Научная статья на тему 'ТАЙЁРЛОВ МАШҚЛАР ЁРДАМИДА МАЛАКАЛИ БОКСЧИЛАРНИНГ ТЕХНИК-ТАКТИК МАҲОРАТИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ'

ТАЙЁРЛОВ МАШҚЛАР ЁРДАМИДА МАЛАКАЛИ БОКСЧИЛАРНИНГ ТЕХНИК-ТАКТИК МАҲОРАТИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

291
39
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
етакчи машқлар / воситалар / ҳажмлар / аэробик режим / анаэробик режим / методика. / leading exercises / tools / volumes / aerobic regime / anaerobic regime / methodology.

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Р. Д. Халмухамедов, Д. Ш. Қаландаров, Қ. А. Умаров, Ғ. Р. Маткаримов

Мақолада машҳулотлар жараёнида етакчи машқлардан фойдаланиш асосида малакали боксчиларнинг техник ва тактик маҳоратини ошириш муаммолари кўриб чиқилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

IMPROVING TECHNICAL AND TACTICAL SKILLS OF SKILLED BOXERS THROUGH TRAINING EXERCISES

The article discusses the problems of improving the technical and tactical skills of qualified boxers based on the use of leading exercises in the training process.

Текст научной работы на тему «ТАЙЁРЛОВ МАШҚЛАР ЁРДАМИДА МАЛАКАЛИ БОКСЧИЛАРНИНГ ТЕХНИК-ТАКТИК МАҲОРАТИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ»

ТАЙЁРЛОВ МАШКЛАР ЁРДАМИДА МАЛАКАЛИ БОКСЧИЛАРНИНГ ТЕХНИК-ТАКТИК МА^ОРАТИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ

Р. Д. Халмухамедов

Узбекистон давлат жисмоний тарбия ва спорт университети профессори

Д. Ш. Каландаров

Узбекистон давлат жисмоний тарбия ва спорт университети катта укитувчиси

К- А. Умаров

Узбекистон давлат жисмоний тарбия ва спорт университети катта укитувчиси

F. Р. Маткаримов

Узбекистон давлат жисмоний тарбия ва спорт университети укитувчиси

АННОТАЦИЯ

Маколада машхулотлар жараёнида етакчи машклардан фойдаланиш асосида малакали боксчиларнинг техник ва тактик махоратини ошириш муаммолари куриб чикилган.

Калит сузлар: етакчи машклар, воситалар, хажмлар, аэробик режим, анаэробик режим, методика.

IMPROVING TECHNICAL AND TACTICAL SKILLS OF SKILLED BOXERS

THROUGH TRAINING EXERCISES

R. D. Xalmuxamedov Professor of the Uzbek State University of Physical Culture and Sports

D. Sh. Qalandarov Senior Lecturer at the Uzbek State University of Physical Culture and Sports

Q. A. Umarov

Senior Teacher at Uzbekistan State University of Physical Culture and Sports

G'. R. Matkarimov

Teacher of Uzbekistan State University of Physical Culture and Sports

ABSTRACT

The article discusses the problems of improving the technical and tactical skills of qualified boxers based on the use of leading exercises in the training process.

Keywords: leading exercises, tools, volumes, aerobic regime, anaerobic regime, methodology.

КИРИШ

Узбекистан мустакиллигининг 29 йиллик даврида жисмоний тарбия ва спорт сохасида катор ислохатлар амалга оширилди. Узбекистоннинг давлат сиёсатида мамлакатда жисмоний тарбия ва спортни ривожлантириш хамда соFлом авлодни тарбиялаш масалалари устувор йуналишга айланди. Хукуматимиз томонидан маьнавий ва жисмоний баркомол авлодни тарбиялаш борасида кабул килинган катор Формонлар ва карорлар, хукуматимиз томонидан чикарилган мазкур масалага оид Формоиш, К,арор ва Давлат дастурлари соFлом авлод FOясини боскичма-боскич умумхалк харакатига айланиб бораётганидан далолатдир.

Истеъдодли болаларни танлаш ва профессионал спортчиларни тайёрлаш буйича узлуксиз тизим яратилди. Бунинг натижасида Узбекистон спортчилари жахоннинг нуфузли мусобакаларида юксак Fалабаларни кулга киритиб, халкимиз салохиятини бутун дунёга намоён килмокда. Хусусан, спортчиларимиз 2016 йили Бразилияда утган Олимпия уйинларида 13 та, Паралимпия уйинларида 31 та медалга сазовор булиб, юртимиз спорти тарихидаги энг юкори натижаларга эришди.

