иктисодиётни изчил ривож-лантиришга асос булади.

Жахон илмий-техник тараккиётининг жадаллашуви, ишлаб чикариш ва хизматлар курсатиш бозоридаги кескин ракобат, давлат томонидан куйилган стратегик ва мухим маса-лалар Компанияга уз ходимларининг малакасини мунтазам ошириб боришини такозо этади4.

Узбекистон Республикаси Ахборот техно-логиялари ва коммуникацияларини ривож-лантириш вазирлиги томонидан 2016 йил 15 январдаги 16-сон буйруFи билан амалга киритилган "Ахборот технологиялари ва ком-муникациялари сохасидаги рахбарлар, мута-хассислар ва бошка хизматчилар лавозимла-рининг малака маълумотномаси"5га мувофик "Узбектелеком" акциядорлик компанияси бош директори, унинг уринбосарлари, ижроия аппарати бошкарма, хизмат ва булим бошликлари, филиаллар директорлари,

4 Ашуров И.Б. Малака оширишни ташкил этишнинг автоматлаштирилган ахборот тизими асосида тако-миллаштириш// Замонавий таълим.- 2020. - № 4 (89). -22-бет.

5 ТТ 0357.01:2016 "Ахборот технологиялари ва ком-муникациялари сохасидаги рахбарлар, мутахассислар ва бошка хизматчилар лавозимларининг малака маълу-мотномаси"

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2021, 8 (105)

1-жадвал. Телекоммуникация сох,асида кадрларни тайёрлаш ва малакасини оширишнинг тарихий боск,ичлари ва механизмлари

I боскич

II боскич

боскич

1990-2003 йиллар

2004-2019 йиллар

2020-2021 йиллар

Устоз-шогирд

Устоз-шогирд

Устоз-шогирд

Стажировка

Стажировка

Стажировка

Анъанавий

Анъанавий

Кучма

Кучма

Масофавий

уларнинг уринбосарлари, боFлама, хизмат ва булим бошликлари рах,бар кадрлар лаво-зимлари х,исобланади.

Компаниянинг асосий максади - ахбо-рот - коммуникация технологиялари сох,асида энг сунгги ютукларни куллаган х,олда, конун ва меъёрий талабларга мувофик истеъмолчи-лар талабларини кондирувчи кенг доирадаги юкори сифатли телекоммуникация хизматла-рини такдим этишдан иборат1.

Шундай экан, Компания равнаки ва ривожи учун мух,им саналган телекоммуникация тармокларини бошкараётган рах,бар кадрларни узлуксиз касбий ривожланти-риб бориш х,ар даврда х,ам долзарб вазифа х,исобланган.

Телекоммуникация сох,асида мустакиллик-дан сунг кадрларни тайёрлаш ва малакасини оширишнинг тарихий боскичлари ва меха-низмларини куйидагича келтириш мумкин (1-жадвалга каранг).

Республикамиз мустакилликка эришгандан сунг телекоммуникация тармокларини жах,он стандартлари асосида реконструкция килиш ва ривожлантириш ишларини тубдан жадал-лаштирилиб, телекоммуникация тармоFига катта х,ажмдаги инвестициялар киритилиши ва тармокни янги техника ва технологиялар асосида кайта куришга олиб келди. Сарфлан-ган харажатларни коплаш ва бу мураккаб техника воситаларининг узлуксиз ишлашини таъ-

1 "О^Ьек:е1екот" АКшпд sifat bo'yicha siyosati - https:// uztelecom.uz/uz/kompaniya-haqida-1/kompaniyaning-sifat-boyicha-siyosati

минлаш, телекоммуникация сох,асидаги мута-хассисларнинг малакасини доимий равишда ошириб бориш устувор вазифага айланди.

Телекоммуникация сох,асига замонавий техника ва технологияларни жорий этиш, телекоммуникация тармокларини модернизация килиш ва кенгайтириш х,амда улардан самарали фойдаланиш ва узлуксиз ишлашини таъминлаш йирик корхона ва ташкилотлар таркибида укув марказларини ташкил этиш мух,им ах,амият касб этди. Укув марказларини ташкил этишдан асосий максад олий таълим муассасасини тамомлаган бакалаврларнинг аник ишлаб чикариш жараёнига тайёрлаш х,амда рах,бар кадрларнинг малакасини доимий ошириб бориш булди.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

Укув жараёнини такомиллаштириш, мав-жуд имкониятларни туFри таксимлаш х,амда "Узбектелеком" АК ходимлари-нинг малакасини доимий ошириб бориш максадида "Узбектелеком" АК Кузатув Кен-гашининг 2003 йил 4 мартдаги 29-сон карори2 ва "Узбектелеком" АКнинг 2003 йил 5 августдаги 124-сон буйруFига3 мувофик "Узбектелеком" АК "Инженер-техник мар-кази" ташкил этилиб, тингловчиларнинг малакасини ошириш ва амалий машFулотларни утказиш учун укув хоналари барча зарур техник курилмалар ва асбоб-ускуналар билан жих,озланди.

