CC BY
15INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
Original paper
© R.I.Nurova1B_
1 Profi University Navoiy filiali, Navoiy, O'zbekiston
Annotasiya
KIRISH: Teatr pedagogikasining ta'lim tizimiga integratsiyalashuvi talabalar o'rtasida kasbiy malakani oshirishning dinamik yondashuvi sifatida paydo bo'ldi. Ushbu tadqiqot bo'lajak mutaxassislar uchun zarur bo'lgan ko'p qirrali ko'nikmalarni shakllantirishda teatr pedagogikasining nazariy asoslari va amaliy qo'llanilishini o'rganadi.
MAQSAD: ushbu tadqiqot teatr pedagogikasi turli fanlar bo'yicha talabalar o'rtasida kasbiy kompetentsiyani rivojlantirishga qanday hissa qo'shishi mumkinligini o'rganishga qaratilgan.
MATERIALLAR VA METODLAR: teatr pedagogikasi asosini tashkil etuvchi fundamental nazariya va tushunchalarni, masalan, tajribali o'rganish, rol o'ynash va bilimlarni timsollash bilan bog'liq bo'lgan nazariyalarni tavsiflab berildi.
MUHOKAMA VA NATIJALAR: Adabiyotlar va amaliy vaziyatlarni ko'rib chiqish orqali tadqiqot o'quvchilar o'rtasida muloqot, empatiya, tanqidiy fikrlash va ijodiy muammolarni hal qilish ko'nikmalarini rivojlantirishda muhim rol o'ynaydigan rolli o'yinlar, improvizatsiya va hamkorlikda o'rganish kabi teatr pedagogikasining asosiy tarkibiy qismlarini aniqlaydi. Natijalar teatr pedagogikasining talabalarning kasbiy tayyorgarligi va har tomonlama rivojlanishiga o'zgartiruvchi ta'sirini ko'rsatadi.
XULOSA: Natijalar teatr pedagogikasining ta'lim sharoitida nazariya va amaliyotni bog'lash orqali kasbiy kompetentsiyani rivojlantirishning kuchli vositasi sifatida samaradorligini ta'kidlaydi. U o'quv dasturlarini loyihalashni boyitish va yanada qiziqarli va samarali o'quv muhitini yaratish uchun teatr texnikasi orqali eksperimental o'rganishni integratsiyalashuvini targ'ib qiladi.
Kalit so'zlar: teatr pedagogikasi, kasbiy kompetentsiya, tajribaviy o'rganish, ta'lim innovatsiyasi, talabalarni rivojlantirish.
ПЕДАГОГИЧЕСКИЕ ОСНОВЫ РАЗВИТИЯ ПРОФЕССИОНАЛЬНОЙ КОМПЕТЕНТНОСТИ СТУДЕНТОВ СРЕДСТВАМИ ТЕАТРАЛЬНОЙ ПЕДАГОГИКИ
© Р.И. Нурова 1И_
1Филиал Профи Университета Навои, Навои, Узбекистан.
Iqtibos uchun: Nurova R.I.Teatr pedagogikasi vositasida talabalar kasbiy kompetensiyasini rivojlantirishning pedagogik asoslari. // Inter education & global study. 2024. №5(1). B. 312— 317.
ISSN 2992-9024 (online) 2024, №4 (2)
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
Аннотация
ВВЕДЕНИЕ: интеграция театральной педагогики в систему образования возникла как динамичный подход к профессиональному развитию студентов. В данном исследовании рассматриваются теоретические основы и практическое применение театральной педагогики в формировании многогранных навыков, необходимых будущим специалистам.
ЦЕЛЬ: целью данного исследования является изучение того, как театральная педагогика может способствовать развитию профессиональной компетентности студентов по различным дисциплинам.
МАТЕРИАЛЫ И МЕТОДЫ: описаны фундаментальные теории и понятия, составляющие основу театральной педагогики, например, теории, связанные с экспериментальным обучением, ролевой игрой и представлением знаний.
