Научная статья на тему 'ТАНЗИМИ ЊУЌУЌИИ ВАЗЪИ ИЉТИМОИИ ЗАНОН ДАР ПАРТАВИ СИЁСАТИ ЊУЌУЌИИ ЉУМЊУРИИ ТОЉИКИСТОН'

ТАНЗИМИ ЊУЌУЌИИ ВАЗЪИ ИЉТИМОИИ ЗАНОН ДАР ПАРТАВИ СИЁСАТИ ЊУЌУЌИИ ЉУМЊУРИИ ТОЉИКИСТОН Текст научной статьи по специальности «Право»

CC BY
0
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
вазъи хуќуќии занон / сиёсати њуќуќї / субъектони сиёсати њуќуќї / сиёсати њуќуќї дар соњаи баланд бардоштани маќоми зан / њуќуќу озодињои занон / консепсияи сиёсати њуќуќї дар соњаи баланд бардоштани маќоми зан дар љомеа. / правовой статус женщин / правовая политика / субъекты правовой политики / правовая по-литика в сфере повышения статуса женщин / права и свободы женщин / концепция право-вой политики Республики Таджикистан в сфере повышения статуса женщин в обществе.

Аннотация научной статьи по праву, автор научной работы — Рањмон О.Э.

Дар маќола танзими њуќуќии вазъи иљтимоии занон дар партави сиёсати њуќуќии Љумњурии Тољикистон тањќиќ мешавад. Бо ин маќсад маќсадњо, афзалиятњо, вазифањои сиёсати њуќуќии Љумњурии Тољикистон дар соњаи баланд бардоштани маќоми зан тањќиќ мешаванд. Мустаќилияти сиёсати њуќуќии Љумњурии Тољикистон дар соњаи баланд бар-доштани маќоми зан њамчун самти мустаќили сиёсати њуќуќї, ањаммияти он дар танзими вазъи њуќуќии занон муайян карда мешавад. Ба њайси заминаи эмпирикї бандњои дахлдо-ри Консепсияи сиёати њуќуќии Љумњурии Тољикистон барои солњои 2018-2028 истифода мешаванд. Дар натиљаи тањќиќот аз љониби муаллиф консепсияи сиёсати њуќуќии Љумњурии Тољикистон дар соњаи баланд бардоштани маќоми зан дар љомеа пешнињод мешавад

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

LEGAL REGULATION OF THE SOCIAL STATUS OF WOMEN IN THE CONTEXT OF LEGAL POLICY OF THE REPUBLIC OF TAJIKISTAN

В статье исследуется правовое регулирование социального статуса женщин в контексте правовой политики Республики Таджикистан. С этой целью исследуются цели, приорите-ты, задачи правовой политики Республики Таджикистан в сфере повышения статуса женщин в обществе. Определяется самостоятельность правовой политики Республики Таджикистан в сфере повышения статуса женщин в качестве самостоятельного направле-ния правовой политики, а также ее значение в правовом регулировании социального ста-туса женщин. В качестве эмпирической базы используются соответствующие положения Концепции правовой политики Республики Таджикистан на 2018-2028 годы. По результа-там исследования предлагается авторская концепция правовой политики Республики Та-джикистан в сфере повышения статуса женщин в обществе.

Текст научной работы на тему «ТАНЗИМИ ЊУЌУЌИИ ВАЗЪИ ИЉТИМОИИ ЗАНОН ДАР ПАРТАВИ СИЁСАТИ ЊУЌУЌИИ ЉУМЊУРИИ ТОЉИКИСТОН»

^^^АСОИЛИ НАЗАРИЯ, КОНУНГУЗОРИ ВА АМАЛИЯ

ПРОБЛЕМЫ ТЕОРИИ, ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА И ПРАКТИКИ Problems Of the theory, Legislation and Practice

ТДУ 34.023

ТАНЗИМИ ^УКУКИИ ВАЗЪИ И^ТИМОИИ ЗАНОН ДАР ПАРТАВИ СИЁСАТИ

^УКУКИИ ЧУМ^УРИИ ТОЧИКИСТОН

ПРАВОВОЕ РЕГУЛИРОВАНИЕ СОЦИАЛЬНОГО СТАТУСА ЖЕНЩИН

В КОНТЕКСТЕ ПРАВОВОЙ ПОЛИТИКИ РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН

LEGAL REGULATION OF THE SOCIAL STATUS OF WOMEN IN THE CONTEXT OF LEGAL POLICY OF THE REPUBLIC OF TAJIKISTAN

Ра^мон О.Э.

Rahmon O.E.