2 "Узбектелеком" АК Кузатув Кенгашининг 2003 йил 4 мартдаги 29-сон баён карори.

3 "Узбектелеком" акциядорлик компаниясининг 2003 йил 5 августдаги 124-сон буйруFи.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2021, 8 (105)

V__

2-жадвал. Малака оширган кадрларнинг йиллар кесимида статистик тах,лили

Йиллар Малака ошириш шакли Малака ошириш укув курслари сони Шундан, рахбар кадр-ларга мулжал- ланган укув курслари сони Жами малака ошир-ган тинглов-чилар сони Жами малака оширган рахбар кадр-лар сони Шундан, рахбар кадр-ларга мулжал-ланган укув курсларида малака ошир-ган рахбар-лар сони Шундан, бошка укув курсларида малака оширган рахбар-лар сони

2004 Анъанавий 13 - 238 - - -

Стажировка 2 - 11 3 - 3

2010 Анъанавий 49 6 1 017 243 180 63

Стажировка 3 - 15 3 - 3

Кучма 10 - 394 80 - 80

2018 Анъанавий 68 1 832 73 21 52

Стажировка 5 - 32 5 - 5

Кучма 1 - 15 4 4

2019 Анъанавий 87 6 1 375 232 52 180

Стажировка 9 18 35 21 21 -

Кучма 76 - 1 262 21 - 21

2020 Анъанавий 28 2 349 68 52 16

Стажировка - - - - - -

Кучма - - - - - -

Масофавий 21 - 436 65 - 65

2021 (1-чи ярим йиллик) Анъанавий 35 2 462 77 53 24

Стажировка - - - - - -

Кучма 208 - 2 338 2 - 2

Масофавий 6 1 154 46 33 13

ЖАМИ 621 36 8 965 943 412 531

"Узбектелеком" АК "Инженер-техник маркази"нинг номлари турли йилларда тур-лича номланиб, узгартириб келинди. Жум-ладан, 2010 йилда "Бизнес ва персонални ривожлантириш маркази" филиалига, 2011 йилда "Телекоммуникация ва персонални ривожлантириш маркази" филиалига, 2018 йил 1 майдан бошлаб "Персонални бошкариш маркази"га хамда 2018 йил 5 декабрдан бош-лаб "Телекоммуникация ва персонални ривожлантириш маркази" филиали1 (кей-инги уринларда - Марказ) этиб кайта ташкил этилди.

Марказнинг кадрларни малакасини оши-ришнинг йилларга нисбатан тахлили куйидаги жадвалда уз аксини топади (2-жадвалга каранг).

Республикамиз мустакилликни кулга киритган илк йиллардан бошлаб хозирги кун-гача телекоммуникация сохасида рахбар кадрларнинг касбий ривожлантириш жараёнини

1 "Узбектелеком" акциядорлик компаниясининг 2018 йил 5 декабрдаги 487-сон буйруFи.

тахлил киладиган булсак, хар бир даврнинг узига хос афзаллиги ва камчиликлари борли-гини курсатади. Жумладан:

2004 йилгача Компания таркибидаги барча филиалларда ходимларнинг малакасини ошириш стажировка ва устоз-шогирд анъанаси асосида хамда олий таълим муассасалари кошида очилган укув марказларида амалга оширилган. Компанияда ушбу таълим шак-ллари буйича рахбар кадрларнинг малакала-рини ошириш ягона тасдикланган укув режаси ва дастурлари асосида амалга оширилмай, турли филиалларда турлича амалга оширилган. Бу даврнинг ютуги хар бир филиал узида мавжуд камчиликларни пухта англаган холда рахбар кадрларнинг малакасини оширишни узи режалаштирган. Малака ошириш режа-сини ишлаб чикиш ва амалга ошириш фили-алнинг Кадрлар булими амалга оширган. Ушбу даврнинг камчилиги эса, рахбар кадрларнинг малакасини ошириш сифати Кадрлар булими ходимлари ва устоз сифатида бирик-тирилган мутахассиснинг замонавий техно-

