Научная статья на тему 'ТАЪЛИМ САМАРАДАОРЛИГИГА ЭРИШИШДА ТИЗИМДА ИННОВАЦИОН УЛУЛЛАР'

ТАЪЛИМ САМАРАДАОРЛИГИГА ЭРИШИШДА ТИЗИМДА ИННОВАЦИОН УЛУЛЛАР Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

75
18
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Инновация / кластер / интеграция / таълим кластери / педагогик технологиялар / ахборот технологиялари / инновацион технологиялар / modernization / education / training / integration / bachelor / master / innovation / pedagogical technologies / information technology / innovative technologies

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Адхам Хушимқулович Боймуродов, Сайхун Ниёзали Ўғли Азимқулов

Ушбу мақолада тизимнинг бошланғич босқичи бўлган умумий ўрта таълим тизимида самарадорликка еришишда инновацион усул, кластер усули жорий етилиши, шу жумладан ҳар бир мамлакатнинг келажагини белгилайдиган таълим тизими тасвирланган. Шунингдек, умумтаълим мактаблари профессорўқитувчилар таркибида қулай инновацион муҳит яратиш тизимида кластерли ѐндашувдан фойдаланишга, ўқитувчиларнинг илмий ва услубий тайѐргарлигини ривожлантиришда олий ўқув юртларига ѐрдам беришга, услубий ишларни самарали амалга оширишга еътибор қаратилмоқда.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по наукам об образовании , автор научной работы — Адхам Хушимқулович Боймуродов, Сайхун Ниёзали Ўғли Азимқулов

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

INNOVATIVE SYSTEMS IN THE SYSTEM TO ACHIEVE EDUCATIONAL EFFICIENCY

The development of the economy of the Republic primarily depends on the quality of trained personnel. Reforms in various sectors in recent еars have once again proved the relevance of this issue. In order to improve the quality of education in higher education, one of the important factors is the provision of material and technical resources, with the participation of highly qualified professors and teachers, the use of innovative teaching technologies based on modern information technologies, as well as the integration of higher education

Текст научной работы на тему «ТАЪЛИМ САМАРАДАОРЛИГИГА ЭРИШИШДА ТИЗИМДА ИННОВАЦИОН УЛУЛЛАР»

ТАЪЛИМ САМАРАДАОРЛИГИГА ЭРИШИШДА ТИЗИМДА ИННОВАЦИОН УЛУЛЛАР

Адхам Хушим^улович Боймуродов

Тошкент вилояти Чирчик давлат педагогика института катта укитувчиси

a.boymurodov@cspi.uz

Сайхун Ниёзали угли Азим^улов

Тошкент вилояти Чирчик давлат педагогика институти укитувчиси

saykhun 94@mail.ru

АННОТАТАЦИЯ

Ушбу маколада тизимнинг бошлаетич боскичи булган умумий урта таълим тизимида самарадорликка еришишда инновацион усул, кластер усули жорий етилиши, шу жумладан хар бир мамлакатнинг келажагини белгилайдиган таълим тизими тасвирланган. Шунингдек, умумтаълим мактаблари профессор-укитувчилар таркибида кулай инновацион мухит яратиш тизимида кластерли ёндашувдан фойдаланишга, укитувчиларнинг илмий ва услубий тайёргарлигини ривожлантиришда олий укув юртларига ёрдам беришга, услубий ишларни самарали амалга оширишга еътибор каратилмокда.

Таянч сузлар: Инновация, кластер, интеграция, таълим кластери, педагогик технологиялар, ахборот технологиялари, инновацион технологиялар.

INNOVATIVE SYSTEMS IN THE SYSTEM TO ACHIEVE EDUCATIONAL

EFFICIENCY

ABSTRACT

The development of the economy of the Republic primarily depends on the quality of trained personnel. Reforms in various sectors in recent еars have once again proved the relevance of this issue. In order to improve the quality of education in higher education, one of the important factors is the provision of material and technical resources, with the participation of highly qualified professors and teachers, the use of innovative teaching technologies based on modern information technologies, as well as the integration of higher education.

Keywords: modernization, education, training, integration, bachelor, master, innovation, pedagogical technologies, information technology, innovative technologies.

КИРИШ

Ушбу маколада хар бир мамалакатнинг келажагини белгилаб берувчи таълим тизими жумладан тизимнинг бошлангич боскичи булган умумий урта таълим тизмида самарадарликка эришишда инновацион усул, кластер усулини жорий этиш ёритилган. Шунингдек умумтаълим мактаблари педагогик жамоасида кулай инновацион мухит яратиш, укитувчиларнинг илмийметодик тайёргарлигини ривожлантиришда олий таълим муассасаларининг кумаги, узлаштириш, татбик этиш ва оммалаштириш жараёнларига жалб этишда умумтаълим мактабларида ташкил этиладиган методик фаолиятни самарали йулга куйиш масалаларини ечимида тизимда кластер усулини куллашга эътибор каратилган [1].