Номзади илмуои уукукшиносй, унвонцуи Донишго^и миллии Тоцикистон Кандидат юридических наук, соискатель Таджикского национального университета

Candidate of Legal Sciences, Applicant of the Tajik National

University

E-mail:

www-rustam-tj@mail.ru

Ихтисоси илми: 12.00.01 - Назария ва таърихи хукук ва давлат; таърихи таълимот дар бораи хукук ва давлат (5.1.1. Илмхои хукукии назариявй-таърихй).

Научная специальность: 12.00.01 - Теория и история права и государства; история учений о праве и государстве (5.1.1. Теоретико-исторические правовые науки).

Scientific specialty: 12.00.01 - Theory and history of law and state; history of the doctrines of law and the state (5.1.1. Theoretical and historical legal sciences).

Такриздщанда: Рах,мадчонзода Р.Р. - муовини сардори Академияи ВКД Чумхурии Точикистон оид ба илм, доктори илмхои хукукшиносй, дотсент, подполковники милитсия.

Рецензент: Рахмаджонзода Р.Р. - заместитель начальника Академии МВД Республики Таджикистан по науке, доктор юридических наук, доцент, подполковник милиции.

Reviewer: Rahmadjonzoda R.R.- Deputy Head of the Academy of the Ministry of Internal Affairs of the Republic of Tajikistan for Science, Doctor of Law, Associate Professor, Police Lieutenant Colonel.

Аннотатсия: Дар макола танзими хукукии вазъи ичтимоии занон дар партави сиёсати хукукии Чумхурии Точикистон тахкик мешавад. Бо ин максад максадхо, афзалиятхо, вази-фахои сиёсати хукукии Чумхурии Точикистон дар сохаи баланд бардоштани макоми зан тахкик мешаванд. Мустакилияти сиёсати хукукии Чумхурии Точикистон дар сохаи баланд бардоштани макоми зан хамчун самти мустакили сиёсати хукукй, ахаммияти он дар танзими вазъи хукукии занон муайян карда мешавад. Ба хайси заминаи эмпирикй бандхои дахлдори Консепсияи сиёати хукукии Чумхурии Точикистон барои солхои 2018-2028 исти-фода мешаванд. Дар натичаи тахкикот аз чониби муаллиф консепсияи сиёсати хукукии

Чумхурии Точикистон дар сохаи баланд бардоштани макоми зан дар чомеа пешниход ме-шавад

Вожауои калиди: вазъи хукукии занон, сиёсати хукукй, субъектони сиёсати хукукй, сиёсати хукукй дар сохаи баланд бардоштани макоми зан, хукуку озодихои занон, консеп-сияи сиёсати хукукй дар сохаи баланд бардоштани макоми зан дар чомеа.

Аннотация: В статье исследуется правовое регулирование социального статуса женщин в контексте правовой политики Республики Таджикистан. С этой целью исследуются цели, приоритеты, задачи правовой политики Республики Таджикистан в сфере повышения статуса женщин в обществе. Определяется самостоятельность правовой политики Республики Таджикистан в сфере повышения статуса женщин в качестве самостоятельного направления правовой политики, а также ее значение в правовом регулировании социального статуса женщин. В качестве эмпирической базы используются соответствующие положения Концепции правовой политики Республики Таджикистан на 2018-2028 годы. По результатам исследования предлагается авторская концепция правовой политики Республики Таджикистан в сфере повышения статуса женщин в обществе.

Ключевые слова: правовой статус женщин, правовая политика, субъекты правовой политики, правовая политика в сфере повышения статуса женщин, права и свободы женщин, концепция правовой политики Республики Таджикистан в сфере повышения статуса женщин в обществе.

Annotation: The article examines the legal regulation of the social status of women in the context of the legal policy of the Republic of Tajikistan. For this purpose, the goals, priorities, and objectives of the legal policy of the Republic of Tajikistan in the field of increasing the status of women in society are examined. The independence of the legal policy of the Republic of Tajikistan in the field of increasing the status of women is determined as an independent direction of legal policy, as well as its importance in the legal regulation of the social status of women.The relevant provisions of the Concept of Legal Policy of the Republic of Tajikistan for 2018-2028 are used as an empirical basis. Based on the results of the study, the author's concept of the legal policy of the Republic of Tajikistan in the field of increasing the status of women in society is proposed.

Key words: legal status of women, legal policy, subjects of legal policy, legal policy in the field of raising the status of women, rights and freedoms of women, the concept of legal policy of the Republic of Tajikistan in the field of raising the status of women in society.

Дар шароити имрузаи дигаргунихои куллии хаёти чомеа, халли проблемами умдатарини рушди чомеа, ташаккули давлати хукукбунёд ва чомеаи шахрвандй сиёсати хукукй яке аз самтхои мухимми фаъолияти субъектхои гуногун, пеш аз хама, давлати сохибистиклоли Точикистон махсуб мешавад. Сиёсати хукукй ама-лисозии тадбирхои мухимми хукукиро дар сохахои гуногуни фаъолияти давлат, аз чумла дар бахши таъмини хукукхои инсон, хукукэчодкунй, татбики хукук, тафсири хукукй, тарбияи хукукй, маърифати хукукии ахолй, мубориа бо коррупсия, хи-фзи табиат ва гайра дар назар дорад.