АДАБИЁТЛАР ТАХЛИЛИ ВА МЕТОДОЛОГИЯ

Малакали спортчиларни тайёралаш тизимини такомиллаштириш укув -машFулот жараёнини ташкил килиш ва мазмунига, мусобака фаолиятини ривожланиши анъаналари билан мос равишдаги махсус тайёргарлик воситаларини танлашга янги методик ёндашувларни излаб топишни талаб килади.

Замонавий бокснинг узига хос хусусияти, купчилик мутахассисларнинг фикрига кура, беллашув жараёнига фаол, динамик, хужумкор характерни бериш, жангда мураккаб ва кутилмаган холатларнинг микдорини ошириш хисобланади. Рациолнал техниканинг мохияти ва харакатларнинг тежамкорлиги пайтида уларнинг вариативлиги анча даражада ошди, техник-тактик харакатларнинг туплами мураккаблашди ва шу билан бирга, уларни ракиб учун информативлиги камайди. Жангда Fалаба козониш, зарбаларни нишонга тегишининг тезкорлиги, аниклиги ва стабиллигини ортиши билан, спорт беллашувининг универсализация булиши билан мумкин булди (И.П. Дегтярев, В.А. Таймазов, Н.А. Худадов ва б.).

Укув-машFулот жараёнининг мухим воситаларидан бири - тайёрлов машклар булиб, улар спортнинг купчилик турларида ва мусобака фаолиятига

тайёргарликнинг барча боскичларида кенг кулланилади, боксчиларнинг мустакил шуFулланишларининг асосий мазмунини ташкил килади. Янги техник-тактик вазифаларни ута тезкор ечиш зарурати пайтида янги харакат вазифаларини тузиш учун конструктив элементларнинг функциясига етакчи мутахассислар эътибор каратишган (Л.П. Матвеев, И.А. Тер-Ованесян). Ушбу машклар жарохатланишларни, яшаш мухитининг нокулай шароитларида кумулятив самарани ошириш, бошка негатив омилларнинг таъсирини олдини олиш учун алохида ахамиятга эга булдилар. Лекин, юкори малакали боксчиларни мусобака фаолиятига тайёрлаш структурасида тайёрлов машкларни куллаш хозирги вактга кадар етарлича урганилмаган ва махсус адабиётларда кам курсатилган.

Бизнинг тадкикотларимиз долзарблиги юкори малакали боксчиларни мусобака фаолиятига техник-тактик тайёрлашнинг юкори ахамиятлилиги билан уни тайёрлов машклар ёрдамида укув-машFулот жараёнида такомиллаштириш методикасини етарлича ишлаб чикилмаганлиги уртасидаги карама-каршиликни ечишдан иборат.

Мавжуд адабиётлардаги маълумотлар ва замонавий бокснинг ривожланишини тахлил килиш асосида (И.П. Дегтярев, Е.А. Калмыков, А.Г. Ширяев), биз, агар укув-машFулот жараёни структурасида, юкори малакали боксчиларни тайёрлаш боскичига боFлик холда, 50 дан то 67% га кадар контактсиз тайёрлов машклар кулланилса, спортчиларнинг харакат ва жисмоний тайёргарликлари анча даражада яхшиланади, уларда долзарб жанговар ахборотни тезкор кайта ишлаш ва адекват жанговар харакатларни куллаш кобилияти ортади, бу, биргаликда уларнинг мусобака фаолияти натижаларини оширади.

Максадга ва тахминга мос равишда, битирув малакавий ишимизнинг куйидаги вазифалари белгиланди:

1. Юкори малакали боксчиларни тайёрлашнинг анъанавий воситаларини тайёрлов машкларга алмаштиришнинг назарий ва эмпирик шарт -шароитларини урганиш.

2. Юкори малакали боксчиларнинг машгулотлари жараёнида тайёрлов машкларнинг моделини яратиш ва тажрибада асослаш.

Ишимизда куйилган вазифаларни ечиш учун куйдаги илмий тадкикотлар усуллари кулланилди: адабиётлардаги манбаларини назарий тахлил килиш ва умумлаштириш, педагогик кузатишлар, педагогик назорат синовлари, педагогик тажриба, математик статистика усуллари.