АДАБИЁТЛАР ТАХДИЛИ ВА МЕТОДОЛОГИЯ

Мамлакатимизда айникса кейинги 3 йилда таълимга, ёшларнинг билим олишига алохида эътибор каратилмокда. Биргина таълим тизимини ривожлантиришга оид 10 дан ортик Узбекистон Республикаси Президенти Фармонлари ва Карорлари кабул килинди. 2019 йил 8 октябрда "Узбекистон Руспубликаси олий таълим тизимини 2030 йилгача ривожланиш концепциясини тасдиклаш тугрисида"ги Фармони эълон килинди. Куплаб олий укув юртлари очилмокда. Чет эл университетлари филиаллари ташкил этилмокда. Ёшларни олий таълимга камраб олиш 20% дан ошиб кетди. Урта ва олий таълим тизимида мехнат килаётган педагог-укитувчилар ойлик маошлари оширилмокда.

Узбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг Олий Мажлисга Мурожаатномасида "Хдммамиз учун замонавий билимларни узлаштириш, чинакам маърифат ва юксак маданият эгаси булиш узлуксиз хаётий эхтиёжга айланиши керак" деган сузлари "Бешикдан кабргача илм изла" деган улуг хадис иборасига хамоханглиги, нафакат ёшлар, балки бутун жамиятимиз аъзоларининг билимли, юкори савияли, илм-маърифатли ва юксак маънавиятга эга булиши олдимизда турган энг устувор вазифалардан биридир [2,3].

НАТИЖАЛАР

Ер юзида инсоният ва кишилик жамияти пайдо булгандан бошлаб мукаммалликка интилиб яшайди. Буюк аждодларимиз энг аввало таълим-тарбияга алохида эътибор каратганлар. Миллат ва давлатнинг равнаки хар

томонлама етук кадрлар билан белгиланади. Бу эса педагогика сохасига катта масъулият юклайди. Чунки ёш авлодни илм-фандаги янгиликлар билан мунтазам таништириб бориш, уларда замон билан хамкадам юриш куникмасини шакллантириш, рухан, жисмонан, маънан ва ахлокан баркамол булишларини таъминлаш энг аввало таълим берувчилар зиммасига юкланади. Чинакам педагогиканинг мохияти шундаки, у комиллик сари булган интилишларни бир нуктада бирлаштира олади. Шунинг учун бу соха жамиятнинг узи каби янгиланиб, баркарорлашиб бораверади. Таълим сохасига кириб келаётган карашлар, инновациялар, метод ва методологиялар фикримиз исботидир. Бу борада салмокли илмий ишлар амалга оширилди ва изчил давом этмокда. Илмий конуниятдан маълумки, педагогика сохасида эришилган илмий ютуклар янги-янги илмий-назарий тадкикотларнинг яралишига туртки беради ва шу асосда ечимини кутаётган муаммоларни хам кун тартибига куяди. Ана шундай масалалардан бири таълим тизимига инновацион таълим кластерини жорий этишдир. Педагогик инновацион таълим кластери сифатли таълимни ташкил этишда узаро турдош объектларни бир максадда бирлаштириши билан ахамиятлидир.

Кластер бу - географик жойлашуви буйича мос, маълум бир сохага тегишли ва фаолият турлари боглик, узаро ракобат киладиган, шу билан бирга ягона максадга эга ташкилот, корхона ва муассасалар жамланмасидир.

Таълим кластерининг асосий махсулоти таълим хизматлари хисобланади. Кластер, биринчи навбатда, таълим хизматларини амалга оширишни эмас, балки узгарувчан бозор шароитида ракобатбардош таълим беришга каратилган булиши керак. Педагогик таълим кластериниг шакллантириш учун бир катор мухим шартлар талаб этилади. Булар;

Худуднинг ракобатбордош устунликларидан фойдаланган холда таълим муассасалари уртасида узаро хамкорлики йулга куйиш;

Бутун тизимнинг узок муддатли инновацияларни ва бошка стратегиясини белгиловчи етакчиларни аниклаш;

Ички ва ташки ракобатбардошликни таъминлайдиган укув муассаси ходимларининг малака даражасини ошириш имконини берадиган илмий ташкилотларни белгилаш;

Ишонч ва ижодкорлик мухити;

Битта худуддаги таълим муассасаларини умумий максад учун манфаатдорликнинг мавжудиги кабиларини келтириш мумкин.