Дар асархои илмй ба тахкики сиёсати хукукй, рушан намудани мафхуми он, му-айян намудани самтхо, шаклхо, усулхои

сиёсати хукукй таваччухи зиёд дода мешавад. Истилохи «сиёсати хукукй» солхои 1970-ум вориди илми хукукшиносй гар-дид. Таваччухи бештар ба ин мафхум солхои 1990-ум дода мешавад. Дар ин давра тахлилхои комплексии сиёсати хукукй гузаронида мешаванд, пахлухои назариявии ин мафхуми нави илмй, аз кабили принсипхо, хадафхо, воситахо, ша-клхои амалисозии сиёсати хукукй ва гайра муайян мешаванд [1; 5; 6; 7; 8; 9; 13].

Дар адабиёти илмй мохияти сиёсати хукукй мавриди бахсхои илмй карор до-рад. Як катор олимон сиёсати хукукиро хамчун шакли танзими хукукй ё самтхои стратегии инкишофи давлат ва чомеа шарх медиханд [4, с. 11]. Олимони дигар бар ин андешаанд, ки сиёсати хукукй тархрезии барномаи амалиро дар назар

Осори Академияи ВКД Чумхурии Точикистон. № 3 (59)- 2023

дорад [19]. Ба акидаи В.В. Трофимов, сиёсати хукукй кабули карорхои хукукиро пешбинй мекунад [18, с. 144]. Ба андешаи А.В. Поляков бошад, сиёсати хукукй «мачмуи тасаввурот оид ба роххо ва воси-тахои таъсиррасонй ба холатхои хукукй дар чомеа бахри наздик шудан ба идеали хукукй мебошад» [11, с. 421].

А.В. Малко ва К.В. Шундиков гуно-гунии дарки сиёсати хукукиро таъкид намуда, мафхуми зеринро пешниход меку-нанд: «Сиёсати хукукй - ин фаъолияти ил-ман асоснокшуда, мунтазам и низомноки субъектхои босалохият (пеш аз хама мако-моти давлатй ва худидоракунй) дар самти ташкили механизми самараноки танзими хукукй, истифодаи окилонаи воситахои хукукй бо максади таъмини хукуку озоди-хои инсон ва шахрванд, тахкими интизом, конуният ва тартиботи хукукй, ташаккули давлатдории хукукй ва сатхи баланди фарханги хукукй, хаёти хукукии чомеа ва шахс мебошад» [6, с. 17].

Бо назардошти акидахо ва ма-фхумхои дар боло зикршуда, ки дар наза-рияи давлат ва хукук пазируфта меша-ванд, мафхуми зеринро пешниход намудан мумкин аст: сиёсати хукукии Чумхурии Точикистон дар сохаи баланд бардоштани макоми зан - яке аз самтхои мухимми сиё-сати хукукй мебошад, ки бо иштироки макомоти давлатй, худидоракунии махаллй, иттиходияхои чамъиятй, хизбхои сиёсй ва шахрвандон бо максади танзими самараноки вазъи хукукии занон амалй карда мешавад.

Танзими вазъи хукукии занон дар до-ираи сиёсати хукукй дар сохаи баланд бардоштани макоми зан барои химоя ва таъмини самараноки хукуку озодихои за-нон ахаммияти аввалиндарача дорад, чунки сиёсати хукукй як намуди сиёсат ме-бошад.

Эътимоднокии акидаи мазкурро хо-латхои зерин собит менамоянд:

1) сиёсати хукукй дар сохаи баланд бардоштани макоми зан ба мисли наму-дхои дигари сиёсат (сиёсати иктисодй, ичтимой, фархангй, демографй ва гайра) дар заминаи тадбирхои сиёсй (чалби за-

нону духтарон ба хаёти сиёсй, ба идораку-нии давлатй, ба вазифахои рохбарику-нанда ва гайра) амалй карда мешавад;

2) сиёсати хукукй дар сохаи баланд бардоштани макоми зан хамчун намуди сиёсат бо иштироки, пеш аз хама, давлат ва макомоти давлатй, дар доираи хадафхо ва вазифахои сиёсати дохилй ва хоричии давлат рохандозй мешавад;

3) сиёсати хукукй дар сохаи баланд бардоштани макоми зан бо сиёсати давлат робита дошта, истифодаи механизми тан-зими давлатй, амалй намудани тадбирхои давлатиро дар назар дорад;

4) сиёсати хукукй дар сохаи баланд бардоштани макоми зан ба мисли наму-дхои дигари сиёсат муташаккилона, мун-тазам, бо истифодаи тадбирхои иктисодй, молиявй, ичтимой, фархангй, иттилоотй ва дигари давлатй амалй мешавад.

