Научная статья на тему 'ТАЪСИРИ ЗУҲУРИИ ТУРШЕЗӢ БАР ҒОЛИБИ ДЕҲЛАВӢ ДАР ЭҶОДИ ҒАЗАЛ'

ТАЪСИРИ ЗУҲУРИИ ТУРШЕЗӢ БАР ҒОЛИБИ ДЕҲЛАВӢ ДАР ЭҶОДИ ҒАЗАЛ Текст научной статьи по специальности «Языкознание и литературоведение»

CC BY
31
5
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Зухури Туршези / Голиб / газель / ритм / поэзия / индийский стиль / редиф / образ / парадокс / воображение / композиция / текст / искусство / Zukhuri Turshezi / Golib / gazelle / rhythm / poetry / Indian style / redif / image / paradox / imagination / composition / text / art

Аннотация научной статьи по языкознанию и литературоведению, автор научной работы — Шарипов Шариф Рахмонович

В статье делается попытка отразить влияние Зухури на Голиба Дехлави в отражение мысли, риторике, искусстве, ритмы и рифмы поэзии. По словам автора, поэзия Галиба может считаться разновидностью стиля Зухури, но Галиб неполностью написал стихи под влиянием Зухури, потому что Галиб один из тех поэтов, которые заложили основу для возврата к иракскому стилю, «часто используя понятие слова и терминов, и в его поэзии мало встречаем с сложние терминов, которые характерно индийского стиля». Стиль Голиба Дехлави индийский, и он является одним из хороший поэт этого стиля, и его поэзия полна из черти индийского стиля. Голиб следил поэзии Зухури по язык выражения, композиция, воображение, рифм и ритм, а также мышление и рассуждения. Поэзия Галиба часто проще, чем газели Зухури, далеки от сложние терминов, как иракский стиль. Голиб в стихах, исполненных в подражание Зухури, с точки зрения конструкции бейтов, выбора слов и композиций, и, что самое главное, воображения и формы мысли, достигается редко.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

INFLUENCE OF ZUKHURI TURSHEZI ON GALIBA IN COMBINATION OF GAZALS

The article attempts to reflect the influence of Zukhuri on Golib Dehlavi in the reflection of thought, rhetoric, art, rhythms and rhymes of poetry. According to the author, the poetry of Ghalib can be considered a variation of the Zukhuri style, but Ghalib did not completely write poetry under the influence of Zukhuri, because Ghalib is one of those poets who laid the foundation for a return to the Iraqi style, «often using concepts of words and terms, and in his Poetry we rarely meet with the complex terms that are characteristic of the Indian style. " Golib Dehlavi's style is Indian and he is one of the good poet of this style and his poetry is full of Indian style. Golib followed Zukhuri's poetry in language of expression, composition, imagination, rhyme and rhythm, as well as thinking and reasoning. Ghalib's poetry is often simpler than Zuhuri gazelles, far from complex terms like Iraqi style. Golib in verses, performed in imitation of Zukhuri, from the point of view of the construction of beits, the choice of words and compositions, and, most importantly, imagination and form of thought, is rarely achieved.

Текст научной работы на тему «ТАЪСИРИ ЗУҲУРИИ ТУРШЕЗӢ БАР ҒОЛИБИ ДЕҲЛАВӢ ДАР ЭҶОДИ ҒАЗАЛ»

5. Насируддини Туей. Меъёр-ул-ашъор / тахияи У. Тоир, М. Абдуллоев, Р. Чалол - Душанбе : Ориёно, 1992. - 150 с.

6. Рашид ад-Дин Ватват. Сады волшебства в тонкостях поэзии (Хада'ик ас-сихр фи дака'ик аш-ши'р / перевод с персидского, исследование и комментарий НЮ.Чалисовой. - М. ГРВЛ, 1985. - 323 с.

7. Рашидуддини Ватвот. Девон / бо мукаддимаю мукобила ва тасхехи Саид Нафисй. Бо китоби «Хадоик-ус-сехр фи дакощ-уш-шеър» аз руи чопи мархум Аббос Икбол - Техрон, 1339. - 737 с.

8. Рашидуддини Ватвот. Хадоик-ус-сехр фи дакоик-иш-шеър / ба тасхех ва эхтимоми Аббос Икбол. - Техрон: Интишороти китобхонаи Тахурй ва Саной, 1362.

