Научная статья на тему 'Тасвирий санъат машғулотларида талабаларнинг ижодий қобилиятини ривожлантиришда инновацион технологиялардан фойдаланиш'

Тасвирий санъат машғулотларида талабаларнинг ижодий қобилиятини ривожлантиришда инновацион технологиялардан фойдаланиш Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
1377
245
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
мустақил таълим / педагогик технология / мультимедиа / акмеология / ноанъанавий таълим / касбий таълим / композиция / образ / independent formation / pedagogical technologies / multimedia / akmeologiya / not traditional education / vocational training / composition / image

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Султанов Ҳ. Э.

Мақолада замонавий инновацион технологиялардан фойдаланиш методлари, талабаларнинг ижодий қобилиятларини шакллантириш, уларда тасвирий санъатга нисбатан меҳр уйғотиш йўлларига оид изланишлар олиб борилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

IMPLEMENTATION OF INNOVATION TECHNOLOGIES ON GRAPHIC ARTS LESSONS FOR DEVELOPMENT OF STUDENTS CREATIVE ABILITIES

In article author discuses the method of innovation technologies implementation, to forming of student’s creative abilities and as well to develop among them the love to graphic arts.

Текст научной работы на тему «Тасвирий санъат машғулотларида талабаларнинг ижодий қобилиятини ривожлантиришда инновацион технологиялардан фойдаланиш»

V_/

Султанов Х.Э.,

Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети «Тасвирий санъат ва уни укитиш» кафедраси катта укитувчиси

ТАСВИРИЙ САНЪАТ МАШГУЛОТЛАРИДА ТАЛАБАЛАРНИНГ ИЖОДИЙ КОБИЛИЯТИНИ РИВОЖЛАНТИРИШДА ИННОВАЦИОН ТЕХНОЛОГИЯЛАРДАН ФОЙДАЛАНИШ

СУЛТАНОВ Х,.Э. ТАСВИРИЙ САНЪАТ МАШ¥УЛОТЛАРИДА ТАЛАБАЛАРНИНГ ИЖОДИЙ КОБИЛИЯТИНИ РИВОЖЛАНТИРИШДА ИННОВАЦИОН ТЕХНОЛОГИЯЛАРДАН ФОЙДАЛАНИШ

Маколада замонавий инновацион технологиялардан фойдаланиш методлари, талабалар-нинг ижодий кобилиятларини шакллантириш, уларда тасвирий санъатга нисбатан мех,р уЙFотиш йулларига оид изланишлар олиб борилган.

Таянч сузлар ва тушунчалар: мустакил таълим, педагогик технология, мультимедиа, акмео-логия, ноанъанавий таълим, касбий таълим, композиция, образ.

СУЛТАНОВ Х.Э. ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ИННОВАЦИОННЫХ ТЕХНОЛОГИЙ НА УРОКАХ ИЗОБРАЗИТЕЛЬНОГО ИСКУССТВА ДЛЯ РАЗВИТИЯ ТВОРЧЕСКИХ СПОСОБНОСТЕЙ СТУДЕНТОВ

В статье рассуждается о методах использования инновационных технологий, формирования творческих способностей студентов, а также о том, как разбудить у обучаемых любовь к изобразительному искусству.

Ключевые слова и понятия: самостоятельное образование, педагогические технологии, мультимедиа, акмеология, нетрадиционное обучение, профессиональное образование, композиция, образ.

SULTАNOV Н.Е. IMPLEMENTATION OF INNOVATION TECHNOLOGIES ON GRAPHIC ARTS LESSONS FOR DEVELOPMENT OF STUDENTS CREATIVE ABILITIES

In article author discuses the method of innovation technologies implementation, to forming of student's creative abilities and as well to develop among them the love to graphic arts.

Keywords: independent formation, pedagogical technologies, multimedia, akmeologiya, not traditional education, vocational training, composition, image.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2016, 11

Жамиятимиз ривожланишининг чуцур ицтисодий ва иж-тимоий узгаришлар руй бераётган цозирги босцичида тала-баларга таълим-тарбия бериш сифатини ошириш йуллари ва воситаларини излаб топиш замонавий педагогиканинг асосий долзарб вазифаларидан бири булиб цолмоцда.

