Научная статья на тему 'ТАСВИРИЙ САНЪАТДА КОМПОЗИЦИЯ АСОСЛАРИ'

ТАСВИРИЙ САНЪАТДА КОМПОЗИЦИЯ АСОСЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Искусствоведение»

CC BY
119
15
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Санъат / композиция / рассомчилик / таълим / жанр. / art / composition / painting / education / genre.

Аннотация научной статьи по искусствоведению, автор научной работы — Қурбонова, Барчиной Мирзаҳамдамовна

Мақолада тасвирий санъатда композиция, рассомчилик ранг тасвир масалалари ёритилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

FUNDAMENTALS OF COMPOSITION IN FINE ARTS

The article deals with the issues of composition, painting, color image in the visual arts.

Текст научной работы на тему «ТАСВИРИЙ САНЪАТДА КОМПОЗИЦИЯ АСОСЛАРИ»

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

VOLUME 2 | ISSUE 10/2 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

ТAСВИРИЙ CA^A^A КОМПОЗИЦИЯ AСОСЛAРИ

^урбонова Барчиной Мирза^амдамовна

ФaрFOнa дaвлaт университети Tacвирий caнъaт кaфедрacи мудири, кaттa У^итувчи qurbonovamirzahamdamovnabarchn@gmail.com

АННОТАЦИЯ

Мацолада тасвирий санъатда композиция, рассомчилик ранг тасвир масалалари ёритилган.

Калит сузлар: Санъат, композиция, рассомчилик, таълим, жанр.

The article deals with the issues of composition, painting, color image in the visual arts.

Key words: art, composition, painting, education, genre.

Композиция фaни Реcпубликaмиздa бaдиий тaълим иcлoхoтлaрини янaдa чукурлaштириш, мaлaкaли мутaхaccиc рaccoм (дизaйнер) кaдрлaр тaйёрлaш бoрacидa улaрнинг кacбий хуcуcиятлaрни ривoжлaнтирувчи, шунингдек, иктидорли, ижодкор рaccoм кyникмaлaрини yзидa нaмoён килувчи Ba œxara кизикиш уЙFOтa олувчи, Уз йyнaлишини тoпишдa, aйникca, бaдиий acaрнинг композицион курилишини Ургaтувчи фaн cифaтидa зaрурияти кaттa.

MyX^KAMA BA НAИЖAЛAР

Композиция acocлaрини Ургaнишдaн мaкcaд, aмaлий мaшFулoтлaр жaрaёнидa ижoдкoрликкa йyнaлтириш Ba муcтaкил тacвирий caнъaт уcтидa ишлaшни шaкллaнтиришдaн ибoрaтдир. Сaнъaтдa мaзмунaн Ba FOянинг энг яхши ечимини умум ижодий мaхoрaтини ошириш, нaфocaт тaрбияcининг мухим oмиллaридaн биридир. Хдр кaндaй ижодкор yтмишдaги рaнгтacвир caнъaт уcтaлaри меросини Ba тaжрибaлaрини Ургaниш билaн биргa, тoмoшaбингa чукур тaъcир этувчи тacвир кoнунлaри Ba услубиятини хдм Ургaнaди.

Tana6a yзлaштириш жaрaёнидa композицион acaрдa хaётий вoкеликнинг coFлoм рухияти, эмoциoнaл бaдиий тaъcирчaнлигигa эришиши мухим aхaмиятгa эгaдир. Ёзги aмaлиёт Ba^i^a тyплaнгaн тacвирий aшёлaр acocидa композицион вaзифa бaжaриш. Мaнзaрa чизиш учун нихoятдa кизикaрли сюжет жойини тaнлaб билишгa Ургaтиш. Ундaги acocий нaрcaни фaрклaгaн хoлдa KOFOЗгa жoйлaштириш, перcпективaдaги уфк чизиFи, куриш нуктacи Ba бош^

ABSTRACT

КИРИШ

Oriental Renaissance: Innovative, p VOLUME 21 ISSUE 10/2

educational, natural and social sciences -------- JtV ISSN 2181-1784

Scientific Journal Impact Factor Q SJIF 2022:5.947

Advanced Sciences Index Factor ASI Factor = 1.7

тушунчаларга эга булиш, амалиётдаги олган тассавирларини ёккол тарзда тасвирлай олиш. Манзарадаги ранглар билан ишлаш жараёнида туFри ифодалай олиш, матога уша жойини кандай холатини, дарахт ва усимликларга ёруFлик тушиши, ёки эрта тонгда рангларнинг тиниклигини ифодалай олиш, окшом пайтидаги табиат манзарасини куринишини курсата билиш.