Хдмзамон бо ин, сиёсати хукукй дар сохаи баланд бардоштани макоми зан бо иштироки фаъоли шахрвандон, пеш аз хама, занону духтарон, иттиходияхои чамъиятии шахрвандон (шурохои занон, ассотсиатсияи шурохои занон ва гайра) амалй карда мешавад. Хддафи афзалият-ноки сиёсати хукукии Чумхурии Точики-стон дар сохаи мазкур баланд бардоштани макоми зан дар чомеа ташкил медихад. Вусъати фаъолнокии занон, чалби занону духтарон ба хаёти сиёсй ва чамъиятй, иштироки занон дар муносибатхои икти-содй, ичтимой, фархангй ва гайра рохи са-мараноки ноил гардидан ба хадафи зикр-шуда махсуб мешавад.

Дар шароити кунунии Точикистони сохибистиклол таъмини вахдати миллй, якпорчагии худуди кишвар, истиклолияти давлатй, хифзи музаффариятхои истикло-лияти давлатй аз чумлаи вазифахои авва-линдарача махсуб мешаванд. Ин меъёр дар матни Конститутсияи Чумхурии Точикистон ифода гашта [3], бори дигар аз он шаходат медихад, ки химояи ман-фиатхои миллй вазифаи аввалиндарачаи чомеа, одамон ва давлат мебошад. Таъмини вахдати миллй, химояи он аз ра-вандхои игвогарона вазифаи мухимтарин мебошад. Вахдати миллй заминаи халли хамаи дигар вазифахои давлат ва чомеа мебошад. Танхо дар холати чой доштани

Осори Академияи ВКД Чумхурии Точикистон. № 3 (59)- 2023

вахдати миллй, болоравии худшиносии миллй имкони халли бомуваффакияти хамаи дигар вазифахои давлат ва чомеа фарохам мегардад. Аз ин ру дар Точики-стони сохибистиклол таъмини вахдати миллй ва химояи манфиатхои миллй яке аз вазифахои афзалиятноки сиёсати хукукии Чумхурии Точикистон дар сохаи баланд бардоштани макоми зан мебошад.

Дар ичрои ин вазифа занони Точикистон бо рохи ишголи вазифахои рохбари-кунанда дар макомоти давлатй, аз он чумла дар макомоти хифзи хукук ва сохторхои кудратй, ичрои вазифахои хиз-матй дар хайати каторй ва рохбарику-нандаи Прокуратураи генералй, Вазорати корхои дохилй, Вазорати мудофиа, Куми-таи давлатии амнияти миллй, Агентии назорати давлатии молиявй ва мубориза бо коррупсия, Агентии назорати маводи нашъадор ва макомоти дигар фаъолона иштирок мекунанд.

Точикистон тибки м. 1 Конститут-сияи Чумхурии Точикистон давлати хукукбунёди демократа эълон шудааст [3]. Эъмори давлати хукукбунёд болоравии нуфузи хукук, накши онро дар пешрафти хаёти чомеа, дар танзими муносибатхои чамъиятй, амалй гаштани ислохоти чомеа дар назар дорад. Аз ин хотир, амалй наму-дани сиёсати хукукии Чумхурии Точики-стон дар сохаи баланд бардоштани макоми зан бо назардошти дигаргунихои куллии чомеа ва талаботи нави замона ва-зифаи аввалиндарача буда, барои баланд гардидани нуфуз ва накши хукук дар хаёти чомеа, пеш аз хама, таъмини хукуку озоди-хои занон шароити мусоид фарохам мео-рад. Сиёсати хукукии Чумхурии Точики-стон дар сохаи баланд бардоштани макоми зан заминаи пешрафти хаёти давлатй ва чамъиятй мебошад, чунки ба ислохоти иктисодй, ичтимой, сиёсии чомеа, такмили низоми идоракунй мусои-дат менамояд. Занону духтарон иштирок-чии фаъоли муносибатхои иктисодй, ичтимой, фархангй ва дигари чамъиятй буда, дар пешбурди ислохоти сохахои гуногуни хаёти чомеа сахм мегузоранд.

Химоя ва таъмини хукуку озодихои занон яке аз хадафхои сиёсати хукукии Чумхурии Точикистон дар сохаи баланд

бардоштани макоми зан махсуб мешавад. Мебояд зикр намуд, ки бо назардошти афзалияти хукукхои инсон хамчун арзиши олии ичтимой холо сиёсати хукукй дар сохаи хукукхои инсон яке аз самтхои афзалиятноки сиёсати хукукй мебошад. Ин акида дар асархои илмй якдилона пази-руфта мешавад [17]. Хамчунин, дар асархои илмй асосхои илмии сиёсати хукукй дар сохаи хукукхои инсон ба таври васеъ тахлил шудаанд [14; 15; 16].