9. Шарифов Х Рисолаи кадимтарин рочеъ ба илми шеър // Садои Шарк. - 1971. - N° 6. - С. 125-134.

10. Юсуфов У. Баррасии татбикии «Хадоику-с-сехр»-и Рашиди Ватвот бо сарчашмахои форсию арабй // Паёми доништохи омузгорй - 2018. - № 5-2 (77). - С. 173-184.

ВЗГЛЯД НА РАЗРАБОТКУ И ИЗДАНИЕ ПЕРВЫХ ТЕОРЕТИКО-ЛИТЕРАТУРНЫХ ТРАКТАТОВ ТАДЖИКСКО-ПЕРСИДСКОЙ ЛИТЕРАТУРЫ

Первыми сохранившимися персидскими и таджикскими теоретико-литературными трактатами являются «Тарджуман-ул-балага»МухаммадаРадуяни и «Хада'ик ас-сихр фи дака'ик аш-ши'р» Рашид ад-Дин Ватвата Эти два трактата были написаны на персидско-таджикском языке в XI и XII веках и они затрагивают вопросы относительно критики поэзии и фигуры речи. Следует отметить, что в данной статье, в основном, рассматривается изучение, исследование, проблемы разработки и различных изданиях высшеупомянутых трактатов, в том числе в нем обращено особое внимание на качество и ценность издания, которая опубликовано на кириллицы в Таджикистане. Было установлено, что при подготовке кириллического текста этих произведений в тексте были допущены орфографические и технические ошибки, особенно в поэтических примерах и устранение данных недостатков повышают качество будущих изданий.

Ключевые слова: фигуры речи, таджикско-персидская литература, Тарджуман-ул-балага, Хада 'ик ас-сихр фи дака'ик аш-ши'р, текстология, критика поэтического текста, литературный трактат, литературоведение.

A VIEW TO DEVELOPMENT AND EDITION OF THE FIRST THEORETICAL AND LITERARY TRACTS OF THE TAJIK-PERSIAN LITERATURE

The first Persian and Tajik literary-theoretical tracts that have remained till our days, are «Tarjuman al-balagha» of Muhammad Raduyani and «Hadaiq as-sihr fi daqaiq ash-shi 'r» of Rashid al-Din Vatvat. These two tracts were written in the Persian-Tajik language in the 11 and 12th centuries, and they deal with issues on criticism of poetry and the figures of speech. It should be noted that this article mainly explores the study, research, development problems and various editions ofthe above-mentioned tracts, in particular a special attention was paid to the quality and value of the edition, which is published in Cyrillic in Tajikistan. It was identified that during the preparation of the Cyrillic text of these works, spelling and technical errors were made in the text, especially in poetic examples, and the elimination of these shortcomings improves the quality future editions.

Keywords: figures of speech, Tajik-Persian literature, Tarjuman al-balagha, Hada'iq as-sihr fi daqa'iq ash-shi'r, textual criticism, criticism of the poetic text, literary tract, literary criticism.

Сведения об автора:

Муборакиён Сиддик Муборак, старший преподаватель кафедры теории и истории таджикской литературы Таджикского государственного педагогического университета имениСадриддинаАйни, тел.: (+992) 98-515-92-21, E-mail: mseddiq@mail.ru About the author:

Muborakiyon Siddiq Muborak, senior teacher of the Chair of Theory and History of the Tajik Literature of Tajik State Pedagogical University named after Sadriddin Ayni, tel.: (+992) 98-515-92-21, E-mail: mseddiq@mail.ru

ТДУ(УДК) 891.550 ТАЪСИРИ ЗУХУУРИИ ТУРШЕЗЙ БАР ГОЛИБИ ДЕХЛАВИ ДАР ЭЧЩИ ГАЗАЛ

Шарипов Ш.Р.

Академияи идоракунии давлатии назди Президенти Чумхурии Тоцикистон

Голиби Дехлавй дар эчоди газал ба Хофизи Шерозй, Бедил, Соиб, Калим, Носиралии Сархиндй, Волаи Догисгонй, Назирии Нишопурй, Урфии Шерозй[7, 101-124] ва бештар аз хама ба Зухурии Туршезй пайравй намудааст[7, 105], ки ин таассури худро дар газали аввали девонаш ба калам додааст: Голиб аз сахбои ахлоки Зухурй сархушем, Порае беш аст аз гуфтори мо кирдори мо[2, 21].