ОБСУЖДЕНИЕ И РЕЗУЛЬТАТЫ: благодаря обзору литературы и тематических исследований исследование показало, что ролевые игры, импровизация и совместная игра играют важную роль в развитии у учащихся коммуникативных способностей, сочувствия, критического мышления и творческих навыков решения проблем. основные компоненты театральной педагогики, такие как обучение. Результаты показывают преобразующее влияние театральной педагогики на профессиональную подготовку и всестороннее развитие студентов.
ЗАКЛЮЧЕНИЕ: результаты подчеркивают эффективность театральной педагогики как мощного инструмента развития профессиональной компетентности путем объединения теории и практики в образовательных учреждениях. Он способствует интеграции экспериментального обучения с помощью театральных техник для обогащения разработки учебных программ и создания более увлекательной и эффективной среды обучения.
Ключевые слова: театральная педагогика, профессиональная компетентность, экспериментальное обучение, образовательные инновации, развитие студентов.
Для цитирования: Нурова Р.И. Педагогические основы развития профессиональной компетентности студентов средствами театральной педагогики. // Inter education & global study. 2024. №5(1). C. 312-317.
PEDAGOGICAL FOUNDATIONS OF DEVELOPING PROFESSIONAL COMPETENCE OF STUDENTS THROUGH THEATER PEDAGOGY_
© Roxila I.Nurova1®
1 Profi University Navoi branch, Navoi, Uzbekistan_
Annotation
INTRODUCTION: the integration of theater pedagogy into the educational system has emerged as a dynamic approach to professional development among students. This
© intereduglobalstudy.com 2024, ISSUE 5 (1)
ISSN 2992-9024 (online) 2024, №4 (2)
Ilmiy-nazariy va metodik jurnal Научно-теоретический и методический журнал Scientific theoretical and methodical journal
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
study examines the theoretical basis and practical application of theater pedagogy in the formation of multifaceted skills necessary for future professionals.
AIM: this study aims to investigate how theater pedagogy can contribute to the development of professional competence among students in different disciplines.
MATERIALS AND METHODS: fundamental theories and concepts that form the basis of theater pedagogy, for example, theories related to experiential learning, role-playing, and representation of knowledge, were described.
DISCUSSION AND RESULTS: through a review of the literature and case studies, the study found that role-playing, improvisation, and collaborative play play an important role in developing students' communication, empathy, critical thinking, and creative problem-solving skills. identifies the main components of theater pedagogy, such as learning. The results show the transformative effect of theater pedagogy on students' professional preparation and comprehensive development.
CONCLUSIONS: the results highlight the effectiveness of theater pedagogy as a powerful tool for developing professional competence by linking theory and practice in educational settings. It promotes the integration of experiential learning through theater techniques to enrich curriculum design and create more engaging and effective learning environments.
Key words: theater pedagogy, professional competence, experiential learning, educational innovation, student development.
For citation: Roxila I. Nurova. (2024) Pedagogical foundations of developing professional competence of students through theater pedagogy, Inter education & global study, (4(2)), pp. 312-317. (In Uzbek).
21 -asrning tez o'zgarib borayotgan manzarasida o'quvchilarda kasbiy kompetentsiyani rivojlantirish ta'limning hal qiluvchi maqsadiga aylandi. Kasbiy kompetensiya shaxslarga o'zlarining kasbiy sohalarida vazifalarni samarali bajarishga imkon beradigan ko'nikmalar, bilimlar va xatti-harakatlarning kombinatsiyasi sifatida aniqlangan kasbiy muvaffaqiyat va shaxsiy o'sish uchun zarurdir. An'anaviy ta'lim usullari ko'pincha professional kompetentsiyaning ko'p qirrali xususiyatini hal qilishda etishmaydi, bu nafaqat texnik tajriba, balki muloqot, jamoaviy ish, muammolarni hal qilish va hissiy aql kabi muhim yumshoq ko'nikmalarni ham o'z ichiga oladi.