Талаба комопозиция канида бирон-бир рангнтасвир жанрларидан бирида асар яратади. Ушбу фандан берилган топширикни бажариш учун авво талаба мавзу ва рангтасвир жанрларидан бирини танлайди. Бу жанрлар:

1. Портрет жанри;

2. Манзара жанри;

3. Натюрморт жанри;

4. Маиший жанри;

5. Батал жанри.

Талаба мавзу ва жанрни танлашдан сунг изланиши жараёнини бошлайди. Утилган мавзу буйича эски усталарнинг асарларини тахлил килади, мавзуси хозирги даврга мансуб булса, шундай вокеалар буладиган жойларга бориб кузатади.

Композиция мукаммаллигининг биринчи белгиси-картина мазмуни бир карашда узок масофадан укилиши керак. Аксинча эса, энг мухими композиция безаги - композиция томошабинга тушунарли булиши асоси топилмаганлигидадир.

Эскиз - бу картина лойихаси, картина устида ишлашнинг биринчи боскичи. Эскизда холст формати, тасвир улчамлари, куриш нуктаси, горизонт чизи^ баландлиги аникланади. Эскиз вариантларида ифоли, аник ечим, буюм ва объектларни хакконий жойлаштириш, киёфаларни гурухлаштириш, FOявий марказни аниклаш амалга оширилади. Композицияда ортикча шакл, киёфа булмаслиги керак. Х,ар бир киёфа умумий FOяда уз вазифасини белгилаши ва хамма холатлар мавзуни очиб беришга ёрдам бериши керак.1

Эскизни рангда ишлов беришда картина томошабинга яхши таъсир килиши учун мавзу, FOяга асосан колорит яратиш керак. Картина колорити тасвирланаётган холатнинг тусига ва рангига, кун вактига, об-хаво шароитига мос келиши керак. Эскиз ранг курилиши шундай ташкил килиниши керакки, у

ёритилиши холатини, композиция марказини аниклашга хизмат килиб

2

картинанинг таъсир кучини тулдирсин. 2

1 Charles Bouleau The painter's secret Geometry A study of Composition in art

2 Stacey Goerge Artists Living With Art

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

VOLUME 2 | ISSUE 10/2 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

Айнан вокелик содир булаётган жойдан наброска, зарисовка ва этюдлар килади. Ушбу ечилган материаллар оркали талаба уз мавзуси буйича биринчи эскизлар килади. К,илинган асарлардан маъкули домла томонидан тасдикланади ва тасдикланган эскиз буйича талаба яна изланишлар олиб борилади. Эскиздаги хажмларникелтириб чикади, асар колоритини хал килади. Шу тарика яна бир нечта эскизлар булади. Эскизлардан енг мукаммали танланади.

Картинада хамма нарса асосий фикрга ва Fояга каратилиши керак. Композиция яхлитлигига иккинчи даражали нарсалар биринчи даражали нарсаларга боFлик булиб, бутун тасвирни ягона максадга кузга ташланмаслиги лозим. Асосий кисм ажратилиб тасвирланади. Агар картинади нарсалар бир хил ахамиятли булиб пала-партиш тартибда жойлаштирилса, композиция уз ифодалилигини, ахамиятини йукотади.

Асосий натура тасвирини картинада яхширок жойда диккат билан тасвирлаш мухим.