,3ap байти зepин «aBpoKH китоби 3yxypMpo шepoзaи paги чон кapдaн»-и шoиp «ба назму нacpи мaвлoнo Зyxypй зинда будаюи xempo Foлиб чунин дapч кapдaacт: Ба назму нафи мaвлoнo Зyxypй зиндаам, Foлиб, Раги чон кapдaaм шepoзa aBpoKH китoбaшpo[2, 35].

Хзоани Пypoлoштй «забони шeъpи Toлиби Омyлиpo идoмaи зaбoни Уpфй ва Зyxypии Typшeзй гуфта[8, 127], ки дap заминаи ин нигapиш «есзи бaëн»-и Foлибpo муеаммаман мeгaвoн як навъ шeвaи Зyxypй ^ormcx, aммo газали Foлиб oн гapмo ва маъвси шeъpи 3yxypMpo нaдopaд, зepo Foлиб якe аз oн шoиpoнecт, ки дap шeъpи xy-д заминаи бoзгaшт ба caбки MpoKHpo napx андо^а, <^ap бeштap мaвopид caбкe ocoн ва ба дyp аз ибxoмaг ва пeчидагиxoи вeжaи caбки xиндиег» [7, 1C5] ва <Âcëpe аз aшъopaшpo ба caбкe Bosex ва acaн mpдoxтa»-aет[3, 101]. Аммо ин нукта иддаои o^o нaдopaд, ки еабки бaëни Foлиби Дexлaвй xиндй нecт, балки y якe аз capoмaдoн ва нoзyкxaëлoни ин еабк буда, шeъpaш capшopи вeжaгиxoи еабки xиндиcт. Ба пиндopи Кадканй «ypo бoяд Faзaлеapoи бapчacтae дap шeвaи xиндй ба myinop oвapд ва шoяд бyзypггapин cyxaraape бошад, ки аз KapRH ceздaxyм ба баъд дap шибxи Kop^ ^инд газал cypyдaacг» : Foлиб, аз ман шeвaи нутки Зyxypй зинда гашт, Аз нaвa чон дap тани еaзи баенаш ^даамр, 143]. Foлиб даp cифaги Зyxypй ва манзалату тааеcypи шeъpи y гуфгааог: Дoмaн аз каф чй гуна кунам paxo, Toлибy Уpфию Haзиpиpo. Xoca pyxy paвaни мaъниpo, Он Зyxpй ча^они мaъниpo. Он, ки аз еapфapoзии каламаш Оcмoнcocт пapчaми аламаш. Tapзи aндeшa сл^идм уог, ,3ap тани лафз чон дамидаи ycx. Пушти маънй кавй зи паялуяш, Xoмapo фapбexй зи бозуяш[2, 271-272].

Шoиp дap дeбoчaи мач^аи aшъopи фopcй ва ypдyи xyд та^ти yнвoни «Гули pa^o)) po^eb ба бapдoшти адабии xeш аз мyгaлaaи дeвoни шoиpoни фopcy точик изxopи матлаб ^да, дap мaвpиди тaacеypи Зyxypй ба шeъpи y гуфта, ки «Зyxypй ба capгapмии гиpoии нaфacxиpзe ба бозу ва lyma ба кaнopaм баог^> [2, 308].

MyxaGôarn Foлиб бap Зyxypй тa ба ^oecx, ки даp макгаи газали аввалини дeвoнaш миеpaи «nopae пeш аст аз гyфтopи мo киpдopи мо-и 3yxypMpo тазмин кapдaaет[ 1C, 1б]: Foлиб аз еaxбoи axnoK^ Зyxypй capxyme^ nopae беш acr a3 гуфгори мо кирдори мо[2, 21].

Чашмандози тaaееypи Foлиб аз Зyxypй бap мaбнoи c^^ зaбoни бaëн, тapкибaг, cyвapи xaë^ вазн ва муш^ии кaнopию бepyнии газал, тapики тaфaккyp ва мaшpaби aндeшa дap paвиши мyкoиеa (cинтeз) ва тaxлил (анализ) мaвpиди бappacй Kapop мeгиpaд, ки 6o таваччу^ бap тabcиpпaзии мexвapи aндeшaи шoиp ин мacbaлapo мaвpиди нaxycги бappacй Kapop мeдиxeм.