НАТИЖАЛАР

Боксда машFулот юкламасини кайта таксимлашнинг замонавий усулларини излаш заруратини хисобга олган холда, биз, умумий жисмоний ва функционал тайёргарликнинг катта кисмини, биз томондан яратилган тайёрлов машклар воситасида ихтисослаштиришни лозим деб топдик, бунда, уз олдимизга иккита асосий вазифани куйдик:

1. Бокс билан боFлик булган жарохатланишларни, жуфтликларда ишлаш хажмини камайтириш хисобига минималлаштириш.

2. Аэроб режимда бажариладиган тайёрлов машклар хисобига умумий жисмоний ва функционал тайёргарликнинг даражасини, бир вактниг узида, умумий жисмоний тайёргарликнинг анъанавий, умумий кабул килинган воситаларини куллашнинг урнига, техник-тактик махорат даражасини ошириш.

Бокс техникасининг асосий усуллари купчилик муаллифлар томонидан куп адабиётларда куриб чикилган. Техниканинг ушбу ишлаб чикилган асосларига таянган холда, биз, шундай машкларни ва уларни бажариш усулларини изладикки, улар минимум жихозларни ёки кимматбахо снарядларни талаб килсин, уларни машFулот залида, очик жойда ва хар хил иклим шароитларида ва йил мавсумларида зарурий самара билан бажариш мумкин булсин.

Машкларни бажариш усуллари ва воситалари, тренерлар айрим машкларни конкрет спортчи учун узгартира олишлари мумкин булсин. Бизниг фикримизча, биз узимизнинг методикамизда таклиф килганимиздан ташкари, спортчиларнинг малакаси ва тайёргарлик даражасига боFлик холда машкларнинг сонини ошириш мумкин.

Х,ар бир утказилган тадкикот амалиётга кириб келганда реал булиб колади [1]. Уйлаймизки, хар бир тренер, ушбу йуналишда иш олиб бориб ва бизнинг методикамиздаги у ёки бу машклар билан куролланиб, ушбу сохада прогрессга эришиши мумкин ва уз боксчиларини укитиш ва техник-тактик махоратини мажмуали ривожлантиришни такомиллаштириш учун бирон-бир янгиликни яратиши мумкин.

Одий спорт махорати ва болалар спорт мактаблари учун машFулот ишларининг одатдаги режалаштирилган соатлари микдоридан келиб чиккан холда, тажриба гурухи йиллик хажмни 1520 академик соат (1140 астрономик соат), хафталик хажмни - 32 академик соат (24 астрономик соат), кундалик хажмни - 4 академик соат бажарди. МашFулот ишининг акцентини тайёрлов машкларни бажариш учун вактни ошириш томонга буриш шундан иборат булдики, хар бир кечки машFулотда вактнинг 20 минутига кадари кизиб олиш

машкиникидан олинди, чунки енгиллаштирилган характердагитайёрлов машклар кизиб олиш машкининг табиий давоми хисобланади. Яна 20 минути машFулотнинг асосий кисмидан олинди, шу вакт микдорига кулкопларда жуфтликларда ишлаш вакти камайтирилди. Жами, тайёрлов машкларга кечки машFулотлрада ойига 40 минут баFишланди.

Махсус жисмоний тайёргарлик боскичида хам жанговар спорт формасининг тупланишига ва анаэроб режим шароитида юрак-тмоир тизимининг адаптацияси дарашасини ошириш имконини берадиган тайёрлов ва махсус машклар кулланилди.

Махсус тайёргарлик боскичида снарядларда ишлашда (кичкина ва катта копларда, ичи тулдирилган ва пневматик бокс грушаларида), шарпа билан жангда, тошойна олдида, индивидуал техник-тактик харакатларни ишонган холда шерик билан узлаштириш шароитида техник -тактик харакатларнинг хилма хил вариациялари кулланилди. Тайёрлов машкларнинг барчаси моделли дарслар буйича таркатилган булиб, улар уз навбатида, хафталик цикл буйича таксимланган. Хафталик цикллар, йиллик цикл мусобакаларининг таквимига боFлик холда, тайёргарлик боскичлари буйича таксимланган булиб, шу даврда тажриба утказилди.