Хукуку озодихои занон дар мархилахои гуногуни инкишофи таърихй дар хуччатхои байналмилалй ва конунгу-зории давлатхо инъикоси худро ёфта, чузъи сиёсати давлатхои чахон ва соз-монхои байналмилалй мебошанд. Химояи хукукхои занон чузъи сиёсати хукукй мебошад. Ба ин масъала дар асархои илмй таваччухи зиёд дода мешавад [12].

Танзими вазъи хукукии занон, ки химоя ва таъмини хукуку озодихои занон, иштироки онхоро дар муносибатхои гуно-гуни хукукй (маданй, оилавй, мехнатй ва гайра) пешбинй мекунад, яке аз самтхои афзалиятноки сиёсати хукукии Чумхурии Точикистон махсуб мешавад.

Бо Фармони Асосгузори сулху вахдати миллй - Пешвои миллат, Президенти Чумхурии Точикистон мухтарам Эмомалй Рахмон аз 6 феврали соли 2018, Консепсияи сиёсати хукукии Чумхурии Точикистон барои солхои 20182028 тасдик карда шуд. Тибки Консепсияи мазкур сиёсати хукукии Чумхурии Точикистон бо истифода аз чорахои сиёсй, иктисодй, ташкилй, мафкуравй ва хукукй, бо максади танзими самараноки муносибатхои чамъиятй ва инкишофи минбаъдаи онхо рохандозй мешавад. Заминаи эмпирикии сиёсати хукукии Чумхурии Точикистонро стратегияхо, консепсияхо, барномахои давлатй, санадхои меъёрии хукукй ва санадхои татбики хукук ташкил медиханд. Сиёсати хукукии Чумхурии Точикистон дар иртибот бо самтхои асосии сиёсати давлат амалй гардида, айни замон заминаи хукукии сиёсати иктисодй, ичтимой, фархангй ва самтхои дигари сиёсати давлати сохибистиклоли Точикистонро ташкил медихад [2].

Осори Академияи ВКД Чумхурии Точикистон. № 3 (59)- 2023

Консепсияи сиёсати хукукии Чумхурии Точикистон барои солхои 20182028 бо максади хифзи хукуку озодихои инсон, баланд бардоштани шуурнокй ва маърифати хукукии шахрвандон, таъмини натичанокии фаъолияти хукукэчодкунй ва устувории он, пешгирй ва бартараф намудани ихтилофот, номутобикатй, нуксонхо, такроршавй дар конунхо ва хорич кардани меъёрхои хукукии мохияташонро гумкардаю камсамар, мутобикгардонии конунгузории

Чумхурии Точикистон ба санадхои хукукии байналмилалии эътирофнамудаи Точикистон, такмили конунгузории Чумхурии Точикистон, такмил ва татбики якхелаи забон ва истилохоти хукукй, татбики пурраи талаботи меъёрхои хукук кабул шудааст (банди 1 Консепсия) [2].

Айни замон зарурати омода наму-дани консепсияи сиёсати хукукии Чумхурии Точикистон дар сохаи баланд бардоштани макоми зан холо бештар эхсос мешавад. Зарурати омода намудани консепсияи мазкур бо омилхои зерин муа-йян карда мешавад:

- химоя ва таъмини хукуку озоди-хои занон яке аз хадафхои афзалиятноки сиёсати давлати Точикистон мебошад;

амали гардидани хукуку озодихои занон яке аз роххои самараноки танзими вазъи хукукии занон махсуб мешавад;

- химояи хукуку озодихои занон сатхи миллй ва байналмилалй дошта, ка-фолати он дар санадхои хукукии байналмилалй ва конунгузории миллй пешбинй мешаванд;

- баланд бардоштани макоми зан дар чомеа, чалби занону духтарон ба хаёти чамъиятй ва давлатй, пешбарии занону духтарони лаёкатманд ба вазифахои рохбарикунанда самти афзалиятноки сиё-сати давлати сохибистиклоли Точикистон махсуб мешавад;

- танзими вазъи хукукии занон, ки яке аз хадафхои асосии консепсияи сиё-сати хукукии Чумхурии Точикистон дар сохаи баланд бардоштани макоми зан ме-бошад, бо назардошти хукукхо ва им-тиёзхои махсус барои занон, сифатхои

шахсии биологй, физиологй, равонй, де-мографй, ичтимоии занон ба рох монда мешавад;

- таъмини баробархукукии мардону занон, аз он чумла баробарии гендерй хам-чун меъёри калидй дар Консттутсия ва санадхои меъёрии хукукии дигари Точикистон, дар санадхои хукукии байналмилалй кафолат дода шуда, ба иштироки васеи за-нон дар муносибатхои чамъиятй мусоидат менамяд;

- занон рисолати модариро бар ухда дошта, таърихан дар инкишофи хаёти ин-сонй накши калидй доранд ва аз ин хотир, танзими вазъи хукукии онхо хусусиятхои худро дорад.