Зyxypй дap мaкoми бexyдй Kapop дopaд ва ин мaкoни фapoвaкeии шoиp иллати дypй аз гам ва даpд аог: Arap гуфтам, ки naprn бехудй ^дам, макун бoвap, Ба xapфe xaгиpи Faмxopи xyдpo шoд мeкapдaм[1C, 4бб].

Foлиб низ дap xaмин мapxилa аст ва мoяи aелии дap бexyдй Kapop г^ифшии y низ як навъ гypeз аз гам аст:

Бехудй ^да c^y^ym фapoFe дopaм, KyxH анд^ paги xoби гapoн аст мapo[2, 25]. Зyxypй:

Гapчи оина ба ташхиси нафас мeopaм, Зypи туфон ба га^и ox кашидан дopaд[1C, 237]. Foлиб:

Xiaйpaтзaдaи чилваи нaйpaнги xaëлeм, Оина мaдopeд ба пеши нафаси мo[2, 33].

Кopбypди вaжaгcн ва тapкибaги шaбex,и аш^ри шyapoи xaivracp ва ë шшин xapгиз мoяи xaгиpнишинй ва дилпазиpии шebp нecг[13,75; 14, б7; ], aммo xyнapи адабй аз и6тизоли тaевиpxoи тaкpop ичтино6 гиpифтaн ва oмeзиши cyвapи xaëл бо «гapз»-и таза aет[4, 118; 11, 200; 12, 11б;], ки ин мyxaеcaнaги шeъpй дap Foлиби Дexлaвй ба вyфyp иггифoк афтода, вaлe дap ниебaт ба шeъpe, ки ба иетикбoли Зyxypй cypyдaaет, аз нaзapи бафти миеpab ва байт, ингиxoби важаган ва тapкибaг ва аз xarn му^им cyвapи xaëл ва фopми aндeшa кам дacтëб шyдaacт.

Tabcиpпaзиpии Foлиб аз Зyxypй дap намунаи тapкибaг: Зyxypй

Даъвии ишк даp aйëми ман ин cypaт ë^, To ба а^дат cyxaни xycн чй бeмabнй буд[10, 2б5].

Foлиб:

Даъвии ишк зи мо киет, ки бoвap накунад, Me4ax^ xyни дили мо зи paги гapдaни мо[2, 2б]. Зyxypй

Мaгap гори нигоху cyзaни мижган шавад xœMp, Ки дил бо чоки чайби ce6py тaкaт аз pyфy гуяд[10, 375]. Foлиб:

Тори нигохи пaйpaви мо cилки гaвxap acx, Рaфтopи пойи oбилaдopи xyдeм мо[2, 27]. Зу^рй

Савали зуэди Зyxypй xapифcoзoн нecг,

Ба rym халкаи риндони nopca бикашам[10, 532].

Foлиб:

Xpеapи афияти гap xaвac кунй, Foлиб, Чу мо ба халкан риндони xoкcop бда[2, 30]. Зyxypй

Cypox гашта cинaaм аз дoFи хайрате, Mexacx opзyкaдaaм paвзaнe чунин[10, 582]. Foлиб:

Савадаш дoFн хайронй, Fyбopaш apзи вaйpoнй, HaxoBpo дидаму rap^Am ободу xapoбampo[2, 35]. Зyxypй

Чй дymвop аст забгн нолан бeиxтиëp, ope,

Кашад аз бими бeдapдoн забон дap ком aфFCнaм[1C, 558].

Foлиб:

Ба чypми таб забгн нола бо ман дoвapй дopaд,

Зи myxй мemyмopaд зepи лаб дуздидан aфFCнpo[2, 3б].

Зyxypй:

Ризвон, ки рангн гул зи гули pyM y mикacт, Сад xop дap дил аз чамани куи y mикacт[1C, 1б4]. Foлиб:

Пapидaнxoи рангн гул шaфaк гapдaд гyлиегcнpo, Кaнopи нaвбaxop aндap тaнypи лола мгсузадР, 3б]. Зyxypй

Гаштаам кoxeвy мeaям гapoн бap xaгиpam,

Бap дилам еaд кухн андух асту бap у 6op нeет[1C, 118].

Foлиб:

Бexyдй кapдa caбyкдym фapoFe дopaм, Кухн андух paги xoби гapoн аст мapo[2, 25].