Teatr pedagogikasi, teatr texnikasi va faoliyatidan foydalanadigan innovatsion ta'lim yondashuvi bu bo'shliqni bartaraf etish qobiliyati bilan e'tirof etilgan. An'anaviy o'qitish usullaridan farqli o'laroq, teatr pedagogikasi tajribaviy o'rganish, ijodkorlik va ijtimoiy o'zaro ta'sirga urg'u berib, kasbiy kompetentsiyani rivojlantirish uchun yaxlit asos yaratadi. Rol o'ynash, improvizatsiya va hikoya qilish kabi mashg'ulotlar orqali talabalar real hayotdagi professional stsenariylarni aks ettiruvchi immersiv, interfaol tajribalarda qatnashishi mumkin.
© intereduglobalstudy.com 2024, ISSUE 5 (1)
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
Ushbu maqolada teatr pedagogikasining pedagogik asoslari va uning talabalarda kasbiy kompetentsiyani shakllantirishga ta'siri o'rganiladi. Teatr pedagogikasini kasbiy ta'limga integratsiyalashning nazariy asoslari, amaliy tatbiqlari va natijalarini o'rganib, ushbu tadqiqot ushbu yondashuvning o'zgartirish imkoniyatlarini ko'rsatishga qaratilgan. Muhokama teatr pedagogikasi fanining o'quv dasturiga integratsiyalashuvi, o'ziga xos sinfdagi mashg'ulotlar, baholash usullari, ushbu pedagogik strategiya bilan bog'liq bo'lgan foyda va muammolar haqida so'z boradi.
Moslashish, hamkorlik qilish va samarali muloqot qilish qobiliyati muhim bo'lgan davrda teatr pedagogikasi talabalarni professional dunyoga tayyorlashning dinamik va qiziqarli usulini taklif qiladi. Teatr pedagogikasi muhim ko'nikma va malakalarni shakllantirish orqali nafaqat talabalarning ilmiy tajribalarini oshiribgina qolmay, balki ularni kelajakdagi kareralarida muvaffaqiyat qozonishlari uchun zarur vositalar bilan jihozlaydi.
Teatr pedagogikasining ta'limga integratsiyalashuvi keng qamrovli tadqiqotlar mavzusi bo'lib, uning bir qator kompetensiyalarni, jumladan, kasbiy mahoratni shakllantirishdagi samaradorligini ko'rsatib berdi. Ushbu adabiyot sharhi teatr pedagogikasining kasbiy kompetensiyaga ta'siri, uni ta'lim muassasalarida tatbiq etish va undan foydalanishni qo'llab-quvvatlovchi nazariy asoslarga e'tibor qaratib, turli tadqiqotlar va ilmiy ishlardan olingan asosiy xulosalarni umumlashtiradi.
Bir qator tadqiqotlar teatr pedagogikasi talabalarning kasbiy malakasini sezilarli darajada oshirishini ko'rsatdi. Bolton (1984) va Neelands (2009) teatr pedagogikasi professional muhitda muhim bo'lgan tanqidiy fikrlash, muammolarni hal qilish va hamkorlikda ishlash ko'nikmalarini rivojlantirishini ta'kidlaydi. Rolli va improvizatsiya mashg'ulotlarini o'tkazish orqali o'quvchilarda oyoqqa turib fikrlash, yangi vaziyatlarga moslashish, jamoalarda samarali ishlash ko'nikmalari shakllanadi.
Anderson va Donelan (2015) tomonidan olib borilgan tadqiqot teatr pedagogikasi orqali hissiy intellektning rivojlanishini ta'kidlaydi. Hissiy intellekt, jumladan, o'z-o'zini anglash, empatiya va shaxslararo munosabatlar professional muvaffaqiyat uchun juda muhimdir. Teatr faoliyatining immersiv tabiati talabalarga turli nuqtai nazarlarni o'rganish va tushunish imkonini beradi, ularning ish joyidagi murakkab ijtimoiy dinamikani boshqarish qobiliyatini oshiradi.