Педагогик тажриба, юкори малакали бир гурух боксчилар (n=12 киши) иштирокида утказилди, уларнинг ичида 2 нафари спорт устаси (СУ), 7 нафари спорт усталигига номзод (СУН) ва 3 нафари биринчи разрадли. Тажриба гурухи йиллик хажмда 1520 соат, хафталик хажмда - 32 соат, кундалик хажмда - 4 соат бажарган (1-жадвал).

Йил давомида ишнинг умумий хажмини узгартирмасдан туриб, биз, кундалик машFулот фаолиятининг акцентини, хар бир машFулот машFулотларида тайёрлов машкларнинг микдорини купайтириш томонига угартирдик. Тайёрлов машкларнинг барчаси аэроб режида утказилди. Йиллик тажриба давомида, биз, юкламани таксимланишининг берилган схемасидан ташкарига чикмадик. Унинг хажми камаймади хам ва купаймади хам.

Укув йилининг бошида (сентябрь) ва унинг якунида (май) умумий жисмоний ривожланишни курсатадиган назорат улчовлари амалга оширилди. Тажриба жараёнида, машFулот жараёнини анча сифатли ва унумдор утказиш имкониятини берадиган янги машклар киритилди. Тажриба гурухи боксчилари, биз машFулот жараёнига киритган машкларни ижро этишга катта кизикиш билан карадилар. Бир неча ойдан сунг, тажриба гурухининг купчилик боксчиларининг фикрига кура, улар уз таналарини анча эпчил, усулларни

бажариш пайтида купчилик техник элементларни енгилрок ва бемалол бажара бошлашганини хис килишган.

Бундай тажриба иши бир йил давом эттирилгандан кейин, гурух техник махоратнинг янги, анча юкори даражасига чикди, барча боксчилар уз харакатларида анча маневрлирок, харакатчанрок, анча табиий ва координацияли булдилар, спаррингларда ва расмий мусобакаларда утказиб юборилган зарбалар курсаткичи пасайди, бурун конашлари деярли тухтади.

Тайёрлов машклар тайёргарлик боскичлари буйича таксимланди. МЖТ боскичи учун тайёрлов машклар гурухи кулланилди, улар ушбу тажриба гурухининг хар бир аъзосининг индивидуал техник арсеналини анча тезкор ва самарали узлаштириш ва такомиллаштириш имконини берди ва шу билан бирга, УЖТ даражасини оширди.

1-жадвал

Тайёргарликнинг асосий воситаларини 2018-2019 укув йилига таксимланиши

Ойлар буйича а

jj 1 Апрель 1 1 | Август Сентябрь ьй 1 Ноябрь Деибрь ■ В м N | 8 1 1 1 II * £

1. Машгулот кунлари 26 27 27 27 27 26 27 27 26 27 26 27 320 кун -

2. Машгулотлар 48 i0 50 50 50 48 50 50 48 50 48 50 592 -

3. Тренировка соатлари 124 128 128 12S 128 124 128 128 124 128 124 128 1520 соат -

4. Воситалар: тайёрлов машклар. соат 80 86 84 86 34 76 120 84 76 84 76 84 1020соат. 67

5. тайёрлов мапщлар. УЖТ. с 60 60 40 - 60 60 120 60 30 14 14 18 536 соат. 35

б. тайёрлов мапщлар. МЖТ, с 16 20 24 46 14 8 - 14 26 14 26 18 226 соат. 14

7. тайёрлов мапщлар. МТ,с 4 6 20 40 10 8 - 10 29 16 8 8 150 соат. 10

8. жуфтликларда СТТМ , с 8 16 14 16 14 10 - 16 14 16 14 16 154 соат. 10

9. СТТМ сыарядларда, с 14 14 16 14 16 14 - 14 16 14 16 14 162 соат. 11

10. Спарринглар 2 2 2 2 - - - - 2 2 2 2 16 соат 2,5

11. Кучишлар, с 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 2 46 соат 3,5

12. Анъанавий УЖТ5 с 8 6 8 6 8 6 8 6 8 6 8 6 90 соат. б

13. Мусобацалар ва мусобака кунлари i и -г Республика чемпионаты & -г & -г & -г Республика кубоги S ы о

МТ боскичи учун техник харакатларни ижро этишни жанговар харакатларникига якинлаштириш имконини берадиган, лекин шерикларнинг контактини чегаралаш билан машклар таклиф килинди, улар мушак хиссиётларининг уткирлигини, жарохатларсиз ва кон окизмасдан булажак жангларга реакция тезкорлигини саклашга имкон беради.