Taaccypи Foлиб аз Зyxypй дap мужнии кaнopй(paдиф) ва мycикии бepyнй(вaзн): 3yxypa

Сузи ишц аст, ки naprorn ба болу пapи шамъ,

Xernpo гapмтap аз шуъла кашад дap бapи шамъ[10, 439].

Foлиб:

To тафи шавЕи ту aндoxтa чон дap тани шамъ, Шapap аз pишгaи xeш аст ба ™poxaEH шамъ[2, 131].

Зyxypй:

Чошнй аз xapфи зaxpaш тapx бap гyфтоpи мо, Ёди заямаш мapxaмe бap cинaи aфгcpи мо[10, 11]. Ва:

Мфавад бepyн газанди уедало аз кopи мо,

Ишк мecyзaд cипaнд аз cyбxa бap зyннopи мо[10, 12].

Foлиб (Faзaли аввали дeвoни шoиp):

rap бдай маст ногж, аз дapи ryлзopи мо,

Гул зи болидан pacaд та гушаи дacгcpи мо[2, 21].

Зyxypй:

Сафи Кaвcap нaмe аз дypдии паймонаи мо, Ч,оми Xypшeд еaфoи дapи май»снаи мо[10, 3]. Foлиб:

Лapзa дopaд xarap аз xaйбaти вaйpoнaи мо,

Cenpo noH 6a caHr oMaga gap xoHau mo[2, 39]. 3yxypH:

E03 MepaKcag ^yHyH a3 Fy.nFy.nH 3aH^Hpu mo, Bo3 gap Kyu xapo6H MeKyHag TatMupu mo[10, 10]. 3yxypH:

A3 to6h CHHa mytna 6apoBapg gora mo, Capcap TanoHnae Haxypg a3 Hapora mo[10, 12]. Fonu6:

flap rapgu Fyp6aT ouHagopu xygeM mo, ^tHe, 3H 6eKacoHH guopu xygeM mo[2, 27]. 3yxypH

MaxpaMe Ky, kh 6apag nemu Kace homh Mapo, Bo KyHag capcyxaHH HoMaBy nafeoMH Mapo[10, 14]. Ba:

HecT *iy3 MaHKamuro puHgBamH Hopa Mapo, nopcoH myga pax,6ap 6a Ty, MaHxopa Mapo[10, 22]. Fonu6:

Cy3H umKH Ty nac a3 Mapr aeH acT Mapo, PumTau maMtu Ma3op a3 para ^oh acT Mapo[2, 25]. 3yxypH:

Baxop oMag iiyHyH gurap 6a caxpo Me6apag Mopo, XaMymH 6o3 6ap xaHroMa6aHgH gomT FaBFopo[10, 25]. Fonu6:

HaMe6uHeM gap onaM Humore, k-ocmoh Mopo,

Hy Hyp a3 namMH ho6hho 3H coFap pa^r cax6opo[2, 22].

HasguKpagu^:

3yxypH:

A3 Ty 6agMexp 1iy3 Fanar acT,

Ap3H xy6H Ma6ap, Ba^o Fanar acT[10, 160].

Fonu6:

TaKH 6ap axgu 3a6oHH Ty Fanar 6yg, Fanar, K-hh xyg a3 rap3H 6aeHH Ty Fanar 6yg, Fanar[2, 130]. TapKu6oTH Ha3guKMatHo: 3yxypH

flap oh caxpo, kh Merapgag caMaHgap Mymru xoKHcrap, Ma6og aHgemau napBo3 6onynapnapacroHpo[10, 33]. Fonu6:

MymTH Fy6opu moct napoKaHga cy 6a cy, E Pa6, 6a gaxp gap hh myMopu xygeM mo[2, 27].