Бу масалага Ватанимиз мустакилликка эриш-гандан кейинги йилларда хукуматимиз томони-дан хам катта эътибор берилиб келинаётганли-ги хаммамизга аён. Узбекистонда олиб борила-ётган таълим ислохоти бевосита унинг демократии бозор муносабатларига утиш жараёни билан бирга амалга ошмокда. Мазкур жараён-лар мохиятан педагогик таълим тизими кад-рлар тайёрлаш имкониятларининг тубдан ях-шиланишига, жамиятни оFишмай ривожланти-риш негизида умумжахон таълим мухитига мос тарзда узлуксиз педагогик таълим тизимини яратишга олиб келади1.

Шу сабабли хам биринчи навбатда таълим мазмуни ва унинг таркибини кенгайтириш ва чукурлаштириш, хусусан, инновацион техноло-гиялар ёрдамида таълим сифатини ошириш Fояси кун тартибига кундаланг килиб куйилган-лигини таъкидлаш уринлидир. Бу мазмунга нафакат билим, куникма ва малака, балки умум-инсоний маданиятни ташкил килувчи - ижодий кобилиятларни ривожлантириш, тасвирий санъат оркали миллий кадриятларга, атроф-мухитга нисбатан муносабатларни хам киритиш мумкин.

Олий таълимдаги инновация жараёнлари характери киритилган янгиликнинг хусусиятла-ри, педагогларнинг касбий имкониятлари, ян-гилик киритиш ташаббускорлари ва иштирок-чиларнинг инновацион фаолиятлари хусусият-лари билан белгиланади. В.А.Сластенин, М.М.Левина, М.Я.Виленский2, узбек олимлари-дан Ж^.Йулдошев, Р.Ж.Ишмухамедов, У.Толи-пов, Н.Сайидахмедов, Н.Н.Азизходжаева ва бошкалар томонидан бу муаммоларнинг ечими устида изланишлар олиб борилган ва хозирда хам тадкик килиниб келинмокда.

1 Толипов У.К,., Иноятова М.Е. Педагог шахсини таркиб топтиришнинг дидактик моделлари. // «Педагогика», 2014, 3-сон. -10-б.

2 Сластенин В.А., Исаев И.Ф., Мищенко А.И., Шиянов Е.Н. Педагогика: Учебное пособие для студентов педагогических учебных заведений. - М.: «Школа-Пресс», 1997. -С. 298-301.

Б.Г.Ананьев, Н.В.Кузьмина, А.А.Деркач ва бошкалар касбий фаолиятнинг самарасини ошириш билан йуFрилган инсон хаётининг энг ижодий даврлари, етуклик боскичлари туFриси-да фикр юритадилар. Улар етук инсонларнинг баркамоллиги, шахс ривожланишининг гулла-ган давридаги психик конуниятлари, профессионализма етишдаги баландликлардан ута олиш масалалари билан шугулланганлар3.

В.А.Сластенин акмеологиянинг юксак барка-молликка, мутахассиснинг ижодий фаолияти-нинг давомийлигига олиб келадиган субъектив ва объектив омилларини асослаб берди. Объектив омилларга олинган таълимнинг си-фати, субъектив омиллари эса инсоннинг ис-теъдоди ва кобилияти, ишлаб чикаришдаги ва-зифаларни самарали хал кила олиш масъулия-ти, мутахассисликка ёндашувини киритади4.

Юксак касбий баркамолликка эришишнинг омиллари сифатида куйидагилар курсатилади:

- истеъдод нишоналари;

- укувлилик;

- кобилият;

- истеъдод;

- оилавий мухит;

- таълим муассасаси;

- шахсий хатти-харакати.

Укитувчининг ижодий индивидуаллиги куйи-

дагилардан иборат:

• интеллектуал-ижодий ташаббус;

• билимлар кенглиги ва чукурлиги, интеллектуал кобилияти;

• зиддиятларга нисбатан хушёрлик, ижодга танкидий ёндашув,

• яратувчиликка вужудан курашчанлик ко-билияти;

3 Ананьев Б.Г. О проблемах современного человеко-знания. - СПб.: «Питер», 2001. -С. 272.