Teatr pedagogikasining tatbiq etilishi ta'lim sharoitlari bo'yicha turlicha bo'lib, muayyan o'quv maqsadlari va talaba ehtiyojlariga mos ravishda moslashtiriladi. O'Toole (1992) teatr pedagogikasining o'rta ta'limga integratsiyalashuvini muhokama qilib, uning qo'llab-quvvatlovchi va qiziqarli o'quv muhitini yaratishdagi rolini ta'kidlaydi. Tadqiqot shuni ko'rsatadiki, teatr faoliyatida qatnashgan talabalar motivatsiya, o'ziga ishonch va ko'proq tegishlilik hissini namoyon qiladi.
Oliy ta'limda, xususan, biznes, sog'liqni saqlash va ta'lim kabi professional dasturlarda teatr pedagogikasi haqiqiy dunyo stsenariylarini simulyatsiya qilish uchun ishlatilgan. Rayt va boshqalar. (20l7) muzokaralar va taqdimot ko'nikmalarini oshirish uchun teatr pedagogikasi qo'llanilgan biznes maktabida tadqiqot o'tkazdi. Natijalar shuni
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
ko'rsatdiki, teatr faoliyati bilan shug'ullanadigan talabalar simulyatsiyalarda yaxshiroq ishlashgan va yuqori darajadagi o'z-o'zini samaradorligini bildirgan.
Teatr pedagogikasining nazariy asoslari adabiyotlarda yaxshi yoritilgan. Kolbning eksperimental o'rganish nazariyasi (1984) teatr pedagogikasining eksperimental tabiatini tushunish uchun mustahkam asos yaratadi. Kolbning fikriga ko'ra, o'rganish - bu tajribani o'zgartirish orqali bilim yaratiladigan jarayon. Teatr faoliyati ushbu o'zgaruvchan o'quv jarayoni uchun zarur bo'lgan aniq tajribalarni taklif qiladi.
Vygotskiyning "Ijtimoiy-madaniy nazariya" (1978) ham teatr pedagogikasini qo'llab-quvvatlashda muhim rol o'ynaydi. Vygotskiy ta'limda ijtimoiy o'zaro ta'sir va proksimal rivojlanish zonasi (ZPD) muhimligini ta'kidladi. Teatr pedagogikasi ijtimoiy o'zaro ta'sir va hamkorlikda o'rganish uchun imkoniyatlar yaratadi, bu o'quvchilarga rahbarlik ostida ishtirok etish va tengdoshlarini qo'llab-quvvatlash orqali ZPDni kengaytirishga imkon beradi.
Gardnerning Ko'p aql-zakovat nazariyasi (1983) o'quvchilar o'rganishning turli usullarini tan olish orqali teatr pedagogikasidan foydalanishni qo'llab-quvvatlaydi. Teatr faoliyati turli xil intellektlarni, jumladan, jismoniy-kinestetik, shaxslararo va lingvistik intellektlarni qamrab oladi, bu esa talabalarning keng doirasi uchun o'rganishni yanada inklyuziv va samarali qiladi.
Ko'p afzalliklariga qaramay, teatr pedagogikasini amalga oshirish qiyinchiliklardan holi emas. Bir nechta tadqiqotlar, jumladan, Schonmann (2006) va Gallagher (2016) tomonidan olib borilgan tadqiqotlar, resurslarni taqsimlash, o'qituvchilar tayyorlash va talabalarning qarshilik ko'rsatish kabi masalalarni ta'kidlaydi. Teatr pedagogikasini amalga oshirish uchun etarli resurslar, jumladan, makon, vaqt va o'qitilgan fasilitatorlar kerak. Bundan tashqari, ba'zi talabalar teatr faoliyatida ishtirok etishdan tashvishlanish yoki yondashuvni bilmaganliklari sababli dastlab qarshilik ko'rsatishlari mumkin.
Teatr pedagogikasining amalga oshirilishi
O'quv dasturlari integratsiyasi
Teatr pedagogikasini o'quv dasturiga kiritish bir necha bosqichlarni o'z ichiga oladi:
O'quv rejasini loyihalash: Professional kompetentsiyalarga mos keladigan teatr faoliyatini o'z ichiga olgan modullarni ishlab chiqish. Masalan, rolli o'yin mashqlari ish joyidagi stsenariylarni simulyatsiya qilish uchun ishlatilishi mumkin.