Bap ca6oru nuHgope, kh Fonu6 gap amtopu 6a HcrHK^onu 3yxypH cypygaam Huc5araH KaMTap KoMe6 mygaacr, a3 3obhhh gugu MyxaMMag AMpu MamxagH, A6gynnox Bothkh A66ocH, Myx,aMMaKgpu3ou MamxagH[7, 105] Ba ffia^eu KagKaHH[6, 115-123] HamM HaMeKymoeM, kh gap 6o6u gurapu xaMHH pucona hh HamMaHgo3 gap MaBpugu MyKoucau metpu 3yxypH 6o Cou6 Marpax mygaacr. TaHxo Macounu Kop6ypguu mo gap HcTH^ogaH 6apxe a3 Be^araxou ca6KH xuHgH: By^ygu naF3umxoe gap ry^Top, muKacraHH xygygu Ma3oMHHH KapopgogH, xucoMe3H (Synaesthesia), racBHpxou nopogoKcH (Oxymoron), cyparu MyxaManu э,^oз, Kop6ypgu Bo6acraxoH agagH (Determiner), rapKH6orH xoc, ramxuc (Prsonification), ra^pHgH (Abstrection), gapg Ba mypu xoc[1, 72-74] 6ypy3 Kapga, kh MymaxxacaH gapi MemaBaHg. HyHoHHH, Fa3anu aBBanu geBoHH Fonu6, kh 6o Fa3anu 3epuHH 3yxypH gopou «3aMHH»-H (a3 xaHcu MycuKuu KaHopH Ba 6epyHH 6apo6apaHg) MymrapaKaHg[6, 115] Ba, an6arTa, Fa3anH Fonu6 gap «3aMHH»-u Fa3anu 3yxypH cypyga mygaacr, MaBpugu 6axcu moct. flap Fa3anu Fonu6 ko^hhh «3yHHop» Hecr, a3 hh ^o, mapraH Marnau xapgy Fa3anpo 6a Matpa3H My6oxuca KamugeM. 3yxypH:

MepaBag 6epyH ra3aHgu yKgaxo a3 Kopu mo,

HmK Mecy3ag cunaHg a3 cy6xa 6ap 3yHHopu mo[10, 12].

Fonu6:

rap 6ueH Macr Horax a3 gapu rynBopu mo,

ryn 3H 6onugaH pacag to rymau gacropu mo[2, 21].

flap 3yxypH naF3umu ryt^rop «cunaHgcy3HH HmK» Ba «6ypyH pa^raHH ra3aHgu yKga», gap Fonu6 «6onHgaHH ryn^>, muKacru Ma3oMHHH KapopgogH gap 3yxypH gy xonar Ba gap Fonu6 hk MaBpug, cyparu

мухайяли эчоз дар Зухурй як холат буда, дар Еолиб нест ва тасвири парадоксй дар Зухурй «газанди укда» буда, дар Еолиб мавчуд нест, ки дар натича нозуктарбаёнии Зухуриро нисбат ба Еолиб ташрех кардааст. Дар байтхои дигари «замин»-муштарак: Зухурй:

Гар баландихои ишк ин аст, хохад поя дод Аршро дар сояи кутохии девори мо[10, 16]. Еолиб:

Вахшате дар толеи кошонаи мо дидааст, Мепарад чун ранг аз рух соя аз девори мо[2, 21].

Дар байти Зухурй латзиши гуфтор «поя ёфтани арш аз сояи кутохии девор» ва дар Еолиб «дидани вахшат дар толеи кошонаи», шикасти мазомини карордодй як ба як, тасвири породоксй, ки дар як радиф таркиботи хоси ин ду шоиранд, дар Зухурй дуто: «баландихои ишк» ва «сояи кутохй», сувари мутанокизи Еолиб якто: «толеи кошонаи» аст. Аз лихози нахвй (дар байти фавкуззикри Зухурй се чумлаи мустакил, дар байти Еолиб ду чумлаи мстакил) [6, 115-120] ва чандсадоии матн (матни боз, зехнро ба чанд сувар мекашонад) [9, 110-131] низ корбурди бештари хунари адабй дар газали Зухурй ба чашм мерасад. Абёти дигар: Зухурй:

Гарми савдо гаштаем аз шамъи худ, равна; нигар, Парфурушй мекунад парвона дар бозори мо[10, 17]. Еолиб:

Зарра чуз дар равзани девор накшудаст бор, Чрнси бетобй ба дуздй бурда аз бозори мо[2, 21].

Дар байти Зухурй латзиши гуфтор «пурфурушии парвона ва гарми савдо аз шамъ» ва дар Еолиб «дар равзан накшудани бор ва дуздидани чинси бетобй», шикасти мазомини карордодй як ба як, тасвири породоксй дар Зухурй ва Еолиб баробар буда, аз лихози нахвй (дар байти фавкуззикри Зухурй се чумлаи мустакил, дар байти Еолиб ду чумлаи мустакил) чашмгир аст.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

Дар мачмуъ, дар нух байти тазали Зухурй нух тасвири породоксй, дар нух байти тазали Еолиб шаш сувари мутанокиз чашмрас буда, таркиботи хос низ мутаносибан нух бар шашанд. Сурати мухайяли эчози Зухурй рангинтар буда, тазалаш нисбат ба газали Еолиб матни бозтар дорад. Латзиши гуфтор ва шикасти худуди мазомини карордодй дар Зухурй бештар буда, дарду суз ба вуфур аст.