4 Сластенин В.А., Исаев И.Ф., Мищенко А.И., Шиянов Е.Н. Педагогика. / Учебное пособие для студентов педагогических учебных заведений. - М.: «Школа-Пресс», 1997. -С. 298-301.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2016, 11

• axбopoтлapгa тaшнaлик, муaммoлapдaги Faйpиoдaтийлик вa янгиликкa бyлгaн хиc-туЙFу, ^бий бapкaмoллик, билимгa бyлгaн чaнкoклик1.

B.A.Cлacтeнин шaxcий ижoдкopликни pyёбгa чи^ишнинг aco^ вaзифaлapи дeб куйидa-гилapни бeлгилaйди:

- ижтимoий мoхият кacб этган мaдaниятни бoйитиш;

- пeдaгoгик жapaён вa шaxc билимлapини янгилaб туpиш;

- caмapaли вa aхaмиятли мeъёpлapни бeл-гилaйдигaн янги тexнoлoгиялapни топиш;

- УЗ тaкдиpини УЗИ бeлгилaш вa УЗИНИ УЗИ нaмoён K^a oлиши opкaли шaxcий pивoжлa-нишни тaъминлaш2.

Дeмaк, тaълим oлувчилapнинг билим фaoли-ятлapини paFбaтлaнтиpувчи уcул - фaoл тaълим бepиш уcули x1иcoблaнaди. Cухбaт, 6a^c, уйин, кeйc-cтaди, лoйиx1aлap уcули, муaммoли уcул, aклий хужум вa бoшкaлap энг куп тapкaлгaн вa aлoхидa xуcуcиятгa эгa бул^н тaълим уcуллapи-диp.

Шу тapикa тaлaбaнинг шaxcий ижoдкopлиги-ни шaкллaнтиpиш кacбий кyникмaлapининг pи-вoжлaниши вa янгилaнишининг динaмик иннo-вaциoн жapaёни cифaтидa тушунилaди.

Pecпубликaмизнинг бapчa тaълим жaбхaлa-pидa бyлгaнидeк тacвиpий caнъaт coхacидa бу муaммoнинг eчимини топиш уcтидa aнчaгинa излaнишлap oлиб бopилгaн. Taълим муaccaca-лapидa тaлaбaлapнинг ижoдий фaoлиятлapини pивoжлaнтиpиш coхacидa ижoбий нaтижaлapгa эpишишгa имкoн бepaдигaн фaoл тaълим 6e-pиш уcуллapини aмaлдa тaтбик килиш уcтидa ижoбий ишлap килин^н. Б.Б.Бoймeтoв укув мaшFулoтлapидa acocaн миллий нaкшлapни чи-зишни тaклиф этган бyлca3, P.K.Paжaбoв ижoдий Koбилиятлapни pивoжлaнтиpиш учун уcтoз-шoгиpд тизимидa тaлaбaлap билaн индивидуaл ишлaшгa4 кyпpoк уpFу бepaди. C.Ф.Aбдиpacилoв «пeдaгoгик тexнoлoгиянинг aхaмияти aввaл

1 Вишняксвэ Н.Ф. Kpeaтивнaя пcиxoпeдaгoгикa. Пеи-хслсгия твopчecкoгo oбучeния. - Минек, Изд. НИОРБ «Пели Биг», 1995. -C. 129.

2 Cлacтeнин A.A. Пpoфeccиoнaлизм учитeля ^к явлe-ниe пeдaгoгичecкoй культуpы. II «Пeдaгoгичecкoe o6pa-зoвaниe и нaукa», 2004, № 5.

3 Бсй^^тов Б. K^aivi тacвиp. I Пeдaгoгикa инcтитутлa-pи вa унивepcитeтлapи учун укув кУллaнмa. - T.: ШПУ, 1997. -55-56-б.

4 Paжaбoв P.K., Cултoнoв Х,Э. Tacвиpий caнъaт фaнини

укитиш мeтoдикacи. I Укув кУллaнмa. - T.: TДПУ, 2008.