Хднгоми тахияи консепсияи сиёсати хукукии Чумхурии Точикистон дар сохаи баланд бардоштани макоми зан ба масъалахои зерин мебояд таваччух намуд:

- хадафхои сиёсати хукукии Чумхурии Точикистон дар сохаи баланд бардоштани макоми зан;

- афзалиятхо ва вазифахои сиёсати хукукии Чумхурии Точикистон дар сохаи баланд бардоштани макоми зан;

принсипхои сиёсати хукукии

Чумхурии Точикистон дар сохаи баланд бардоштани макоми зан;

- чорабинихои хукукй ва ташкилй, ки ба таъмини самаранокии сиёсати хукукии Чумхурии Точикистон дар сохаи баланд бардоштани макоми зан мусоидат мекунанд;

- субъектони сиёсати хукукии Чумхурии Точикистон дар сохаи баланд бардоштани макоми зан;

- шаклхои амалй намудани сиё-сати хукукии Чумхурии Точикистон дар сохаи баланд бардоштани макоми зан;

- самтхои сиёсати хукукии Чумхурии Точикистон дар сохаи баланд бардоштани макоми зан;

асосхои илмии сиёсати хукукии Чумхурии Точикистон дар сохаи баланд бардоштани макоми зан;

механизми амалй намудани сиё-

сати хукукии Чумхурии Точикистон дар сохаи баланд бардоштани макоми зан (тадбирхои хукукй, иктисодй, ичтимой,

Осори Академияи ВКД Чумхурии Точикистон. № 3 (59)- 2023

сиёсй, фархангй, иттилоотй, демографй, молиявй, ташкилй);

даврахои амалй намудани кон-

сепсияи сиёсати хукукии Чумхурии Точикистон дар сохаи баланд бардоштани макоми зан;

- натичахои чашмдошт ва дур-намои сиёсати хукукии Чумхурии Точики-стон дар сохаи баланд бардоштани макоми зан;

- назорати раванди рохандозии сиёсати хукукии Чумхурии Точикистон дар сохаи баланд бардоштани макоми зан.

Химоя ва таъмини хукуку озодихои занон, ки унсури марказии вазъи хукукии занон мебошанд, чузъи сиёсати хукукии Чумхурии Точикистон дар сохаи баланд бардоштани макоми зан махсуб мешавад. Аз ин хотир, химоя ва таъмини хукуку озодихои занон хамчун самти афзалиятноки консепсияи сиёсати хукукии Чумхурии Точикистон дар сохаи баланд бардоштани макоми зан баромад мекунад. Хангоми тахияи самти мазкури консепсия ба масъалахои зерин мебояд таваччух намуд:

- маълумот оид ба таърихи инкишоф, мафхум ва намудхои хукуку озодихои инсон ва шахрванд;

- тавсифи пурраи хукуку озодихои занон бо назардошти тачрибаи чахонй ва миллй;

- санадхои хукукии байналмилалй оид ба хукукхои инсон ва хукуку озодихои занон;

- санадхои меъёрии хукукии Чумхурии Точикистон оид ба хукуку озодихои занон;

- шархи хаматарафаи хукуку озодихои шахсй, сиёсй, ичтимой, иктисодй ва фархангии занон;

- тавсифи баробархукукии мардону занон ва механизми таъмини он;

- шархи пахлуи гендерии вазъи хукукии занон;

- механизмхои байналмилалй ва миллии химояи хукуку озодихои занон.

Хангоми тахияи консепсияи сиёсати хукукии Чумхурии Точикистон дар сохаи баланд бардоштани макоми зан хадафхои зерини онро мебояд ба инобат гирифт:

- хифз ва таъмини хукуку озодихои занон;

- танзими хукукии муносибатхои чамъиятй (дар сохаи фаъолияти мехнатй, хочагй, сохибкорй, тахсил, таъминоти ичтимой, дар оила ва гайра) бо иштироки занон;

- такмили конунгузории Чумхурии Точикистон, аз чумла санадхои меъёрии хукукй, ки вазъи хукукии занонро танзим мекунанд, ё бевосита ба хукуку озодихои занон бахшида шудаанд;

- кабули санадхои меъёрии хукукии нав, ки вазъи хукукии занонро танзим мекунанд;