Хамин минвол, таассури Зухурй бар Еолиб дар эчоди шеър дар бинои сабк, забони баён, таркибот, сувари хаёл, вазн ва мусикоии канорию берунии газал ва машраби андеша чашмгир буда, борхо шоир ин нуктаро таъкид кардааст. Еолиб дар ашъоре, ки ба истикболи Зухурй сурудааст, аз назари бофти мисраъ ва байт, интихоби вожагон ва таркибот ва аз хама мухим сувари хаёл ва форми андеша кам дастёб шудааст. Шеъри Еолиб нисбат ба газалиёти Зухурй дар бештар маворид сабки осон, дур аз печидагихо ва ибхом буда, ба мисли сабки ирокй возехтар аст.

АДАБИЁТ

1. Вафой, Аббосалй ва Таботабой, Сайидмахдй. Баррасии вижагихои сабки Бедили Дехлавй Бахори адаб (фаслномаи тахассусии сабкшиносии назм ва насри форсй). -№4. 1389. - 132 с.

2. Еолиб, Мирзо Асадулло. Мунтахаби осори форсй. - Душанбе: Ирфон, 1967. - 394 с.

3. ДеххудоЛугашома - Техрон Калам, 1348. Чщщи 12. - 312 с

4. Зехрй, Туракул. Санъатхои бадей дар шеъри точркй-СталинободНашриёти давлатии Точркистон, 1960. - 260 с.

5. Кадканй, Мухаммадризо Шафей. Сувари хаёл дар шеъри форсй. -ТехронСухан, 1363. - 712 с.

6. Кадканй, ШафейРастахези калимот.Дафтари гуфторхо дар бораи назарияи адабии суратгароёни рус.-ТехронСухан,1391. - 512 с.

7. Машхадй Мухаммад Амир, Аббосй, Абдуллох Вотик, Машхадй Мухаммадризо. Хофиз ва Еолиб. Фаслномаи мутолеоти шибхи кораи Донишгохи Сиистон ваБулучистон - №5. 1389. - 148 с.

8. Пуролоштй, Хусайн Хасан Тарзи тоза Сабкшиносии газали сабки хрндй / Хусайн Хасани Пуролоштй-Техрон Сухан, 1374.- 442 с.

9. Разй, Ахмад Девони Хофиз бозтарин матни адаби фрсй/Фаслномаишжухрщои адабй -№°4. 1383. - 186 с.

10. Туршезй, Зухурй Девони газалиёг. Бо тахкик ва тасхехи дуктур Астари Бобосолор/ Зухурии Туршезй - Техрон Китобхона, музей ва маркази асноди мачлиси Шурои исломй, 1390. - 1622 с.

11. Футухр, Махмуд Балогаштасвир. -Техрон Сухан, 1385.- 464 с.

12. Шамисо, Сирус. Сайри газал дар шеъри форсй / СирусиШамисо. - Техрон Фирдавс, 1369.- 312 с.

13. Шарипов, ШР. Равишхои ошноизудой дар газалиёш Зухурии Туршезй/мач.Паёми Донишкадаи забонхо.-Душанбе:Лингвопарк, 2017, -№» 2-3(26-27). - 176.

14. Шарифов Х. Бунёди мардумии ирфони Камоли Хучандй//Озурдагон ва умедворон - Душанбе, 2001. - 102 с.

ВЛЕЯНИЕ ЗУХУРИ ТУРШЕЗИ НА ГАЛИБА ДЕХЛАВИ В СОЧИТАНИЕ ГАЗЕЛЯХ

В статье делается попытка отразить влияние Зухури на Голиба Дехлави в отрожениие мысли, риторике, искусстве, ритми и рифми поэзии.