-123-б.

yзлaштиpгaн нaзapий билимлap билaн янги уз-лaштиpилaдигaн билимлap opacидa муcтaхкaм бoFлaнишлapининг юзaгa кeлиши билaн бeлги-лaнaди»5, дeб тaъкидлaйди. K.M.Гулямoвнинг илмий тaдкикoт иши кeйинги вaктдa иннoвaци-oн тexнoлoгиялapнинг тaълим-тapбия жapaёни-Ta кeнг тaтбик килиниши, тaълим мaзмунини бoйитиш, уни тaкoмиллaштиpиш вa yкувчилap билимини yзлaштиpишдa жaдaллaштиpиш, Xaмкopлик хaмдa яккa тapтибдa тaълим oлиш вa тaълимни кoмплeкc лoйихaлaштиpиш муaм-мoлapини eчишгa кapaтилгaн. Бу жapaёндa шaxc узининг фикpи, диккaт-эътибopи вa aйни пaйтдaги хиccий кeчинмaлapини иш фaoлияти-нинг caмapaли булиши тoмoнгa йyнaлтиpaди. Cубъeкт-oбъeкт мунocaбaти acocидa кaйтap aлoкa ypнaтилaди. Укитувчи вa укувчи ypтacидa Узapo хaмкopлик, «уcтoз-шoгиpд» мунocaбaтлa-pи кapop тoпaди. Укитувчи узининг бaжapгaн кoмпoзицияcи вa эpишгaн ютуFидaн ^никиш Xocил килaди. Maълум биp мувaффaкиятгa эpи-шиш эca янги куч, уз иктидopигa ишoнишнинг oмили булиб xизмaт килaди. Шaxc мaнфaaти жaмият мaнфaaти билaн тoбopa уЙFунлaшиб бopaди6.

Xoзиpги кундa шубхacиз эcкиpгaн пeдaгoгик уcуллap ёpдaмидa янгичa cифaтли тaълим oлиш мумкин эмac. Taълим жapaёни зaмoн билaн хaмнaфac янги иннoвaциoн тexнoлoгиялapни тaлaб килмoкдa. Иннoвaциoн пeдaгoгик жapa-ённинг мухим унcуpлapи шaxcнинг уз-узини бoшкapиши вa уз-узини caфapбap килиши Xиcoблaнaди. Унинг энг мухим йyнaлишлapидaн биpи тaлaбaлapнинг билиш фaoлиятини pивoж-лaнтиpиш булиб, у тaлaбaлapнинг укув ишлapи-ни фaoллaштиpиш вa кacбий иxтиcocлaшуви-нинг фaoллaшувигa oлиб кeлaди.

Xaётимиздaги янги шapт-шapoитлapидaн œ-либ чикиб, укув жapaёнидa кoмпьютep вocитa-лapи вa axбopoт тexнoлoгиялapдaн фoйдaлa-нишни axбopoт хaжмининг кyпaйиб кeтгaнлиги, кoммуникaбeллик, жaмиятдaги илмий-тexник pивoжлaниш билaн изoхлaш мумкин. Пeдaгo-гик фaoлият бocкичмa-бocкичлигини нaзapдa тутaдигaн иннoвaциoн тexнoлoгия бyлaжaк му-тaxaccиcни xaë^-y^ фaoлиятини муcтaкил

5 Aбдиpacилoв СФ., Hуpтoeв У.Н. Умумий Уpтa тaълим мaктaблapидa тacвиpий caнъaт фaнини укитиш тexнoлo-гияои. - T.: ШПУ, 2015. -11-б.

6 Гулямсв K.M. Kacб-хунap кoллeжлapидa xaлк aмaлий caнъaтини укитиш мeтoдикacи (нaккoшлик caнъaти ми-coлидa). - T.: TДПУ, 2012. -56-58-б.

ЗAMOНAВИЙ TAЪЛИM / COBPEMEHHOE OБPAЗOВAНИE 2016, 11

кура оладиган, унга тузатишлар кирита олади-ган фаол, ижодкор шахсни шакллантиришга каратадиган замонавий инновацияларни уз-лаштириш ва ишлаб чикиш жараёни хисобла-нади. Педагогик инновация - таълим жараёни сифатини ошириш ва педагогик амалиётни си-фат ва сон жихатдан узгартиришни максад ки-лади. Замонавий таълимни матн, графика, видео ва мультипликация ва шу билан компью-терни укув жараёнида куллаш имконини оши-радиган мультимедиа технологияларисиз тасаввур килиб булмайди. Таклиф килинаётган тасвирни куриш билан бирга талабанинг об-разли фикрлаши материални яхлит кабул килишига ёрдам беради. Уларда назарий ва кургазмали материалларни узаро мужассам-лаштириш имконияти пайдо булади.