Асосий харакат, вокеа картина текислигининг марказига якинрок жойлаштирилади. Бу томошабинга картинани куришда унинг маъносини узокдан тула камраб олишга имкон беради. Композицияда бир неча бир хил ахамиятга эга марказ композиция яхлитлигини ва бирлигини бузади. У томошабин идрок килишига имкон бермайди.3

Композиция марказини ажратиб курсатишда картинани табиий идрок килишда нур-соя, киёфалар катталиги, ранглар нисбати ва киёфалар оралиFи масофаси оркали амалга оширилади. Рассом картинанинг мухим кисмини ранг билан, тус билан ва деталларга ишлов бериш йули билан амалга ошириш

4

мумкин.4

Талабаларнинг дунёкарашини шакллантириш, ижодий тасаввур ва образли фикрлаш кобилиятини ривожлантириш. Кенг бадиий эстетик маданият ва бадиий сезгини тарбиялаш, санъат асарини тахлил килиш малакасини ошириш, атроф- мухитдан олган таъсуротларини ижодий танлаб олиб, образли шаклда хакконий тасвирлашдир.

REFERENCES

1. Абдуллаев Н.Х. "Чизматасвир". Укув кулланма. Иктисод- молия, Т.,2010. 80 б 2 нусха.

3 Stacey Goerge Artists Living With Art

XULOSA

Oriental Renaissance: Innovative, p VOLUME 21 ISSUE 10/2

educational, natural and social sciences -------- JtV ISSN 2181-1784

Scientific Journal Impact Factor Q SJIF 2022:5.947

Advanced Sciences Index Factor ASI Factor = 1.7

2. Орипова М. "Гипс шаклларининг чизма тасвири". Методик кулланма. Чашма принт, Т .,2011й 72 б. 5 нусха.

3. Тошмуродов М. "Чизматасвир" Укув кулланма. Ношир, Т., 2012 й. 124 б. 5 нусха.

4. Mirzahamdamovna, K. B., Erkinovna, A. N., & Jumadillaevich, S. R. (2021). USE OF INNOVATIVE EDUCATIONAL TECHNOLOGIES IN FINE ARTS CLASSES OF HIGHER EDUCATION INSTITUTIONS.

5. Mirzahamdamovna, K. B., Erkinovna, A. N., & Jumadillaevich, S. R. (2021). USE OF INNOVATIVE EDUCATIONAL TECHNOLOGIES IN FINE ARTS CLASSES OF HIGHER EDUCATION INSTITUTIONS.

6. Sadikovna, S. G., Kurbonova, B., Akhmedova, N., & Sulaymanova, S. (2020). FUNDAMENTALS OF PROFESSIONALISM DEVELOPMENT ON THE EXAMPLE OF PRACTICAL EXERCISES ON FORMING THE SKILLS AND SKILLS OF FUTURE TEACHERS. PalArch's Journal of Archaeology of Egypt/Egyptology, 77(6), 8894-8903.

7. Barchinoy, K., Sevarakhon, S., & Mukhammadkodir, Y. (2021). EFFECTIVE METHODS OF TEACHING FINE ARTS AND DRAWING AT SCHOOL.

8. Barchinoy, K. (2019). Problems of Improving Artistic Perception of Future Art Teachers. Cross-Cultural Communication, 15(4), 79-82.

9. Qurbonova, B. (2021). The history of visual art and it's importance in people life. ACADEMICIA: AN INTERNATIONAL MULTIDISCIPLINARY RESEARCH JOURNAL, 11(2), 1558-1561.

10. Nazokat, A., Ibrokhim, Y., & Makhpuzakhon, A. (2021). FACTORS OF DEVELOPMENT OF FINE ARTS.

11. Nazokat, A. (2021). Means of Ensuring the Integrity of the Image and Writing in the Performance of Visual Advertising.

12. Kakharovna, A. M., Tadjimatovich, Y. M., Rakhmatovich, S. O., & Mirzahamdamovna, Q. B. (2021). Modern Approaches to the Teaching of Fine Arts. Solid State Technology, 64(2), 4250-4254.

13. Nodirjon, M., Abdusalom, M., & Ozodbek, S. (2021). TECHNOLOGIES OF TEACHING FINE ARTS WITH MODERN METHODS.

14. Zulfiya, B., Rakhmonali, S., & Murodjon, K. (2021). A BRIEF HISTORY OF THE DEVELOPMENT AND TEACHING OF DRAWING SCIENCE IN UZBEKISTAN.

220

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.