МУ^ОКАМА

Барча тайёрлов машцлар аэроб режимда утказилди, бунда умумий жисмоний ва функционал тайёргарлик даражасини ошириш вазифаси

бажарилди, илгари эришилган техник-тактик махорат даражаси сакланди ва ривожлантирилди. Ундан ташкари, аэроб йуналишдаги тайёрлов машкларни куллаш хисобига нокулай омилларнинг таъсирига организмнинг умумий (носпецифик) чидамлилигини ошишини, В.А. Коледа ва В.А. Медведевнинг организмни нокулай шароитларга умумий чидамлилигини ошириш туFрисидаги маълумотлари тасдиклади [4]. Бу, спортчиларнинг саломатлиги ва машFулот килаганлигининг умумий даражаси курсатькичларини анча ортганлигида, бурундан кон кетиши микдорининг камайишида, айримларида эса умуман йук булганлигида ифодаланди. Тажриба гурухи боксичларида спорт махорати анча ортди, бу, Узбекистон чемпионатида, Узбекистон кубогида ва халкаро турнирларда муваффакиятли чикиш имкониятини берди. Мазкур тажриба гурухи боксичларида, тажриба даврида мусобакаларда иштирок этиш графиги жуда зич булди. Натижалар жадвалида энг ахамиятли ва йирик мусобакалар келтирилган, айрим тайёрлов ва тайёргарлик стартлари хисобга олинмаган. Мусобакалар таквимини хисобга олган холда, йиллик режалаштириш тажриба гурухи боксчиларини иккита асосий стартларга - Узбекистон чемпионатига ва Узбекистон кубогига келтиришда тузилган эди.

Биринчи асосий старт апрел ойига мулжалланди (мамлакат чемпионати). Иккинчи асосий старт декабр ойига мулжалланди (Узбекистон кубоги), унда миллий терма жамоа таркиби аникланди, мамлакат терма жамоаси штат бирлиги таксимланди, йилнинг барча хакаро мусобакаларига чикадиган делегацияларнинг таркибий руйхати тузилди. Крлган турнирлар, асосий стартларга тайёрлов , техник-тактик махоратни мустахкамловчи, жанговар тажрибани эгаллашга кумаклашадиган сифатида кулланилди.

Кундалик икки марталик машFулотлар пайтида, эрталабки машFулот 2 соат давомида факат аэроб режимда утказилди. УЖТ боскичида кечки машFулотлар пайтида, асосан тайёрлов машклардан таркиб топган дарслар моделлари билан биргаликда, умумий жисмоний тайёргарликнинганъанавий воситалари кулланилди, яъни кросслар, баскетбол, футбол, регби уйинлари, тошларни, ядроларни улоктириш, куч гимнастикаси, сузиш, эшкак эшиш, лекин катта булмаган хажмларда. МЖТ боскичида кечки машFулотларда, биз ишлаб чиккан тайёрлов машклар кулланилди, улар очик жойларда ва бокс залида бокс снарядлари билан бажарилди. МТ боскичида жуфтликларда ва снарядларда ишлаш пайтида махсус тайёрлов машклар кулланилди.

Мазкур методикани куллашнинг зарурати шундан хам иборатки, мусобакаларда чикишларнинг асосий боскичидан кейин дам олиш ва базавий тайёргарлик боскичи келади, унда спортчининг жисмоний ва функционал

сифатлари такомиллашади. Педагогик тажриба натижасида техник -тактик махоратнинг такомиллашуви содир булади. Боксда жисмоний сифатларни ривожлантиришни купчилик ихтисослаштирилган хамда техникани такомиллаштириш билан бирга бир вактда куллаш зарур.

НАТИЖАЛАР

Педагогик тажриба натижасида, биз, синовдан утувчиларда жисмоний ва махсус сифатларини стабил ошишини, техник-тактик махорат даражасининг ортишини ва йирик халкаро мусобакаларда чикишларга эришдик.

Бизнинг методикамиздаги купчилик тайёрлов машклар аэроб режимда бажарилади, бу, функционал имкониятларни ошишига кумаклашади ва В.А. Коледа, В.А. Медведев [4] ва бошка муаллифларни аэроб режимда бажариладиган машкларни организмнинг химоя функцияларига ва нокулай лмилларга умумий носпецифик чидамлиликни оширишга ижобий таъсир курсатиши туFрисидаги фикрларини тасдиклайди. Бир вактнинг узида бокс травматизмини минималлаштирилишга олиб келади.