Кургазмали ахборот ишлатилганда, тасаввур хосил булиши оFзаки баёндан кура уртача 5-6 маротаба тезрок кечади. Инсоннинг кургазмали ахборотдан таъсирланиши, оFзаки ахборотдан кура анча юкори булади. Купчилик холларда у охиргисини утказиб юборади. Кургазмали ах-боротни кайта такрорлаш осон ва аникрокдир. Одамнинг кургазмали ахборотга ишончи оF-заки ахборотдан кура юкори булади. Шунинг учун «юз бор эшитгандан кура, бир бор курмок афзалрокдир» деб бежиз айтилмаган.

Тасвирий санъат укув жараёнида машFулот мавзусига доир билимларни мустахкамлаш ва фикрлашини ривожлантириш максадида инно-вацион таълим технологиялари (лойиха), ин-терфаол методлар (аклий хужум, тушунчаларни аниклаш, чалкаштирилган мантикий занжирлар кетма-кетлиги) хамда (Кластер, Б-Б-Б чизмаси, «Нима учун» чизмаси, «Кандай» диаграммаси ва тоифалаш жадвали) каби график органай-зерлардан унумли фойдаланиш мумкин.

Йуналишига кура талабаларнинг педагогик интеллект даражаси, касбий лаёкатини аник-лашга каратилган турли ностандарт тестлардан фойдаланиш компьютер воситалари оркали амалга оширилади. Бунда тестли вазифалар факат сузлар ифодаси эмас, балки анимацияли лавхалар куринишида булади. Компьютер тех-нологияларини куллаб ишлаш жуда кизикарли булиб, улар томонидан бажонидил кабул кили-нади, талабалар шахсий хислатлари тарбияла-надиган жиддий ижодий фаолиятларга жалб килинади. Тасвирли бадиий безаклар ижобий рухий мухитни яратиб, аста-секин талабаларда

муайян маданий-ахлокий хусусиятлар пайдо була бошлайди, уларнинг дунёкарашлари кен-гаяди. Компьютердаги ахборот алмашиш та-мойиллари анъанавий дарсни ташкил этишдан уни кайта куриш имкониятларини тугдиради.

Дарслар куйидагиларга асосланса янада са-марали булади:

- тезаурус - тушунчалар тизими укитувчи ва талабаларни бир хил маъноли изохлар билан таъминлайди;

- фасцинация - намойиш этилаётган мате-риалнинг жозибадорлиги урганилаётган мавзу-га кизикишни оширади;

- майевтика - укитувчи ва талабанинг хамкорликда ижод килиш тамойили, чукур би-лим олиш, тасвирий санъат асарларини идрок килиш, тасвирий санъат асарлари яратилиш жараёнини тушуниб етиш ва олинган ахборот-ларни амалда куллай олиш кобилиятларини шакллантиради;

- машFулотни хикоя, маъруза такдимотлари, янги материални репродукциялар куринишида намойиш килиш каби мультимедиа чикишлар билан утказиш;

- аудитория, кутубхона ёки уйдаги шахсий компьютердан фойдаланиб машFулотларга тайёрланиш, уйга вазифани бажариш - ахбо-ротлар туплаш, матн устида ишлаш, мультиме-диалар яратиш;

- талабаларнингаудиториялар, кичикгурух-ларда бажарадиган вазифалари ва мустакил ишларини компьютерда бажаришни ташкил этиш; бу таълимга хусусий ёндашишни юкори даражада амалга ошириш имконини беради;

- таълим жараёнининг оптимал вариантини танлаш, унинг самарадорлигини ошириш, укитувчи ва талабалардаги ортикча юкни бартараф этиш; бу фанлараро узаро боFликлик тасвирий санъат асарларини кабул килишнинг самарали шаклланиши учун катта ахамиятга эга.