- таъмини сифати санадхои татбики хукук (санадхои судй, прокурорй, нотариалй, таъминоти ичтимой, хизмати тахсилотй ва дигар), ки ба амалишавии вазъи хукукии занон мусоидат мекунанд;

- кафолати иштироки занон дар муносибатхои гуногуни хукукй тавассути хукукхо ва имтиёзхо барои занон;

- таъмини баробарии гендерй; экспертизаи гендерии

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

конунгузорй;

- таъмини самаранокии фаъ-олияти хукукэчодкунй бахри кабули санадхои меъёрии хукукй, ки вазъи хукукии занонро танзим мекунанд;

- бартараф намудани ихтилофот, номутобикатй, нуксонхо, такроршавй дар санадхои меъёрии хукукй, ки вазъи хукукии занонро танзим мекунанд;

- баланд бардоштани шуурнокй ва маърифати хукукии занону духтарон;

- мутобикгардонии конунгузории Чумхурии Точикистон ба санадхои хукукии байналмилалии эътирофнамудаи Точикистон.

Адабиёти истифодашуда

1. Гаврилов, О.А. Стратегия правотворчества и социальное прогнозирование / О.А. Гаврилов. - М.: Изд-во ИГПАН РАН, 1993. - 128 с.

2. Консепсияи сиёсати х,ук,ук,ии Чумхурии Точикистон барои солхои 2018-2028, ки бо фармони Президенти Чумхурии Точикистон аз 06 феврали с. 2018, № 1005 тасдик шуд // Махзани мутамаркази иттилоотй-хукукии «Адлия»-и Вазорати адлияи Чумхурии Точикистон. Шакли 7.0.

3. Конститутсияи Чумхурии Точикистон. 6 ноябри соли 1994 дар раъйпурсии умумихалкй кабул шудааст. Бо тагйиру иловахо, ки дар раъйпурсии умумихалкй 26 сентябри соли 1999, 22 июни соли 2003, 22 майи соли 2016 ворид карда шудаанд (бо забонхои точикй ва русй). - Душанбе: Ганч, 2016. - 136 с.

4. Коробова, П.В. Правовая политика и дифференциация уголовной ответственности / П.В. Коробова // Правоведение. - 1998. - № 1. - С. 181-182.

5. Кудрявцев, В.Н. Право и поведение / В.Н. Кудрявцев. - М.: Юридическая литература, 1978.

- 191 с.

6. Малько, А.В., Шундиков, К.В. Правовая политика современной России: цели и средства / А.В. Малько, К.В. Шундиков // Государство и право. - 2001. - № 7. - С. 15-22.

7. Малько, А.В. О необходимости формирования правовой политики в регионах / А.В. Малько // Правовая политика в Российской Федерации: региональный уровень / Отв. ред. А.В. Малько. - Тамбов: Издательский дом ТГУ им. Г.Р. Державина, 2008. - С. 9-15.

8. Матузов, Н.И. Общая концепция и основные приоритеты российской правовой политики / Н.И. Матузов // Правовая политика и правовая жизнь. - 2000. - № 4 - С. 27- 42.

9. Матузов, Н.И. Понятие и основные приоритеты российской правовой политики / Н.И. Матузов // Правоведение. - 1997. - № 4. - С. 6-17.

10.Муромцев, Г.И. Правовая политика: вопросы методологии / Г.И. Муромцев // Правоведение. - 2005. - № 6. - С. 14-21.

11.Поляков, А.В. Общая теория права: феноменолого-коммуникативный подход: курс лекций / А.В. Поляков. - СПб., 2003. - 439 с.

12. Пузиков, Р.В. Доктринальное направление правовой политики субъектов РФ / Р.В. Пузиков // Правовая политика в Российской Федерации: региональный уровень / Отв. ред. А.В. Малько. - Тамбов: Издательский дом ТГУ им. Г.Р. Державина, 2008. - С. 131-140.

13.Рыбаков, О.Ю. Понятие и признаки правовой политики / О.Ю. Рыбаков // Правовая политика субъектов Российской Федерации. Материалы круглого стола. 26 сентября 2001 г. -Владивосток: 2002. - С. 30-39.

14.Сативалдыев, Р.Ш. Научные основы правовой политики: монография / Р.Ш. Сативалдыев.

- Lam Lambert Academic Publishing, 2017. - 124 с.

15.Сативалдыев, Р.Ш. Права человека в контексте основных тенденций доктринального, идеологического и практического понимания и воплощения / Р.Ш. Сативалдыев // Государствоведение и права человека. - 2016. - № 3 (03). - С. 22-29.

16.Сативалдыев, Р.Ш. Правовое воспитание и образование как интегративное направление правовой политики: опыт Таджикистана и стран СНГ / Р.Ш. Сативалдыев // Евразийский юридический журнал. - №1 (92). - 2016. - С. 359-364.