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2021, 8 (105)

логиялар х,акидаги билими ва салохиятига боFлик булган. Малака оширишнинг мухим шакли булган стажировка мустакилликнинг илк йилларидан бошлаб хозирги кунгача давом этиб келмокда. Стажировка республика ичида ва хорижда утилади. Стажиров-кадан утувчи рахбар кадрларни хорижий ёки махаллий юкори малакали рахбар кадрларга шогирд сифатида бириктирилиши юкори самарани таъминлаб берган. Бу усулнинг кам-чилиги шундаки, стажёрни доимий равишда хам хорижда хам республикада юкори малакали рахбарларга бириктириш, уларнинг буш вактини топиш ва молиявий таъминот маса-ласи доим кийинчилик туFдириб келган, бун-дан ташкари бу усул билан барча рахбар кадрларни камраб олишга имконият булмаган.

2004 йилдан бошлаб "Узбектелеком" АК "Инженер-техник маркази" ташкил этил-гач рахбар кадрларнинг анъанавий шаклда малакасини ошириш режалари ва дастур-ларини ишлаб чикиш бир оз марказлашди. Малака оширишга хорижий ва махаллий юкори малакали мутахассислар жалб этилиб, аввалда мавжуд камчилик бартараф этилди. Лекин вакт, молия ва инсон ресурслари хамда ИТМда мавжуд аудитория сиFими чекланган-лиги сабабли рахбар кадрларнинг узлуксиз касбий ривожлантириш хамда малака ошириш жараёнини тулик камраш каби муаммо-лар сакланиб колди.

2010 йилга келиб анъанавий малака ошириш шаклига кучма малака ошириш шакли жорий этилди. Бунда юкори малакали мутахассислар ва укитувчи-педагоглардан ташкил топган махсус гурух телекоммуникация сохасининг турли йуналишлари буйича ишлаб чикилган укув дастури асосида республика-нинг турли худудларига бориб дарс бериш оркали рахбар кадрларнинг узлуксиз касбий малакасини ошириб борди. Бу усулдан фойдаланишнинг ижобий томони шундаки, амалиёт телекоммуникация тармоFининг реал ишлаб чикариш холати билан боFлаб укитилганлиги боис, малака ошириш сифати ва самараси юкори булган. Лекин бу усулнинг узига хос камчилиги худудий телекоммуникация тармоFини реал ишлаб чикариш шаро-итида мавжуд муаммо ва камчиликларнинг ечими буйича саволлар берилган пайтда,

ушбу муаммо ва камчиликлар мутахассислар томонидан тулик урганмасдан туриб, уларга тулаконли жавоб ва ечимлар бериш мушкул булган. Бундай малака ошириш механизми 2020 йилга кадар давом этган.

Барча сохалар каторида телекоммуникация сохасида хам масофавий таълим шаклини жорий этиш долзарб вазифага айла-ниб бормокда. Масофавий таълим олиш шакли укитувчи ва укувчилар телекоммуникация технологиялари ва Интернет тармоFи ресурслари оркали бир-биридан масофада туриб узаро хамкорлик килувчи укитиш шакли демакдир. Масафавий таълим шакли-нинг афзалликлари сифатида мослашувчан-лик, модуллик, параллеллик, узок таъсирли, асинхронлик, камров ва рентабелликни кел-тирсак, камчиликлари сифатида укитувчи ва укувчилар уртасида бевосита мулокотнинг йуклиги, шахсий компьютер ва доимий равишда Интернетга кириш имкониятини мавжуд булиши, укув жараёнини доимий маъ-мурийлаштирилиб турилиши, укувчиларнинг мотивациясини уЙFотиш, укувчини аутентификация килиш ва масофавий таълим олиши тизимини яратишнинг кимматлигини киритиш мумкин1.

2020-2021 йилларда Компаниянинг малака ошириш механизмини такомиллаштириш максадида анъанавий, кучма ва стажировка малака ошириш шаклларига масофавий шакл хам кушилди. 2020 йилда масофавий малакасини оширган рахбар кадрлар 65 нафарни ташкил этган булса, 2021 йилнинг биринчи яримида 46 нафарни ташкил этди.