Тажриба давомида боксчиларнинг жисмоний тайёргарликларини узгаришлари динамикаси, барча асосий жисмоний ва махсус сифатларни ишонарли ортишини тасдиклайди.

Спорт устаси нормативини бажариш динамикаси боксчиларнинг техник-тактик махорати даражасини ишонарли ошишини акс этади.

Тажриба гурухи боксчиларини мухим мусобакаларда чикишлари динамикаси, натижавийлик даражасинги ортганлигини ва турли даражадаги мусобакаларда чикишларнинг муваффакиятини ишонарли курсатади, бу, ушбу методика амалий кулланилганида боксчиларнинг жисмоний ва махсус сифатларнинг усишига, техник-тактик махорати даражасини ошишига мажмуавий ижобий таъсир килади, деб тахмин килиш ва уни амалиётга тавсия килиш мумкин.

Тажрибанинг натижалари, биз томондан таклиф килинган боксчиларнинг техник-тактик махорати даражасини бир вактнинг узида уларнинг жисмоний сифатларини ва функционал тайёргарликларини яхшилаш билан такомиллаштириш йуналишлари - замонавий бокс учун анча истикболли хисобланади хамда бокс билан шуFулланишлар, машFулот жараёнида анча кам даражада жарохатланишлар олиниши туфайли, усиб келаётган авлоднинг купчилиги учун анча кизикарли булиб колади, деб умид килиш имкониятини беради. Тайёрлов машклар хисобига эришиладиган куллар ва оёклар ишининг алокаларини яхшилаш, координацион кобилиятларни, эпичилликни, фазодаги

хилма хил харакатланишлар билан боFлик булган харакатлар пластикасининг умумий яхшиланиши, машFулот жараёнида узлаштирилган ушбу сифатлар спортчиларда бир умр сакланиб колади, деб ишонишга имкон беради. Хдракат ахборотини анча тезкор кайта ишлаш кобилияти ва карорларни анча тез кабул килиш одати хам ушбу спортчиларга кейинги хаёт фаолиятиларида ёрдам бериши мумкин.

ХУЛОСА

Мутахассисларнинг тажрибаси ва шахсий тадкикотларимизнинг натижалари асосида, боксчиларнинг техник-тактик махоратларини, жисмоний ва махсус тайёргарликларини анча стабил усиши учун машкларни цикллар буйича, тайёргарлик боскичлари буйича шундай куллаш максадга мувофикки, унда машFулот жараёнининг олдинги боскичи кеийнгисига ижобий таъсир килсин.

2. Тайёрлов машкларнинг методикаси, мусобакаларга тайёргарлик боскичларини, умумий жисмоний тайёргарликни, махсус жисмоний тайёргарликни, махсус тайёргарликни хисобга олган холда тузилди. Укув-машFулот машFулотлари соатларининг микдори, худди юкори спорт махорати гурухлариники каби назарда тутилди. Биз томондан таклиф килинган тайёргарлик воситаларининг кайта таксимланиши, тажриба натижасида машFулот иши умумий хажмининг 67% га кадар, тайёрлов машклар тизими воситасида бажариш имконини берди. Биринчи ва иккинчи йил тажрибаларининг йиллик режаси тулик хажмда бажарилди.

МашFулот машFулотларини тузиш пайтида, куйидаги ташкилий-методик холатлар хисобга олинди:

- МашFулот воситаларини рационал танлаш;

- Машкларнинг сони ва характери;

- Дам олиш паузалари ва синовдан утувчиларнинг тикланиши характери ;

- Машкларни бажариш суръати;

- Машкларни бажариш усули;

- Купчилик машкларни бажаришнинг аэробли режими;

- Олдинги ва кейинги машкларнинг бирга булиши имконияти;

- Тайёрлов машкларга ажратиладиган вактнинг умумий микдори.

3.МЖТ боскичида кулланиладиган, техник-тактик махоратларни такомиллаштиришга йуналтирилган ва аэроб-анаэроб режимда бажариладиган машклар мажмуаси, замонавий бокс беллашувида зарур булган, боксчининг

ишчанлик кобилиятини ва махсус жисмоний сифатларини ошириш имконини беради.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

МТ боскичида кулланиладиган, усулларни тезкор бажаришга йуналтирилган машклар мажмуаси, юкори суръатни ва мусобака режимига якин булган, минутига 200 та зарбалик пульс режимини ушлаб туриш имконини беради.