По словам автора, поэзия Галиба может считаться разновидностью стиля Зухури, но Галиб неполностю написал стихи под влиянием Зухури, потому что Галиб - один из тех поэтов, которые заложили основу для возврата к иракскому стилю, «часто используя пониятние слова и терминов, и в его поэзии мало встречаем с сложние терминов, которие характерно индийского стиля». Стиль Голиба Дехлави - индийский, и он является одним из хороший поэт этого стиля, и его поэзия полна из черти индийского стиля.

Голиб следил поэзии Зухури по язык выражения, композиция, воображение, рифм и ритм, а также мышление и рассуждения.

Поэзия Галиба часто проще, чем газели Зухури, далеки от сложние терминов, как иракский стиль.

Голиб в стихах, исполненных в подражание Зухури, с точки зрения консртукции бейтов, выбора слов и композиций, и, что самое главное, воображения и формы мысли, достигается редко.

Ключевые слова: Зухури Туршези, Голиб, газель, ритм, поэзия, индийский стиль, редиф, образ, парадокс, воображение, композиция, текст, искусство.

INFLUENCE OF ZUKHURI TURSHEZI ON GALIBA IN COMBINATION OF GAZALS

The article attempts to reflect the influence of Zukhuri on Golib Dehavi in the reflection of thought, rhetoric, art, rhythms and rhymes of poetry.

According to the author, the poetry of Ghalib can be considered a variation of the Zukhuri style, but Ghalib did not completely write poetry under the influence of Zukhuri, because Ghalib is one of those poets who laid the foundation for a return to the Iraqi style, «often using concepts of words and terms, and in his Poetry we rarely meet with the complex terms that are characteristic of the Indian style. " Golib Dehavi 's style is Indian and he is one of the goodpoet ofthis style and his poetry isfull of Indian style.

Golibfollowed Zukhuri's poetry in language of expression, composition, imagination, rhyme and rhythm, as well as thinking and reasoning.

Ghalib'spoetry is often simpler than Zuhurigazelles, farfrom complex terms like Iraqi style.

Golib in verses, performed in imitation of Zukhuri, from the point of view ofthe construction ofbeits, the choice of words and compositions, and, most importantly, imagination and form of thought, is rarely achieved.

Key words: Zukhuri Turshezi, Golib, gazelle, rhythm, poetry, Indian style, redif, image, paradox, imagination, composition, text, art.

Сведения об автора:

Шарипов Шариф Рахмонович,-кандидат филологических наук, доцент кафедры таджикского языка и документации Академии государственной управлении при Президента Республики Таджикистан, телефон +992(92) 757 32 28; ssssharif@mail.ru

About the author:

Sharipov Sharif Rakhmonovich -candidate of Philology, associate of the Department of Tajik Language and Documentation of the Academy of Public Administration under the President of the Republic of Tajikistan, phone +992 (92) 757 32 28; ssssharif@mail.ru

ВАЗНИ ДУБАЙТИХОИ ОМИЁНАИ ФОРСИИ АФГОНИСТОН

Шафииуллох; Х

Донишгоци Нангарцори Афгонистон

Дубайтихои омиёна яке аз бахшхои мухимми адабиёти омиёна ва шифохй буда ва аз чумлаи меросхои арзишманди маънавй ва фархангии сарзамини мо (Афгонистон) мебошад. Ин мероси бузурги фархангй бо мазомини аглаб гиной ва сарояндагони номаълум дар тули хазорон сол миёни мардумони Хуросонзамин шакл гирифта ва ба сурати шифохй, сина ба сина аз насле ба насли баъдй мунтакил шудаанд. Дубайтихо натичаи бовархо, тачоруб, ибрози эхсосот ва авотифи гузаштагони мо нисбат ба масоили мухталифи зиндагй дар колаби забон содда ва бепироя мебошад. Аз ин ки ин навъ аз эхсосот ва авотифи ноби авом сарчашма мегирад, хамвора мавриди алокаи хоссу ом карор гирифтааст. Маншаъи дубайтихоро таронахои дувоздаххичоии кадим медонанд, ки ба шакли арузй такомул ёфтаанд. Намунаи ин ашъорро дар сурудхои чорпораии нахустин сурудахои порсй, монанди суруди кудакон Балх (Аз Хуталон омазия...) ва ё марсияи Аббос ибни Тархон шоири карн дувуми хичрии камарй дар суги харобихои шахри Самарканд (Самарканди кандманд...) метавон дид [6, с. 70]. Илова бар суруди кудакони

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.