Илмий манбаларда кластерлар уч хил куринишда, яъни худудий, ишлаб чикариш ва сохалар буйича булиб, уларнинг барчаси бир-бирига ухшаш ва умумий белгиларидан бири кластерни ташкил этувчи субъектларни географик жойлашувининг якинлигидан иборат. Таълим класерини умумий урта таълим тизимида самарадорлиги эришишда жорий этишда таълим кластери субъектлари имкониятларини интеграллаш асосида педагогик таълим сифатини оширишга каратилган педогогик алмашинув тизмини жорий этишдир. Ушбу тизим бир-бирига географик жихатдан якин жойлашган умумтаълим муассасаларида дарс машгулотлари утказишда педагог ходимлар алмашинувидир. Ушбу жараёнида укитувчилар ташкил этилган укув машгулотларини кузатиш, педагогик ва методик тажриба алмашишни жорий этиш.

МУХОКАМА

Маълумки жахонда барча давлатлар шахар, туман, посёлка каби кичик худудлардан иборат булсада ушбу кластер майдонларида бир-бирига якин муассасалар хамкорлик килиш кузда тутилади.

О

О Кластер майдончалари

▲ а-худудга тегишли муассаса

б-худудга тегишли муассаса

с-худудга тегишли муассаса

д-худудга тегишли муассаса

1-расм. Педагог ходимлар алмашинуви кластер майдончалари.

1-расмда а, б, с, д таълим муассасалари расман бошка-бошка худудларга тегишли булсада, кластер майдончасида географик якинлиги сабабли бирлашади ва улар уртасида педагог ходимлар алмашинуви амалга оширилади. Кластер майдончаларида таълим муассасалари маълум бир фан доирасиги укитувчилар дарс машгулотлари утказиш, дарсларни кузатиш каби тадбирлар режасини шакллантирган холда фаолият олиб борилади.

XY.HOCA

KnacTep MafigoHHanapn TamKHn этнпнmн TatnHM Myaccacanapn negaror xogHMnapn ypTacnga paKOÖaTHH W3ara KenTHpnmH opKann TatnHM

самарадорилигига эришлади, шу жумладан майдончадаги таълим сифати паст булган муассасаларга кластер аъзолари томонидан амалий ёрдам курсатилиши оркали юкори натижаларга эришиш кузда тутилган. Шундай улкан имкониятлар яратилаётган пайтда таълим тизимида таълим сифати талаб даражасида кутарилиши учун мухим туртки булади деб хисоблаймиз.

REFERENCES

1. Узбекистон Республикасининг "Таълим тугрисида" ги конуни "Кадрлар тайёрлаш Миллий дастури" Узбекистон Республикаси Олий Мажлисининг Ахборотномаси 1997 й., 9-сон.

2. Xurramov, A.J., Boymurodov, A.Kh., Jurayev, A.X., Educational technologies and their quality assessment. European Journal of Research and Reflection in Educational Sciences Vol. 8 No. 12, 2020. -P. 162-165.

3. Хуррамов, А.Ж., Комолов, Э.Р., Разработка алгоритма управления с учетом трудноформализуемой информации // Academic research in educational sciences, 2020. Volume 01, Issue 03, -pp: 240-247

4. Хуррамов, А.Ж., Ражабов, O.T., Ядгарова, Н.Н., Умумий урта таълим мактабларида математика фанини укитишда таълим технологияси инновацион моделининг урни. Academic Research in Educational Sciences, 2021 Volume 2 Special ISSUE 2 - pp: 59-67

5. Султанов, Р. О. (2020). Idea блокли шифрлаш алгоритмини такомиллаштириш методлари. Academic Research in Educational Sciences, 1(3), 397-404.

6. Sultanov, R.O., Xalmetova, M.X., Ikki gildirakli transport robotlari harakatini dasturlash. Academic Research in Educational Sciences, 2021 Volume 2 Special ISSUE 2 - pp: 108-114.

7. Azimqulov, S.N. (2020). Zamonaviy ta'limni axborotlashtirish tushunchasining nazariy asoslari. Ta'limda zamonaviy ma'lumot texnologiyalaridan foydalanishning yangilik usullari, 4(44), 124-126.

8. Азимкулов, С.Н, Инсон танасининг физик жараёнларини компютер технологиялари оркали тадбик этиш ва кайта ишлаш боскичлари. ижтимоий сохаларни ракамлаштиришда инновацион технологияларнинг урни ва ахамияти, 2020 1 (25), 68-70

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.