Инновацион технологиялар ёрдамида тасвирий санъат асарларини кенгрок ва яхлит идрок этиш учун имкон берадиган машFулотларга купрок диккат каратилади. Компьютерлар оркали тасвирий санъат асарларини тахлил килиш, музейлар буйлаб виртуал сайёхатлар уюштиришда хар хил овозли матнлар, мусика, анимацион безаклардан фойдаланиш тасвирий санъат, адабиёт, мусика ва бадиий ижодкорлик, инновацион технологияларнинг узаро боFлик-лигини амалда синаш машFулотларда талаба-

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2016, 11

ларнинг фаолиятини жонлантиришга хизмат килади.

Таълимнинг узаро боFликлиги талабаларда-ги билим олиш ва санъатга кизикишларини оширади. Материал мазмуни х,амда янгича таъ-лим усуллари таъсирида талабада фикрлаш, из-ланиш, янгиликларни оча олиш, асослаш, тат-бик этиш, компьютерда билим олиш воситаси сифатида муносабатда булиш куникмалари ри-вожланади, мустакил ижодкорлик тажрибаси ошади. Янги авлод мультимедиа технологияла-ри билан фаол шугулланганда талабалардаги санъат асарларини идрок килиш тезрок шакл-ланади.

Тасвирий санъат машFулотларида инноваци-он технологияларнинг фаол кулланилиши талабалардаги тасвирий санъат асарларини идрок этиш кобилиятларини шакллантириш, компьютер дастурлари билан ишлаш фаолиятини ри-вожлантириш, билим ва куникмаларнинг маъ-навий ах,амиятини оширишга ёрдам беради.

Бугунги кунда компьютер технологияси таълимнинг янги мазмуни ва шахс ривожланишига мувофик билимларни берадиган асосий восита х,исобланади. Бу восита талабада кизикиш билан укиш, ахборот манбаларини топиш, янги билимларни узлаштиришда мустакиллик ва масъулият х,иссини тарбиялайди, интеллектуал интизомни ривожлантиради.

Таълим жараёни самарадорлигини ошириш, таълим олувчиларнинг мустах,кам назарий билим, куникма ва малакаларини шакллантириш, ижодий фаолиятларини ривожлантириш, улар-нинг касбий мах,оратга айланишини таъминлаш максадида укитиш жараёнида янги педагогик инновацион технологиялардан фойдаланиш давр такозоси булиб, ижтимоий зарурият сифатида кун сайин долзарблиги ошиб бормокда.

Таълим жараёнига бу технологияларни тат-бик этиш кадрлар тайёрлашга йуналтирилган умумий жараён мазмунининг сифат жих,атдан узгаришини таъминлайди.

Янги педагогик технология назарияси Fоя-ларидан фойдаланиш асосида ташкил этилган таълим жараёни баркамол шахс ва малакали мутахассисни тарбиялаш борасидаги ижтимоий буюртманинг бажарилиш х,олатининг сифат курсаткичига эга булишига туртки булади.

Ижтимоий ишлаб чикариш жараёнидаги баркамол шахс ва малакали мутахассислар

фаолиятларининг ривожланиши ижтимоий тараккиёт тезлашувига олиб келади.

Буни тушуниб етган куплаб педагоглар тасвирий санъат машFулотларида инновацион технологияларни куллашда компьютер воситала-ридан унумли фойдаланиб келишмокда. Улар бу воситалар оркали мавзуга оид «мах,орат дарси», жах,он музейларига саёх,ат, буюк рассомлар асарлари тах,лилларидан иборат видео-тасмалар намойиши, график органай-зерлар, ностандарт тестлардан фойдаланишади. Шу жумладан, педагогнинг шахсан узи композиция яратиш жараёнини амалда курсатиб, машFулотларнинг кизикарли булишига эриш-мокдалар.

Тасвирий санъат ва уни укитиш методикаси кафедрасида мавжуд компьютер воситаларини амалиётда куллаб, унинг тасвирий санъат маш-Fулотларида фойдаланиш имкониятлари х,аки-даги шундай умумий хулосага келинди:

1. Компьютер педагог ва талаба мулокотини яхшилашда ижобий натижага эришиш учун кулай х,амда кенг имкониятларга эга.

2. Таълимда кургазмали тушунтириш х,амда репродуктив усулларни куллашнинг янги ва си-фатли даражага кутарилишини таъминлайди.