Масофавий таълимнинг куплаб камчиликлари мавжудлигига карамай, 2020 йилда бутун дунё мамлакатларининг ижтимоий-иктисодий ва сиёсий хаётини инкирозга юз тутишига олиб келган пандемия шарои-тида масофавий таълим шакли узини афзал-лигини курсатди. Карантинга оид чоралар амал килиши даврида ходимларни масофавий иш усулида, мослашувчан иш гра-фигида ёки уйда ишлашга утказилганда хам ахборот-коммуникация технологияларини

1 Кузьмина Л.В. Преимущества и недостатки дистанционного обучения // Вестник Московского университета МВД России. Педагогические науки. - 2012. - №1. -с.9-10.

3-жадвал. Рах,бар кадрларнинг малакасини ошириш даврийлиги

Йиллар Рахбар кадрлар сони Малака оширган рахбар кадрлар сони % Изох

2018 876 82 9,4 Рахбар кадрларнинг малакасини ошириш даврийлиги камида 10 йилда бир мартага т^ри келади.

2019 843 274 32,5 Рахбар кадрларнинг малакасини ошириш даврийлиги 3 йилда бир мартага т^ри келади.

2020 844 133 15,8 Рахбар кадрларнинг малакасини ошириш даврийлиги камида 6 йилда бир мартага т^ри келади.

2021 йил биринчи ярим йиллик 852 125 14,7 Рахбар кадрларнинг малакасини ошириш даврийлиги камида 6 йилда бир мартага т^ри келади.

куллаган холда масофавий малака ошириш ва мустакил укиб билим орттириш шакллари оркали ходимларнинг билим ва малакасини оширишни бошкариб бориш мехнат сама-радорлигини куллаб-кувватлаб туришда энг туFри ечим булади1.

2018-2020 йиллар давомида умумий малака ошириш укув курслари сони 544 тани ташкил этган булса, улардан атиги 30 таси рахбар кадрларни малакасини ошириш буйича укув курсларидир. Укув курсларида малака оширган умумий кадрлар сони 7290 нафарини ташкил этган булса, улардан атиги 614 нафарини рахбар кадрлар ташкил этади. Бу умумий малака оширганларнинг 8,4 фоизи демакдир.

Яна бир тахлилни келтириб утсак, 20182020 йилларда Компанияда уртача рахбар кадрларнинг сонига нисбатан малака оширган рахбар кадрларнинг улуши атиги 19,1 фоизни ташкил этади. Бу дегани, Компанияда мав-жуд рахбар кадрларнинг малакасини доимий ошириб бориш даврийлиги камида 5 йилда бир мартага туFри келади (3-жадвалга каранг).

3-жадвалдан куриниб турибдики, Компанияда рахбар кадрларни малакасини ошириш тизимлаштирилмаган, узлуксизлиги таъ-минланмаган ва бетартиб тарзда амалга оширилмокда.

Телекоммуникация сохаси юз йилдан ортик давр мобайнида инсонларга хизмат килиб, тарихий вакт билан ёш соха булишига карамай, изчил ривожланаётган бу сохада рахбар кадрларнинг вазифалари ва хизмат курсатаётган телекоммуникация

1 Узбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 19 мартдаги "Коронавирус пандемияси ва глобал инкироз холатларининг иктисодиёт тармокларига сал-бий таъсирини юмшатиш буйича биринчи навбатдаги чора-тадбирлар туFрисида"ги ПФ-5969-сонли Фармони.

тармоклари курилмалари ва ускуналарининг мухимлигидан келиб чикиб, малака ошириш даврийлиги урганилмаган, илмий-тадкик этиш оркали самарали таълим шакллари асослан-тирилмаган.

Хулоса.

Изчил ривожланаётган телекоммуникация сохада даврийликка булиб рахбар кадрларни бир йилда бир, икки йилда бир ёки уч йилда бир маротаба малакасини ошириш тизими узини буткул окламайди. Бундай малака ошириш тизимини куллаб иш юритиш малакали рахбар кадрларни етиштириш механизмини ишдан чикаради, малакали рахбар кадрларга булган эхтиёжни хаддан зиёд ошириб юбо-ради, телекоммуникация тармоFини жадал кенгайтириш ва бошкаришда, алока хизматлари тури ва сифатини оширишда катта муам-моларга олиб келади.

Таклифлар.