17.Теория государства и права: учебник / Отв. ред. А.В. Малько. - М.: КНОРУС, 2006. - 400 с.

18.Трофимов, В.В. Научные основы правовой политики: проблемы формирования / В.В. Трофимов // Правовая политика в Российской Федерации: региональный уровень / Отв. ред. А.В. Малько. - Тамбов: Издательский дом ТГУ им. Г.Р. Державина, 2008. - С. 141-156.

19.Шундиков, Д.Ю. О некоторых методологических проблемах формирования научного понятия правовой политики / Д.Ю. Шундиков // Правовая политика и правовая жизнь. - 2003. - №1.

- С. 6-15.

References

1. Gavrilov, O.A. Lawmaking strategy and social forecasting / O.A. Gavrilov. - M.: Publishing house IGPAN RAS, 1993. - 128 p.

2. Concept of the legal policy of the Republic of Tajikistan for the years 2018-2028, which was issued by the order of the President of the Republic of Tajikistan dated February 6. 2018, No. 1005 approved // Centralized information-legal database «ADLIA» of the Ministry of Justice of the Republic of Tajikistan. Form 7.0.

3. Constitution of the Republic of Tajikistan. It was adopted on November 6, 1994 in a national referendum. With changes and additions introduced in the national referendum on September 26, 1999, June 22, 2003, May 22, 2016 (in Tajik and Russian languages). - Dushanbe: Ganj, 2016. - 136 p.

4. Korobova, P.V. Legal policy and differentiation of criminal liability / P.V. Korobova // Jurisprudence. - 1998. - No. 1. - P. 181-182.

5. Kudryavtsev, V.N. Law and behavior / V.N. Kudryavtsev. - M.: Legal literature, 1978. - 191

p.

6. Malko, A.V., Shundikov, K.V. Legal policy of modern Russia: goals and means / A.V. Malko, K.V. Shundikov // State and law. - 2001. - No. 7. - P. 15-22.

7. Malko, A.V. On the need to formulate legal policy in the regions / A.V. Malko // Legal policy in the Russian Federation: regional level / Responsible. ed. A.V. Malko. - Tambov: Publishing House of TSU named after. G.R. Derzhavina, 2008. - P. 9-15.

8. Matuzov, N.I. General concept and main priorities of Russian legal policy / N.I. Matuzov // Legal policy and legal life. - 2000. - No. 4 - P. 27-42.

9. Matuzov, N.I. Concept and main priorities of Russian legal policy / N.I. Matuzov // Jurisprudence. - 1997. - No. 4. - P. 6-17.

10. Muromtsev, G.I. Legal policy: questions of methodology / G.I. Muromtsev // Jurisprudence. -2005. - No. 6. - P. 14-21.

11. Polyakov, A.V. General theory of law: phenomenological-communicative approach: course of lectures / A.V. Polyakov. - St. Petersburg, 2003. - 439 p.

12. Puzikov, R.V. Doctrinal direction of legal policy of the constituent entities of the Russian Federation / R.V. Puzikov // Legal policy in the Russian Federation: regional level / Responsible. ed. A.V. Malko. - Tambov: Publishing House of TSU named after. G.R. Derzhavina, 2008. - pp. 131-140.

13. Rybakov, O.Yu. Concept and signs of legal policy / O.Yu. Rybakov // Legal policy of the constituent entities of the Russian Federation. Round table materials. September 26, 2001 - Vladivostok: 2002.

- P. 30-39.

14. Sativaldyev, R.Sh. Scientific foundations of legal policy: monograph / R.Sh. Sativaldyev. -Lam Lambert Academic Publishing, 2017. - 124 p.

15. Sativaldyev, R.Sh. Human rights in the context of the main trends in doctrinal, ideological and practical understanding and implementation / R.Sh. Sativaldyev // State studies and human rights. - 2016.

- No. 3 (03). - P. 22-29.

16. Sativaldyev, R.Sh. Legal education and training as an integrative direction of legal policy: the experience of Tajikistan and the CIS countries / R.Sh. Sativaldyev // Eurasian legal journal. - No. 1 (92). -2016. - P. 359-364.

17. Theory of state and law: textbook / Rep. ed. A.V. Malko. - M.: KNORUS, 2006. - 400 p.

18. Trofimov, V.V. Scientific foundations of legal policy: problems of formation / V.V. Trofimov // Legal policy in the Russian Federation: regional level / Responsible. ed. A.V. Malko. - Tambov: Publishing House of TSU named after. G.R. Derzhavina, 2008. - P. 141-156.

19. Shundikov, D.Yu. On some methodological problems in the formation of the scientific concept of legal policy / D.Yu. Shundikov // Legal policy and legal life. - 2003. - No. 1. - P. 6-15.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.