Шакллантирувчи тажрибаларда тайёрлашнинг анъанавий воситаларини, укув-тренгировка жараёнининг хар хил этаплари ва боскичлари учун ишлаб чикилган, контактсиз тайёрлов машклар билан алмаштириш зарурати асосланган. Йиллик циклда тайёрлов машкларнинг 67% ни куллаш, куйидагиларга олиб келди:

- боксчиларнинг УЖТ, МЖТ ва МТ курсаткичларидаги натижаларни ишонарли усишига ( Р <0,05-0,001);

- спортнатижаларини анча ортишига: тажриба давомида тажриба гурухидаги 12 нафар синовдан утувчидан 7 нафари спорт устаси нормативини бажаришди, синовдан утувчиларнинг барчаси республика ва халкаро мусобакаларда совриндор уринларни эгаллашди.

REFERENCES

1. Тошпулатов, Х. М., Ибрагимов, Ф. З., & Исмаилов, Д. Х. (2019). Профессионально-прикладная физическая подготовка. Среднее профессиональное и высшее образование в сфере физической культуры и спорта: современное состояние и перспективы развития, 71-72.

2. Ашуркова, С. Ф. (2019). Установочно-профилактическая начимость предсоревновательной разминки у волейболистов разной квалификации. Фан-тортга, 37-40.

3. Maxkamov, I. (2020). Oliy ta'lim muassasalari o'qituvchilarining jismoniy tarbiyada kasbiy mahoratini rivojlantirish moduli. Xalq-Ta'limi, 83-85.

4. Tajibayev, S. S. (2016). Use of innovative technologies in registration and processing of indicators of special efficiency of athletes. European Journal of Research and Reflection in Educational Sciences Vol, 4(2).

5. Жахонгиров, Б. Б. (2020). Научно-технические связи Узбекистана с зарубежными странами. Бюллетень науки и практики, 6(8).

6. Кдырова, М. А., & Назарова, Г. О. (2016). Профессионально-педагогическая подготовленность тренеров и возможности её совершенствования с использованием обучающих тестов. In Актуальные проблемы физической культуры и спорта (pp. 165-170).

7. Кдырова, М. А., & Абатова, Г. Н. (2021). Прессо-депрессорная разминка как эффективное средство настройки психофункциональной готовности спортсменов к соревнованиям. Academic Research in Educational Sciences, 2.

8. Пулатов, А. А. (2017). Явление укачивания при занятиях волейболом и его влияние на результативность подач. In ЛУЧШАЯ НАУЧНАЯ СТАТЬЯ 2017 (pp. 215-218).

9. Сафарова, Д. Д., Алиева, К. К., & Серебряков, В. В. (2017). Об особенностях компонентного состава массы тела у спортсменок, специализирующихся в спортивных единоборствах. Наука и спорт: современные тенденции, 15(2).

10. Abduraxmonova, J. N., & Xolisov, B. A. (2020). Turkiston iqtisodiy kengashining o'lka ijtimoiy-iqtisodiy hayotiga ta'siri. Утмишга назар, (2), 63-73.

11. Xolisov, B. A. (2020). Sovet hokimiyatini o'rnatilishi va boshqaruv siyosati. Oriental art and culture, 115-118.

12. O'tayev, A. Y. L. (2020). Zаmonаviy tа'limdа bo,lаjаk boshkng'ich sinf o,qituvchilаrining siyosiy tarbiyasi. Science and Education, 1(Special Issue 4).

13. O'tayev, A. Y., & Eshmanova, N. N. (2020). Та1т tаrаqqiyotidа renаssаnsning o'rni. Academic research in educational sciences, 1(4), 788-794.

14. Арипов, Ю. Ю. (2021). Умумий урта таълим муассасаларида дарсдан ташкари жисмоний тарбия-соFломлаштириш ва оммавий тадбирларини ташкил этишнинг узига хос хусусиятлари. Academic Research in Educational Sciences, 2.

15. Эштаев, С. А. (2020). Значимость координационных способностей в рамках учебно-тренировочного процесса. Фан-Спортга, 67-69.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.