Телекоммуникация сохасида рахбар кадрларнинг узлуксиз касбий ривожлантириш жараёнларини бошкариш механизмларини такомиллаштириш максадида:

- рахбар кадрларнинг узлуксиз касбий ривожлантириш жараёнларини бошкариш моделини ишлаб чикиш;

- малака ошириш жараёнида мустакил таълим олиш сифатини бошкаришнинг методик таъминотини ишлаб чикиш;

- рахбар кадрларнинг узлуксиз касбий ривожлантириш буйича педагогик тадкикотларни бахолаш мезонлари яратиш;

- телекоммуникация йуналишида рахбар кадрларнинг узлуксиз касбий ривож-лантириш жараёнларини ахборот тизими асо-сида бошкариш самарадорлигини ошириш.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2021, 8 (105)

с УЗЛУКСИЗ ТАЪЛИМ / НЕПРЕРЫВНОЕ ОБРАЗОВАНИЕ "Ч 11 и

Адабиётлар руйхати:

1. Узбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 5 октябрдаги «Ракамли Узбекистон — 2030» стратегиясини тасдиклаш ва уни самарали амалга ошириш чора-тадбирлари туFрисида»ги ПФ-6079-сон фармони. - https://lex.uz/docs/5030957

2. Узбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 5 октябрдаги «Ракамли Узбекистон — 2030» стратегиясини тасдиклаш ва уни самарали амалга ошириш чора-тадбирлари туFрисида»ги ПФ-6079-сон фармонига 1-илова. «Ракамли Узбекистон — 2030» стратегияси. - https://lex.uz/docs/5030957

3. Цели устойчивого развития в Узбекистана - https://uzbekistan.un. org/ru/sdgs

4. O'zbekistonda е!ек^оп hukumatni joriy etish va rivojlantirish holati - https://mitc.uz/ uz/pages/egovernment/2074

5. Telekommunikatsiya tuzilmasi - https://mitc.uz/uz/pages/communication

6. Узбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг Олий Мажлисга Мурожаатномаси. - https://president.uz/uz/lists/view/3324

7. Уч ёки беш йилда малака ошириш энди талабга жавоб бермайди - https://uza.uz/ uz/posts/3-eki-5-yilda-malaka-oshirish-endi-talabga-zhavob-bermaydi-video

8. https://daryo.uz/kZ2 020/10/30/shavkat-mirziyoyev-raisligida-taNm-sohasidagi-muammolar-ulami-hal-etish-va-talim-sifatini-oshiNshga-bagisЫangan-videoselektor-otkazildi/

9. "O'zbektelekom" А^тд sifat bo'yicha siyosati - https://uztelecom.uz/ uz/kompaniya-haqida-1/kompaniyaning-sifat-boyicha-siyosati

10. Umumiy ma'lumot - https://uztelecom.uz/uz/kompaniya-haqida-1/umumiy-malumot-1

11. Ашуров И. Б. Малака оширишни ташкил этишнинг автоматлаштир-илган ахбо-рот тизими асосида такомиллаштириш. Замонавий таълим илмий-амалий оммабоп журнал - 2020. - № 4 (89). - 22-бет

12. ТТ 0357.01:2016 "Ахборот технологиялари ва коммуникациялари сохасидаги рахбарлар, мутахассислар ва бошка хизматчилар лавозимларининг малака маълумот-номаси".

13. "O'zbektelekom" AKning sifat bo'yicha siyosati - https://uztelecom.uz/ uz/ kompaniya-haqida-1/kompaniyaning-sifat-boyicha-siyosati

14. "Узбектелеком" АК Кузатув Кенгашининг 2003 йил 4 мартдаги 29-сон баён карори.

15. "Узбектелеком" акциядорлик компаниясининг 2003 йил 5 августдаги 124-сон буЙруFИ

16. "Узбектелеком" акциядорлик компаниясининг 2018 йил 5 декабр-даги 487-сон буЙруFИ

17. Кузьмина Л.В. "Преимущества и недостатки дистанционного обучения // Вестник Московского университета МВД России. Педагогические науки. - 2012. - №1. -с. 9-10.

18. Узбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 19 мартдаги "Коронавирус пандемияси ва глобал инкироз холатларининг иктисодиёт тармокларига салбий таъ-сирини юмшатиш буйича биринчи навбатдаги чора-тадбирлар туFрисида"ги ПФ-5969-сонли Фармони.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.