3. МашFулотларда ахборот-коммуникацион технологиялардан фойдаланиш таълим шакли, талабалар билим доирасини кенгайтиришга хизмат килади, диккатни жамлайди, шахснинг ижодкорлик имкониятларини оширади.

4. Педагог маслах,ати билан ургатувчи дас-турларни мустакил куллаш оркали рангтасвир, композиция фанларини самарали узлаштириш-ларига имкон яратади.

5. Проекторлардан фойдаланиш матнлар билан ишлаш, ургатувчи видеороликлар на-мойиш этишда кулайлик яратади, кургазмалиликни оширади, вактни тежайди.

6. Электрон энциклопедиялар билан тани-шиш, жа^он музей ва кургазма заллари буйлаб виртуал саёх,атлар уюштириш имконини беради.

7. Компьютер технологияларидан фойдаланиш талабаларнинг интернет оркали ахборот-лар излаш, топиш, танлаш ва олинган маълу-мотни жамлаш каби мустакил ишлаш куникма-ларини ривожлантиради.

8. Тестлардан фойдаланиш нафакат вактдан ютиш, материаллар сарфини камайтириш, балки уз билими ва имкониятларини объектив бах,олашга имкон беради.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2016, 11

9. МашFулотларда компьютер технологияла-рини куллаш талабаларнинг тасвирий санъатга кизикишлари ва таълим сифатининг ошишига олиб келади.

10. Тасвирий санъат машFулотларида карти-налар, чизмалар, жадвалларни ёркин ва кизи-карли шаклларда кузатиш, объектларни фото ва видеотасмалар воситасида куриш, у ёки бу мавзудаги материални аник идрок этиш, тан-ланган материални кизикарли шаклда тасвир-лашга ёрдам беради.

Шундай килиб, машFулотларда ва дарсдан ташкари вактларда инновацион технология-лардан фойдаланиш вактни тежаш, шахсий ижодкорликни ривожлантириш, психологик-педагогик билимлар асосида укув-тарбиявий

фаолиятни туFри ташкиллаштиришга имкон яратади.

Бундан ташкари, тасвирий санъат дарслари-да инновацион педагогик технологиялардан фойдаланиш:

• талабаларнинг идрок килиш фаолиятини ривожлантиради ва укув жараёнини фаоллаш-тиради;

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

• киска вактда катта хажмдаги ишлар бажа-рилади;

• талабалар назарий билимларини текши-риш жараёнини тезлаштиради;

• билим ва куникмаларни мустахкамлайди;

• дарсдан ташкари вактларда талабаларни фаол ижодий фаолиятга йуналтиришга сабаб булади.

Адабиётлар:

1. Абдирасилов С.Ф., Нуртоев У.Н. Умумий урта таълим мактабларида тасвирий санъат фанини укитиш технологияси. - Т.: ТДПУ, 2015. -11-б.

2. Азизходжаева Н.Н. Педагогик технологиялар ва педагогик майорат. - Т.: «Молия», 2003.

3. Ананьев Б.Г. О проблемах современного человекознания. - СПб.: «Питер», 2001. -С. 272.

4. Бойметов Б. Калам тасвир. Педагогика институтлари ва университетлари учун укув кулланма. - Т.: ТДПУ, 1997. -55-56-б.

5. Вишнякова Н.Ф. Креативная психопедагогика. Психология творческого обучения. - Минск: Изд. НИОРБ «Поли Биг», 1995. -С. 129.

6. Гулямов К.М. Касб-хунар коллежларида халк амалий санъатини укитиш методи-каси (наккошлик санъати мисолида). - Т.: ТДПУ, 2012. -56-58-б;

7. Йулдошев Ж., Усмонов С. Педагогик технология асослари. -Т.: «Укитувчи», 2004.

8. Ражабов Р.К., Султонов Х.Э. Тасвирий санъат фанини укитиш методикаси. - Т., 2008. -123-б.

9. Сластенин А.А. Профессионализм учителя как явление педагогической культуры. // «Педагогическое образование и наука», 2004, № 5.

10. Сластенин В.А., Исаев И.Ф., Мищенко А.И., Шиянов Е.Н. Педагогика. / Учебное пособие для студентов педагогических учебных заведений. - М.: «Школа-Пресс», 1997. -С. 298-301.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2016, 11

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.