•Talabalarning birgalikda ishlashini talab qiladigan, jamoaviy ish va muloqot ko'nikmalarini rivojlantirishni talab qiladigan guruh loyihalarini rag'batlantirish.
•Talabalar turli xil professional rollarni o'z zimmalariga oladilar, bu ularga nazorat ostida, qo'llab-quvvatlovchi muhitda mashq qilish va muayyan vakolatlarni rivojlantirish imkonini beradi.
•Improvizatsiya mashqlari ijodkorlikni, tez fikrlashni va moslashuvchanlikni, har qanday kasbda muhim ko'nikmalarni oshiradi.
•Hikoyalar yaratish va taqdim etish talabalarga samarali muloqot qilish uchun muhim bo'lgan hikoya qilish qobiliyatlarini rivojlantirishga yordam beradi.
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
Xulosa
Teatr pedagogikasining ta'lim amaliyotiga integratsiyalashuvi talabalarda kasbiy kompetentsiyani rivojlantirishga transformativ yondashuvni taqdim etadi. Tajribaviy o'rganish nazariyasi, konstruktivistik nazariya, sotsial-madaniy nazariya va ko'p intellekt nazariyasi kabi mustahkam ta'lim nazariyalari asosidagi teatr pedagogikasi kasbiy mahoratning ko'p qirrali tabiatini ko'rib chiqadigan yaxlit asosni taklif etadi. Talabalarni immersiv, interaktiv va hamkorlikdagi faoliyatga jalb qilish orqali teatr pedagogikasi professional dunyoda muvaffaqiyatga erishish uchun muhim bo'lgan muhim vakolatlarni rivojlantiradi.
Ko'p afzalliklariga qaramay, teatr pedagogikasini amalga oshirish puxta rejalashtirish va resurslarni taqsimlashni talab qiladi. Ta'lim muassasalari o'qitilgan fasilitatorlarga, tegishli joylarga va teatr faoliyati uchun vaqtga sarmoya kiritishlari kerak. Bundan tashqari, o'qituvchilar qo'llab-quvvatlovchi va inklyuziv amaliyotlar orqali o'quvchilarning potentsial qarshiligi va ishlash tashvishlarini bartaraf etishga tayyor bo'lishlari kerak.
Teatr pedagogikasi o'quvchilarda professional kompetentsiyani rivojlantirish uchun dinamik va ta'sirli yondashuvni ifodalaydi. Muloqot, jamoada ishlash, hissiy intellekt va muammolarni hal qilish kabi muhim ko'nikmalarni tarbiyalash orqali teatr pedagogikasi talabalarni kelajakdagi kareralarida muvaffaqiyatga erishish uchun zarur vositalar bilan jihozlaydi. Muammolar mavjud bo'lsa-da, ushbu innovatsion pedagogik strategiyaning afzalliklari uni zamonaviy ta'limga qimmatli qo'shimcha qiladi. Kasbiy talablar manzarasi rivojlanishda davom etar ekan, teatr pedagogikasi talabalarni zamonaviy ishchi kuchining murakkabligiga tayyorlashning istiqbolli yo'lini taklif etadi.
ADABIYOTLAR RO'YXATI | СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ | REFERENCES
1. Агамирзян Г.И. Из истории советского театрального образования: Автореф, дис. . канд. искусствоведения. Л., 1974.
2. Горчаков Н.М. Театр великая сила: Сб. ст. М., 1959.
3. Красовский Ю.М. Некоторые проблемы театральной педагогики Мейерхольда: Лекция. Л., 1981.
MUALLIF HAQIDA MA'LUMOT [ИНФОРМАЦИЯ ОБ АВТОРЕ] [AUTHORS INFO]
Roxila Nurova Ismoil qizi, o'qituvchi [Рохила Нурова Исмоил кизи,
преподаватель], [Roxila I.Nurova, teacher]; Uzbekistan,Navoiy sh., Navoiy k., 81 [адрес: Узбекистан, Узбекистан, Навоий., Навоийский у., 81], [address: Uzbekistan, Navoi sh., Navoi k., 81];
Xulosa
